Robert Silverberg. Dzhanni
-----------------------------------------------------------------------
Robert Silverberg. Gianni. Per. - A.Korzhenevskij.
Avt.sb. "Na dal'nih mirah". M., "Mir", 1990.
OCR & spellcheck by HarryFan, 27 September 2000
-----------------------------------------------------------------------
- No pochemu ne Mocarta? - sprosil Hougland, s somneniem kachnuv golovoj.
- Pochemu ne SHuberta, naprimer? V konce koncov, esli vy hoteli voskresit'
velikogo muzykanta, mogli by perenesti syuda Biksa Bejderbeka.
- Bejderbek - eto dzhaz, - otvetil ya. - A menya dzhaz ne interesuet. Dzhaz
voobshche sejchas nikogo ne interesuet, krome tebya.
- Ty hochesh' skazat', chto v 2008 godu lyudej vse eshche interesuet
Pergolezi?
- On interesuet menya.
- Mocart proizvel by na publiku bol'shee vpechatlenie. Rano ili pozdno
tebe ved' ponadobyatsya dopolnitel'nye sredstva. Ty ob®yavlyaesh' na ves' mir,
chto u tebya v laboratorii sidit Mocart i pishet novuyu operu, posle chego
mozhesh' sam prostavlyat' v chekah summu. No kakoj tolk v Pergolezi? On
sovershenno zabyt.
- Tol'ko nevezhdami, Sem. I potom, zachem davat' Mocartu vtoroj shans?
Pust' on umer molodym, no ne nastol'ko zhe molodym. Mocart ostavil posle
sebya ogromnoe kolichestvo rabot, gory! A Dzhanni, ty sam znaesh', umer v
dvadcat' shest'. On mog by stat' izvestnee Mocarta, prozhivi eshche hotya by
desyatok let.
- Dzhonni?
- Dzhanni. Dzhovanni Battista Pergolezi. Sam on nazyvaet sebya Dzhanni.
Pojdem, ya vas poznakomlyu.
- I vse-taki, Dejv, vam sledovalo voskresit' Mocarta.
- Ne govori erundy, - skazal ya. - Ty pojmesh', chto ya postupil pravil'no,
kogda uvidish' ego. K tomu zhe s Mocartom bylo by slishkom mnogo problem. Vse
eti rasskazy o ego lichnoj zhizni, chto mne dovelos' slyshat'... U tebya parik
dybom vstanet! Pojdem.
My vyshli iz kabineta, i ya provel ego po dlinnomu koridoru mimo
apparatnoj i kleti "vremennOgo kovsha" k shlyuzu, razdelyavshemu laboratoriyu i
zhiluyu pristrojku, gde Dzhanni poselilsya srazu zhe posle togo, kak ego
"zacherpnuli" iz proshlogo. Kogda my ostanovilis' v shlyuzovoj kamere dlya
dezinfekcii, Sem nahmurilsya, i mne prishlos' ob®yasnyat':
- Boleznetvornye mikroorganizmy sil'no mutirovali za proshedshie tri
veka, i my vynuzhdeny derzhat' Dzhanni v pochti steril'nom okruzhenii, poka ne
povysim soprotivlyaemost' ego organizma. Srazu posle perenosa on mog
umeret' ot chego ugodno. Dazhe obychnyj nasmork okazalsya by dlya nego
smertel'nym. A krome togo, ne zabyvaj, on i tak umiral, kogda my ego
vytashchili: odno legkoe bylo polnost'yu porazheno tuberkulezom, vtorogo tozhe
nadolgo ne hvatilo by.
- Da? - proiznes Hougland s somneniem.
YA rassmeyalsya.
- Ne volnujsya, ty nichem ot nego ne zarazish'sya. Sejchas on pochti zdorov.
My istratili takie kolossal'nye sredstva na ego perenos vovse ne dlya togo,
chtoby on umer zdes', na nashih glazah.
Zamok otkrylsya, i my shagnuli v pohozhij na dekoraciyu dlya kinos®emok
kabinet, zapolnennyj ryadami sverkayushchej telemetricheskoj apparatury. Klodiya,
dnevnaya medsestra, kak raz proveryala pokazaniya diagnosticheskih priborov.
- Dzhanni zhdet vas, doktor Livis, - skazala ona. - Segodnya on vedet sebya
slishkom rezvo.
- Rezvo?
- Igrivo. Nu, vy sami znaete...
Da uzh. Na dveri v komnatu Dzhanni krasovalas' tablichka, kotoroj eshche
vchera ne bylo. Vypolnennaya razmashistym pocherkom s vychurnymi barochnymi
bukvami nadpis' glasila:
DZHOVANNI BATTISTA PERGOLEZI
Ezi. 04.01.1710 - Poccuoli. 17.03.1736.
Los-Andzheles. 20.12.2007 - Genij rabotaet!!!!
Per Piacere [pozhalujsta (it.)], stuchite, prezhde chem vhodit'!
- On govorit po-anglijski? - sprosil Hougland.
- Teper' govorit, - otvetil ya. - My v pervuyu zhe nedelyu obuchili ego vo
sne. No on i tak shvatyvaet vse ochen' bystro. - YA usmehnulsya: - Nado zhe,
"genij rabotaet"! Pozhaluj, podobnoe mozhno bylo by ozhidat' skoree ot
Mocarta.
- Vse talantlivye lyudi chem-to pohozhi drug na druga, - skazal Hougland.
YA postuchal.
- Chi e la? [Kto tam? (it.)] - otozvalsya Dzhanni.
- Dejv Livis.
- Avanti, dottore illustrissimo! [Vhodite, dostopochtennyj doktor!
(it.)]
- A kto-to govoril, chto on vladeet anglijskim, - probormotal Hougland.
- Klodiya skazala, chto u nego segodnya igrivoe nastroenie, zabyl?
My voshli v komnatu. Kak obychno, Dzhanni sidel s opushchennymi zhalyuzi,
otgorodivshis' ot oslepitel'nogo yanvarskogo solnca, velikolepiya zheltyh
cvetov akacii srazu za oknom, ogromnyh plameneyushchih bugenvillej,
prekrasnogo vida na dolinu vnizu i raskinuvshihsya za nej gor. Mozhet byt',
vid iz okna ego prosto ne interesoval, no skoree vsego emu hotelos'
prevratit' svoyu komnatu v malen'kuyu zapechatannuyu so vseh storon kel'yu,
svoego roda ostrov v potoke vremeni. Za poslednie nedeli emu prishlos'
perezhit' nemalo potryasenij: obychno lyudi chuvstvuyut sebya neuyutno, dazhe
pereletev cherez neskol'ko chasovyh poyasov, a tut pryzhok v budushchee na 271
god.
Odnako vyglyadel Dzhanni vpolne zhizneradostno, pochti ozorno. Rosta on byl
nebol'shogo, slozheniya hrupkogo. Dvizheniya graciozny, vzglyad ostryj, cepkij,
zhestikulyaciya umerenna i tochna. V nem chuvstvovalas' zhivost' i uverennost' v
sebe. No kak zhe sil'no on izmenilsya vsego za neskol'ko nedel'! Kogda my
vydernuli ego iz vosemnadcatogo veka, on vyglyadel prosto uzhasno: lico
hudoe, v morshchinah, volosy sedye uzhe v dvadcat' shest' let, istoshchennyj,
sogbennyj, drozhashchij... Sobstvenno, Dzhanni vyglyadel, kak i polozheno
iznurennomu bolezn'yu tuberkulezniku, kotorogo vsego dve nedeli otdelyayut ot
mogily. Sedina u nego eshche ostavalas', no v vese on pribavil funtov desyat',
glaza ozhili, na shchekah poyavilsya rumyanec.
- Dzhanni, - skazal ya. - Poznakom'sya. |to Sem Hougland. On budet
zanimat'sya reklamoj i osveshcheniem nashego proekta v presse. Capisce?
[ponyatno? (it.)] Sem proslavit tebya na ves' mir i sozdast dlya tvoej muzyki
ogromnuyu auditoriyu.
Dzhanni oslepitel'no ulybnulsya.
- Bene [horosho (it.)]. Poslushajte vot eto.
Komnata, zastavlennaya apparaturoj, yavlyala soboj nastoyashchie elektronnye
dzhungli: sintezator, teleekran, ogromnaya audioteka, pyat' razlichnyh
komp'yuternyh terminalov i mnozhestvo vsyakih drugih veshchej, pro kotorye edva
li mozhno skazat', chto oni umestny v tipichnoj ital'yanskoj gostinoj
vosemnadcatogo veka. Odnako Dzhanni vse eto prinyal s vostorgom i osvoil s
udivitel'noj, dazhe pugayushchej legkost'yu. On povernulsya k sintezatoru,
perevel ego v rezhim klavesina i opustil ruki na klaviaturu. Celaya batareya
astaticheskih dinamikov otozvalas' vstupleniem sonaty, prekrasnoj,
liricheskoj sonaty, na moj vzglyad, bezoshibochno pergolezianskoj i v to zhe
vremya strannoj, prichudlivoj. Nesmotrya na vsyu ee krasotu, v muzyke
oshchushchalos' chto-to natuzhnoe, nelovkoe, nedorabotannoe, slovno balet,
ispolnyaemyj v galoshah. CHem dal'she on igral, tem neuyutnee ya sebya
chuvstvoval. Nakonec, Dzhanni povernulsya k nam i sprosil:
- Vam nravitsya?
- CHto eto? CHto-to tvoe?
- Da, moe. |to moj novyj stil'. Segodnya ya pod vliyaniem Bethovena. Vchera
byl Gajdn, zavtra zajmus' SHopenom. Mne nuzhno poprobovat' vse, ne tak li? A
k pashe ya doberus' do urodlivoj muzyki: Maler, Berg, Debyussi. Oni vse
sumasshedshie, vy eto znali? Bezumnaya muzyka, urodlivaya. No ya vse osvoyu.
- Debyussi... urodliv? - tiho sprosil Hougland, oborachivayas' ko mne.
- Dlya nego Bah - sovremennaya muzyka, - skazal ya. - A Gajdn - golos
budushchego.
- YA stanu ochen' izvesten, - proiznes Dzhanni.
- Da. Sem sdelaet tebya samym izvestnym chelovekom v mire.
- YA uzhe byl znamenit posle togo, kak... umer. - Dzhanni postuchal pal'cem
po odnomu iz terminalov. - YA chital o sebe. YA byl nastol'ko znamenit, chto
vse poddelyvali moyu muzyku i publikovali ee pod moim imenem. Vy ob etom
znaete? YA proboval igrat' etogo "Pergolezi"... Merda [dryan' (it.)] po
bol'shej chasti. No ne vse. Naprimer, concerti armonici... [garmonicheskie
koncerty (it.)] Sovsem neploho. Ne moe, no neploho. Hotya ostal'noe po
bol'shej chasti dryan'. - Dzhanni podmignul. - No vy sdelaete menya znamenitym
pri zhizni, da? Horosho. Ochen' horosho. - On podoshel sovsem blizko k nam i
dobavil: - A vy skazhete Klodii, chto gonorei u menya uzhe net?
- CHto?
- Mne ona ne poverit. Vrach v etom poklyalsya, ya ej tak i skazal, no ona
otvetila, chto eto, mol, vse ravno nebezopasno i chto ya, mol, ne dolzhen
raspuskat' ruki i voobshche ne dolzhen ee trogat'.
- Dzhanni, ty chto - pristaval k nashej medsestre?
- YA vyzdoravlivayu, dottore. I ya ne monah. Menya dejstvitel'no otpravili
v svoe vremya zhit' v monastyr' kapucinov v Poccuoli, no tol'ko dlya togo,
chtoby horoshij vozduh etih mest pomog mne izlechit'sya ot chahotki. Vovse ne
dlya togo, chtoby ya stal monahom. Tak vot ya ne monah, a teper' ya eshche i
zdorov. Vy v sostoyanii provesti bez zhenshchiny tri sotni let? - On povernulsya
k Houglandu, i vo vzglyade ego sverkayushchih glaz poyavilos' kakoe-to hitroe,
plotoyadnoe vyrazhenie. - Vy sdelaete menya ochen' znamenitym. I u menya snova
budut poklonnicy, tak? Vy dolzhny vsem im skazat', chto gonorei teper' ne
sushchestvuet. Vek chudes!
Pozzhe Hougland zametil:
- A kto-to govoril, chto s Mocartom bylo by slishkom mnogo problem?
Kogda my tol'ko-tol'ko vydernuli Dzhanni iz proshlogo, nikto ne slyshal ot
nego etih naporistyh rechej o zhenshchinah, slave ili chudesnyh novyh
proizvedeniyah. My vydernuli iz proshlogo razvalinu, potryasennuyu ten'
cheloveka, opustoshennogo i vygorevshego vnutri. On dolgo ne mog ponyat', gde
ochnulsya - v rayu ili v adu, no nezavisimo ot etogo neizmenno prebyval v
sostoyanii libo podavlennosti, libo krajnego nedoumeniya. On edva ceplyalsya
za zhizn', i u nas poyavilis' somneniya, ne slishkom li dolgo my zhdali, chtoby
zabrat' ego ottuda. Vozmozhno, predlagali nekotorye, bylo by pravil'nee
otpravit' ego obratno i zabrat' iz kakoj-nibud' bolee rannej tochki
vremeni, skazhem iz leta 1735 goda, kogda on ne byl tak blizok k smerti. No
byudzhet ne pozvolyal nam proizvesti povtornyj zahvat, i krome togo, nas
svyazyvali ustanovlennye nami zhe zhestkie principy. My mogli by peretyanut'
iz proshlogo kogo ugodno - Napoleona, CHingishana, Hrista ili Genriha VIII,
no my ne znali, chto stanet s hodom istorii, esli my vydernem, naprimer,
Gitlera iz togo vremeni, kogda on eshche rabotal obojshchikom. Poetomu my
zaranee reshili vzyat' iz proshlogo tol'ko takogo cheloveka, ch'ya zhizn' i ch'i
sversheniya ostalis' uzhe pozadi i ch'ya estestvennaya smert' budet nastol'ko
blizka, chto ego ischeznovenie edva li narushit strukturu nashej Vselennoj.
Neskol'ko mesyacev podryad ya dobivalsya, chtoby etim chelovekom okazalsya
Pergolezi, i mne udalos' ubedit' vseh ostal'nyh. My zabrali Dzhanni iz
monastyrya za vosemnadcat' dnej do oficial'noj daty ego smerti, posle chego
okazalos' sovsem neslozhno podbrosit' tuda mulyazh, kotoryj byl v dolzhnoe
vremya obnaruzhen i zahoronen. Naskol'ko my mogli sudit', v istorii nichego
ne izmenilos' iz-za togo, chto odnogo chahotochnogo ital'yanca polozhili v
mogilu na dve nedeli ran'she, chem soobshchalos' v enciklopediyah.
Odnako v pervye dni my dazhe ne byli uvereny, udastsya li sohranit' emu
zhizn', i dlya menya eti neskol'ko dnej srazu posle zahvata stali samymi
hudshimi dnyami moej zhizni. Planirovat' godami, potratit' stol'ko milliardov
dollarov, i vse dlya togo, chtoby pervyj zhe, kogo my vyrvali iz proshlogo,
vse ravno umer v nastoyashchem...
No on ostalsya v zhivyh. Ta samaya zhiznennaya sila, chto za otpushchennye emu
sud'boj dvadcat' shest' let vyplesnula iz Dzhanni shestnadcat' oper, dyuzhinu
kantat i beschislennoe mnozhestvo simfonij, koncertov, mess i sonat, pomogla
emu teper' vybrat'sya iz mogily, razumeetsya, pri uchastii vseh sredstv
sovremennoj mediciny, blagodarya kotoroj udalos' bukval'no vossozdat' ego
legkie i izlechit' celyj nabor drugih zabolevanij. Na nashih glazah Dzhanni s
kazhdym chasom nabiral sily i vsego cherez neskol'ko dnej sovershenno
preobrazilsya. Dazhe nam samim eto pokazalos' volshebstvom. I ochen' zhivo
napomnilo, kak mnogo zhiznej bylo poteryano v prezhnie vremena prosto iz-za
otsutstviya vsego togo, chto my davno privykli schitat' obydennym:
antibiotikov, tehniki transplantacii, mikrohirurgii, regeneracionnoj
terapii.
|ti dni stali dlya menya sploshnym prazdnikom. Blednogo, oslabevshego
yunoshu, chto borolsya za svoyu zhizn' v odnom iz nashih boksov, okruzhal siyayushchij
oreol nakoplennoj vekami slavy i legend. U nas dejstvitel'no byl
Pergolezi, chudesnoe ditya, fontan melodij, avtor oshelomlyayushchej "Stabat
Mater" i besshabashnoj "Sluzhanki-gospozhi", kotorogo desyatiletiyami posle
smerti stavili v odin ryad s Bahom, Mocartom, Gajdnom i ch'i dazhe samye
trivial'nye raboty vdohnovili na sozdanie celogo zhanra legkoj opery. No
ego sobstvennyj vzglyad na svoyu zhizn' byl sovershenno inym: ustavshij,
bol'noj, umirayushchij yunosha, bednyj zhalkij Dzhanni, neudachnik, izvestnyj lish'
v Rime i Neapole, no dazhe tam obojdennyj sud'boj. Ego ser'eznye opery
bezzhalostno ignorirovali, messy i kantaty voshvalyali, no ispolnyali redko,
lish' komicheskie opery, kotorye on nabrosal pochti bezdumno, prinesli emu
hot' kakoe-to priznanie. Bednyj Dzhanni, peregorevshij v dvadcat' pyat',
slomlennyj v ravnoj stepeni i razocharovaniyami i tuberkulezom vkupe so
vsemi ostal'nymi boleznyami, spryatavshijsya ot mira v monastyre kapucinov,
chtoby umeret' tam v krajnej nishchete. Otkuda on mog znat', chto stanet
znamenit? No my pokazali emu. Dali poslushat' zapisi ego muzyki: i
nastoyashchej i toj, chto byla srabotana besprincipnymi sochinitelyami, zhelavshimi
pogret' ruki na posmertnoj slave Pergolezi. My podsovyvali emu
biograficheskie issledovaniya, kriticheskie razbory i dazhe romany o nem
samom. Mozhet byt', i v samom dele on vosprinyal eto kak voskreshenie v rayu.
Den' oto dnya nabiraya sily, nalivayas' zdorov'em i cvetom, Dzhanni nachal
bukval'no izluchat' zhiznelyubie, strastnost' i uverennost' v sebe. Ponyav,
chto nichego volshebnogo s nim ne proizoshlo, chto ego perenesli v
nevoobrazimoe budushchee i vernuli k zhizni samye obychnye lyudi, on prinyal vse
eti ob®yasneniya i bystro izbavilsya ot somnenij. Teper' ego interesovala
tol'ko muzyka. V techenie vtoroj i tret'ej nedel' my prepodali emu
uskorennyj kurs muzykal'noj istorii, nachav s togo, chto sozdavalos' posle
barokko. Snachala Bah, zatem othod ot polifonii.
- Naturalmente [razumeetsya, estestvenno (it.)], - skazal on. - |to bylo
neizbezhno. YA sam by etogo dostig, esli by ostalsya v zhivyh.
Posle etogo on mnogimi chasami bukval'no vpityval v sebya celikom
Mocarta, Gajdna, Ioganna Sebast'yana Baha, vpadaya pri etom prosto v
isstuplenie. Ego zhivoj, podvizhnyj um srazu zhe nachal sobstvennye iskaniya.
No odnazhdy utrom ya zastal Dzhanni s pokrasnevshimi ot slez glazami: on vsyu
noch' slushal "Don ZHuana" i "Svad'bu Figaro".
- |tot Mocart... - skazal on. - Ego vy tozhe hotite perenesti syuda?
- Vozmozhno, kogda-nibud' my eto sdelaem.
- YA ub'yu ego! Esli vy ozhivite Mocarta, ya ego zadushu! Zatopchu! - Glaza
Dzhanni goreli dikim ognem, potom on vdrug rassmeyalsya. - On - chudo! Angel!
On slishkom horosh! Otprav'te menya v ego vremya, i ya ub'yu ego tam! Nikto ne
dolzhen tak sochinyat', krome Pergolezi! Pergolezi sdelal by eto!
- YA veryu.
- Da. Vot "Figaro" - 1786 god, ya mog by sdelat' eto na dvadcat' let
ran'she! Na tridcat'! Esli by tol'ko u menya byl shans! Pochemu etot Mocart
tak udachliv? YA umer, a on eshche stol'ko zhil, pochemu? Pochemu, dottore?
|ti strannye otnosheniya s Mocartom, zameshannye na lyubvi i nenavisti,
dlilis' shest' ili sem' dnej. Potom on pereshel k Bethovenu, kotoryj, na moj
vzglyad, pokazalsya emu slishkom oshelomlyayushchim, massivnym, davyashchim, pozzhe - k
romantikam, udivivshim ego svoimi tvoreniyami ("Berlioz, CHajkovskij, Vagner
- oni vse lunatiki, dementi, pazzi [bezumcy (it.)], no ya vostorgayus' imi!
I mne kazhetsya, ya ponimayu, chto oni pytalis' sdelat'. Bezumcy!
Voshititel'nye bezumcy!"), zatem srazu v dvadcatyj vek - Maler, SHenberg,
Stravinskij, Bartok - i na nih on mnogo vremeni ne zatratil, sochtya vsyu ih
muzyku libo urodlivoj, libo uzhasayushchej, libo nevrazumitel'no ekscentrichnoj.
Bolee pozdnih kompozitorov, Veberna i serialistov, Pendereckogo,
SHtokgauzena, Ksenakisa, Ligeti, razlichnyh elektronshchikov i vseh, kto prishel
posle nih, on otbrosil, pozhav plechami, slovno to, chto oni delali, v ego
ponimanii prosto ne bylo muzykoj. Ih fundamental'nye predposylki okazalis'
dlya Dzhanni slishkom chuzherodnymi. Pri nesomnennoj genial'nosti ih idei on
vosprinyat' vse zhe ne mog. V konce koncov Brijya-Savaren ili |skof'e tozhe
vryad li poluchili by udovol'stvie, otvedav inoplanetnoj kuhni. Zakonchiv
lihoradochnyj obzor vsego togo, chto proizoshlo v muzyke posle nego, Dzhanni
vernulsya k Bahu i Mocartu, polnost'yu otdav im svoe vnimanie.
I kogda ya govoryu "polnost'yu", ya imeyu v vidu imenno eto. Vneshnij mir,
nachinavshijsya za oknami spal'ni, sovershenno ego ne interesoval. My
ob®yasnili emu, chto on v Amerike, v Kalifornii, i pokazali kartu. On prosto
kivnul. Togda my podklyuchili teleekran i dali vzglyanut' na Zemlyu nachala
dvadcat' pervogo veka. Vzglyad ego dovol'no bystro potusknel. My rasskazali
pro avtomobili, pro samolety, pro polety k Marsu. "Da, - skazal on, -
meraviglioso, miracoloso [udivitel'no, chudesno (it.)]", - i vernulsya k
Brandenburgskomu koncertu. Sejchas mne ponyatno, chto otsutstvie interesa k
sovremennomu miru s ego storony bylo ne priznakom straha ili
ogranichennosti, a skoree simvolom prioritetnosti: to, chto sovershil Mocart,
kazalos' emu udivitel'nee i interesnee, chem vsya tehnologicheskaya revolyuciya.
Dlya Dzhanni tehnologiya stala lish' sredstvom k dostizheniyu celi: nazhimaesh'
knopku, i v tvoej komnate zvuchit simfonicheskij orkestr ("miracolosol"),
poetomu on prinimal tehnologiyu kak dolzhnoe. To, chto basso continuo
[general-bas (it., muz.)] ustarel cherez tridcat' let posle ego smerti, ili
to, chto diatonicheskie gammy spustya vek ili okolo togo prevratilis' iz
svyashchennoj konstanty v neudobnyj anahronizm, imelo dlya nego gorazdo bol'shee
znachenie, chem termoyadernye reaktory, mezhplanetnye korabli ili dazhe ta
samaya mashina, chto vyrvala ego so smertnogo odra i perenesla v etot divnyj
novyj mir.
CHerez mesyac posle "voskresheniya" Dzhanni zayavil, chto snova hochet
sochinyat', i poprosil klavesin. Vmesto nego my dali Dzhanni sintezator, chto
ego vpolne ustroilo.
Spustya shest' nedel' on nachal zadavat' voprosy o vneshnem mire, i ya
ponyal, chto samaya slozhnaya chast' nashego eksperimenta tol'ko nachinaetsya.
- Dovol'no skoro nam vse zhe pridetsya pred®yavit' ego chelovechestvu, -
skazal Hougland. - Menya dazhe udivlyaet, chto nam tak dolgo udavalos'
izbezhat' oglaski.
Hougland podgotovil grandioznyj plan. Zadacha ego sostoyala iz dvuh
chastej: vo-pervyh, poznakomit' Dzhanni s nashim mirom, vo-vtoryh, dat' miru
ponyat', chto puteshestviya cheloveka vo vremeni (ne kakih-to tam lyagushek ili
kotyat, peretaskivaemyh iz proshlogo mesyaca v etot) stali, nakonec, vpolne
real'nym yavleniem. Planirovalis' press-konferencii, vystupleniya
sotrudnikov laboratorii, sredstv massovoj informacii, interv'yu s Dzhanni,
festival' muzyki Pergolezi v Gollivud-Boul s prem'eroj simfonii v duhe
Bethovena, kotoruyu Dzhanni obeshchal zakonchit' k aprelyu, i tak dalee, i tak
dalee. No v to zhe vremya my zadumali dlya Dzhanni seriyu poezdok po
Los-Andzhelesu i okrestnostyam s tem, chtoby postepenno poznakomit' s
obshchestvom, v kotoroe ego peretyanuli, tak skazat', bez soglasovaniya s nim
samim. Mediki podtverdili, chto teper' kontakt s mikroorganizmami dvadcat'
pervogo veka nichem emu ne ugrozhaet. No budet li stol' zhe bezopasnym ego
kontakt s civilizaciej dvadcat' pervogo veka? Dzhanni s ego zapertymi
oknami i zakrytymi zhalyuzi, s ego razumom vosemnadcatogo veka, celikom
pogloshchennym otkroveniyami, kotorye vlivali tuda Bah, Mocart, Bethoven, kak
on vosprimet mir kosmicheskih poletov, slajs-pritonov, rok-forsazhnyh
ansamblej i svobodno-gruppovyh brakov, kogda ne smozhet bol'she ot nego
skryvat'sya?
- Ostav'te vse mne, - skazal Hougland. - YA ved' za eto i poluchayu
den'gi, razve ne tak?
Kak-to v odin iz dnej fevralya, dozhdlivyj, no dovol'no teplyj, my s
Semom i nashim glavnym vrachom Nelloj Brandon vyvezli Dzhanni v pervuyu
poezdku po novoj dlya nego real'nosti. Vniz k podnozhiyu holma, neskol'ko
mil' po bul'varu Ventura, po shosse do Topangi, zatem obratno cherez zonu
opolznej k tomu mestu, chto ran'she nazyvalos' Santa-Monikoj, i ottuda po
Uilshiru cherez ves' centr Los-Andzhelesa - dobrotnaya, krepkaya doza
sovremennosti. Na tot sluchaj, esli Dzhanni vdrug nachnet chudit', doktor
Brandon zahvatila s soboj ves' svoj arsenal snotvornogo i
trankvilizatorov. No on perenes poezdku sovershenno normal'no.
Bolee togo, on byl v polnom vostorge ot beskonechnogo kruzheniya na mashine
s obzorom na vse chetyre storony i bukval'no poedal glazami otkryvayushchiesya
vidy. YA pytalsya predstavit' sebe Los-Andzheles glazami cheloveka, prozhivshego
vsyu zhizn' sredi krasot arhitektury renessansa i barokko, i, kak ni kruti,
vpechatlenie sozdavalos' otvratitel'noe. No ne dlya Dzhanni.
- Prekrasno! - vzdyhal on. - Udivitel'no! CHudesno! Voshititel'no!
Dvizhenie, sami mnogoryadnye shosse, avtomaticheskie kafe, oblezlye
plastikovye fasady, shramy ot bol'shogo pozhara v Topange, doma, svisayushchie na
trosah, superlajnery, vremya ot vremeni proplyvayushchie nad nami, - vse
privodilo ego v voshishchenie. Nikakih mrachnyh staryh soborov, ploshchadej,
mramornyh fontanov - vse zdes' bylo bol'she, yarche, brosche, chem v prezhnej
zhizni, i vse emu nravilos'. Edinstvennoe, chto vyzvalo u nego smyatenie, eto
plyazh v Topange. K tomu vremeni, kogda my tuda dobralis', vyglyanulo solnce,
i sootvetstvenno na plyazh vysypali lyubiteli pozagorat'. U Dzhanni chut' s
serdcem ploho ne stalo pri vide vos'mi tysyach obnazhennyh tel,
raspolozhivshihsya na vlazhnom peske.
- CHto eto? - potreboval on ob®yasnenij. - Nevol'nichij rynok? Ili
vladeniya vashego korolya?
- Davlenie podskochilo, - tiho proiznesla Nella Brandon, sledya za
monitorom na zapyast'e. - Rastet soderzhanie adrenalina. Uspokoitel'nogo?
YA pokachal golovoj.
- Rabstvo teper' zapreshcheno, - raz®yasnil ya Dzhanni. - I u nas net korolya.
Obychnye grazhdane nashej strany inogda provodyat tak svoe svobodnoe vremya.
- Nudo! Assolutamente nudo! [Golye! Absolyutno golye! (it.)]
- My davno uzhe perestali stydit'sya svoih tel, - skazal ya. - Zakon
razreshaet nam hodit' v podobnyh mestah obnazhennymi.
- Straordinariol Incredibile! [Neveroyatno! Umu nepostizhimo! (it.)]
Sovershenno potryasennyj, Dzhanni glyadel, ne otryvayas'. Potom vzorvalsya
mnozhestvom voprosov, prichem snachala na ital'yanskom, poskol'ku dlya
anglijskogo v takoj situacii emu, ochevidno, trebovalis' opredelennye
usiliya. Razreshayut li muzh'ya prihodit' syuda svoim zhenam? Otcy - docheryam?
Byvayut li na plyazhe iznasilovaniya? Dueli? Esli telo poteryalo svoyu
tainstvennost', kak sohranyaetsya vlechenie? I tak dalee... V konce koncov ya
podal Nelle signal, i ona vvela emu legkoe uspokoitel'noe. Nemnogo
poostyv, Dzhanni prinyalsya perevarivat' ideyu massovoj publichnoj nagoty uzhe
bolee vdumchivo, no bylo sovershenno ochevidno, chto ona porazila ego dazhe
bol'she, chem Bethoven.
My dali emu ponablyudat' za plyazhem eshche minut desyat', no kogda reshili
vozvrashchat'sya v mashinu, Dzhanni vdrug ukazal na pyshnuyu bryunetku, kotoraya
prohazhivalas' vdol' ostavlennyh prilivom melkih lagun, i skazal:
- YA hochu ee! Privedite!
- No, Dzhanni, my ne mozhem etogo sdelat'!
- Vy chto dumaete - ya evnuh? Vy dumaete, ya mogu spokojno smotret' na vse
eti obnazhennye tela, dumaete, ya zabyl, chto takoe zhenshchina? - Dzhanni shvatil
menya za ruku. - Privedi mne ee!
- Eshche rano. Ty nedostatochno okrep. I my ne mozhem prosto vzyat' ee i
privesti. Tak sejchas ne delayut.
- No ona hodit bez odezhdy. Znachit, ona prinadlezhit lyubomu.
- Net, - skazal ya. - Ty po-prezhnemu nichego ne ponimaesh'.
Po moemu signalu Nella Brandon vvela emu eshche odnu dozu uspokoitel'nogo,
i, kogda mashina nakonec tronulas', Dzhanni pritih. Vskore my okazalis' u
bar'era s ogranichitel'nym znakom v tom meste, gde doroga obrushilas' v
more, i prishlos' delat' ob®ezd cherez ruiny Santa-Moniki. YA rasskazal
Dzhanni o zemletryasenii i opolzne. On uhmyl'nulsya.
- A-a-a, il terremoto! [zemletryasenie (it.)] Znachit, i zdes' takoe
byvaet? Neskol'ko let nazad v Neapole tozhe proizoshlo zemletryasenie.
Ponyatno? I posle etogo menya poprosili napisat' Messu Blagodareniya za to,
chto ne vse okazalos' razrushennym. |to ochen' znamenitaya messa dlya togo
vremeni. Ty slyshal ee? Net? Nado poslushat'. - On povernulsya, shvatil menya
za ruku i s volneniem, eshche bolee sil'nym, chem vyzvala u nego bryunetka na
plyazhe, proiznes: - YA sozdam novuyu znamenituyu messu, da? YA snova budu ochen'
znamenit. I bogat. Da? YA uzhe byl znamenit, no potom menya zabyli, i ya umer,
a teper' ya snova zhiv i snova stanu znamenitym. I bogatym. Da? Verno?
Sem Hougland vzglyanul na nego i skazal:
- Nedeli cherez dve, Dzhanni, ty budesh' samym znamenitym chelovekom na
Zemle.
Ne zadumyvayas', on tknul pal'cem klavishu radiopriemnika. Mashina byla
prekrasno oborudovana dlya vosproizvedeniya rok-forsazha, i iz mnogochislennyh
dinamikov tut zhe obrushilis' na nas znakomye pul'siruyushchie, zudyashchie zvuki
"Membrany" v ispolnenii "Uilks But Dzhon". Infrazvuk peredavalsya prosto
bespodobno. Edva tol'ko muzyka nakatila, Dzhanni vypryamilsya.
- CHto eto? - potreboval on.
- Rok-forsazh, - skazal Sem. - "Uilks But Dzhon".
- Rok-forsazh? Mne eto nichego ne govorit. |to muzyka? Kakogo vremeni?
- |to sovremennaya muzyka, - otvetila Nella Brandon.
Kogda my pronosilis' po Uilshiru, Sem podklyuchil cvet i ogni. V mashine
zavibrirovalo, zasverkalo, zashkvorchalo. Snova Strana CHudes dlya Dzhanni. On
zamorgal, prizhal ladoni k shchekam, pokachal golovoj.
- Slovno muzyka iz snov, - skazal on. - Kompozitor?.. Kto on?
- |to ne kompozitor, - otvetil Sem. - Gruppa. Oni sebya nazyvayut "Uilks
But Dzhon". |to ne klassika. Pop. Populyarnaya muzyka. Kak pravilo, u etoj
muzyki net otdel'nogo kompozitora.
- Ona sama sebya sochinyaet, eta muzyka?
- Net, - skazal ya. - Ee sochinyaet vsya gruppa. I sama ee ispolnyaet.
- Orkestr. Pop-muzyka i orkestr sochinitelej... - Vid u nego stal sovsem
poteryannyj, kak v moment probuzhdeniya, kogda on, golyj i oslabevshij,
okazalsya v kleti "vremennogo kovsha". - Pop. Takaya strannaya muzyka. Takaya
prostaya. Snova i snova odno i to zhe, gromko i besformenno. No mne
nravitsya... Kto slushaet etu muzyku? Imbecili? Infanti"? [Nedoumki? Deti?
(it.)]
- Vse, - skazal Sem.
Pervaya nasha vylazka v Los-Andzheles ne tol'ko pokazala, chto Dzhanni
vpolne sposoben vyderzhat' natisk sovremennogo mira, no i proizvela v ego
zhizni dovol'no znachitel'nye izmeneniya. Prezhde vsego, posle uvidennogo na
plyazhe v Topange ego uzhe nevozmozhno bylo uderzhat' v ramkah sderzhannogo
obraza zhizni. Zdorov'e, sila i nepreodolimoe vlechenie Dzhanni k prekrasnomu
polu (odno iz starinnyh biograficheskih issledovanij, s kotorym ya
oznakomilsya, pripisyvalo slaboe zdorov'e i rannyuyu konchinu kompozitora
imenno ego "preslovutomu rasputstvu") prosto ne ostavlyali nam vozmozhnosti
obrashchat'sya s nim i dal'she kak s plennikom ili obitatelem zooparka. Vskore
Sem podgovoril odnu iz svoih sekretarsh sostavit' Dzhanni kompaniyu.
Krome togo, Dzhanni vpervye stolknulsya s raskolom mezhdu klassicheskoj i
populyarnoj muzykoj, s ogromnoj modernistskoj propast'yu mezhdu vysokim
iskusstvom i nizkoprobnym razvlecheniem. |ta novaya storona zhizni ponachalu
zdorovo ego ozadachila.
- CHto takoe "pop"? - sprashival on. - Muzyka krest'yan?
No cherez kakoe-to vremya on sumel ohvatit' ideyu prostoj ritmichnoj
muzyki, kotoruyu slushayut vse, v otlichie ot "ser'eznoj" muzyki,
prinadlezhashchej elite i ispolnyaemoj tol'ko v oficial'noj obstanovke.
- No u moej muzyki byla melodiya! - protestoval on. - Lyudi mogli ee
prosto nasvistyvat'! Ona prinadlezhala vsem.
Ponimanie togo, chto kompozitory zabrosili melodiku i postavili sebya v
nedosyagaemoe dlya shirokoj publiki polozhenie, bukval'no zavorozhilo ego, a
kogda my ob®yasnili emu, chto nechto podobnoe proizoshlo i vo vseh drugih
oblastyah iskusstva, on s zhalost'yu proiznes:
- Bednye bezumnye futuruomini [lyudi budushchego (it.)].
Sovershenno neozhidanno on nachal prevrashchat'sya v poklonnika i znatoka
forsazhnyh grupp. Posle togo kak v ego komnate ustanovili vnushitel'nyj
kompleks apparatury, oni s Melissoj chasami propadali tam, vpityvaya
volnovye formacii, kotorymi okatyvali ih "Nozhnicy", "Sverhpena", "Uilks
But Dzhon" i drugie pervoklassnye gruppy. Kogda zhe ya sprosil Dzhanni, kak
prodvigaetsya ego novaya simfoniya, on posmotrel na menya ochen' stranno.
Odnovremenno on otkryval dlya sebya i drugie malen'kie dorozhki v
sovremennuyu zhizn'. Sem s Melissoj proveli ego po magazinam na
Figuero-strit, i Dzhanni smenil svoyu laboratornuyu odezhdu, v kotoroj hodil s
samogo "voskresheniya", na actekskij naryad po poslednemu slovu mody.
Prezhdevremenno posedevshie volosy on vykrasil v ryzhij cvet. Priobrel nabor
yuvelirnyh ukrashenij, kotorye vspyhivali, zvyakali, zhuzhzhali i shchelkali v
zavisimosti ot peremeny nastroeniya vladel'ca. Koroche, cherez neskol'ko dnej
Dzhanni prevratilsya v obychnogo molodogo zhitelya Los-Andzhelesa, izyashchnogo,
shchegolevatogo, modno odetogo yunoshu, chej obraz vpolne estestvenno dopolnyalsya
inostrannym akcentom i ekzoticheskoj grammatikoj.
- Segodnya my s Melissoj idem v "Kvonch", - ob®yavil Dzhanni.
- Kvonch?.. - probormotal ya v nedoumenii.
- |to rok-forsazhnyj zal, - ob®yasnil Hougland. - V Pomone. Tam vsegda
igrayut samye luchshie gruppy.
- No u nas na segodnya bilety v filarmoniyu, - popytalsya vozrazit' ya.
Dzhanni byl neumolim.
- "Kvonch", - povtoril on.
I my otpravilis' v "Kvonch". Dzhanni, Melissa, Sem, ego pomeshannaya na
slajse podruzhka Oreo i ya. Dzhanni s Melissoj hoteli idti vdvoem, no etogo ya
dopustit' ne mog, hotya chuvstvoval, chto napominayu soboj sverhzabotlivuyu
mamashu, chej synok vpervye otorvalsya ot ee yubki.
- Ne budet soprovozhdayushchih - ne budet "Kvoncha", - zayavil ya.
"Kvonch" okazalsya gigantskih razmerov kupolom na odnom iz glubokih
podzemnyh urovnej Pomony. Scena vrashchalas' na antigravitacionnyh
stabilizatorah, potolok edva prosmatrivalsya za tuchami astaticheskih
dinamikov, kazhdoe siden'e bylo podklyucheno k intensifikatoru, a publika - v
osnovnom podrostki let chetyrnadcati - do poteri soznaniya nakachalas'
slajsom. V tot vecher vystupali "Vory", "Svyatye duhi" i "Sverhpena". Dlya
etogo li ya vernul k zhizni kompozitora "Stabat Mater" i "Sluzhanki-gospozhi",
potrativ beschislennye sredstva? Podrostki vizzhali, zal zapolnyal gustoj,
pochti osyazaemyj, davyashchij zvuk, vspyhivali cveta, pul'siroval svet, lyudi
teryali razum. A posredi vsego etogo sumasshestviya sidel Dzhovanni Battista
Pergolezi (1710-1736), vypusknik "Konservatorio dej Poveri", organist
korolevskoj kapelly v Neapole, rukovoditel' kapelly u princa Stil'yano -
sidel podklyuchennyj, siyayushchij, v ekstaze uletevshij v kakie-to vysshie sfery.
Nesmotrya na vse eto, "Kvonch" ne pokazalsya mne opasnym mestom, i v
sleduyushchij raz ya otpustil Dzhanni s odnoj Melissoj. I posle togo tozhe. I mne
i emu eti ego malen'kie samostoyatel'nye vylazki shli na pol'zu. Odnako ya
nachinal bespokoit'sya. Priblizhalos' vremya, kogda my vynuzhdeny budem
ob®yavit' publike, chto sredi nas zhivet podlinnyj genij vosemnadcatogo veka.
No gde ego novye simfonii? Gde bozhestvennye sonaty? On ne sozdaval nichego
zametnogo, otdavaya vse bol'she i bol'she vremeni rok-forsazhu. No ved' ya
perenes ego v nashe vremya otnyud' ne dlya togo, chtoby on stal obychnym
potrebitelem muzyki iz publiki. Osobenno iz etoj publiki.
- Uspokojsya, - govoril mne Sem. - U nego prosto ocherednaya faza. On
osleplen noviznoj vsego, chto ego okruzhaet, i, vozmozhno, v pervyj raz v
zhizni emu po-nastoyashchemu horosho, veselo i interesno. No rano ili pozdno on
vernetsya k tvorchestvu. Nikomu ne dano vyjti iz haraktera nadolgo, i
nastoyashchij Pergolezi voz'met verh.
Potom Dzhanni ischez.
Trevozhnyj zvonok razdalsya v tri posle poludnya v tu sumasshedshuyu, zharkuyu
subbotu, kogda zadula "Santa-Ana" i razrazilsya pozhar v Tudzhunge. Doktor
Brandon otpravilas' v komnatu Dzhanni, chtoby provesti obychnyj
profilakticheskij osmotr, no Dzhanni tam ne okazalos'. YA mchalsya cherez ves'
gorod ot svoego doma na poberezh'e, bukval'no rassekaya vozduh. Hougland,
pulej priletevshij iz Santa-Barbary, uzhe sidel v laboratorii.
- YA pozvonil Melisse, - skazal on. - Ego tam net. No ona vyskazala odno
predpolozhenie...
- Vykladyvaj.
- Poslednie neskol'ko vecherov oni byvali za kulisami. Dzhanni vstrechalsya
tam s parnyami iz "Sverhpeny" i eshche kakoj-to gruppy. Melissa dumaet, chto on
sejchas gde-nibud' s nimi. Rabotaet.
- Esli eto tak na samom dele, to slava bogu. No kak my ego najdem?
- Melissa uznaet adresa. Sdelaem neskol'ko zvonkov... Ne bespokojsya,
Dejv.
Legko skazat'. YA predstavlyal sebe, chto ego zahvatili radi vykupa i
derzhat v kakom-nibud' gnusnom podvale v vostochnoj chasti Los-Andzhelesa, chto
naglye zdorovennye parni vysylayut mne po odnomu v den' ego pal'cy i
trebuyut vyplaty pyatidesyati millionov... |ti uzhasnye polchasa ya ne mog najti
sebe mesta, hodil po komnate i hvatalsya za telefonnuyu trubku, slovno za
volshebnuyu palochku. Potom nakonec nam soobshchili, chto ego nashli s muzykantami
iz "Svyatyh duhov" na studii v Vest-Kovina. Ignoriruya protesty dorozhnyh
patrulej, my dobralis' do mesta, naverno, za polovinu dopustimogo
pravilami vremeni.
Studiya napominala "Kvonch" v miniatyure: povsyudu elektronika i apparatura
dlya forsazhnyh effektov. Dzhanni, potnyj, no s blazhennym vyrazheniem lica,
sidel posredi shesteryh prakticheski golyh parnej uzhasayushchego vida,
obleplennyh schityvayushchimi datchikami i uveshannyh akusticheskimi
instrumentami. Sam on, vprochem, vyglyadel nichut' ne luchshe.
- |ta muzyka prekrasna, - vzdohnul on, kogda ya ottashchil ego v storonu. -
Muzyka moego vtorogo rozhdeniya. YA lyublyu ee prevyshe vsego.
- Bah, - napomnil ya. - Bethoven, Mocart.
- |to drugoe. Zdes' chudo. Polnyj effekt, okruzhenie, poglo...
- Dzhanni, nikogda bol'she ne ischezaj, ne postaviv kogo-nibud' v
izvestnost'.
- Ty ispugalsya?
- My vlozhili v tebya kolossal'nye sredstva. I nam ne hotelos' by, chtoby
s toboj chto-to stryaslos', ili...
- Razve ya rebenok?
- V etom gorode polno opasnostej, kotorye ty eshche prosto ne v sostoyanii
ponyat'. Hochesh' rabotat' s etimi muzykantami, rabotaj. No ne ischezaj
bessledno. Ponyatno?
On kivnul, potom skazal:
- S press-konferenciej pridetsya podozhdat'. YA izuchayu etu muzyku. I,
mozhet byt', v sleduyushchem mesyace budu debyutirovat'. Esli nam udastsya
zapoluchit' mesto v horoshej programme "Kvoncha".
- Vot znachit, kem ty reshil stat'? Zvezdoj rok-forsazha?
- Muzyka vsegda muzyka.
- No ty - Dzhovanni Battista Pergolezi... - Tut menya ohvatilo uzhasnoe
podozrenie, i ya skosil vzglyad v storonu "Svyatyh duhov". - Dzhanni, ty
sluchajno ne skazal im, kto ty...
- Net. |to poka tajna.
- Slava bogu. - YA polozhil ruku emu na plecho. - Ladno, esli eto
zabavlyaet tebya, slushaj, igraj i delaj, chto hochesh'. No gospod' sozdal tebya
dlya nastoyashchej muzyki.
- |to i est' nastoyashchaya muzyka.
- Dlya slozhnoj muzyki. Ser'eznoj muzyki.
- YA umiral s goloda, sochinyaya takuyu muzyku.
- Ty operedil svoe vremya. Teper' tebe ne pridetsya golodat'. Tvoyu muzyku
budet zhdat' ogromnaya auditoriya.
- Da. Potomu chto ya stanu balagannym divom. A cherez dva mesyaca menya
snova zabudut. Net, Dejv, grazie [spasibo (it.)]. Hvatit sonat, hvatit
kantat. |to ne muzyka vashego mira. YA hochu posvyatit' sebya rok-forsazhu.
- YA zapreshchayu eto, Dzhanni!
Ego glaza sverknuli, i ya uvidel za hrupkoj, shchegol'skoj obolochkoj chto-to
stal'noe, nepokolebimoe.
- YA ne prinadlezhu vam, doktor Livis.
- YA dal tebe zhizn'.
- Kak i moi roditeli. No im ya tozhe ne prinadlezhal.
- Ladno, Dzhanni. Davaj ne budem ssorit'sya. YA tol'ko proshu tebya ne
povorachivat'sya spinoj k svoemu talantu, ne otvergat' dar, kotorym nagradil
tebya gospod' dlya...
- YA nichego ne otvergayu. Prosto transformiruyu. - On vypryamilsya i
proiznes pryamo mne v lico: - Ostav'te menya v pokoe. YA ne budu vashim
pridvornym kompozitorom. I ne stanu sochinyat' dlya vas messy i simfonii.
Nikomu oni segodnya ne nuzhny, po krajnej mere novye, a starye slushaet lish'
gorstka lyudej. Dlya menya etogo nedostatochno. YA hochu slavy, capisce? YA hochu
stat' bogatym. Ty dumal, ya vsyu zhizn' prozhivu balagannym chudom, muzejnym
eksponatom? Ili nauchus' pisat' etot shum, kotoryj nazyvayut sovremennoj
klassikoj? Mne nuzhna slava. V knigah pishut, chto ya umer nishchim i golodnym.
Tak vot, kogda ty umresh' odin raz nishchim i golodnym, kogda pojmesh', chto eto
takoe, togda prihodi, i my pogovorim o sochinenii kantat. YA nikogda bol'she
ne budu bednym. - On rassmeyalsya. - V sleduyushchem godu, kogda mir uznaet obo
mne, ya soberu svoyu sobstvennuyu rok-forsazhnuyu gruppu. My budem nosit'
pariki, odezhdu vosemnadcatogo veka i vse takoe. Gruppa budet nazyvat'sya
"Pergolezi". Kakovo? Kakovo, Dejv?
Dzhanni nastoyal na svoem prave rabotat' so "Svyatymi duhami" ezhednevno
posle poludnya. O'kej. Na rok-forsazhnye koncerty on hodil pochti kazhdyj
vecher. O'kej. Govoril, chto vyjdet v sleduyushchem mesyace na scenu. Dazhe eto -
o'kej. On zabrosil sochinitel'stvo i ne slushal nichego, krome rok-forsazha.
O'kej. U nego prosto ocherednaya faza, skazal Sem. O'kej. YA vam ne
prinadlezhu, skazal Dzhanni.
O'kej. O'kej.
YA pozvolil emu postupat', kak on zahochet. Sprosil tol'ko, za kogo ego
prinimayut eti parni iz rok-gruppy i pochemu oni vzyali ego k sebe tak
bystro.
- Skazal im, chto ya prosto bogatyj ital'yanskij bezdel'nik, - otvetil
Dzhanni. - YA ih ocharoval, ponyatno? Ne zabyvaj, ya privyk dobivat'sya
raspolozheniya korolej, princev i kardinalov. Tak my, muzykanty,
zarabatyvali sebe na zhizn'. YA ih ocharovyvayu, oni slushayut moyu igru i srazu
vidyat, chto pered nimi genij. Vse ostal'noe prosto. YA budu ochen' bogat.
Spustya tri nedeli posle nachala ego rok-forsazhnoj fazy ko mne obratilas'
Nella Brandon.
- Dejv, on prinimaet slajs.
Stranno, chto menya eto udivilo. No ved' udivilo zhe.
- Ty uverena?
Ona kivnula.
- |to uzhe zametno po analizam krovi, mochi i grafikam obmena veshchestv.
Vozmozhno, on delaet eto kazhdyj raz, kogda igraet s gruppoj. Ves stal
men'she, formirovanie krasnyh krovyanyh telec zamedlyaetsya, soprotivlyaemost'
organizma padaet. Ty dolzhen s nim pogovorit'.
YA otpravilsya k nemu nemedlenno.
- Dzhanni, ya uzhe davno brosil perezhivat' iz-za togo, kakuyu muzyku ty
igraesh', no raz delo doshlo do sil'nodejstvuyushchih preparatov, ya vynuzhden
vmeshat'sya. Tebe eshche daleko do polnogo vyzdorovleniya. I ne sleduet
zabyvat', chto vsego neskol'ko mesyacev nazad po tomu vremeni, chto
otschityvaet tvoj organizm, ty byl na grani smerti. YA ne hochu, chtoby ty
ugrobil sebya.
- YA tebe ne prinadlezhu, - snova proiznes on ugryumo.
- No u tebya est' peredo mnoj koe-kakie obyazatel'stva. YA hochu, chtoby ty
prodolzhal zhit'.
- Slajs menya ne ub'et.
- Slajs ubil uzhe ochen' mnogih.
- No ne Pergolezi! - otrezal on. Potom ulybnulsya, vzyal menya za ruku i
prinyalsya ugovarivat'. - Dejv, nu poslushaj. YA uzhe odin raz umer, i, uveryayu
tebya, mne sovershenno ne hochetsya delat' eto na bis. No slajs... On vazhen,
prosto neobhodim zdes'. Ty znakom s ego dejstviem? Slajs otdelyaet kazhdyj
moment vremeni ot posleduyushchego... Ty ego ne prinimal? Net? Togda tebe ne
ponyat'. On vkladyvaet v protyazhennost' vremeni ogromnoe prostranstvo, i eto
pozvolyaet mne postich' slozhnejshuyu ritmiku, potomu chto so slajsom hvataet
vremeni na vse. Mir zamedlyaet svoj beg, a razum uskoryaetsya. Capisce? Slajs
nuzhen mne dlya moej muzyki.
- Ty sumel napisat' "Stabat Mater" bez vsyakogo slajsa!
- Tam drugoe. A dlya etoj muzyki mne nuzhen slajs. - On pogladil menya po
ruke. - Ne bespokojsya, ladno? YA budu ostorozhen.
CHto tut mozhno bylo emu otvetit'? YA vorchal, bormotal nedovol'no, pozhimal
plechami. Rasporyadilsya, chtoby Nella usilila nablyudenie za telemetriej.
Poprosil Melissu provodit' s nim kak mozhno bol'she vremeni i, esli udastsya,
uderzhivat' ot slajsa.
V konce mesyaca Dzhanni ob®yavil, chto v sleduyushchuyu subbotu debyutiruet v
"Kvonche". Bol'shoj koncert, srazu pyat' grupp. "Svyatye duhi" vystupayut
chetvertym nomerom, a zavershaet koncert - kto by vy dumali? - nastoyashchij
gvozd' programmy - "Uilks But Dzhon". Nado polagat', zal prosto rehnulsya
by, uznav, chto odnomu iz "Duhov" bolee trehsot let, no, razumeetsya, nikto
im ob etom skazat' ne mog. Poetomu my reshili, chto oni prosto sochtut Dzhanni
novoj vremennoj zamenoj v gruppe, i nikto ne obratit na nego vnimaniya.
Planirovalos', chto pozzhe Dzhanni ob®yavit sebya Pergolezi. Oni s Semom uzhe
rabotali nad novym scenariem dlya sredstv massovoj informacii. YA chuvstvoval
sebya poteryannym, otstavshim, odnim slovom, ne u del. No obstoyatel'stva uzhe
vyshli iz-pod moego kontrolya. Dzhanni, hrupkij i boleznennyj Dzhanni, stal
chelovekom-uraganom, obretshim silu prirodnogo yavleniya.
Na forsazhnyj debyut Dzhanni my otpravilis' vse vmeste, i bolee desyatka
vrode by vpolne vzroslyh lyudej uselis' sredi vizzhashchih podrostkov. Dym,
vspyshki, cvetovye effekty, zhuzhzhanie osnashchennoj sensorami odezhdy i
bizhuterii, lyudi, vpadayushchie v ekstaz, i lyudi, teryayushchie soznanie, - vse eto
sumasshestvie navodilo na mysli o Vavilone pered ego koncom, no my uporno
prodolzhali zhdat'. Sredi nas to i delo poyavlyalis' podrostki, prodavavshie
slajs, marihuanu i kokain. Sam ya nichego ne pokupal, no, kazhetsya, koe-kto
iz moih sotrudnikov "priobshchilsya". YA zakryl glaza, pytayas' ujti v sebya ot
vseh etih ritmov, vozdejstvuyushchih na podsoznanie effektov i ul'trazvukov,
kotorye obrushivali na nas odna gruppa za drugoj. Priznat'sya, ya dazhe ne mog
otlichit' ih drug ot druga. Nakonec, posle mnogochasovogo ozhidaniya ob®yavili
vyhod "Svyatyh duhov".
No pereryv zatyagivalsya. Vremya shlo.
Podrostki, po ushi napichkannye vsyakoj dur'yu i obaldevshie ot muzyki,
snachala ne obrashchali na eto vnimaniya. Odnako kogda proshlo uzhe bolee
poluchasa, oni prinyalis' svistet', brosat'sya vsem, chto popadalo pod ruki, i
topat'. YA posmotrel na Sema, Sem na menya. Nella Brandon chto-to
obespokoenno bormotala.
Potom otkuda-to vynyrnula Melissa, potyanula menya za rukav i zasheptala:
- Doktor Livis, vam nuzhno projti za scenu. Mister Hougland, vam tozhe. I
vam, doktor Brandon.
Govoryat, kogda boish'sya samogo hudshego, pravil'nee vsego ne davat' svoim
straham volyu. No probirayas' po perehodam "Kvoncha" k zone, otvedennoj
muzykantam, ya nevol'no predstavlyal sebe, chto obveshannyj apparaturoj Dzhanni
lezhit gde-to tam za kulisami, raskinuv ruki, vysunuv yazyk i zakativ
nepodvizhnye glaza. CHto on umer ot slishkom bol'shoj dozy slajsa. I ves' nash
skazochnyj proekt rushitsya v odno eto bezumnoe mgnovenie... Nakonec, my
okazalis' na meste. Metalis' "Duhi", lihoradochno o chem-to soveshchalis'
sluzhashchie "Kvoncha", podrostki v polnoj boevoj raskraske zaglyadyvali za
kulisy, pytayas' prosochit'sya mimo kordona ohrannikov. Dzhanni, ves'
uveshannyj apparaturoj, dejstvitel'no lezhal na polu: bez rubashki,
nepodvizhnye glaza navykate, yazyk vysunut, na kozhe, pokryvshejsya matovymi
bagrovymi pyatnami, kapel'ki pota. Nella Brandon, rastolkav vseh, upala na
koleni pered Dzhanni. Odin iz "Duhov" proiznes, ni k komu ne obrashchayas':
- On zdorovo nervnichal... Nu i slajsoval vse bol'she i bol'she... My
nikak ne mogli ego ostanovit'...
Nella vzglyanula na menya. Lico ee stalo sovsem blednym.
- Mertv? - sprosil ya.
Ona kivnula, vse eshche prizhimaya k obmyakshej ruke Dzhanni pnevmoshpric i
nadeyas' s pomoshch'yu in®ekcii vernut' ego k zhizni.
No dazhe v 2008 godu "mertv" oznachaet mertv.
Pozzhe Melissa skazala skvoz' slezy:
- Razve vy ne vidite? Umeret' molodym - eto ego sud'ba. Esli on ne smog
umeret' v 1736, emu nichego ne ostavalos', kak bystro umeret' zdes'. U nego
prosto ne bylo vybora.
A ya dumal o biograficheskom issledovanii, gde pro Dzhanni sredi vsego
prochego govorilos': "Slaboe zdorov'e i rannyaya konchina kompozitora
ob®yasnyayutsya, vozmozhno, ego preslovutym rasputstvom". I v pamyati moej
zvuchal golos Sema Houglanda: "Nikomu ne dano vyjti iz haraktera nadolgo, i
nastoyashchij Pergolezi voz'met verh". Da. Teper' ya vizhu, chto Dzhanni tak i
ostalsya na peresekayushchemsya so smert'yu kurse: vyhvativ ego iz vosemnadcatogo
veka, my tol'ko ottyanuli konchinu na neskol'ko mesyacev. Stremlenie k
samorazrusheniyu ostalos' prezhnim, i peremena okruzheniya nichego ne izmenila.
No esli eto dejstvitel'no tak - esli, kak skazala Melissa, vsem
upravlyaet sud'ba, - stoit li pytat'sya eshche raz? Stoit li protyagivat'sya v
proshloe za eshche odnim molodym geniem, umershim slishkom rano - za Po ili
Karavadzho, ili Rembo, ili Kitsom, chtoby dat' emu vtoroj shans, kotoryj my
nadeyalis' dat' Dzhanni? A zatem nablyudat', kak on vozvrashchaetsya k
ugotovannoj emu sud'be, umiraya vtoroj raz? Vzyat' iz proshlogo Mocarta, kak
predlagal Sem? Ili Benvenuto CHellini? U nashego nevoda neogranichennye
vozmozhnosti. Nam podvlastno vse proshloe. No esli my perenesem syuda eshche
kogo-nibud', a on stol' zhe svoenravno i bespechno otpravit sebya v
ugotovannuyu sud'boj propast', chto my priobretem? CHego dob'emsya? CHem
obernetsya eto dlya nas i dlya nego? YA dumayu o Dzhanni, kotoryj mechtal stat'
nakonec izvestnym i bogatym, i vizhu ego rasprostertym na polu. Neuzheli
SHelli snova utonet? A Van Gog pryamo u nas na glazah otrezhet sebe vtoroe
uho?
Vozmozhno, kto-to bolee zrelyj okazhetsya ne stol' podverzhen risku? |l'
Greko, naprimer, Servantes, SHekspir? No ne isklyucheno, chto togda nam
dovedetsya uvidet' SHekspira, prodayushchegosya v Gollivud, |l' Greko,
okopavshegosya v kakoj-nibud' dohodnoj kartinnoj galeree, i Servantesa,
kotoryj obsuzhdaet so svoim literaturnym agentom naibolee lovkij sposob
dobit'sya skidki s nalogov. Da ili net? YA smotryu na "vremennOj kovsh". Moe
otrazhenie smotrit na menya. Sejchas uzhe slishkom pozdno rassuzhdat' obo vsem
etom, druz'ya moi. Zatracheny gody zhizni i milliardy dollarov, sorvany
pechati s tajn vremeni, a strannaya odisseya molodogo geniya oborvalas' na
polu za kulisami "Kvoncha". Radi chego? Radi chego? Radi chego? Odnako teper'
my prosto ne smozhem zabrosit' eksperiment, verno?
Verno?
YA smotryu na "kovsh". Moe otrazhenie smotrit na menya.
Last-modified: Wed, 04 Oct 2000 06:41:25 GMT