ÂoçÝo çâo-âo ÖØÒoÕ, ÜØÛoe, ÔopoÓoe ßpØÒe×ÛØ Ø ßocâaÒØÛØ ßepeÔ ÓÛa-×aÜØ!
¿ocÛe ÔyèÝoÓo ÚoßçeÝØï ÛeâoÜ Ò ¿eâepÑypÓe  Ýe xoâeÛocì oâopÒaâìcï  oâ  íâoÓo
ocÒeÖaîéeÓo çØcâoÓo Òo×Ôyxa  ÖØÒoÙ ßpØpoÔë. ºaÚ cÒeÖa Ø ×eÛe-Ýa âpaÒa! ºaÚØe
cØÜßaâØçÝëe âoÝÚØe Ñepe×ÚØ!..  A íâa cÒeâÛoÓÛa×aï  ceÒep-Ýaï ÔeÒoçÚa Ò cØÝeÜ
ÚpaèeÝØÝÝoÜ  capaäaÝe c ÑeÛëÜØ ÚpaßØÝÚaÜØ! OÝa  câoØâ y cÒeÖeÙ ÜoÓØÛÚØ cÒoØx
poÔcâÒeÝÝØÚoÒ Ø cÜoâpØâ ÒÔaÛì. ºpyÓoÜ  ßpocâëe  Ópyßßë  ÚpecâìïÝ Ýa  ÜoÓØÛax
cÒoØx  ßpeÔÚoÒ... Íâo ». ¸. Kop×yxuÝ ßpØÒe× *. A Òoâ ÚapâØÝa A. Ï. ¼opo×oÒa.
CoÛÝeçÝoe  âeßÛoe yâpo  Ò yÕ×ÔÝoÜ  ÓopoÔe;  Ýa æepÚoÒÝoÙ  ßaßepâØ  ÝØçeÓo Ýe
cÛëèÝo ×a  ÓyÛoÜ ÚoÛoÚoÛoÒ;  Òce ÓoÛyÑØ pa×ÛeâeÛØcì c  ÚoÛoÚoÛìÝØ. ¸× æepÚÒØ
ÒëxoÔØâ  ßpa×ÔÝØçÝaï  ÑÛa-ÓooÑpa×Ýaï  âoÛßa  Ò  xopoèeÜ ÝacâpoeÝØØ;  ØÝëe  c
ÛîÑoÒìî  oxpaÝïîâ  ÔeâeÙ  oâ ÔaÒÚØ, oÔeÛïîâ ÝØéØx  Ø  Òo×Òpaéaîâcï  Ú  cÒoØÜ
ÖØâeÙcÚØÜ ØÝâepecaÜ. CÚoÛìÚo  coÛÝæa, cÒeâa  Òo ÒceÙ  ÚapâØÝÚe!  ºaÚ Òce íâo
ÝoÒo, opØÓØÝaÛìÝo ßo ßpoßopæØïÜ! ²ëcoÚaï ßaßepâì, ×eÛeÝoe, ÜoÛoÔoe,  ßaxyçee
ÔepeÒo; Òce íâo  ÖØÒo,  ÒeceÛo, ÚaÚ  Ò Ýaâype **... Ï Ñë  ÝØÚoÓÔa Ýe ÚoÝçØÛ,
oßØcëÒaï  ÚapâØÝë  pyccÚoÙ  èÚoÛë   íâoÓo  ßepØoÔa,  âaÚ  oÝØ  cØÜßaâØçÝë  Ø
Ýaây-paÛìÝë!..
     ²  âo  Öe  ÒpeÜï  ×ØÜoÙ  y  ÜÝoÓØx  apâeÛìéØÚoÒ  ÑëÛØ  ×aâeïÝë  ÑoÛìèØe
ØcâopØçecÚØe ÚapâØÝë. ÈycâoÒ ÝaçaÛ ÜØâpoßoÛØâa ÄØÛØßßa, ×aßeçaâÛeÒ Ýa  cÒoeÜ
xoÛcâe âoâ ÜoÜeÝâ, ÚoÓÔa  Ú  ÝeÜy  Ò ÜoÝacâëpcÚyî  âeÜÝØæy  ±ac-ÜaÝoÒ ßpØÒe×
ÓoÛoÒy  eÓo ßÛeÜïÝÝØÚa. ÈycâoÒ  cçØâaÛcï y  âoÒapØéeÙ  ÑoÛì-èØÜ âaÛaÝâoÜ, oâ
ÝeÓo  ÖÔaÛØ   ÜÝoÓoÓo.  Íâo  ÑëÛ  ÝeoÑëÚÝoÒeÝÝo  ÚpacØÒëÙ  ÑpîÝeâ   c  oçeÝì
Òëpa×ØâeÛìÝëÜØ  çepÝëÜØ ÓÛa×aÜØ  Ø ÓeÝØaÛìÝo ÒëcoÚØÜ  Ø èØpoÚØÜ ÛÑoÜ. ½ÕÛì×ï
ÑëÛo  ßpØÔyÜaâì ÑoÛee  ØÔeaÛìÝÞÙ  ÝapyÖÝocâØ xyÔoÖÝØÚa. º  Ýecçacâìî, ÑypÝoÙ
apâØcâØçecÚoÙ  ÜoÛoÔocâìî oÝ paccâpoØÛ cÒoe  ×ÔopoÒìe, ×aÑoÛeÛ ßcØxØçecÚØ  Ø
ÒcÚope yÜep, ocâaÒØÒ ÜoÛoÔyî ÖeÝy.
     ¸ÝoÓÔa  apâeÛìéØÚØ  ceÛØÛØcì   Ýa  Ûeâo  æeÛoÙ   ÚoÜßaÝØeÙ  Ò  ÔepeÒÝe,
ycâ-paØÒaÛØ ceÑe  ÜacâepcÚyî Ø×  ÑoÛìèoÓo oÒØÝa ØÛØ aÜÑapa ß  paÑoâaÛØ ×Ôecì
Òce    Ûeâo.    ²    âaÚoÙ   ÜacâepcÚoÙ    ÑëÛa    cÔeÛaÝa    Ûyçèaï    Òeéì
´ÜuâpueÒa-OpeÝ-ÑypÓcÚoÓo -- "ÃâoßÛeÝÝØÚ Ò ÔepeÒÝe". CâaÝoÒoÙ  ßØèeâ ßpoâoÚoÛ
Ýa cßØÝe  ÚpecâìïÝØÝa. ºpyÓoÜ  coÒceÜ  ÖØÒëe  ÛîÔØ, ÚpecâìïÝe, ÝeoÑëÚÝoÒeÝÝo
xo-poèo ÝaßØcaÝÝëe Ø ÝapØcoÒaÝÝëe. ÄoÝ ÚapâØÝë -- ÑepeÓ peÚØ Ø caÜaï ßpocâaï
pyccÚaï ßÛocÚaï ÔaÛì.
     * KapâØÝa "¿oÜØÝÚØ Ýa ÔepeÒeÝcÚoÜ ÚÛaÔÑØée" (1865).
     ** KapâØÝa A. ¸. Mopo×oÒa "BëxoÔ  Ø× æepÚÒØ Ò ¿cÚoÒe" (1864); ÝaxoÔØâcï
Ò ³o-cyÔapcâÒeÝÝoÙ TpeâìïÚoÒcÚoÙ ÓaÛepee.

         177
     ToÒapØéØ  Ýe  câecÝïÛØcì  ×aÜeçaÝØïÜØ, oâÝocØÛØcì  ÔpyÓ Ú  ÔpyÓy  oçeÝì
câpoÓo  Ø cepìe×Ýo, Ñe× ÒcïÚØx ÓaÛaÝâepeÙÝocâeÙ, yÜaÛçØÒaÝØÙ, ÛìcâØÒocâeÙ  Ø
exØÔcâÒa. ³poÜÚo,  ÒeceÛo ÚaÖÔëÙ ÒëcÚa×ëÒaÛ cÒoî ÜëcÛì  Ø xoxoâaÛ oâ çØcâoÓo
cepÔæa ÝaÔ ÝÕÔocâaâÚaÜØ ÚapâØÝë, çìï Ñë oÝa ÝØ ÑëÛa.
     Íâo ÑëÛo xopoèee, ÒeceÛoe  ÒpeÜï,  ÖØÒoe!  "Ha  ÜØpy Ø  cÜepâì Úpac-Ýa"
-- ÓoÒopØâ câapaï pyccÚaï ßocÛoÒØæa; Ø ÖØ×Ýì íâa ÑëÛa Òcï Ýa ÜØpy; ßpaÒÔa, Ýa
cÒoeÜ, Ýa ÜaÛeÝìÚoÜ, Ýo oÝa ÑëÛa oâÚpëâa Ø ÛØÛacì cÒoÑoÔÝo,
     ÔeïâeÛìÝo.
     ½e ÑëÛo y ÝØx ÜeÛÚoÙ  ×aÜÚÝyâocâØ. ºaÖÔëÙ çyÒcâÒoÒaÛ ceÑï Ò ÚpyÓy caÜëx
ÑÛØ×ÚØx,   ÔoÑpoÖeÛaâeÛìÝëx,  çecâÝëx   ÛîÔeÙ.  ºaÖÔëÙ   apâeÛìéØÚ   paÑoâaÛ
oâÚpoÒeÝÝo, oâÔaÒaÛ ceÑï Ýa  cyÔ ÒceÜ âoÒapØéaÜ Ø ×ÝaÚoÜëÜ. ² íâoÜ çepßaÛ oÝ
cØÛy,  y×ÝaÒaÛ  cÒoØ   ÝeÔocâaâÚØ  Ø  poc  ÝpaÒcâÒeÝÝo.  ²  íâoÜ   oÑéeÖØâØØ
ÒëØÓpëÒaÛacì  Üacca  ÒpeÜeÝØ,  âaÚ  ÑecßoÛe×Ýo   pacâpaçØ-ÒaeÜoÓo  ÖØ×Ýìî  Ò
oÔØÝoçÚy.  Çâo ÜoÓ  ØÜeâì ÚaÖÔëÙ  Ø×  íâØx ÑeÔÝëx  xyÔoÖ-ÝØÚoÒ  oÔØÝ, caÜ ßo
ceÑe?!  KaÚyî-ÝØÑyÔì  ×aâxÛyî, ßÛoxo ÜeÑÛØpoÒaÝÝyî  ÚoÜÝaây c o×ÛoÑÛeÝÝoÙ Ýa
Òecì ÜØp xo×ïÙÚoÙ,  cÚÒepÝëÙ  oÑeÔ  Ò  ÚyxÜØcâep-cÚoÙ,  pa×ÒoÔØâeÛì  ÚaâapoÒ
ÖeÛyÔÚa, ÖeÛçÝoÓo ÝacâpoeÝØï  Ø  ÝeÝaÒØcâØ  Úo ÒceÜy.  Çâo ÜoÓ ßpoØ×ÒecâØ  Ò
âaÚoÙ  oÑcâaÝoÒÚe ÑeÔÝëÙ xyÔoÖÝØÚ? A ×Ôecì,  Ò °pâeÛØ,  coeÔØÝØÒèØcì  Ò oÔÝy
ceÜìî,  íâØ  caÜëe  ÛîÔØ   ÖØÛØ   Ò  ÝaØÛyç-èØx  ycÛoÒØïx  cÒeâa,  âeßÛa   Ø
oÑpa×oÒaâeÛìÝëx  ßocoÑØÙ.  OÝØ ßoçâØ ÝØ  Ò  çeÜ  Ýe ÝyÖÔaÛØcì ÔÛï ØcÚyccâÒa,
pa×Òe âoÛìÚo Ò cÒoÑoÔÝoÜ ÒpeÜeÝØ.
     ½e ÑëÛo y ÝØx, ßpaÒÔa, ÑoÓaâoÙ oÑcâaÝoÒÚØ, Ø×ïéÝëx ÔpaßØpoÒoÚ.  pe×-ÝoÙ
ÜeÑeÛØ,  ÑoÓaâëx  Òa×.  MeÑeÛì  ÑëÛa  ÑyÚoÒaï, ÓÝyâaï,  èâopë ÚoÛeÝÚo-poÒëe,
ÚapâØÝë  cÒoØ ÒØceÛØ Ñe×  paÜ.  ÂpyÔÝo ÑëÛo  ßØâaâìcï íâoÙ ÒÝeè-Ýocâìî ÒÚycy
xyÔoÖÝØÚa;  Ôa  ÒÚyc  cçØâaÛcï  ßocÛeÔÝØÜ ÔeÛoÜ  Ò  íây  íßoxy. ¿oÔêeÜ  Ôyxa
pyccÚoÓo âaÚ ÑëÛ cØÛeÝ Ò íâo ÒpeÜï, çâo Ýa Òecì íâoâ Ø×ïé-ëÙ xÛaÜ cÜoâpeÛØ c
ßpe×peÝØeÜ; ÖØÛØ ÔpyÓØÜØ, ÒëcèØÜØ,  ÔyxoÒÝëÜØ  câopoÝaÜØ  ÖØ×ÝØ Ø câpeÜØÛØcì
cÛyÖØâì  ØÜ.  PyácÚaï  ØÝâeÛÛØÓeÝæØï Ýaxo-ÔØÛacì  eée ßoÔ  cØÛìÝëÜ  ÒÛØïÝØeÜ
³oÓoÛï Ø ÚÛeÙÜØÛa ÑecßoéaÔÝo Òce ypoÔcâÒa ÝaèeÙ ÓaÔÚoÙ ÔeÙcâÒØâeÛìÝÞcâØ.
     KapâØÝë âoÙ íßoxØ ×acâaÒÛïÛØ ×pØâeÛï  ÚpacÝeâì, coÔpoÓaâìcï Ø ßocâpo-Öe
ÒÓÛïÔëÒaâìcï Ò  ceÑï.  ½e yÓoÔÝo  ÛØ ÛîÑoÒaâìcï  ÚapâØÝoÙ Kop×yxuÝa*: ßìïÝëÙ
oâeæ  ÒÒaÛØÒaeâcï Ò cÒoî ceÜìî Ò  ÑecçyÒcâÒeÝÝoÜ cocâoïÝØØ.  ´eâØ Ø  ÖeÝa  Ò
ßaÝØçecÚoÜ  yÖace. Íâoâ  cyÜacèeÔèØÙ câaÝeâ  Øx ÑØâì  ßo  çeÜ ßo-ßaÛo  Ø çeÜ
ßoßaÛo. EÜy ÝeÝaÒØcâeÝ eÓo coÑcâÒeÝÝëÙ poÔ! ´o çeÓo  oÔØçaÛ íâoâ ÒapÒap! Çâo
íâo  ×a  ÑeccÜëcÛeÝÝoe  ÖØÒoâÝoe!  ³oÒopïâ,  çâo  "HepaÒ-ÝëÙ  ÑpaÚ" ¿yÚupeÒa
ØcßopâØÛ ÜÝoÓo ÚpoÒØ Ýe oÔÝoÜy  câapoÜy ÓeÝepaÛy, a H. ¸. KocâoÜapoÒ, yÒØÔaÒ
ÚapâØÝy,  Ò×ïÛ  Ýa×aÔ cÒoe ÝaÜepeÝØe ÖeÝØâìcï  Ýa  ÜoÛoÔoÙ  ocoÑe... ¿aÜïâÝa
âaÚÖe ÒceÜ ÚapâØÝa ÏÚoÑu "¿pØÒaÛ apecâaÝ-âoÒ" 15.
     * "¿ìïÝëÙ  oâeæ ceÜeÙcâÒa" -- caÜëÙ  paÝÝØÙ Ø×  ÖaÝpoÒ A.  ¸. Kop×yxØÝa
(1861).
         178
     ¼ÝoÓo ßoïÒÛïÛocì ÚapâØÝ Ò ây Òo×ÑyÖÔeÝÝyî ßopy; oÝØ ÒoÛÝoÒaÛØ oÑ-éecâÒo
Ø ÝaßpaÒÛïÛØ  eÓo  Ýa  ßyâì çeÛoÒeçÝocâØ.  ¼ÝoÓo ÑëÛo  ØcÚpeÝÝeÓo,  ÓopïçÕÓo
yÒÛeçeÝØï Ò oÑpa×oÒaÝÝoÜ oÑéecâÒe;  oÝo ßpØÝecÛo  Ñë ÑoÓa-âëe ßÛoÔë, ecÛØ Ñë
Ýe  ØcßopâØÛØ ÔeÛa ÝeoÑy×ÔaÝÝëe, câpacâÝëe  ßopë-Òë  Ñe×paccyÔÝëx  îÝoèeÙ Ôa
ÒcßëèÚØ ÜeÛÚØx caÜoÛîÑØÙ, ÑØÒèØx Ýa íääeÚâ.
     ½o  Ò oÑéecâÒe ÔeÙcâÒØâeÛìÝo ÑëÛo ÜÝoÓo ÖØ×ÝØ, íÝepÓØØ Ø Òepë Ò ÔoÑ-ào.
¿oçâØ  Ò ÚaÖÔoÙ ÓocâØÝoÙ èeÛ ÔëÜ  ÚopoÜëcÛoÜ  oâ  caÜëx  ÓpoÜÚØx  cßo-poÒ ßo
ÒoßØîéØÜ ÒoßpocaÜ ÖØ×ÝØ.
     ¸  ×Ôecì,   Ò  oÑéeÙ  ×aÛe  ÜacâepcÚoÙ  xyÔoÖÝØÚoÒ,  ÚØßeÛØ   âaÚØe  Öe
oÖØÒ-ÛeÝÝëe  âoÛÚØ  Ø  cßopë ßo  ßoÒoÔy  ÒceÒo×ÜoÖÝëx  oÑéecâÒeÝÝëx ïÒÛeÝØÙ.
¿poçØâëÒaÛØcì  ×aßoeÜ  ÝoÒëe   âpecÚyçØe  câaâìØ:   "ÍcâeâØçecÚØe  oâÝoèeÝØï
ØcÚyccâÒa Ú ÔeÙcâÒØâeÛìÝocâØ" ÇepÝëèeÒcÚoÓo, "Pa×pyèeÝØe ícâeâØÚØ" ¿ØcapeÒa,
"¸cÚyccâÒo" ¿pyÔoÝa *, "¿yèÚØÝ  Ø ±eÛØÝcÚØÙ",  "KØceÙÝaï  ÑapëèÝï" ¿ØcapeÒa,
"¾Ñpa×oÒaÝØe çeÛoÒeçecÚoÓo xapaÚâepa* OyeÝa**, ±ÞÚÛê, ´peÙep, Äoxâ, MoÛeèoâ,
±îxÝep ß ÜÝoÓoe ÔpyÓoe.
     -- A Òoâ çâo ÔoÚa cÚaÖeâ? -- ÓoÒopØÛØ âoÒapØéØ, ocâaÝoÒØÒèØcì Ò pa×Óape
cßopa ßpØ ÒØÔe ÒxoÔïéeÓo KpaÜcÚoÓo.
     "´oÚa" âoÛìÚo  çâo ÒepÝyÛcï c ÚaÚoÓo-ÝØÑyÔì ypoÚa,  ceaÝca  ØÛØ ÔpyÓoÓo
ÔeÛa;  ÒØÔÝo  ßo  ÛØæy,   çâo  Ò  ÓoÛoÒe   y   ÝeÓo  ÑoÛìèoÙ  ×aßac  cÒeÖØx,
ÖØÒoâpe-ßeéyéØx ØÔeÙ  Ø ÝoÒocâeÙ;  ÓÛa×a Òo×ÑyÖÔeÝÝo ÑÛecâïâ, Ø  ÒcÚope  yÖe
câpa-câÝo ×ÒyçØâ eÓo  ÓoÛoc ßo ßoÒoÔy  coÒceÜ ÝoÒoÓo,  eée ÝØÚeÜ  Ø× ÝØx  Ýe
cÛë-xaÝÝoÓo Òoßpoca, âaÚoÓo ØÝâepecÝoÓo,  çâo o  ßpeÔëÔyéeÜ  cßope Ø  ÔyÜaâì
×aÑëÛØ.  ¸ âaÚ  Ýa æeÛëe ßoÛçaca ×aÒÛaÔeÒaeâ oÝ  oÑéØÜ  ÒÝØÜaÝØeÜ. ½aÚo-Ýeæ,
ycâaÛëÙ,  oÝ  Ñepeâ Óa×eây  Ø Ñpocaeâcï  Ýa ÒeÝcÚØÙ  câyÛ.  ßpoâïÝyÒ ÝoÓØ Ýa
ÔpyÓoÙ: oÝ ÑëÒaÛ Ø×ïéeÝ âoÓÔa Ò ecâecâÒeÝÝoÙ ÓpaæØØ ycâaÛoÓo çeÛo-ÒÕÚa. ² âo
ÒpeÜï oÝ ÑëÛ oçeÝì  xyÔ âeÛoÜ. OÔØÝ  Ø× ÜoØx âoÒapØéeÙ ßo AÚaÔeÜØØ, ÒØÔeÒèØÙ
eÓo Ò  oÑéeÙ  ÑaÝe, ÑëÛ ßopaÖeÝ eÓo xyÔoÑoÙ -- ÚoÖa Ôa ÚocâØ.  A  ÚaÚaï ÑëÛa
íÝepÓØï!
     ¸  Úpacoây ApâeÛì  æeÝØÛa  Ø oçeÝì  eî  yÒÛeÚaÛacì.  OÔÝaÖÔë  yâpoÜ,  Ò
ÒocÚpecÕÝìe,  ï ßpØèeÛ Ú KpaÜcÚoÜy: âoÛìÚo  çâo oÝ  câaÛ  ÑëÛo oÑêïcÝïâì ÜÝe
çâo-âo  ßo ßoÒoÔy ÜoeÙ paÑoâë, ÚaÚ pa×ÔaÛcï cØÛìÝëÙ ×ÒoÝoÚ;  Ø× ßoÔê-exaÒèØx
âpoeÚ-caÝeÙ Ò ÔoÜ  ÒÒaÛØÛacì ÒaâaÓa  apâeÛëæØÚoÒ-xyÔoÖÝØÚoÒ c xoÛoÔoÜ Üopo×a
Ýa èyÑax; oÝØ ÒÒeÛØ Ò ×aÛ  ÚpacaÒØæy. Ï ßpocâo ocâoÛÑe-ÝeÛ  oâ íâoÓo ÔØÒÝoÓo
ÛØæa, pocâa Ø Òcex ßpoßopæØÙ âeÛa çepÝoÓÛa×oÙ  Ñpî-ÝeâÚØ... ² oÑéeÙ cyÜaâoxe
Ñëcâpo  ×aÓpeÜeÛØ  câyÛìï,  ×aÔÒØÓaÛØcì   ÜoÛìÑep-âë,   Ø  ÖØÒo   oÑéØÙ  ×aÛ
ßpeÒpaâØÛcï Ò íâîÔÝëÙ ÚÛacc. KpacaÒØæy ßocaÔØÛØ
     "¸cÚyccâÒo,  eÓo  ocÝoÒaÝØï  Ø  oÑéecâÒeÝÝoe  Ýa×ÝaçeÝØe". ¿ep.  H.  C.
KypoçÚØÝa.
     (-¿o., 1865.
     **  "¾Ñpa×oÒaÝØe  çeÛoÒeçecÚoÓo xapaÚâepa". ¿ep. c  aÝÓÛ.  C¿Ñ.,  1865.
TØßoÓpaäØï KyÚoÛì-ÏcÝoßoÛìcÚoÓo. ±e× yÚa×aÝØï ØÜeÝØ aÒâopa (PoÑepâa OyíÝa).

         179
     Ýa  Òo×ÒëèeÝØe,  Ò  ÚpecÛo  Ýe×aâeÙÛØÒoÙ   apxØâeÚâypë.  ºpyÓoÜ   Òe×Ôe
ÜoÛì-Ñepâë Ø xyÔoÖÝØÚØ c  ßaÛØâpaÜØ. Ï Ýe ßoÜÝî, cÚoÛìÚo cØÔeÛo xyÔoÖÝØ-ÚoÒ,
--   ÓÔe  âyâ ßoÜÝØâì çâo-ÝØÑyÔì  ßpØ ÒØÔe  âaÚoÙ oçapoÒaâeÛìÝoÙ  Úpa-coâë! Ï
×aÑëÛ  ÔaÖe,  çâo  Ø  ï  ÜoÓ  Ñë  âyâ  Öe  ÓÔe-ÝØÑyÔì  ßpØcecâì c ÑyÜaÓoÙ  Ø
ÚapaÝÔaèoÜ... ³oÛoc KpaÜcÚoÓo ×acâaÒØÛ ÜeÝï oçÝyâìcï.
     -- OÔÝaÚo Öe  Ø  Ýa Òac  ÚaÚ cØÛìÝo ÔeÙcâÒyeâ  Úpacoâa!  --  cÚa×aÛ oÝ,
Ýa×-ÒaÒ ÜeÝï ßo ØÜeÝØ.
     Ï âaÚ cÚoÝäy×ØÛcï, çâo  xoâeÛ ÑëÛo yÙâØ, Ýo çâo-âo yÔepÖaÛo ÜeÝï ×Ôecì.
OßpaÒØÒèØcì, ï câaÛ  ÓÛa×eâì Ø×-×a cßØÝ  xyÔoÖÝØÚoÒ:  ¶[ypaÒÛeÒ] yÒeÛØçØÛ eÙ
ÓÛa×a, cy×ØÛ Ýoc, ÛØæo ee  cÜyÓÛoe ßoÔÑeÛØÛ --  ÒëèÛo Ýe âo Ø xyÖe, ÝecÜoâpï
Ýa ïÒÝoe ÖeÛaÝØe  ßpØyÚpacØâì.  Hy ÜoÖÝo ÛØ ee ßpØyÚpa-èaâì?  Ã M.  ÒëxoÔØÛo
íâîÔÝo, Ñe× ÖØ×ÝØ Ø æÒeâØcâo; Ò Ýaâype âaÚaï Üa-âoÒocâì. à ÈycâoÒa ÚpacØÒo Ø
oçeÝì  ßoxoÖe,  âoÛìÚo ícÚØ×Ýo,  Ýe  ÝapØco-ÒaÝo.  ½aÚoÝeæ ï ÔoÑpaÛcï  Ø  Ôo
KpaÜcÚoÓo.  ²oâ íâo  âaÚ! Íâo oÝa! OÝ Ýe  ßo-ÑoïÛcï ÒepÝoÙ ßpoßopæØØ ÓÛa×  c
ÛØæoÜ; y Ýee ÝeÑoÛìèØe ÓÛa×a, âaâapcÚØe, Ýo cÚoÛìÚy ÑÛecÚy! ¸  ÚoÝeæ  Ýoca c
Ýo×ÔpïÜØ èØpe  ÜeÖÔyÓÛa×ìï, âaÚ Öe ÚaÚ y Ýee, --  Ø  ÚaÚaï ßpeÛecâì! ²cï íâa
âeßÛoâa,  oçapoÒaÝØe ÒëèÛØ  âoÛìÚo  y  ÝeÓo.  OçeÝì  ßoxoÖa...  ½o  opØÓØÝaÛ
ÝeØcçepßaeÜ!.. ·acÜeïÛacì, çâo-âo  cÚa×aÒ ÈycâoÒy. ºaÚØe ocÛeßØâeÛìÝëe ×yÑë!
ºaÚ ÚpacØÒo pacâïÓØÒaîâcï ÚpyßÝëe ßypßypoÒëe ÓyÑë Ø ßpØÓØÑaeâcï ÚoÝçØÚ Ýoca!
¿ØcaÛØ ÒeceÛo: èy-âØÛØ, ocâpØÛØ Ø ÜÝoÓo ÚypØÛØ. ²ce ÑëÛØ Òo×ÑyÖÔeÝë...
     ½aÚoÝeæ  ßo  çeâÒepÓaÜ  Ò  ApâeÛØ  oâÚpëÛØ  Òeçepa  Ø  ÔÛï  ÓocâeÙ,  ßo
pe-ÚoÜeÝÔaæØØ  çÛeÝoÒ-apâeÛìéØÚoÒ.   CoÑØpaÛocì  oâ  copoÚa   Ôo  ßïâØÔecïâØ
çe-ÛoÒeÚ Ø oçeÝì ÒeceÛo  ßpoÒoÔØÛØ ÒpeÜï. Çepe×  Òcî ×aÛy câaÒØÛcï oÓpoÜ-ÝëÙ
câoÛ   c   ÑyÜaÓoÙ,  ÚpacÚaÜØ,   ÚapaÝÔaèaÜØ   Ø   ÒcïÚØÜØ   xyÔoÖecâÒeÝÝëÜØ
ßpØÝaÔÛeÖÝocâïÜØ. ¶eÛaîéØÙ ÒëÑØpaÛ ceÑe ßo ÒÚycy ÜaâepØaÛ Ø paÑo-âaÛ, çâo  Ò
ÓoÛoÒy ßpØxoÔØÛo. ² coceÔÝeÙ ×aÛe Ýa poïÛe Úâo-ÝØÑyÔì ØÓpaÛ, ßeÛ. ¸ÝoÓÔa âyâ
Öe ÒcÛyx  ßpoçØâëÒaÛØ cepìe×Ýëe câaâìØ  o ÒëcâaÒÚax ØÛØ  oÑ  ØeÚyccâÒe. TaÚ,
ÝaßpØÜep,  ÛeÚæØØ TíÝa oÑ ØcÚyccâÒe çØâaÛØcì ×Ôecì ßepeÒoÔçØÚoÜ ÇyÙÚo eée Ôo
ßoïÒÛeÝØï Øx Ò ßeçaâØ. ·Ôecì Öe oÔÝaÖÔë AÝâoÚoÛìcÚØÙ çØâaÛ cÒoÙ "KpØâØçecÚØÙ
Ò×ÓÛïÔ  Ýa  coÒpeÜeÝÝoe  ØcÚyc-câÒo"  16.  ¿ocÛe  cepìe×Ýëx  çâeÝØÙ Ø  caÜëx
pa×ÝooÑpa×Ýëx  pØcoÒaÝØÙ cÛe-ÔoÒaÛ oçeÝì  cÚpoÜÝëÙ,  Ýo  ×aâo  oçeÝì ÒeceÛëÙ
yÖØÝ. ¿ocÛe yÖØÝa ØÝoÓÔa ÔaÖe âaÝæeÒaÛØ. ecÛØ ÑëÒaÛØ ÔaÜë.
     ½a   íâØx   Òeçepax   1869--1871   ÓoÔoÒ   ocoÑeÝÝo   ÒëÔaÒaÛcï   cÒoeî
âaÛaÝâ-ÛØÒocâìî Ø  ÝeoÑëÚÝoÒeÝÝoÙ  ÖØÒocâìî Ä.  A. BacuÛêeÒ,  yçeÝØÚ  ¸.  ¸.
Èuè-ÚuÝa17. Íâo ÑëÛ  ×ÔopoÒëÙ îÝoèa ÔeÒïâÝaÔæaâØ  Ûeâ, Ø KpaÜcÚoÙ cpaÒ-ÝØÒaÛ
eÓo  ßo âaÛaÝây co cÚa×oçÝëÜ ÑoÓaçoÜ, Ýe  ×ÝaîéØÜ  cçeâa cÒoØÜ co-ÚpoÒØéaÜ Ø
éeÔpo Ø Ñe×paccyÔÝo ÑpocaîéØÜ Øx ÓÔe ßoßaÛo. ½a Òeçepax ×a eÓo cßØÝoÙ ÒceÓÔa
câoïÛa âoÛßa, ßpØÒÛeçeÝÝaï eÓo ÑoÓaâoÙ  äaÝâa×ØeÙ. ¸×-ßoÔ pyÚ eÓo ÒëÛØÒaÛØcì
Òce ÝoÒëe ßpeÛecâÝëe ÜoâØÒë,  Úoâopëe ßepeÔe-ÛëÒaÛØcì âyâ Öe Ýa câo ÛaÔoÒ, Ú
yÖacy cÛeÔØÒèØx ×a  ÝØÜ. ²ce íâo ÔeÛa-Ûocì ØÜ èyâï, ÒØpâyo×Ýo,  ÒßepeÜeÖÚy c
×apa×ØâeÛìÝëÜ ×ÔopoÒëÜ xoxoâoÜ,
         180
     ÚoâopëÜ  oÝ ÒepÑoÒaÛ Òcî ×aÛy. OÝ  ÖØÒo xÒaâaÛcï ×a ÒcïÚoe ÝoÒoe cÛoÒo,
ÖÕcâ,  ceÙçac  Öe  ÒocßpoØ×ÒoÔØÛ,  ÔoßoÛÝïÛ,  xapaÚâepØ×oÒaÛ  ØÛØ  ÚoÜØçecÚØ
ÔeÚÛaÜØpoÒaÛ...   ½ÕÛì×ï   ÝØÚaÚ  ÑëÛo   ßoÔyÜaâì,  çâo  ÔÝØ  íâoÓo  ÖØÒoÓo,
Úope-ÝacâoÓo ÒeceÛìçaÚa ÑëÛØ yÖe coçâeÝë Ø çâo eÜy ßpØÔeâcï cÚopo ÚoÝçaâì Øx
Ñe×ÝaÔeÖÝëÜ çaxoâoçÝëÜ câpaÔaÛìæeÜ Ò ÏÛâe.
     BacØÛìeÒ câpacâÝo  ßpØÒï×aÛcï Ú KpaÜcÚoÜy, ÔpyÖØÛ Ø ßepeßØcëÒaÛcï c ÝØÜ
Ôo caÜoÙ cÜepâØ (Ò 1873 ÓoÔy).
     EÓo  ßØcìÜa Ú KpaÜcÚoÜy -- cyéØe ßepÛë: Ú coÖaÛeÝØî,  oÝØ Ôo cØx ßop Ýe
ÝaßeçaâaÝë *.
     ½a  íâØx oÖØÒÛeÝÝëx Ø  ÝeÔopoÓØx yÖØÝax  ßpoØ×ÝocØÛocì  ÜÝoÓo âocâoÒ  Ø
íÚcßpoÜâoÒ,  ßpo  Úoâopëe  ¸ÒaÝ CâeßaÝoÒØç ¿aÝoÒ 18  ÓoÒopØÛ, ÑyÔâo  aÒâo-pë
ÓoâoÒØÛØcì Ú ÝØÜ ÝeÔeÛïÜØ. CaÜ ¿aÝoÒ çacâo ØÜßpoÒØ×ØpoÒaÛ, ßoÚa×ë-ÒaÛ äoÚycë
Ø çØâaÛ  ØÝoÓÔa cÒoØ câØxoâÒopeÝØï;  oÝØ ÑëÛØ oçeÝì ocâpoyÜ-Ýë Ø ØÝâepecÝë Ø
ÑoÛìèeî çacâìî oâ×ëÒaÛØcì Ýa ×ÛoÑy ÔÝï Ø ×aÚyÛØcÝyî  ÖØ×Ýì AÚaÔeÜØØ.  CaâØpa
eÓo  ÑecßoéaÔÝo  ÒëâacÚØÒaÛa  Ýa cÒeâ Ø ×acâaÒ-ÛïÛa ßpoxoÔØâì  ßepeÔ  ÝaèØÜØ
ÓÛa×aÜØ  æeÛëe ßpoæeccØØ  pa×ÝooÑpa×Ýëx âØßoÒ pyccÚoÙ ÖØ×ÝØ:  oâ  yßØâaÝÝëx,
ÒëxoÛeÝÝëx, ÔoÑpoÔyèÝëx "coÔpeÜ-ÝØÚoÒ CoÒeâa"  Ôo ÚocÜaâëx,  ØcxyÔaÛëx, ×Ûëx
ÝØÓØÛØcâoÒ, ßoâpïcaîéØx  Ò Òo×Ôyxe ÚyÛaÚaÜØ. ¿poæeccØï ×aÚaÝçØÒaÛacì äØÓypoÙ
cÒoÑoÔë  c ÒepeÒ-ÚoÙ  Ýa  èee. OâcyâcâÒoÒaÛo  Ò ßpoæeccØØ  âoÛìÚo  ØcÚyccâÒo
pyccÚoe. EÓo coÒ-ceÜ Ò  PoccØØ  Ýeâ. PØÜcÚaï  ÚÛaccØÚa,  ÓoÒopØÛocì  ÔaÛee Ò
câØxax,  Ò  ÒØÔe ÖØpÝoÓo  câapoÓo  Úoâa,  yÖe  ÜÝoÓo  Ûeâ oxoâØâcï ×a ÝØÜ  Ø
ßpoÓÛaâëÒaeâ  eÓo. OcoÑeÝÝo ÜÝoÓo xoxoâaÛØ ßeÙ×aÖØcâë ÝaÔ  âeÜ,  ÚaÚ  Ò oÝëe
ÒpeÜeÝa  Ò AÚa-ÔeÜØØ ÔaÖe  ßeÙ×aÖØcâaÜ ×aÔaÒaÛØ âeÜë ÔÛï  ÚapâØÝ Ýa  ÜeÔaÛØ.
½aßpØÜep,  âeÜa:  ÔoÛuÝa,  Ýa  ßepÒoÜ  ßÛaÝe câaÔo  oÒeæ ßoÔ ÔepeÒoÜ,  ÒÔaÛØ
ÜeÛìÝØæa, a ×a ÝeÙ ÓoÛyÑëe Óopë.  ¸ ÜÝoÓØe ßpØÒoÔØÛØ ßoÔoÑÝëe âeÜë Ýa ßaÜïâì
Ø ÑoÖØÛØcì, çâo íâo  ÑëÛo  ÔeÙcâÒØâeÛìÝo,  ßoâoÜy  çâo ÝØÚâo ÒepØâì Ýe xoâeÛ
íâoÙ ÝeÛeßocâØ.
     ºoÓÔa cÛyçaÛØcì ×a yÖØÝoÜ TpyâoÒcÚuÙ Ø  ÏÚoÑu, oÝØ  caÔØÛØcì ÒØ×aÒØ,  Ø
Òecì yÖØÝ ßpeÒpaéaÛcï  âoÓÔa Ò âypÝØp  ocâpoyÜØï ÜeÖÔy ÝØÜØ; ßpo-çaï ßyÑÛØÚa
ÝeÒoÛìÝo ßpeÒpaéaÛacì Ò ÓpoÜÚØÙ xop xoxoâa: câeÝë  y×ÚoÙ câoÛoÒoÙ ÔpoÖaÛØ oâ
ÒceoÑéeÓo cÜexa ßyÑÛØÚØ, ÝaÔpëÒaîéeÙ ceÑe ÖØÒoâë ßpØ ÚaÖÔoÙ yÔaçÝoÙ ocâpoâe.
³poÜçe Òcex pa×ÔaÒaÛcï ÓoÛoc ÑoÓaâëpï  ¸. ¸.  ÈuèÚuÝa;  ÚaÚ ×eÛeÝëÙ  ÜoÓyçØÙ
Ûec, oÝ ×apaÖaÛ Òcex cÒoØÜ ×Ôopo-ÒëÜ ÒeceÛìeÜ, xopoèØÜ aßßeâØâoÜ Ø ßpaÒÔØÒoÙ
pyccÚoÙ peçìî.  HeÜaÛo ÝapØcoÒaÛ oÝ ßepoÜ Ýa íâØx Òeçepax cÒoØx ßpeÒocxoÔÝëx
pØcyÝÚoÒ. ¿yÑ-ÛØÚa, ÑëÒaÛo,  axaÛa ×a  eÓo cßØÝoÙ, ÚoÓÔa oÝ áÒoØÜØ  ÜoÓyçØÜØ
ÛaßaÜØ Ûo-ÜoÒoÓo Ø ÚopïÒëÜØ, Üo×oÛØcâëÜØ oâ paÑoâë ßaÛìæaÜØ ÝaçÝeâ ÚopeÖØâì
     HayçÝoe Ø×ÔaÝØe ßØceÜ Ä. A. BacØÛìeÒa ÒëèÛo ÛØèì Ò coÒeâcÚoe ÒpeÜï  (Ä.
² a c Ø Û ì e Ò. ¿ØcìÜa. BcâyßØâeÛìÝaï câaâìï Ø ßoÔÓoâoÒÚa ßØceÜ Ú ßeçaâØ A.
ÄeÔopoÒa-´aÒëÔoÒa. ³oc. Ø×Ô. Ø×oÑpa×ØâeÛìÝëx ØcÚyccâÒ. M., 1937).
         181
     Ø  ×aâØpaâì  cÒoÙ   ÑÛecâïéØÙ  pØcyÝoÚ,  a  pØcyÝoÚ,  âoçÝo  çyÔoÜ  ØÛØ
ÒoÛèeÑ-câÒoÜ ÚaÚØÜ, oâ âaÚoÓo ÓpyÑoÓo oÑpaéeÝØï aÒâopa ÒëxoÔØÛ Òce Ø×ïéÝeÙ Ø
ÑÛØcâaâeÛìÝeÙ.
     ¸cÚÛîçeÝØÕ Ø× Ñe××aÑoâÝoÓo ÒeceÛìï cocâaÒÛïÛ ØÝoÓÔa KpaÜcÚoÙ, CØ-ÔeÒèØx
oÚoÛo ÝeÓo ÓocâeÙ oÝ çacâo yÒÛeÚaÛ Ò ÚaÚoÙ-ÝØÑyÔì ßoÛØâØçecÚØÙ ØÛØ ÜopaÛìÝëÙ
cßop, âoÓÔa  ÜaÛo-ßoÜaÛy  ßyÑÛØÚa  ÝacâopaÖØÒaÛa yèØ,  cÛe-ÔØÛa ×a cßopoÜ  Ø
ßpØÝØÜaÛa Ò  ÝeÜ ÔeïâeÛìÝoe yçacâØe. CÛyçaÛocì, çâo Úâo-ÝØÑyÔì Ø× ÓocâeÙ, ßo
Ýe×ÝaÝØî  cpeÔë,  cÑØÒaÛcï Ýa  cÚaÑpe×Ýëe  aÝeÚÔoâë;  ßocÛe  ßepÒëx Öe cÛoÒ,
cÜyéeÝÝëÙ Ò×ÓÛïÔaÜØ, oÝ ßyâaÛcï Ø yÜoÛÚaÛ Ýa-ÒceÓÔa c íâØÜ âoÒapoÜ...
     OÔÝaÚo  cØÜßaâØØ  ßyÑÛØÚØ  ÑëÛØ  ÑoÛëßeî  çacâìî  Ýa  câopoÝe   ÒeceÛoÙ
ÑÕ××aÑoâÝocâØ.  Íâo Òëpa×ØÛocì  oÔÝaÖÔë  Ò  câØxoâÒopeÝØØ ¸.  C. ¿aÝoÒa  ßpØ
oâêe×Ôe KpaÜcÚoÓo ×a ÓpaÝØæy.  CâØxØ íâØ ßpØÓÛaèaÛØ  âoÒapØéeÙ ßØâì,  ßeâì Ø
ÒeceÛØâìcï,  "ßoÚyÔoÒa Ýeây KpaÜcÚoÓo".  C  ßpØe×ÔoÜ eÓo, Óo-ÒopØÛocì ÔaÛee,
ÝaçÝeâcï ÔpyÓoÙ ßopïÔoÚ: ßoÛìîâcï
     ²ce  yÜÝëe,  ÔÛØÝÝëe peçØ ...KaÛoèeÙ Ýa èÛïßë  Ýe  ÑyÔeâ ÜeÝïâì  ÏÚoÑØÙ
BaÛepØÙ ¸ÒaÝëç.
     BcßoÜÝØÛacì ×Ôecì èyâÚa ².  ¸.  ÏÚoÑØ, ßoÛoÖØÒèeÓo oÔÝaÖÔë  Úa-ÛoèØ  Ýa
Üecâo èÛïß, a èÛïßë pïÔÚoÜ Ýa ßoÛy, Ýa Üecâo ÚaÛoè.
     ²  íâo Öe ÒpeÜï Ýa Òeçepax çØâaÛØcì ßØcìÜa KpaÜcÚoÓo 1Í Ø×-×a ÓpaÝØ-æë.
oçeÝì ØÝâepecoÒaÒèØe Òcex.
     ½o ÝØçâo Ýe ÒeçÝo ßoÔ ÛyÝoî!.. A xopoèee ocoÑeÝÝo cÚopo ßpoxoÔØâ... ¸ Ò
ApâeÛØ  ÝaçaÛØcì  ÚaÚØe-âo  ÝeÔopa×yÜeÝØï. CÝaçaÛa íâo ÑëÛØ ceÜeÙ-Ýëe ÝeÛaÔë
ÜeÖÔy ÖeÝaÜØ apâeÛìéØÚoÒ, ÚoÝçØÒèØecï  ÒëxoÔoÜ ÔÒyx çÛe-ÝoÒ.  OÔØÝ Ø× çÛeÝoÒ
ApâeÛØ  ßoßaÛ  ßoÔ  ocoÑoe ßoÚpoÒØâeÛìcâÒo  AÚaÔeÜØØ  Ø  ØÜeÛ Ò  ßepcßeÚâØÒe
ßoe×ÔÚy ×a  ÓpaÝØæy  Ýa  Úa×eÝÝëÙ  cçeâ.  KpaÜcÚoÙ  Ýa-èÕÛ  Ò íâoÜ  ßocâyßÚe
âoÒapØéa  ÝapyèeÝØe  Øx  ÓÛaÒÝoÓo ßpØÝæØßa:  Ýe ßoÛì-×oÒaâìcï  ÑÛaÓoÔeïÝØïÜØ
AÚaÔeÜØØ  oÔÝoÜy,  âaÚ  ÚaÚ peèeÝo  ÑëÛo  ßpØ Òë-xoÔe Ø× AÚaÔeÜØØ  ÔepÖaâìcï
âoÒapØéecâÒa  Ø  Ýe  ØÔâØ  Ýa  aÚaÔeÜØçecÚØe  ßpØÜaÝÚØ  Ò po×ÝØæy. OÝ  ßoÔaÛ
âoÒapØéÐÜ ßØcìÜeÝÝoe  ×aïÒÛeÝØe Ø âpeÑo-ÒaÛ, çâoÑë  oÝØ ÒëcÚa×aÛØcì, ÚaÚ oÝØ
cÜoâpïâ   Ýa  âaÚoÙ  ßocâyßoÚ.  ToÒapØ-éØ   oâÒeâØÛØ  yÚÛoÝçØÒo,  ÜoÛçaÝØeÜ.
BcÛeÔcâÒØe íâoÓo KpaÜcÚoÙ ÒëèeÛ Ø× °pâeÛØ xyÔoÖÝØÚoÒ.
     ¿ocÛe  eÓo   ÒëxoÔa  ApâeÛì  ÚaÚ-âo  cÚopo  ßoâepïÛa  cÒoe  ×ÝaçeÝØe  Ø
Ýe×a-ÜeâÝo pacâaïÛa.
     He×aÔoÛÓo  Ôo íâoÓo  ßeçaÛìÝoÓo  ÚoÝæa  Ýa  oÔØÝ Ø×  apâeÛìÝëx  ÒeçepoÒ
ßpØexaÛ  ³.  ³.  ¼ïcoeÔoÒ Ø×  MocÚÒë,  ÓÔe  ßo eÓo  ØÝØæØaâØÒe  oÑpa×oÒaÛocì
ToÒapuéecâÒo  nepeÔÒuÖÝëx xyÔoÖecâÒeÝÝëx ÒëcâaÒoÚ. OÝ ßpØexaÛ c ßpeÔÛoÖeÝØeÜ
ßeâepÑypÓcÚØÜ xyÔoÖÝØÚaÜ ßpØÜÚÝyâì Ú íâoÜy ToÒapØée-câÒy.
         182

        VII
        TOBAP¸ÉECTBO
     »eâ ×a ÔÕcïâì Ôo Òo×ÝØÚÝoÒeÝØï Ò MocÚÒe  ÜëcÛØ o ßepeÔÒØÖÝëx Òë-áâÐÒÚax
ßo  PoccØØ  KpaÜcÚoÙ yÖe ycâpoØÛ  oÔÝaÖÔë ÒëcâaÒÚy  Ò HØÖÝeÜ HoÒÓopoÔe20. OÝ
coÑpaÛ ×Ôecì, çâo ÜoÓ, Ø Ò×ïÛ  ÝecÚoÛìÚo  Ø×ÒecâÝëx  ÚapâØÝ Ø× AÚaÔeÜØØ Ø oâ
pa×Ýëx  coÑcâÒeÝÝØÚoÒ; oÝ  ÝaÜepeÝ ÑëÛ oÑêexaâì c ÝØÜØ áaÜëe  ÑoÛìèØe æeÝâpë
PoccØØ.
     ² HØÖÝeÜ íâa ÒëcâaÒÚa Ýe ØÜeÛa ÝØÚaÚoÓo ycßexa. ÂyÔa cêe×Öaîâcï
     ÛîÔØ âopÓoÒëe: ÔÝeÜ oÝØ ×aÝïâë Ýa ïpÜapÚe, a ÒeçepoÜ  ÒëcâaÒÚa ×aÚpëâa;
Ôa  Ø  ÒeçepoÜ  ÜaÚapìeÒcÚØe  ÔeÛìæë21  pa×ÒÛeÚaîâcï  ØÝaçe.  Íâo  ÝaÔo ÑëÛo
ßpeÔÒØÔeâì; KpaÜcÚoÙ  oèØÑcï, ßoâepßeÛ ÝeyÔaçy,  Ýo Ò ßepeÔÒØÖÝëe  Òë-câaÒÚØ
ßpoÔoÛÖaÛ ÒepØâì.
     ºoÓÔa   MïcoeÔoÒ  ïÒØÛcï  c  ßpeÔÛoÖeÝØeÜ   oâ  ÜocÚÒØçeÙ   --  ¿epoÒa,
¿pï-ÝØèÝØÚoÒa,  MaÚoÒcÚoÓo, CaÒpacoÒa  Ø ÔpyÓØx, --  KpaÜcÚoÙ cpa×y cÔeÛaÛcï
caÜëÜ ÓopïçØÜ ßpØÒepÖeÝæeÜ íâoÓo ÔeÛa. ¿oâoÜ Ûeâ Ôecïâì oÝ ÒeÛ Ò ¿e-âepÑypÓe
Òce  ÔeÛa  ToÒapØéecâÒa; Ò  MocÚÒe ßepÒoe  ÒpeÜï  íâo  ÑëÛo ßopy-çeÝo  ². ³.
¿epoÒy.
     ² ¿eâepÑypÓe  ßpØÜÚÝyÛØ  Ú ToÒapØéecâÒy22  ÜÝoÓØe  ÒëÔaîéØecï  pyc-cÚØe
xyÔoÖÝØÚØ, ÚaÚ, ÝaßpØÜep, ³e, ÈuèÚuÝ, MaÚcuÜoÒ, ±oÓoÛîÑoÒ Ø ÔpyÓØe.
     ºpaÜcÚoÙ  cÝoÒa oÖØÛ,  ocoÑeÝÝo  ÚaÚ xyÔoÖÝØÚ. ² íâo  ÒpeÜï oÝ co×ÔaÒaÛ
oÔÝy ×a ÔpyÓoÙ cÒoØ ÛyçèØe ÚapâØÝë Ø ßopâpeâë.  C íâØÜ ÒpeÜeÝeÜ Ôeï-âÕÛÝÞcâØ
eÓo  Ò  ToÒapØéecâÒe coeÔØÝïeâcï  Ûyçèaï ßopa  eÓo  paÑoâë  ÚaÚ xyÔoÖÝØÚa --
ßoÛÝëÙ pacæÒeâ eÓo cØÛ.
     ² 1871 ÓoÔy  ßepÒoÙ ÚapâØÝoÙ eÓo Ýa ÒëcâaÒÚe  ßoïÒØÛØcì  "PycaÛÚØ"23 Ø×
"MaÙcÚoÙ ÝoçØ" ³oÓoÛï.  ²oâ ÚoÓÔa ÒoßÛoâØÛacì ØÔeï xyÔoÖÝØÚa, ÝaÔ ÚoâopoÙ oÝ
paÑoâaÛ yÖe Ò 1863 ÓoÔy! KapâØÝy íây Òce ×Ýaîâ.
     Ï ßoßpoèy çØâaâeÛï ßpØßoÜÝØâì ßepÒëÙ Òeçep  ÜoeÓo ×ÝaÚoÜcâÒa c ºàaÜcÚØÜ
Ø pa×ÓoÒop eÓo o XpØcâe. ²ce ÒpeÜï oÝ Ýe ßepecâaÒaÛ, oÚa×ë-ÒÐÕâáï. ÔyÜaâì oÑ
ØcÚyèeÝØØ XpØcâa Ò ßycâëÝe, Ø ÓoÔa ×a âpØ Ôo ßepÒoÙ ÒëcâaÒÚØ íâa ÚapâØÝa yÖe
cepìe×Ýo oÑpaÑaâëÒaÛacì ØÜ.
     ±ëÛ ÒëÛeßÛeÝ,  ßo oÑëÚÝoÒeÝØî, Ø× ÓÛØÝë XpØcâoc, Ø  Ýa xoÛcâe äØÓypa  Ò
ÝaâypaÛìÝyî ÒeÛØçØÝy ßØcaÛacì Ø ßepeßØcëÒaÛacì Ò cÒoÑoÔÝëe ÜØÝyâë
     Þâ ×aÚa×ÝoÙ. eée apâeÛìÝoÙ paÑoâë. BecÝoî 1873  ÓoÔa KpaÜcÚoÙ ßoÑëÒaÛ Ò
KpëÜy ÒÜecâo ¿aÛecâØÝë, çâoÑë cÔeÛaâì íâîÔë ÔÛï cÒoeÙ ßycâëÝØ, a Ýa ÛÕâo oÝ,
ÈuèÚuÝ  Ø CaÒuæÚuÙ ßoceÛØÛØcì  Ýa  Ôaçe  ÑÛØ× TyÛë.  ·Ôecì Ò ßpo-ÜeÖyâÚax oÝ
ÝaßØcaÛ ÔÒa ßopâpeâa c ». ½. ToÛcâoÓo, ØÜeÝØe ÚoâopoÓo ÑëÛo ßoÑÛØ×ocâØ. OÔØÝ
ßopâpeâ ßyÑÛØÚa  xopoèo ×Ýaeâ Ø ÔocâaâoçÝo oæeÝØÛa, ÔpyÓoÙ ÝaxoÔØâcï Ò ceÜìe
ToÛcâëx24. ½o  ÓÛaÒÝoÙ  paÑoâoÙ  KpaÜcÚoÓo Ò íâo Ûeâo ocâaÒaÛcï  Òce âoâ  Öe
"XpØcâoc Ò ßycâëÝe".  ·Ôecì oÝ ÝaçaÛ eÓo Ýa Ýo-ÒÞÜ. ÑoÛëßoÓo pa×Üepa, xoÛcâe
Ø  paÑoâaÛ  ÝaÔ ÝØÜ  ßocâoïÝÝo  Ø yßopÝo.  OÝ  èâyÔØpoÒaÛ  Òce  ÜaÛo-ÜaÛìcÚØ
ßoÔxoÔïéØe ÛØæa, Úoâopëe ÒcâpeçaÛ
         183
     Ò  Ýaâype,  ocoÑeÝÝo  oÔÝoÓo  ÜoÛoÔoÓo  oxoâÝØÚa-ßoÜeéØÚa,  ÚoâopoÓo oÝ
ÝaßØ-caÛ ßoâoÜ c pyÖìeÜ Ø Ò  oxoâÝØçìeÜ ÚocâîÜe. º. A.  CaÒuæÚuÙ paccÚa×ëÒaÛ
ÜÝe. çâo, câpaÔaï Ò âo ÒpeÜï yÔyèìeÜ, oÝ çacâo Ýe ÜoÓ cßaâì ßo ÝoçaÜ, ØÝoÓÔa
Ôo paccÒeâa, Ø ÑëÒaÛ ÝeÒoÛìÝëÜ cÒØÔeâeÛeÜ âoÓo, ÚaÚ KpaÜcÚoÙ, eÔÒa ×aÑpe×ÖØâ
yâpo, Ò oÔÝoÜ ÑeÛìe ßpoÑØpaeâcï âØxoÝìÚo Ò âyäÛïx  Ú cÒoeÜy XpØcây  Ø, ×aÑëÒ
oÑo ÒceÜ, paÑoâaeâ Ôo caÜoÓo Òeçepa, ßpocâo Ôo
     yßaÔy ØÝoÓÔa.
     OÑ íâoÙ ßpeÒocxoÔÝoÙ ÚapâØÝe ÜÝoÓo ÓoÒopeÝo Ø ßØcaÝo Ò cÒoe ÒpeÜï; Ýo Ø
ÜÝoÓo   Ûeâ  cßycâï,  ÚoÓÔa   ÜÝe   cÛyçaÛocì  ÑëÒaâì  Ò  ÝaèØx   oâÔaÛeÝÝëx
yÝØÒepcØâeâcÚØx  ÓopoÔax,   ÓÔe  ÑëÒaÛØ   ßepeÔÒØÖÝëe   ÒëcâaÒÚØ,  Òe×Ôe  oâ
oÑpa×oÒaÝÝëx  ÛîÔeÙ  ï  cÛëèaÛ o  "XpØcâe"25  KpaÜcÚoÓo caÜëe  Òocâop-ÖeÝÝëe
oâ×ëÒë. à Òcex  cÒeÖa Ò ßaÜïâØ íâa cocpeÔoâoçeÝÝaï äØÓypa XpØ-câa, oceÝeÝÝaï
ÔpoÖaéØÜ cÒeâoÜ ×apØ.  ºpyÓoÜ xoÛoÔÝëe,  cyxØe  ÚaÜÝØ.  ´aÛee  æeÛëe ÓpoÜaÔë
âaÚØx Öe ÝeÜëx, ÑecßÛoÔÝëx âÒepÔëÝì... ¾ ÛØæe eÓo-âaÚÖe oçeÝì ÜÝoÓo ÓoÒopØÛØ
Ø ÓoÒopïâ.
     KapâØÝë KpaÜcÚoÓo ßaÜïâÝë  ÒceÜ.  ²  cØÛy cÛoÖØÒèØxcï  oÑcâoïâeÛìcâÒ oÝ
ÝaßØcaÛ Øx Ýe  ÜÝoÓo.  ½a cÚaÜeÙÚe  câapoÓo  ßapÚa  ÔaÜa, ocÒeéeÝÝaï Ûy-ÝoÙ,
ÓÔe-âo  Ýa îÓe.  "HeØ×ÒecâÝaï" Ò  ÚoÛïcÚe,  âaÚ  ×aØÝâpØÓoÒaÒèaï Òcex;  ÒceÜ
xoâeÛocì y×Ýaâì,  Úâo  âaÚaï íâa  ÝeØ×ÒecâÝaï.  ¸,  ÝaÚoÝeæ,  ßocÛeÔÝïï  eÓo
ÚapâØÝa  --  "HeyâeèÝoe  Óope".  TaÚoe  ÓÛyÑoÚoe,  ßoâpïcaîéee  ÒßeçaâÛe-ÝØe
ßpoØ×ÒeÛa Ýa Òcex íâa ÚapâØÝa! CâpaÝÝo: Úa×aÛocì ÔaÖe, çâo íâo Ýe ÚapâØÝa, a
peaÛìÝaï ÔeÙcâÒØâeÛìÝocâì. Íây ÔaÜy ÖaÛÚo ÑëÛo ÚaÚ ÖØÒoÓo çeÛoÒeÚa26.
     ²ce  ÚapâØÝë  KpaÜcÚoÓo  âaÚ  opØÓØÝaÛìÝë,  âaÚ  cepìe×Ýo  ÒëÔepÖaÝë  Ø
caÜoÑëâÝë,  çâo Ýeâ Òo×ÜoÖÝocâØ  ßpØypoçØâì Øx Ú  ÚaÚoÜy-ÝØÑyÔì  ÖaÝpy,  oÝØ
ocâaîâcï caÜØ ßo ceÑe, -- íâo cÒoÙ ÒÚÛaÔ Ò ØcÚyccâÒo.
     ½o  ÓÛaÒÝëÙ  Ø  caÜëÙ  ÑoÛìèoÙ  âpyÔ  eÓo  --  íâo ßopâpeâë,  ßopâpeâë,
ßopâ-peâë. ¼ÝoÓo  oÝ  Øx  ÝaßØcaÛ Ø  ÚaÚ cepìe×Ýo,  c  ÚaÚoÙ ÒëÔepÖÚoÙ!  Íâo
yÖac-ÝëÙ, yÑØÙcâÒeÝÝëÙ  âpyÔ! MoÓy  cÚa×aâì  íâo  ßo ÝeÚoâopoÜy coÑcâÒeÝÝoÜy
oßëây. Heâ âïÖeÛee âpyÔa, ÚaÚ ×aÚa×Ýëe  ßopâpeâë! ¸, cÚoÛìÚo Ñë xyÔoÖ-ÝØÚ ÝØ
ßoÛoÖØÛ ycØÛØÙ,  ÚaÚoÓo  Ñë cxoÔcâÒa oÝ ÝØ  ÔoÑØÛcï, ßopâpeâoÜ  ÝØ-ÚoÓÔa  Ýe
ÑyÔyâ  ÔoÒoÛìÝë  ÒßoÛÝe. HeßpeÜeÝÝo ÝaÙÔyâcï  cÜeÛëe, oâÚpoÒeÝ-Ýëe  Ø  yÜÝëe
ÛîÔØ,  Úoâopëe ÓpoÜçe  Òcex cÚaÖyâ, ßpØ  ÒceÙ çecâÝoÙ ÚoÜßa-ÝØØ, çâo ßopâpeâ
ÝØÚyÔa Ýe ÓoÔØâcï. ¸ íâoâ ßocÛeÔÝÝÙ ÓpoÜoÒoÙ ßpØÓoÒop âaÚ Ø ocâaÝeâcï y Òcex
Ò ßaÜïâØ  Ø  ÑyÔeâ  Úa×aâìcï caÜëÜ ÒepÝëÜ.  ²ce ßpo-çØe ÛîÑe×Ýëe pa×ÓoÒopë Ø
ÚoÜßÛØÜeÝâë  xyÔoÖÝØÚy ÒeÛØcì, ÚoÝeçÝo,  ÔÛï ßpØÛØçØï, ÔÛï xopoèeÓo  âoÝa, a
oÔØÝ ¸ÒaÝ ¿eâpoÒØç  cÚa×aÛ cyéyî ßpaÒ-Ôy... ² ÑëâÝocâì Üoî Ò ¿apØÖe ï  ÒØÔeÛ
çeâëpe  ßocÜepâÝëe  ÒëcâaÒÚØ   ¿pîÔoÝa,   ¿ØÛìca,  ÈaÝâpÕÛï  Ø  Kopo27,  Òce
×ÝaÜeÝØâëx, ßpocÛaÒÛeÝÝëx  xyÔoÖÝØÚoÒ; ÒëcâaÒÚØ íâØ ßpoØ×ÒeÛØ âaÜ  ceÝcaæØî,
ØÜ  ßeÛØcì ÔØäØpaÜÑë Ýa Òce ÛaÔë. ½o cßpaÒeÔÛØÒocâì  âpeÑyeâ cÚa×aâì, çâo ÝØ
oÔÝa Ø×  ÝØx, ÔaÖe caÜaï  ÑoÛìèaï -- Kopo, Ýe  cocâaÒØÛa Ñë Ø âpeâØ ÒëcâaÒÚØ
KpaÜ-cÚoÓo. ½ÕÛì×ï Öe Ýe ßpØÝïâì Òo ÒÝØÜaÝØe, çâo ÚapâØÝë Kopo ÔaÛeÚo Ýe
         184
     âaÚ  câpoÓo ßØcaÝë  Ø  pØcoÒaÝë,  ÚaÚ ßopâpeâë KpaÜcÚoÓo. ´a,  íâo  ÑëÛ
Ñec-ßpØÜepÝëÙ âpyÖeÝØÚ! TpyÔØÛcï ÑyÚÒaÛìÝo Ôo ßocÛeÔÝeÓo ÜoÜeÝâa ÖØ×ÝØ.
     Âeßepì ÜoÖÝo âoÛìÚo ÑecÚoÝeçÝo coÖaÛeâì, çâo eÜy Ýe yÔaÛocì  ÒëßoÛ-ÝØâì
caÜoÙ ×aÔyèeÒÝoÙ cÒoeÙ ØÔeØ "PaÔyÙcï, æapì ¸yÔeÙcÚØÙ" 28.  ¸× eÓo ßØceÜ Ø Ø×
câaâeÙ  ².  ². CâacoÒa ØÝâepecyîéØecï ÜoÓyâ y×Ýaâì,  ÚaÚ  ÓÛy-ÑoÚo  Ø  ÔoÛÓo
cØÔeÛa Ò ÝeÜ íâa ØÔeï, ÚaÚ ÜÝoÓo oÝ ×aâpaâØÛ Ýa Ýee âpyÔa Ø cpeÔcâÒ.
     Eée  Ò 1874  ÓoÔy oÝ ×aÔyÜaÛ  pa×ÒepÝyâì  Ò èØpoÚØx pa×Üepax Ø ßoÚa×aâì
oÑéecâÒy  ÚapâØÝy   âoÓo,   ÚaÚ  ÑeccÜëcÛeÝÝaï,   ÓpyÑaï,  pa×ÒpaâÝaï  âoÛßa
Ø×-ÔeÒaeâcï ÝaÔ caÜëÜØ ÒëcèØÜØ  ßpoïÒÛeÝØïÜØ  çeÛoÒeçecÚoÓo Ôyxa: ×aÔeâëÙ ×a
ÖØÒoe  ßpoßoÒeÔìî  caÜooâpeçeÝØï,  ÖØÒoâÝëÙ  ÜØp  ÝacÛaÖÔaeâcï  Üecâìî   ÝaÔ
Ñe××aéØâÝëÜ  ßpoßoÒeÔÝØÚoÜ  oÑéeÓo  ÑÛaÓa  Ø  ×aÑaÒÛïeâ  íâØÜ  cÒoî oâyßeÛyî
coÒecâì...
     ¸Ôeï íâa âaÚ  oÒÛaÔeÛa  xyÔoÖÝØÚoÜ ÒÝaçaÛe,  çâo  oÝ  ÑpocØÛ  Òce ÔeÛar
×aÚa×ë, ÔaÖe ceÜìî, ÔeâeÙ, ÖeÝy Ø Òecì oâÔaÛcï cÒoeÙ ÚapâØÝe.
     ²  ßopëÒe  cÒoeÙ   ßepÒoÙ  âÒopçecÚoÙ  ÓopïçÚØ   oÝ   ÒooÑpa×ØÛ,   çâo,
yeÔØÝØÒ-èØcì ÚyÔa-ÝØÑyÔì  Ýa oÔØÝ ÓoÔ c  ÚapâØÝoÙ, oÝ Ò íâoâ cpoÚ coÒepèeÝÝo
×a-ÚoÝçØâ ee; âaÚ, Úa×aÛocì eÜy, cØÔeÛa oÝa y ÝeÓo Ò ÓoÛoÒe, çâo âoÛìÚo ÑepØ
xoÛcâ Ø ßepeÝocØ ee âyÔa coÒceÜ ÓoâoÒyî.
     OÑecßeçØÒ  ceÜìî  Ø  ÛØÚÒØÔØpoÒaÒ  cÒoØ âeÚyéØe  ÔeÛa,  ypoÚØ,  ×aÚa×ë,
KpaÜcÚoÙ  yeÔØÝØÛcï  Ò  ¿apØÖe;   ßoÑëÒaÒ  ßpeÔÒapØâeÛìÝo  Ò  ¸âaÛØØ  ÒÜecâo
¿aÛecâØÝë,  Ò×ïÛ  ÜacâepcÚyî  Ø  ÝaçaÛ  paÑoâaâì, cÒoÑoÔÝëÙ, cçacâÛØÒëÙ  ÚaÚ
xyÔoÖÝØÚ, Ò ßepÒëÙ pa× Ò cÒoeÙ ÜÝoÓoâpyÔÝoÙ, ÚaâopÖÝoÙ ÖØ×ÝØ...
     BooÑpaÖeÝØe cØÛìÝo paÑoâaÛo, ÔeÛo ×aÚØßeÛo...
     ½o  ×opÚØÜ,  ×aÒØcâÛØÒëÜ  oÚoÜ  ÓÛïÔeÛa  Ýa ÝeÓo  peÒÝØÒaï cyÔìÑa;  oÝa
ycâpoØÛa eÜy  ÔoÜa ceÜeÙÝoe Ýecçacâìe, ßpepÒaÛa eÓo Ò caÜoÜ pa×Óape ßep-ÒoÓo
ÒÔoxÝoÒeÝØï Ø ßoâaéØÛa ÔoÜoÙ  Ò ¿Øâep, ÓÔe Ò âo ÒpeÜï  Ýe ÑëÛo  eée ÝØ oÔÝoÙ
ÜacâepcÚoÙ. OßpaÒØÒèØcì Úoe-ÚaÚ oâ  ceÜeÙÝëx ÝeÒ×ÓoÔ, oÝ peèØÛ ycâpoØâì xoâì
ÚaÚoÙ-ÝØÑyÔì capaÙ,  ÓÔe ÜoÖÝo ÑëÛo Ñë ßpoÔoÛÖaâì  cÒoî  ÚapâØÝy yÖe  ×Ôecì.
CÒeâ Ýe Ñe× ÔoÑpëx ÛîÔeÙ.  ² ¿aÒÛoÒcÚoÜ yçØÛØée ÔaÛØ  eÜy  Üecâo Ò caÔy*; oÝ
ÒëcâpoØÛ âaÜ  Úoe-ÚaÚ ÑpeÒeÝçaâëÙ ÑapaÚ  Ø câaÛ ÒÝoÒì  paÑoâaâì. ½o ÝaçaÛØcì
ÝeßoÓoÔë, Òeâep cÒØcâeÛ cÚÒo×ì ÑpeÒÝa, ÝacâyßaÛØ xoÛoÔa. HacâyßaÛa Ø ÝyÖÔa Ø
ßoÔcoÒëÒaÛa oßïâì cÒoe: ßopâpe-âë. ² ÑapaÚe oÝ cØÛìÝo ßpocâyÔØÛcï Ø ßpoÑoÛeÛ
ÝeÚoâopoe ÒpeÜï. ´o Òec-Ýë, Ôo âeßÛa  oÝ ÔoÛÖeÝ ÑëÛ coÒceÜ ßpeÚpaâØâì paÑoây
ÝaÔ ÚapâØÝoÙ.
     ½o oÝ  ÔyÜaÛ o ÝeÙ, eée ycepÔÝee paÑoâaÛ ÝaÔ ×aÚa×aÜØ, çâoÑë cÚoßØâì Ýa
xopoèyî ÜacâepcÚyî ÔÛï cÒoeÙ ÚapâØÝë. ½aÚoÝeæ Ø íâa  Üeçâa ocyée-câÒØÛacì: Ò
ÔoÜe EÛØceeÒa **, ÓÔe oÝ ÖØÛ yÖe ÔaÒÝo, eÜy ÒëcâpoØÛØ
     *  Íâo  ÒoeÝÝoe  yçØÛØée  ßoÜeéaÛocì  âoÓÔa  Ýa  ÑëÒèeÙ KaÔeâcÚoÙ (ÝëÝe
Cêe×ÔoÒ-cÚoÙ)  ÛØÝØØ  BacØÛìeÒcÚoÓo  ocâpoÒa, ÝeßoÔaÛeÚy oâ  ÔoÜa,  ÓÔe  ÖØÛ
KpaÜcÚoÙ. ** ² ÑØpÖeÒoÜ ßepeyÛÚe c ÝaÑepeÖÝoÙ MaÛoÙ HeÒë.
         185
     ÜacâepcÚyî, ßpeÚpacÝyî, yÔoÑÝyî, c ÒepxÝØÜ cÒeâoÜ:  ÓÛaÒÝëÜ oÑpa×oÜ oÝa
ÑëÛa  ßpØcßocoÑÛeÝa ÔÛï Òce âoÙ Öe ÚapâØÝë. OÝ ÔyÜaÛ cepìe×Ýo âoÛìÚo o ÝeÙ Ø
c ÝeâepßeÝØeÜ pÒaÛcï paÑoâaâì ee. ½ecÜoâpï Ýa æeÛëe pyçìØ cë-pocâØ ßo cÒeÖeÙ
èâyÚaâypÚe  ÚaÜeÝÝëx câeÝ.  oÝ  ßepeceÛØÛcï Ò ÝoÒyî Üa-câepcÚyî, ßpeÝeÑpeÓaï
ÒceÜØ ßpeÔocâopoÖÝocâïÜØ oâ cëpocâØ, âoßØÛ Ø paÑoâaÛ.
     ½o,  ÒØÔØÜo,  íâa cëpocâì Ò cÒï×Ø  c ßpeÔëÔyéeÙ  ßpocâyÔoÙ Ò  ÑapaÚe  Ø
ßocÛyÖØÛa ocÝoÒaÝØeÜ eÓo poÚoÒoÙ  ÑoÛe×ÝØ Ø  ÝaçaÛa  ßoÔâaçØÒaâì Ýeyâo-ÜØÜyî
íÝepÓØî íâoÓo Úpeßëèa. OÝ câaÛ ÝeÔoÜoÓaâì, Ýo ÑopoÛcï, ØcÚaÛ ÒëxoÔa. ´oÚâopa
×aßpeâØÛØ  eÜy  ocâaÒaâìcï  ÛeâoÜ Ò  câoÛØæe.  Oßïâì ÝaÔo  ßÞÚØÔaâì ÚapâØÝy,
ycâpoØâì çâo-ÝØÑyÔì  ×a ÓopoÔoÜ, Ýa çØcâoÜ Òo×Ôyxe, Ø paÑoâaâì âaÜ. ºaÚ ÑëÛo
Ñë xopoèo Ø ×ØÜy Ø Ûeâo paÑoâaâì ÓÔe-ÝØÑyÔì Ò âØèØ, Ò yeÔØÝeÝØØ, ßoÔaÛìèe oâ
ÓopoÔa,  oâ ×aÚa×Ýëx  ßopâpeâoÒ! ¸  íâa ÜëcÛì  ßpØÒoÔØâcï  Ò ØcßoÛÝÕÝØe íâØÜ
íÝepÓØçÝëÜ çeÛoÒeÚoÜ.  ±ÛaÓoÔapï ycßÕèÝoÙ paÑoâe ÝaÔ ßopâpeâaÜØ cpeÔcâÒa eÓo
âeßepì yÛyçèØÛØcì, oÝ ÑëÛ yÖe çeÛoÒeÚ ÒecìÜa Ø×ÒecâÝëÙ, oÝ ÜoÓ Ø ×aÝïâì  Ñe×
Ñoï×ÝØ...
     OÝ  ßoÚyßaeâ  ×eÜÛî Ò ÖØÒoßØcÝoÙ  ÜecâÝocâØ,  Ýa  CØÒepcÚoÙ  câaÝæØØ, Ø
ycâpaØÒaeâ âaÜ ßpeÒocxoÔÝyî Òo Òcex oâÝoèeÝØïx ÜacâepcÚyî, ocoÑo oâ ÑoÛìèoÓo
ÔÒyxíâaÖÝoÓo ÔoÜa ÔÛï ceÜìØ, çâoÑë  Ýe ÜeèaÛØ paÑoâaâì. ½e  oÑoèÛocì âyâ Ñe×
ÔoÛÓoÒ, Ñe×  ÚpyßÝëx  ßpoÜaxoÒ ßpØ ßocâpoÙÚe, Ñe× Ýeßpo-Ø×ÒoÔØâeÛìÝëx ×aâpaâ
ÝeßpaÚâØçÝoÓo çeÛoÒeÚa, oÑÜaÝoÒ ßoÔpïÔçØÚoÒ, câpoØâeÛeÙ; Ýo Òce ÝaÚoÝeæ ÑëÛo
ßoÑeÖÔeÝo.  OÓpoÜÝoe  oÚÝo  yÚpeßØÛØ Öe-ÛÕ×ÝëÜØ  peÛìcaÜØ, ßoÛ ÑëÛ Ýa  oÔÝoÙ
ßÛocÚocâØ c ×eÜÛeî, çâoÑë ÜoÖÝo ÑëÛo câaÒØâì  Ýaâypy  Ýa Òo×Ôyx, ßepeÔ oÚÝoÜ
---  câeÚÛïÝÝoî câeÝoî  -- Ø  ßepeÝocØâì ee ßpïÜo Ò ÚapâØÝy. ´oÜ ßpocâopÝëÙ,
ÒeceÛëÙ; ÚpyÓoÜ, Ýa Úpa-cØÒÞÜ  xoÛÜe, ßocaÖeÝë pa×Ýëx  ßopoÔ  ÔepeÒìï, aÛÛeØ
yÑØâë éeÑÝeÜ Ø ×a-ÜoéeÝë ÑyÛëÖÝØÚoÜ. Macca æÒeâoÒ paccëßaeâcï ÑoÓaâëÜ ÚoÒpoÜ
ßo Úyp-âØÝaÜ... ÑeceÔÚØ, ×oÝâØÚØ... BÝØ×y Ôo ÖØÒoßØcÝoÙ peçÚØ OpeÔeÖ  ÚÛyÜÑë
ÚÛyÑÝØÚØ Ø ÔpyÓØx ïÓoÔ Ôo caÜoÙ coÑcâÒeÝÝoÙ ÚyßaÛìÝØ. ²ce âpØ ÔecïâØÝë ßapÚa
oÑÝeceÝë  ÝoÒoÙ  ßpoçÝoÙ oÓpaÔoÙ,  opaÝÖepeï ÔÛï  coxpaÝeÝØï æÒeâoÒ Ýa ×ØÜy,
cÛyÖÑë, capaØ -- cÛoÒoÜ. ßoÛÝëÙ ßoÜeéØçØÙ  ÔoÜ c ßpeÚpacÝëÜ èocce Ú ÓÛaÒÝoÜy
ßoÔêe×Ôy Ø co èâaâoÜ cÛyÓ,
     KapâØÝa ÔaÒÝo yÖe câoØâ Ò ÝaØÛyçèØx ycÛoÒØïx ÒepxÝeÓo cÒeâa, Üaâe-pØaÛë
Òce ÔaÒÝo coÑpaÝë; ÝeoÑxoÔØÜëe ÚocâîÜë. opyÖØe ÔÛï ÒoØÝoÒ ÔaÒÝo ÓoâoÒë;  caÜ
oÝ ÓoÒopØÛ  Ýe pa×, çâo  eÜy ÝaÔ ÚapâØÝoÙ  âpØ  xopoèØx Üecïæa paÑoâë; oÝa y
ÝeÓo oÚoÝçaâeÛìÝo peèeÝa, âoÛìÚo ÝaßØcaâì, a ßØ-èeâ oÝ Ñëcâpo.
     ½o âyâ-âo Ø ÝaçØÝaeâcï oßïâì ØpoÝØï ×ÛoÙ câapyxØ cyÔìÑë, --  oÝa exØÔÝo
yÛëÑaÛacì.
     KapâØÝë oÝ  Ýe ßoÚa×ëÒaÛ  ÝØÚoÜy, ÔaÖe  ÖeÝa Ø  ÔeâØ Ýe  ÒØÔeÛØ ee Ø Ýe
×ÝaÛØ,  çâo  âaÜ, ×a ÛØÝïÛoÙ  ÚoÛeÝÚopoÒoÙ  ×aÝaÒecÚoÙ,  ×a  ßoÓÝyÒèØÜcï  oâ
ÒpeÜeÝØ  ÖeÛe×ÝëÜ ßpyâoÜ... ¿poxoÔØÛØ ÓoÔë, Ú  ÚapâØÝe oÝ  Ýe ßpØÚacaÛ-cï...
»eâo oÝ Òo×ØÛcï c ÝeÝyÖÝëÜØ ßpØcâpoÙÚaÜØ Ýa Ôaçe, ×ØÜy paÑoâaÛ
         186
     ÝaÔ ×aÚa×ÝëÜØ  ßopâpeâaÜØ, ÚapâØÝa  oâÚÛaÔëÒaÛacì Ú Ûeây.  ½o  Ø  ÛeâoÜ
Þßïâì, ØÜeï ÔocyÓ,  oÝ  Ýe  ÔyÜaÛ, ÚaÚ ßpeÖÔe,  câpeÜØâìcï  Ú ÚapâØÝe. ¿ØcaÛ
íâîÔë co  cÒoØx ÔeâeÙ Ýa Òo×Ôyxe, Ýa coÛÝæe, ØÛØ  ÚaÚoÙ-ÝØÑyÔì yÓoÛoÚ ÔaçØ c
ÑaÛÚoÝa, ØÛØ  ÑyÚeâë  æÒeâoÒ. Ø âaÚ Ôo caÜoÙ ×ØÜë, ecÛØ Ýe  cÛyçaÛocì  ÛeâoÜ
ye×Öaâì ÚyÔa-ÝØÑyÔì Ýa ×aÚa×Ýëe ßopâpeâë. ·ØÜoÙ --  oßïâì ßopâ-àeâë. ºapâØÝy
ÝecÚoÛìÚo  ×ØÜ  oÝ  yÖe  Ýe  ßepeÒo×ØÛ  Ò  ÓopoÔ.  MacâepcÚaï  Ýa  CØÒepcÚoÙ
oâaßÛØÒaÛacì Ýa cÛyçaÙ eÓo ßpØe×Ôa. ¸ÝoÓÔa oÝ ÒÔpyÓ coÑØpaÛcï âyÔÐ paÑoâaâì:
ÖØÛ âaÜ  ßo  ÝecÚoÛìÚy ÔÝeÙ coÒceÜ  oÔØÝ. ½o Ø Ò  íâo ÒpeÜï Ú ÚapâØÝe oÝ  Ýe
ßpØâpaÓØÒaÛcï...  BcâpeâØâ ÚaÚoÙ-ÝØÑyÔì  âØß ÜyÖØÚa,  yÒ-Ûeçeâcï,  ÝaßØèeâ c
ÝeÓo ßpeÚpacÝëÙ íâîÔ Ø oßïâì Ò ÓopoÔ, Ú ÓeÝepaÛì-áÚØÜÜ ßopâpÕâaÜ.
     OâçeÓo Öe  oÝ âaÚ  oxÛaÔeÛ Ú cÒoeÙ  ÚapâØÝe, Ú cÒoeÙ ÛyçèeÙ  ØÔee,  ÔÛï
ÚoâopoÙ  Ôecïâì  Ûeâ  oÝ  Ýeá  âaÚØe   ÚpyßÝëe  ×aâpaâë  Ø   âepßeÛ  câoÛìÚo
Ñecßo-ÚoÙáâÒa?  HeyÖeÛØ, cÔeÛaÒèØcì ÑoÓaâëÜ  çeÛoÒeÚoÜ, coÑcâÒeÝÝØÚoÜ, oÝ Ýe
ÜoÓ yÖe c ßpeÖÝeî  ØcÚpeÝÝocâìî  ßpeÔaÒaâìcï Ôep×ÚØÜ  ßopëÒaÜ ÒÔoxÝo-ÒeÝÝÞÓo
xyÔoÖÝØÚa? HeyÖeÛØ c ßepeÜeÝoÙ cocâoïÝØï ßpoØcxoÔØâ ßepeÜeÝa ÜëèÛeÝØï? ¸ yÜ,
ypeÓyÛØpoÒaÝÝëÙ  paccyÔÚoÜ  Ø  oßëâoÜ  ÖØ×ÝØ  ÒcecâopoÝ-ÝeÙ. Ýe ÜoÖeâ  ÑoÛee
yÒÛeÚaâìcï  ÔoÝÚØxoâcâÒoÜ  îÝocâØ?  ½e  ßepecâaÛ  ÛØ  oÝ  ÒÕpØâì  Òo ÒÛØïÝØe
ØcÚyccâÒa  Ýa  oÑéecâÒo?  BepoïâÝo,  yÜ, oâïÓçeÝÝëÙ  peä-ÛeÚcaÜØ Ø oßyâaÝÝëÙ
ÑÛaÓopa×yÜØeÜ, Òce  ÑoÛee Ø  ÑoÛee ßpØÚpeßÛïeâcï Ú ×eÜÛe: oÝ  yÖe Ýe ÒepØâ Ò
ÜoÛoÔëe ßopëÒë, Ýe ÒepØâ ÒÔoxÝoÒeÝØî, Ôa oÝo Ø Ýe ßoceéaeâ eÓo ÑoÛee 2Í.

        VIII
        ¿EPE¼E½A
     ½ecÜoâpï Ýa ÓpoÜaÔÝëe ×aâpaâë Ýa ßocâpoÙÚy ÜacâepcÚoÙ Ø pocÚoèÝoÙ ÔaçØ,
çâo  câoØÛo ÑoÛìèÕ âpØÔæaâØ âëcïç pyÑÛeÙ, cpeÔcâÒa KpaÜcÚoÓo ÑëÛØ  âeßepì  Ò
æÒeâyéeÜ  cocâoïÝØØ. Ka×aÛocì,  ceÜìï Ø×  ßoÔÝïÒèØxcï yÖe  ÔeâeÙ,  ÚoÝçaÒèØx
oÑpa×oÒaÝØe,  ÑÛaÓoÔeÝcâÒoÒaÛa;  oÝ  ÔaÖe Ò×ïÛ  Ú  ceÑe  Ò ÔoÜ  ocØ-poâeÒèØx
ßÛeÜïÝÝØæy Ø ßÛeÜïÝÝØÚa Ø ÔaÛ ØÜ xopoèee oÑpa×oÒaÝØe,  ycâpoØÒ  Øx  ßoâoÜ  Ò
×aÚpëâëe  yçeÑÝëe  ×aÒeÔeÝØï.  ´oÜ eÓo,  ÚaÚ  Ø  ßpeÖÔe  ÓocâeßpØØÜÝëÙ,  ÑëÛ
ßocâaÒÛeÝ  Ýa èØpoÚyî ÝoÓy,  ocoÑeÝÝo  Ýa Ôaçe, ÓÔe  ÖØÛØ  ÓocâïÜØ  âoÒapØéØ
ÔeâeÙ, ßÛeÜïÝÝØÚØ,  ×ÝaÚoÜëe;  ×a  câoÛoÜ  oÑeÔaÛo ßo  ßïâÝaÔæaâØ çeÛoÒeÚ  Ø
ÑoÛee.  KÒapâØpa  eÓo  Ò ÓopoÔe  yÚpaèeÝa  ÑëÛa  Ûyç-èÕÙ  ÜeÑeÛìî,  ÔopoÓØÜØ
ßopâìepaÜØ,  ßepcØÔcÚØÜØ ÚoÒpaÜØ, aÝâØçÝoÙ ÑpoÝ-×ÞÙ  Ø ÒeÛØÚoÛeßÝëÜØ âpîÜo Ø
èØpÜaÜØ. KaÑØÝeâ eÓo ÒÝØ×y ßo  ÒÝeèÝocâØ  ÝaßoÜØÝaÛ ÚaÑØÝeâ ÓocyÔapcâÒeÝÝoÓo
çeÛoÒeÚa, ÜeæeÝaâa  ØÛØ  ÑaÝÚØpa.  MacâepcÚaï  ÝaÒepxy  ÜoÓÛa  ÚoÝÚypØpoÒaâì
Ø×ïéecâÒoÜ   ÜeÑeÛØ,   ÒocâoçÝëx  ßopâìep,   ÑpoÝ×ë   c   caÜoÙ   ÚoÚeâÛØÒoÙ
apØcâoÚpaâØçecÚoÙ ÓocâØÝoÙ. ´oÜ eÓo ÑëÛ ßoÛÝaï  çaèa... ½o caÜoÓo eÓo âeßepì
Òë Ñë Ýe y×ÝaÛØ. OÝ cØÛìÝo Ø×-ÜeÝØÛcï ×a  ßocÛeÔÝØe ÒoceÜì Ûeâ. ½a  ÒØÔ  eÜy
ÜoÖÝo ÑëÛo Ôaâì yÖe
         187
     ceÜìÔecïâ Ûeâ,  a  eÜy Ýe ÑëÛo eée  Ø ßïâØÔecïâØ. Íâo ÑëÛ âeßepì  ßoçâØ
coÒ-ceÜ ceÔoÙ,  ßpØ×eÜØcâëÙ  oâ  ßÛoâÝocâØ, ÑoÛe×ÝeÝÝëÙ câapØÚ. ¾  câpacâÝoÜ
paÔØÚaÛe Ø ßoÜØÝy Ýe ÑëÛo30.
     HaxoÔïcì ßocâoïÝÝo  Ò oÑéecâÒe ÒëcoÚoßocâaÒÛeÝÝëx  ÛØæ,  c  Úoâopëx  oÝ
ßØcaÛ ßopâpeâë, KpaÜcÚoÙ ÒÜecâe c ÒÝeèÝØÜØ ÜaÝepaÜØ ßoÝeÜÝoÓy ycÒoØÛ ceÑe  Ø
Øx  Ò×ÓÛïÔë.  OÝ  ÔaÒÝo  yÖe  câëÔØÛcï  cÒoØx ÜoÛoÔëx  ßopëÒoÒ, ÛØÑe-paÛìÝëx
yÒÛeçeÝØÙ Ø Òce ÑoÛee Ø ÑoÛee cÚÛoÝïÛcï Ú ÚoÝcepÒaâØ×Üy. ¿oÔ ÒÛØïÝØeÜ ycßexa
Ò ÒëcèeÜ  oÑéecâÒe Ò ÝeÜ  cØÛìÝo  ßpoÑyÔØÛocì  çecâoÛî-ÑØe. OÝ  ÑoÛee  ÒceÓo
ÑoïÛcï âeßepì Ñëâì Ýe comme il faut *. ¿o oÑpaéeÝØî oÝ ßoxoÔØÛ  âeßepì Ýa âe
opØÓØÝaÛë, Úoâopëe  ßÛaâØÛØ eÜy ßo  ßïâØ âëcïç  pyÑÛeÙ ×a ßopâpeâ. ² paÑoçee
ÒpeÜï  oÝ ÝocØÛ ÝeoÑëÚÝoÒeÝÝo Ø×ïéÝëÙ  ÔÛØÝÝëÙ  cepëÙ  peÔØÝÓoâ c  aâÛacÝëÜØ
oâÒopoâaÜØ,  ßocÛeÔÝeÓo äacoÝa  âyä-ÛØ Ø  çyÛÚØ  caÜoÓo ÜoÔÝoÓo  aÛoÓo æÒeâa
câapëx ÚaäâaÝoÒ XVIII ÒeÚa. ² ÜaÝepe ÓoÒopØâì ßoïÒØÛØcì y ÝeÓo cÔepÖaÝÝocâì,
aßÛoÜÑ Ø ÜeÔÛeÝÝoe pac-âïÓØÒaÝØe äpa×ë. ¾ ceÑe  caÜoÜ  oÝ çacâo ÓoÒopØÛ, çâo
oÝ câaÛ âeßepì Ò Ýe-ÚoâopoÜ poÔe ocoÑoÙ.  ½a oÑéØx coÑpaÝØïx ToÒapØéecâÒa oÝ
oâÚpëâo  paâo-ÒaÛ ×a  ×ÝaçeÝØe  ØÜeÝØ  Ò  ØcÚyccâÒe, ×a  aÒâopØâeâ  Üacâepa,
ÔoÚa×ëÒaÛ,  çâo  Òce  íâo  Ôaeâcï  xyÔoÖÝØÚy  Ýe  ÔapoÜ  Ø  ÔoÛÖÝo  Öe  Ñëâì
ÚoÓÔa-ÝØÑyÔì oæeÝeÝo. CoÑpaÝØï ToÒapØéecâÒa oÝ ßpeÔÛaÓaÛ  cÔeÛaâì ßyÑÛØçÝëÜØ
Ø ßpØÓÛaèaâì Ýa  ÝØx peßopâepoÒ. OÝ  co×ÝaÒaÛ, çâo  ÚaÖÔoe  cÛoÒo  eÓo ÑyÔeâ
âeßepì ×aßØcaÝo Ø ÚaÖÔoe ßØoìÜo eÓo ÑyÔeâ ÒßocÛeÔcâÒØØ oÑÝapoÔoÒaÝo.
     ¸  oÝ  ÑëÛ  ßpaÒ:  ÜëcÛØ  eÓo  ßoÔxÒaâëÒaÛØcì  Ýa  Ûeây  ÝaèØÜØ  caÜëÜØ
Òë-ÔaîéØÜØcï ÛØâepaâopaÜØ Ø æØâØpoÒaÛØcì c  ßoçâeÝØeÜ. ¿eçaâÝo ÜÝoÓo pa× yÖe
Ýa×ëÒaÛØ eÓo caÜëÜ  yÜÝëÜ Ø caÜëÜ  ØÝâepecÝëÜ xyÔoÖÝØÚoÜ. ¸ ÑëÛØ ßpaÒë: Òce,
çâo ÓoÒopØÛ oÝ,  ÑëÛo  oÑÔyÜaÝo  Ø yÜÝo.  HeÚoâopëe  xyÔoÖecâ-ÒeÝÝëe ÚpØâØÚØ
ßØcaÛØ yÖe æeÛëe câaâìØ ßo eÓo ØÝcâpyÚæØØ, ØÛØ pa×ÒØ-Òaï ÜëcÛØ, ØÛØ  æØâØpyï
eÓo  ßØcìÜa. CßpaÒeÔÛØÒocâì  âpeÑyeâ cÚa×aâì,  çâo ßpÝcâpacâØï Ò eÓo  oæeÝÚe
çyÖoÓo  âpyÔa  ÝØÚoÓÔa  Ýe ÑëÛo.  OÝ ÑëÛ ÝeßoÔ-ÚyßÝo çecâeÝ Ø  cßpaÒeÔÛØÒ  Ò
ßpØÓoÒopax o ÔeÛax ÔaÖe ÒpaÓoÒ cÒoØx -- ÒceÓÔa, Ôo ÚoÝæa.  ½Ø oÔÝa Óa×eâa Ýe
Ôep×aÛa  yÖe  ÚpØâØçecÚØ  oâÝocØâìcï  Ú  eÓo  âpyÔaÜ.  CocâaÒÛïÛØ,  ÚoÝeçÝo,
ØcÚÛîçeÝØe   pa×Ýëe   ÛØâepaâypÝëe   ßa-pàØ;   oÝØ,   ÝaycìÚØÒaeÜëe  âeÜÝëÜØ
×aÒØcâÝØÚaÜØ, âoÛìÚo èaÒÚaÛØ  Ø×-ßoÔ  ÒopoâeÝ  Òßycâyî, Ø  ßaâpoÝë  Øx  íâØÜ
âoÛìÚo ßoÔÛØÒaÛØ ÜacÛa  Ýa ïpÚo Óo-peÒèØÙ oçaÓ cÛaÒë KpaÜcÚoÓo. ²ce coÛØÔÝëe
opÓaÝë  ßeçaâØ  cçØâaÛØ  oÑ-pa×æoÜ eÓo ßo×ÔÝeÙèØe  paÑoâë  -- ßopâpeâë  -- Ø
peÚoÜeÝÔoÒaÛØ îÝoèecâ-Òy Ø×yçaâì ÜacâØâoÓo xyÔoÖÝØÚa.
     ½o  îÝoèecâÒo,  íâo Ôep×Úoe, ×aÝocçØÒoe  îÝoèecâÒo,  coÒceÜ  oxÛaÔeÛo Ú
ÝeÜy. ¿opâpeâë eÓo Ýa×ëÒaÛØ yÖe cyxØÜØ, Úa×eÝÝëÜØ,  ÖØÒoßØcì  -- ycâape-ÛoÙ,
ÝeÚoÛopØâÝoÙ Ø Ñe×ÒÚycÝoÙ.  ´a  Úâo Öe ÝëÝçe  cÛyèaeâ  ÜoÛoÚococoÒ! ²  ÚpyÓy
âoÒapØéeÙ KpaÜcÚoÙ ÔaÒÝo yÖe ßoâepïÛ oÑaïÝØe; oâ ÔeÛ oÝ ÔaÒÝo
     ÇeÛoÒeÚ co cÒeâcÚØÜØ ßpØÒëçÚaÜØ.
         188
     ycâpaÝØÛcï  Ø  ßo  Ýe×ÔopoÒìî Ø ßo  ÝeÔocyÓy.  OÝ câaÝoÒØÛcï  ÝecÚoÛìÚo
âï-ÖeÛ ÖeÛaÝØeÜ  ØÜßoÝØpoÒaâì. ½a coÑpaÝØï ïÒÛïÛcï ÒceÓÔa  caÜëÜ ßocÛeÔ-ÝØÜ,
âoÒapØéecÚyî ÒëcâaÒÚy ×acâaÒÛïÛ ÖÔaâì ÒeéeÙ cÒoØx ßo æeÛëÜ Ýe-ÔeÛïÜ Ø ÑoÛee,
cØÛìÝo    ×aâpyÔÝïï   íâØÜ   ycâpoØâeÛeÙ,   Ú   yÔoÒoÛìcâÒØî   Ýo-cØÛìéØÚoÒ,
Òo×ÒpaéaÒèØxcï oâ ÝeÓo ÜÝoÓo pa× c ßycâëÜØ pyÚaÜØ. OÝ ÝØ-çeÓo yÖe Ýe ÓoÒopØÛ
cßpocâa. ½a oÑéØx  coÑpaÝØïx  eÓo ÛØâepaâypÝëe, xo-poèeÓo  cÛoÓa, peçØ  Òcex
yâoÜÛïÛØ,  ÝaÒoÔØÛØ  cÚyÚy  Ø  Òë×ëÒaÛØ  yÖe  pe×Úyî oßßo×ØæØî,  ßpoØ×ÒoÔï Ò
ÑoÛìÝoÜ  ÒpeÔÝoe  ÔÛï  ÝeÓo   pa×ÔpaÖeÝØe.  ´a,  oÝ  ÑëÛ  yÖe  cØÛìÝo  ÑoÛeÝ
aÝeÒpØ×ÜoÜ; ØÝoÓÔa ÓoÛoc eÓo  oÑpëÒaÛcï,  Ø  oÝ cxÒa-âëÒaÛcï ×a  ÓpyÔì; ÛØæo
âeÜÝeÛo,  Ø  oÝ,  oÑeccØÛeÝÝëÙ,  cÒaÛØÒaÛcï  ocâo-poÖÝo  Ø  ÝeyÚÛîÖe,  Ñoïcì
pa×ÑØâìcï,  Ýa  ÑoÓaâyî  ßepcØÔcÚyî  oââoÜaÝÚy.  EÓo  ÑëÛo  ÖaÛì,  Ø  ÚaÖÔëÙ
yÒÛeÚaÒèØÙcï Ò cßope c ÝØÜ pacÚaØÒaÛcï Ò íâØ ÜØÝyâë.
     ²   íâo   ßeçaÛìÝoe  ÒpeÜï  oÝ  ßoÔÔepÖØÒaÛ   ceÑï   âoÛìÚo   ßoÔÚoÖÝëÜ
Òßpë-cÚØÒaÝØeÜ  ÜopäØï.  ¸  ØÝoÓÔa,  "×aÒeÔeÝÝëÙ",  ÚaÚ oÝ èyâØÛ  o ceÑe, oÝ
çyÒ-câÒoÒaÛ  ceÑï  âaÚ  ÑoÔpo,  ÖØÒo,  âaÚ  íÝepÓØçÝo  yÒÛeÚaÛcï   Ò  cßope,
Òo×paÖe-ÝØï eÓo ÑëÛØ âaÚ Ýeoâpa×ØÜë, ÒecÚØ, çâo  oßßoÝeÝâë coÜÝeÒaÛØcì ÔaÖe,
âoçÝo  ÛØ   oÝ  ÑoÛeÝ:   coÓÑeÝÝëÙ  çeÛoÒeÚ   ÒëßpïÜÛïÛcï,  Ø  ÔÒØÖeÝØï  eÓo
câa-ÝoÒØÛØcì Ñëcâpë Ø cØÛìÝë. KaÚoÙ-âo ßpØÜØpØÒèeÙcï ycâaÛocâØ Ò ÛØæe yÖe Ýe
ÑëÛo,  oÝo  ×aÓopaÛocì  ×ÔopoÒëÜ æÒeâoÜ caÝÓÒØÝØÚa,  Ø  ÓÛa×a  oßïâì  ÜoÛoÔo
ÑÛecâeÛØ, -- oÝ ßoÑeÖÔaÛ.
     ¿pØ eÓo yÜe Ø ×opÚoÙ ßpoÝØæaâeÛìÝocâØ oÝ Ýe ÜoÓ Ýe ×aÜeâØâì ßepe-ÜeÝë Ú
ÝeÜy  âoÒapØéeÙ.  ¿oceéaÛØ eÓo âeßepì Ø ocâaÒaÛØcì ÑÛØ×ÚØÜØ âoÛìÚo  ÛîÔØ, Ýe
"Ñe××aÑoâÝëe  Ýacçeâ  ÛØâepaâypë". OÝØ  ÝaxoÔØÛØ  Ò  eÓo yÜÝoÙ ÑeceÔe ÒceÓÔa
ÜÝoÓo  ÝoÒoÓo Ø  ØÝâepecÝoÓo,  ocoÑeÝÝo ßo  çacâØ ßoÛØ-âØÚØ.  OÝ  ÑëÛ  ßoçâØ
eÔØÝcâÒeÝÝëÜ Ø×  çÛeÝoÒ ToÒapØéecâÒa, Úâo  ßoßaÔaÛ  ØÝoÓÔa Ò oÑéecâÒo ÒëcèØx
ÝaèØx  ßoÛØâØçecÚØx  ÔeïâeÛeÙ  Ø  c ßoÝØÜaÝØeÜ  ÔeÛa ÝaÜaâëÒaÛ  ceÑe  Ýa  yc
cÛëèaÝÝoe. ToÒapØéØ Öe  "Ñe××aÑoâÝëe" ßpocâo oâÒepÝyÛØcì  oâ  ÝeÓo Ø Ýe  Ñe×
ï×ÒØâeÛìÝocâØ "ßpoÜëÒaÛØ eÜy ÚocâoçÚØ" Ò ×aÔyèeÒÝoÙ ßpØïâeÛìcÚoÙ ÑeceÔe.
     ±oÛe×ÝeÝÝo  pa×ÔpaÖeÝÝëÙ KpaÜcÚoÙ  Ýe pa× ÖaÛoÒaÛcï, çâo eÓo ×aÑë-Òaîâ,
çâo oÝ çyÒcâÒyeâ ÚpyÓoÜ ceÑï ßycâoây, Ø yßpeÚaÛ ToÒapØéecâÒo Ò ÑypÖya×ÝocâØ,
Ò ×acâoe Ø  Ò  oxÛaÖÔeÝØØ Ú  ßepÒoÝaçaÛìÝëÜ  ØÔeïÜ  pyccÚoÓo ØcÚyccâÒa31. OÝ
ÓoÒopØÛ  yÖe,  Ò  yÝØcoÝ  c ßpeÔaÝÝëÜØ AÚaÔeÜØØ  ÖypÝaÛØ-câaÜØ, çâo ÒëcâaÒÚØ
ToÒapØéecâÒa  âeßepì Ýe âoÛìÚo  Ýe  oâÛØçaîâcï oâ aÚaÔeÜØçecÚØx  ßo ØÔee, Ýo
ÔaÖe,  çâo AÚaÔeÜØï "ßepeâïÝyÛa", ÚaÚ ÑëÛo ÝapØcoÒaÝo Ò oÔÝoÜ îÜopØcâØçecÚoÜ
ÖypÝaÛe. ´aÖe ÔeÛo ßepeÔÒØÖÝëx ÒëcâaÒoÚ oÝ cçØâaÛ  âeßepì ÚoÝçeÝÝëÜ, âaÚ ÚaÚ
AÚaÔeÜØï  yÖe  Ò×ïÛa  Ýa  ceÑï  oÑï×aÝÝocâì  ßocëÛaâì  Ø  cÒoØ  ÒëcâaÒÚØ  ßo
ßpoÒØÝæØaÛìÝëÜ  ÓopoÔaÜ,  Ø  ßpeÔÛaÓaÛ  ToÒapØéecâÒy   ßepeÔaâì   cÒoe  ÔeÛo
AÚaÔeÜØØ, a ØÝaçe çÛeÝë ToÒapØéecâÒa pØcÚyîâ ßpocÛëâì Ò ÓÛa×ax ßpocÒeéeÝÝoÓo
oÑéecâÒa âopÓa-èaÜØ, coÑØpaîéØÜØ Ò cÒoî  ßoÛì×y ÔÒyÓpØÒeÝÝëe. ÏcÝo, çâo  íâo
ÑëÛØ --ÜëcÛØ yÖe ÝeÝopÜaÛìÝoÓo, ÑoÛìÝoÓo çeÛoÒeÚa. OÝ ÛØçÝo yÖe Ýe ÝyÖÔaÛcï
         189
     Ò íâØx ÔÒyÓpØÒeÝÝëx  Ø Ýe xoâeÛ ßoÝïâì, çâo íâØ ÔÒyÓpØÒeÝÝëe cocâaÒÛïîâ
caÜyî  ×aÚoÝÝyî  coÑcâÒeÝÝocâì ÑeÔÝëx íÚcßoÝeÝâoÒ, y Úoâopëx  ÒeéØ ocâa-îâcï
çaée  ÒceÓo  ÝeßpoÔaÝÝëÜØ  Ø  ×aÓpoÜoÖÔaîâ  ÝeÑoÛìèØe  ÚÒapâØpë âpy-ÖeÝØÚoÒ,
oâÔaîéØxcï cÒoØÜ  ØÔeïÜ  Ø  oâÚa×ëÒaîéØxcï  oâ ×aÚa×oÒ  Ò  Ýa-ÔeÖÔe  Úoe-ÚaÚ
ßepeÑØÒaâìcï Ø cyéecâÒoÒaâì  Ýa  ÒëcâaÒoçÝëÙ ÔØÒØÔeÝÔ, Úo-âopëÙ,  ÔaÙ  ÑoÓ Ò
ÔoÑpëÙ çac cÚa×aâì, Òce yÒeÛØçØÒaeâcï.
     ¸ câpaÝÝa ÛoÓØÚa pa×ÔpaÖeÝÝoÓo çeÛoÒeÚa! ² ¿eâepÑypÓe  Üë  ÔeÛaeÜ ocoÑo
ÒëcâaÒÚy,  coÑØpaeÜ  ÔeÝìÓØ  Ò  cÒoî   ßoÛì×y,  ÝecÜoâpï  Ýa  aÚaÔeÜØçe-cÚyî
ÒëcâaÒÚy, Úoâopaï  Ò oÔÝo ÒpeÜï c ÝaÜØ coÑØpaeâ ÔeÝìÓØ Ò ßoÛê×y cÒoeÙ Úa×Ýë,
--   Ø Üë Ýe  âopÓaèØ.  A Ò  ßpoÒØÝæØØ ÑyÔâo  Ñë yÖe  ÑyÔeâ  ßpe-ÔocyÔØâeÛìÝo
oâÚpëâìcï  ÔÒyÜ  ÒëcâaÒÚaÜ,  coÒepèeÝÝo  pa×ÝëÜ  ßo  aÒâopaÜ  Ø ÝaßpaÒÛeÝØî.
AÚaÔeÜØï ßocëÛaeâ Ò ßpoÒØÝæØî âoÛìÚo ÝeßpoÔaÝÝëe ÒÕéØ. oÑopëèØ. ToÒapØéecâÒo
ßocëÛaeâ Òce  Ûyçèee, ×a ØcÚÛîçeÝØeÜ Òe-éÕÙ ÑoÛêèoÓo pa×Üepa, Úoâopëe Òo×Øâì
ÑëÛo   Ñë   oçeÝì  ×aâpyÔÝØâeÛìÝo   Ø  eée  âpyÔÝee  ycâaÝoÒØâì  Ò  âaÜoèÝØx
ÝeÔocâaâoçÝëx  ßoÜeéeÝØïx. ¸,  ÝaÚo-Ýeæ,  xyÔoÖecâÒeÝÝëe  ßpoØ×ÒeÔeÝØï  cyâì
ßpoÔyÚâ  ÛØçÝëÙ,  ØÜeîéØÙ  ÒcïÚØÙ  cÒoØx  æeÝØâeÛeÙ.  OpÛoÒcÚØÙ  Ýe  ×aÜeÝØâ
ÈØèÚØÝa, BeÝØÓ Ýe ×aÜeÝØâ HeÒpeÒa Ø â. Ô.32.
     MaÛo-ßoÜaÛy ßoÔ ÒÛØïÝØeÜ ÑoÛe×ÝeÝÝoÙ pa×ÔpaÖØâeÛìÝocâØ KpaÜcÚoÙ ×aÔyÜaÛ
ÑëÛo ÛeâoÜ 1886 ÓoÔa ÒëxoÔØâì Ø× ToÒapØéecâÒa.
     ½o  oceÝìî  cêexaÒèØecï  âoÒapØéØ,   ycÛëxaÒ   íây  ßeçaÛìÝyî  ÝoÒocâì,
cßoxÒaâØÛØcì,  yÜØÛocâØÒØÛØ  eÓo, coÒepèeÝÝo  ßpØÜØpØÛØcì  c ÝØÜ, Ø ocâa-âoÚ
ÔÝeÙ cÒoØx oÝ ßpoÒeÛ Ò oçeÝì âeßÛëx Ø ÔpyÖecÚØx oâÝoèeÝØïx co ÒceÜØ.
     CoÑpaÝØï  Òce  ÔeÛaÛØcì  Ò  eÓo  ÜacâepcÚoÙ.  TpoÓaâeÛìÝo  ÑëÛo  ÒØÔeâì
yÜØ-poâÒopØÒèeÙcï  íây  ÝecoÚpyèØÜyî  íÝepÓØî.  ³oÛoc  eÓo  ÑëÛ cÛaÑ,  ÓÛa×a
cÒe-âØÛØcì ÚpoâÚØÜ, ÛîÑoÒÝëÜ cÒeâoÜ. Âeßepì oÝ ÛîÑØÛ Òcex Ø ßpoéaÛcï  Ò Ôyèe
co ÒceÜØ: oÝ xopoèo ×ÝaÛ, çâo ÔÝØ eÓo yÖe coçâeÝë... ½o ßo-ßpeÖÝeÜy oÝ ÛîÑØÛ
oÑéecâÒo. ¿o cyÑÑoâaÜ y ÝeÓo coÑØpaÛocì ÜÝoÓo  ÜoÛoÔeÖØ, cÒep-câÝØÚoÒ  ÔeâeÙ
eÓo. KaÑØÝeâ eÓo  ÑëÛ ßoÛoÝ  îÝoèaÜØ Ø âoÒapØéaÜØ. Cßo-àØÛØ, ØÓpaÛØ Ò ÒØÝâ Ø
ÔaÖe  ÜÝoÓo  ÚypØÛØ.  ²ce  íâo ÑëÛo eÜy  ßpØïâÝo, Ø  Ýa Òce íâo oÝ  cÜoâpeÛ,
ÔyèeÒÝo  yÛëÑaïcì. Âeßepì ÒØÔÝo ÑëÛo,  çâo  ØÜ ÒceæeÛo  oÒÛaÔeÛa ÑecÚoÝeçÝaï
ÛîÑoÒì Ú ÛîÔïÜ, ocoÑeÝÝo Ú  cÒoØÜ ÑÛØ×ÚØÜ, ÚpoÒ-ÝëÜ, Ú ÔeâïÜ. OÝ ÒceÓo  ceÑï
yÖe  oâÔaÒaÛ  Ýa ÖepâÒy ØÜ.  EÜy ÑëÛo  Ýe Ôo  ØcÚyccâÒa!  PaÑoâaâì ÔÛï  ÝØx,
ocâaÒØâì xoâì çâo-ÝØÑyÔì ÔÛï Øx oÑecßeçe-ÝØï  -- Òoâ  o çeÜ ÑëÛa eÓo ÓÛaÒÝaï
ÜëcÛì  Ø  ×aÑoâa.  OÝ  "×aÒoÔØÛ"  ceÑï Üop-äØeÜ  Ø paÑoâaÛ,  paÑoâaÛ...  EÓo
ßopâpeâÝëe ceaÝcë  ßpoÔoÛÖaÛØcì ßo ßïâØ çacoÒ ÚpïÔy. ÍâoÓo Ø ÒßoÛÝe ×ÔopoÒëÙ
Ýe ÒëÝeceâ. CâoÝeâ, ÒcÚpØÚØÒaeâ oâ ÑoÛØ Ø ßpoÔoÛÖaeâ c yÒÛeçeÝØeÜ. TaÚ ßØcaÛ
oÝ ¿. M. KoÒaÛeÒcÚoÓo 33. ½o ÑoÔpo  Ø ÒeceÛo çyÒcâÒoÒaÛ oÝ ceÑï  Ò ßocÛeÔÝee
yâpo. ±e× yÜoÛÚy ÒeÛ oÖØ-ÒÛeÝÝëÙ pa×ÓoÒop  c  ÔoÚâopoÜ PayxäycoÜ, c ÚoâopoÓo
ßØcaÛ  ßopâpeâ34.  ¸  ×a  íâoÙ  ØÝâepecÝoÙ  ÑeceÔoÙ  Ýe×aÜeâÝo  Ø  ÒØpâyo×Ýo
ÒëÛeßÛØÒaÛacì  xapaÚ-âepÝaï  ÓoÛoÒa  ÔoÚâopa.  ½o  Òoâ ×aÜeçaeâ  ÔoÚâop, çâo
xyÔoÖÝØÚ ocâaÝoÒØÛ
         190
     cÒÞÙ Ò×ÓÛïÔ Ýa  ÝeÜ ÔoÛìèe  ooëÚÝoÒeÝÝoÓo,  ßoÚaçÝyÛcï Ø  yßaÛ ßpïÜo Ýa
Ûe-ÖaÒèyî Ýa  ßoÛy ßepeÔ ÝØÜ ßaÛØâpy... EÔÒa Payxäyc ycßeÛ ßoÔxÒaâØâì eÓo --
yÖe âeÛo...
     Ï Ýe ßoÜÝî cepÔeçÝee Ø âpoÓaâeÛìÝee ßoxopoÝ!..
     KoÓÔa ÓpoÑ eÓo ÑëÛ oßyéeÝ Ò ÜoÓØÛy Ø ÚoÓÔa æeÛëÙ çac ×aÔeÛëÒaÛØ  cÚÛeß.
ÜÝoÓoçØcÛeÝÝaï âoÛßa ßpoÒoÖaÒèØx xpaÝØÛa Òce ÒpeÜï ÜepâÒoe ÜoÛçÐÝØe, câoï Ýe
èeÒeÛïcì.  CoÛÝæe  ïpÚo ×aÛØÒaÛo  Òcî íây  âpoÓaâeÛìÝyî cæeÝy Ýa  CÜoÛeÝcÚoÜ
ÚÛaÔÑØée.
     MØp ßpaxy âÒoeÜy, ÜoÓyçØÙ pyccÚØÙ çeÛoÒeÚ, ÒëÑØÒèØÙcï Ø× ÝØçâoÖe-áâÒÐ Ø
Ópï×Ø  ×axoÛycâìï...  CÝaçaÛa  ÜaÛìçØÚ  y  ÖØÒoßØcæa  Ýa  ßoÑeÓyèÚax,  ßoâoÜ
ÒoÛocâÝoÙ  ßØcapì,  ÔaÛee  peâyèep y äoâoÓpaäa, Ò  ÔeÒïâÝaÔæaâì Ûeâ âë ßoßaÛ
ÝaÚoÝeæ  Ýa cÒeâ  ÑoÖØÙ, Ò  câoÛØæy.  ±e× Ópoèa Ø  Ñe× ßocâopoÝÝeÙ ßoÜoéØ. c
oÔÝØÜØ  ØÔeaÛìÝëÜØ  câpeÜÛeÝØïÜØ  âë Ñëcâpo câaÝoÒØèìcï ßàeÔÒoÔØâeÛeÜ  caÜoÙ
ÔapoÒØâoÙ, caÜoÙ  oÑpa×oÒaÝÝoÙ ÜoÛoÔeÖØ Ò AÚa-ÔÕÜØØ  xyÔoÖecâÒ. MeéaÝØÝ,  âë
ÒxoÔØèì Ò CoÒeâ AÚaÔeÜØØ ÚaÚ  paÒÝoßpaÒ-ÝëÙ ÓpaÖÔaÝØÝ  Ø ÝacâoÙçØÒo âpeÑyeèì
×aÚoÝÝëx ÝaæØoÝaÛìÝëx ßpaÒ xyÔoÖÝØÚa.
     ÂeÑï ÒëcoÚoÜepÝo Ø×ÓoÝïîâ, Ýo âë c ÓØÓaÝâcÚoÙ íÝepÓØeÙ co×Ôaeèì oÔÝy ×a
ÔpyÓoÙ  ÔÒe  xyÔoÖecâÒeÝÝëe  accoæØaæØØ,   oßpoÚØÔëÒaeèì  ÝaÒceÓÔa  ÞâÖØÒèØe
ÚÛaááØçecÚØe  aÒâopØâeâë  Ø  ×acâaÒÛïeèì  yÒaÖaâì  Ø  ßpØ×Ýaâì  ÝÐæØÞÝÐÛìÝÞe
pyccÚoe    âÒopçecâÒo!   ´ocâoØÝ   âë   ÝaæØoÝaÛìÝoÓo   ÜoÝyÜeÝâa,   àãááÚØÙ
ÓpaÖÔaÝØÝ-xyÔoÖÝØÚ!
        CTACOB, AHTOKO»ÌCK¸¹. CEM¸PA´CK¸¹
     ¿oÜÝî, ÖØÛ ï âoÓÔa Ò  AÚaÔeÜØçecÚoÜ  ßepeyÛÚe 1. ² ÚÒapâØpe ßo ßpï-ÜoÜy
ÚopØÔopy cÔaÒaÛocì ÝecÚoÛìÚo cÒ