Pirs |ntoni. Sos po prozvishchu "verevka"
--------------------
Pirs |ntoni. Sos po prozvishchu "Verevka"
("Boevoj Krug" #1). Per. - G.Palaguta.
Piers Anthony. Sos the Rope (1968)
("Battle Circle" #1).
========================================
HarryFan SF&F Laboratory: FIDO 2:463/2.5
--------------------
Oni priblizhalis' k stoyanke s raznyh storon, oba v samom obychnom:
temnye bryuki, styanutye u kolen i u talii; dlinnye belye kurtki do beder,
bez zastezhek, s rukavami do loktej; na nogah - elastichnye tapochki. I
pricheski podstat': volosy do brovej, nad ushami - torchkom i szadi - do
vorotnika. Borody u oboih korotki i redki.
SHedshij s vostoka byl molod i staten, chernobrov i chernovolos, s pryamym
mechom v nozhnah, zakinutyh za spinu; tyazhest' lityh muskulov nes on s
graciej razminayushchegosya atleta.
Tot, chto dvigalsya s zapada, belokuryj i goluboglazyj, s myagkimi
chertami lica (esli b ne boroda i ne vyrazhenie glaz - ono moglo pokazat'sya
i zhenskim), - byl i men'she rostom, i ne takoj plotnyj, no tozhe otlichno
slozhen. Pered soboj on tolkal nebol'shuyu odnokolesnuyu tachku - pohodnyj
sklad - iz kotoroj na neskol'ko futov torchal sverkayushchij metallicheskij
shest.
Temnovolosyj pervym dostig kruglogo stroeniya, i vezhlivo podozhdal,
poka podojdet vtoroj. Prezhde chem nachat' razgovor, oni, primerivayas',
vnimatel'no oglyadeli drug druga.
Devushka voznikla vnezapno. Odetaya v effektno obvityj vokrug tela
edinyj kusok tkani, ona shla navstrechu, poglyadyvaya na levye zapyast'ya
voinov, na ih zolotye braslety.
Otmetiv dlinu ee glyancevyh, ugol'no-chernyh volos i tochenuyu figuru,
vladelec mecha obratilsya k voinu s tachkoj:
- Razdelish' nochleg so mnoj, priyatel'? YA sovershenstvuyus' ne v teh
veshchah, chto vse ostal'nye.
- YA sovershenstvuyus' v kruge, - otvetil vtoroj, - no razdelyu s toboj
nochleg. - Oni ulybnulis' i pozhali drug drugu ruki.
Goluboglazyj povernul golovu:
- Mne ne nuzhna zhenshchina.
Razocharovanno potupiv vzor, devushka bystro - iz-pod krasivo izognutyh
brovej - glyanula na chernovolosogo. Tot, radi prilichiya vyderzhav pauzu,
proiznes:
- Togda, mozhet, provedesh' etu noch' so mnoj, krasavica? Bol'shego ne
obeshchayu.
Ta vspyhnula ot udovol'stviya:
- YA provedu etu noch' s toboj, mech, i ne budu rasschityvat' na bol'shee.
On uhmyl'nulsya, hlopnul ladon'yu po zapyast'yu i vyvernul braslet:
- YA Sol-Mechenosec. I nemnogo filosof. Ty umeesh' gotovit'? - Ona
kivnula, i on protyanul ej braslet. - Prigotovish' uzhin i dlya moego druga
tozhe, i pochistish' ego odezhdu.
Ulybka spolzla s lica vtorogo.
- Prostite, ya ne sovsem rasslyshal vashe imya... Menya zovut Sol.
Hmuryas', atlet medlenno povernulsya.
- Net, vy ne oslyshalis'. YA noshu eto imya s vesny, s teh por, kak vzyal
v ruki klinok. No, mozhet byt', vy pol'zuetes' drugim oruzhiem? Zachem nam
ssorit'sya, v samom dele.
Vzglyad devushki rasteryanno zametalsya mezhdu nimi.
- Nu konechno, voin, tvoe oruzhie shest, - volnuyas' skazala ona, ukazav
na tachku.
- YA - Sol, - tverdo povtoril muzhchina, - moe oruzhie - shest... i mech. I
nikto drugoj ne dolzhen nosit' moe imya.
- Znachit, vam vse zhe ohota so mnoj possorit'sya? - s dosadoj
progovoril temnovolosyj. - YA by podoshel k etomu delu inache.
- YA vozrazhayu tol'ko protiv imeni. Voz'mite drugoe - i my poladim.
- YA zasluzhil svoe imya etim vot klinkom i ne sobirayus' ot nego
otkazyvat'sya.
- Togda mne pridetsya lishit' vas ego v kruge, ser.
- Proshu vas, - zavolnovalas' devushka, - podozhdite hot' do utra...
Zdes' est' televizor, vanna. YA prigotovlyu otlichnyj uzhin...
- Ty sobiraesh'sya vzyat' braslet u muzhchiny, kotorogo hotyat lishit'
imeni? - myagko vozrazil mechenosec. - |to dolzhno proizojti sejchas zhe,
kukolka. I ty obsluzhish' pobeditelya.
Zakusiv gubu, ona protyanula nazad braslet.
- Vy pozvolite mne ostat'sya i posmotret'?
Muzhchiny, pozhav plechami, obmenyalis' vzglyadom.
- Ostavajsya i smotri, zhenshchina, kol' takie zabavy tebe po dushe, -
skazal goluboglazyj i zashagal po utoptannoj, v buryh pyatnah, tropinke.
V sta yardah za stoyankoj nahodilsya boevoj krug akkuratno podstrizhennaya
zelenaya luzhajka, diametrom pyatnadcat' futov, okajmlennaya yarko-zheltym
plastikom i polosoj graviya, - sredotochie zhizni etogo mira.
Temnyj voin snyal nozhny, kurtku, obnazhiv shirokuyu sheyu, taliyu... On byl
gigant: moshchnye, vypuklye sloi muskulov pokryvali plechi, grudnuyu kletku,
zhivot. Vynuv iz nozhen mech - sverkayushchuyu polosu zakalennoj stali s rukoyat'yu
chekannogo serebra, - on neskol'ko raz so svistom rassek vozduh, zatem
ispytal oruzhie na blizhajshem derevce, gladko srezav ego u zemli edinym
vzmahom.
Goluboglazyj otkryl tachku, vytashchiv takoj zhe mech. Ryadom lezhali
kinzhaly, palicy, bulava, metallicheskij shar "utrennej zvezdy" i dlinnyj
shest, okovannyj zhelezom.
- Ty vladeesh' vsem etim oruzhiem? - izumilas' devushka. On molcha
kivnul.
Muzhchiny stali u kraya kruga, drug protiv druga, kasayas' noskami
graviya.
- YA srazhayus' za imya, - ob®yavil svetlovolosyj, - mechom, shestom,
palicej, "zvezdoj", kinzhalom i bulavoj. Nazovi sebya inache - i poedinka ne
budet.
- YA nachinayu bez imeni, - otvetil temnyj. - Svoim mechom ya zavoyuyu eto
imya, i esli kogda-nibud' voz'mu drugoe oruzhie, to lish' dlya togo, chtob ego
podtverdit'. Vyberi svoj luchshij instrument; moj klinok vstretit ego
dostojno.
- Znachit, za imya i oruzhie, - skazal svetlyj, nachinaya zlit'sya.
Pobeditel' zabiraet i to, i drugoe. No prichinit' tebe uvech'ya ne zhelayu. YA
vyjdu protiv tebya s shestom.
- Otlichno! - teper' i v drugom zakipala yarost'. - Pobezhdennyj
lishaetsya imeni i vseh shesti orudij, i nikogda bolee ne voz'met v ruki ni
odno iz nih!
Devushka onemela ot potryaseniya: stavki perehodili vse razumnye
granicy, - no ne smela vozrazit'.
Oni vstupili v krug i nachali shvatku. Obychno nizkoroslye voiny
pol'zovalis' bolee legkim ili ostrym oruzhiem. Massivnaya bulava i dlinnyj
shest byli instrumentami tyazhelovesov. No svetlovolosyj i s shestom ne
ustupal mechenoscu. Soperniki okazalis' na redkost' iskusny. Figury
kruzhilis' i razili, nyryali, parirovali, klinok so zvonom otskakival ot
shesta i gluho blokiroval ataku.
Postepenno devushka nachala koe-chto ponimat'. Mech byl dovol'no tyazhelym
oruzhiem, neuderzhimom v napadenii, no neskol'ko neuklyuzhim; protivnik
uspeval, kak pravilo, sreagirovat' na bokovoj zamah. Dlinnyj shest byl
bolee povorotliv, chem moglo pokazat'sya na pervyj vzglyad. Dve ruki soobshchali
emu i bol'shij napor, i ustojchivost'. No pobednyj udar on mog nanesti
tol'ko po otkrytoj misheni. Mech byl orudiem napadeniya, shest - zashchity.
Snova i snova s zhutkim svistom mech proletal u samoj shei, nogi ili
torsa - lish' dlya togo, chtoby skrestit'sya s shestom. Vnachale kazalos', voiny
gotovy ubit' drug druga. Teper' stalo yasno, chto kazhdyj ih vypad rasschitan
na parirovanie, chto prevzojti sopernika v masterstve im zhelannej krovavogo
finala. I poedinok na redkost' talantlivyh sopernikov zahodil v tupik.
No vot temp izmenilsya. Svetlyj pereshel v nastuplenie. Provornym
shestom on vyvodil protivnika iz ravnovesiya, nanosya serii udarov po rukam,
nogam, golove.
Mechenosec ne staralsya uzhe parirovat' gradom sypavshiesya udary,
predpochitaya otskakivat' v storonu. CHem yarostnej stanovilas' ataka - tem
oshchutimej tyazhelelo ego oruzhie. SHestovik sbereg sily i teper' imel
preimushchestvo. Skoro ruka, szhavshaya mech, oslabnet, zamedlitsya, ostavit telo
bez zashchity.
No i devushka, sovsem neopytnyj nablyudatel', dogadalas': slishkom uzh
bystro ustaet velikan - ne ulovka li eto? Goluboglazyj tozhe raskusil
mechenosca, i chem medlennej dvigalsya temnyj - tem ostorozhnej on dejstvoval.
I vdrug temnyj, - konec shesta stremitel'no letel na nego - ne
otstupaya i ne pariruya, brosilsya na zemlyu. SHest pronessya nad golovoj, i,
perekativshis' na bok, on udaril, stremyas' podsech' sopernika. Klinok
prochertil sokrushitel'nuyu dugu. SHestovik podprygnul, porazhennyj stol'
strannym i opasnym priemom. Mech uzhe letel obratno. Ne uspevaya podprygnut'
snova, - nogi eshche byli v vozduhe - svetlyj vbil konec shesta v dern mezhdu
stupnyami. Mech rassek ikru, bryznula krov', no metallicheskij shest vyderzhal
udar i spas ot uvech'ya.
Hitryj priem ne dostig celi, i mechenosec byl obrechen. Edva on
popytalsya vstat' - shest vzmetnulsya, tolknuv v visok i zastaviv vyletet'
kuvyrkom za predely kruga. Oglushennyj voin ruhnul na gravij, prodolzhaya
szhimat' oruzhie, uzhe utrativ na nego prava. On zastonal v otchayanii i
vyronil mech.
Sol, edinstvennyj otnyne obladatel' etogo imeni, metnul shest v
storonu tachki i perestupil plastikovuyu polosu. Krepko vzyav pobezhdennogo za
ruku, on pomog emu vstat':
- Pojdem. Nam nado podkrepit'sya.
Zdanie - gladkij cilindr tridcati futov v diametre i desyati v vysotu,
s vneshnej stenoj iz prochnogo plastika - v konstrukcii bylo ne original'nee
bol'shogo svitka. Venchal sooruzhenie prozrachnyj konus s otverstiem dlya
ventilyacii na vershine. CHerez konus mozhno bylo razglyadet' sverkayushchie
mehanizmy - sistemu, kotoraya lovila, ukroshchala solnechnyj svet, davaya
energiyu dlya vnutrennih ustrojstv.
Okon v zdanii ne bylo. Edinstvennaya dver' - vertushka iz treh
zerkal'nyh panelej, propustivshaya ih po odnomu - vyhodila na yug, pregrazhdaya
dostup lishnemu vozduhu. Vnutri bylo prohladno i svetlo. Bol'shoe
central'noe pomeshchenie polnilos' rasseyannym svetom, ishodivshim ot pola i
potolka.
Devushka razlozhila vstroennye v stenu kushetki s nejlonovoj obivkoj,
podozhdala, poka muzhchiny syadut, i - sobrav oruzhie, odezhdu, braslety i
polozhiv vse eto pod protochnuyu vodu v rakovinu - vernulas' uzhe s tazikom
teploj vody. Ona obmyla gubkoj krovotochashchuyu ranu na noge Sola i nalozhila
povyazku. Pozabotilas' i o sinyake na golove pobezhdennogo.
Muzhchiny tem vremenem besedovali: spor razreshilsya, i mezhdu nimi uzhe ne
bylo razdora.
- CHto eto ty za shtuku provernul s mechom? - sprosil Sol, slovno i ne
zametiv userdiya devushki. - Ty menya chut' ne podsek.
- Ponimaesh'... Obychnye pravila skuchny, vo vsem i vezde. Nu pochemu
dolzhno byt' tak i ne inache? YA izuchayu pisaniya drevnih i poroj natykayus' na
otvety, esli ne mogu dojti svoim umom.
- Ty menya udivil. YA ne vstrechal eshche voinov, kotorye umeyut chitat'. I
deresh'sya otlichno.
- Da vidno, ne ochen', - golos ego upal. - Teper' u menya odin put' -
na Goru.
- Mne zhal', chto vse tak vyshlo, - iskrenne posochuvstvoval Sol.
Bezymyannyj sderzhanno kivnul. Na kakoe-to vremya razgovor prervalsya.
Oni po ocheredi prinyali dush, - tot, kak i rakovina, raspolagalsya v
central'noj kolonne, - vyterlis' i smenili odezhdu, vse tak zhe ne zamechaya
prisutstviya devushki.
Ona provorno perenesla blyuda iz holodil'nika i bufeta (i oni byli v
kolonne), uhitrivshis' besshumno opustit' podvesnoj stol i rasstavit'
stul'ya. Voinov ne interesovalo, otkuda vzyalos' beloe myaso s ostroj
pripravoj, otkuda vozniklo izyskannoe vino - takie veshchi prinimalis' kak
dolzhnoe, dazhe s nekotorym prezreniem.
Tak, vprochem, otnosilis' i k samoj stoyanke.
- CHego zhe ty hochesh' dobit'sya v zhizni? - sprosil bezymyannyj, poka oni
netoroplivo raspravlyalis' s morozhenym, a devushka myla posudu.
- Hochu sozdat' imperiyu.
- Sobstvennoe plemya? U tebya poluchitsya, ne somnevayus'.
- Imperiyu. Mnogo plemen. YA opytnyj voin, so mnoyu malo kto sravnitsya v
kruge. Dazhe vozhdi. YA voz'mu to, chto prineset mne moe oruzhie. Poka mne,
pravda, ne vezlo na dostojnyh sopernikov. Ty - pervyj, kogo hotelos' by
vzyat'. ZHal', my dralis' ne na sluzhbu. Znal by, kakoj ty master, postavil
by drugie usloviya.
Temnovolosyj molchal, no yavno byl pol'shchen.
- CHtoby sobrat' plemya, ponadobyatsya krepkie parni, professionaly,
kotorye i za tebya smogut srazit'sya, i drugih zavoevat'. Nuzhny molodye
rebyata, ne starshe tebya samogo. Tol'ko takie i budut prislushivat'sya k
sovetam, - i s pol'zoj dlya sebya. A chtoby sozdat' imperiyu - eshche bol'she
nuzhno.
- Bol'she? U menya net ni odnogo stoyashchego parnya! Popadayutsya vse zhalkie
lyubiteli da hiloe starich'e.
- Na vostoke mne inogda vstrechalis' horoshie voiny. Esli by ty na
svoem zapade stolknulsya s nimi, to sobral by uzhe prilichnuyu kompaniyu. YA sam
ni razu eshche ne proigryval... - Temnovolosyj oseksya, vspomniv, chto bolee on
ne voin. I chtoby zaglushit' bol' v dushe, zagovoril snova. - A zamechal ty,
kak stary vozhdi i kak oni ostorozhny? Oni ne stanut srazhat'sya, poka ne
ubedyatsya, chto vyigrayut. Na eto u nih glaz nametan. I vse luchshie voiny u
nih v rukah.
- Vot imenno! - zapal'chivo podhvatil Sol. - Luchshie derutsya tol'ko iz
interesa, a za sluzhbu ne hotyat. |to prosto besit!
- A ty kak dumal? CHego radi priznannyj vozhd' postavit na kartu delo
vsej zhizni, togda kak ty riskuesh' lish' svoej svobodoj. U tebya tozhe dolzhno
byt' polozhenie. I plemya u tebya dolzhno byt' ne huzhe, chem u nego. Togda
tol'ko vozhd' primet tvoi usloviya.
- No kak sobrat' stoyashchee plemya, esli ni odin stoyashchij paren' ne hochet
drat'sya? - obrubil Sol. - Otvetyat na eto tvoi knizhki?
- YA nikogda ne stremilsya k vlasti. No esli b vzdumal sozdat' plemya, a
uzh tem bolee imperiyu, to delal by stavku na molodyh, dazhe esli v kruge oni
eshche neopytny. YA otvel by ih v skrytoe mesto i peredal im svoe masterstvo.
I zastavil by ih sostyazat'sya mezhdu soboj, poka ne stanut professionalami.
Vot togda u menya bylo by dostojnoe plemya, s kotorym mozhno vystupit',
zavoevyvat' starye plemena.
- A esli drugie vozhdi vse zhe otkazhutsya ot kruga?
- YA nashel by sposob ih ubedit'. Zdes' goditsya takaya strategiya:
usloviya predlagaesh' ravnye ili dazhe chut'-chut' v pol'zu protivnoj storony.
Pokazal by im parnej, kotorye ih zainteresuyut, i prodolzhal by torgovat'sya,
poka im ne stanet stydno uvilivat'.
- Da-a. Ne master ya torgovat'sya.
- Obzavedis' pomoshchnikom, kotoryj budet govorit' za tebya, kak drugie -
za tebya srazhat'sya. Vozhd' ne obyazan vse delat' sam. Dostatochno raspredelyat'
obyazannosti i sledit' za ispolneniem.
Sol zadumalsya.
- Takoe mne i v golovu ne prihodilo. Bojcy s oruzhiem i bojcy s
golovoj. A esli sobrat' lyudej - skol'ko vremeni ujdet na obuchenie?
- Smotrya po tomu, naskol'ko horosh uchitel' i naskol'ko sposobny
ucheniki. I po tomu, kak oni poladyat. Zdes' mnogo tonkostej.
- Nu, skazhem, esli b ty sam etim zanimalsya - s temi, kogo uzhe
vstrechal?
- God.
- God!? - Sol nedovol'no pokachal golovoj.
- Ne stoit zhalet' vremeni na podgotovku. Za neskol'ko mesyacev sozdash'
lish' posredstvennoe plemya, s takim imperiyu ne zavoyuesh'. Tvoi lyudi dolzhny
byt' gotovy k lyubomu povorotu, a eto trebuet vremeni. Vremeni, postoyannyh
usilij i - terpeniya.
- U menya net terpeniya.
Devushka zakonchila dela i vernulas' poslushat'. Vnutri stoyanki ne bylo
deleniya na komnaty, i ona pereodelas' za kolonnoj, v dushevoj kabinke. Na
nej teper' bylo otkrytoe, oblegayushchee plat'e, kotoroe podcherkivalo vysokuyu
grud' i tonkuyu taliyu.
Sol razmyshlyal i uporno ne zamechal devushku, hotya ona i pridvinula svoj
stul blizhe k nemu.
- No gde najti mesto dlya zanyatij, chtob nikto ne vmeshivalsya i ne
shpionil?
- Na Bol'noj zemle.
- Na Bol'noj zemle?! Tuda zhe nikto ne hodit!
- Imenno. Potomu nikto tam na tebya i ne natknetsya.
- No eto ved' smert'! - vskriknula devushka, zabyv o svoem polozhenii.
- Ne obyazatel'no. Duhi-ubijcy, ostavshiesya posle vzryva, ischezayut, ya
znayu. V drevnih knigah ih zovut "radiaciej", i ona so vremenem slabeet.
Samaya vysokaya - v centre. Po rasteniyam i zhivotnym mozhno opredelit',
naskol'ko territoriya za liniej stala bezopasna. Nuzhna, konechno,
ostorozhnost', nel'zya zabirat'sya slishkom daleko, no u kraya...
- YA ne pushchu tebya na Goru, - perebil Sol. - Mne nuzhen takoj chelovek,
kak ty.
- Bezoruzhnyj i bezymyannyj? - temnovolosyj gor'ko usmehnulsya. Idi
svoej dorogoj, sozdavaj svoyu imperiyu, Sol-Vseh-Orudij. YA prosto
fantaziroval.
- Posluzhi mne god, i ya otdam tebe chast' tvoego imeni. Mne nuzhen tvoj
um, on luchshe moego.
- Moj um!...
No byvshij voin byl zaintrigovan. On sam zagovoril o Gore, no umirat'
poka ne hotelos'. Skol'ko lyubopytnogo eshche ne izvedano, skol'ko knig ne
prochitano, skol'ko otvetov ne najdeno! On vhodil s oruzhiem v krug, potomu
chto tak delali vse muzhchiny. No v dushe - nesmotrya na redkuyu silu i lovkost'
- on byl eksperimentatorom, uchenym.
Sol pristal'no posmotrel na nego:
- YA predlagayu - Sos.
- Sos-Bezoruzhnyj, - proiznes tot razdumchivo. Emu ne ochen'-to
nravilos', kak eto zvuchit. No variant byl razumen, blizok k pervomu ego
imeni. - CHem ya dolzhen budu zanimat'sya v obmen na eto imya?
- Obucheniem, lagerem... Budesh' stroit' imperiyu, kotoruyu ty opisal. YA
hochu, chtoby ty sdelal eto dlya menya. Budesh' moim dumayushchim voinom. Moim
sovetnikom.
- Sos-Sovetnik. - |to vpechatlyalo, i zvuchalo luchshe. - No mne ne stanut
podchinyat'sya. Mne nuzhen absolyutnyj avtoritet, inache nichego ne vyjdet. Vdrug
nachnutsya raspri, a ya bez oruzhiya...
- Zachinshchikam - smert'. Ot moej ruki.
- Odin tol'ko god, i imya - ostanetsya u menya?
- Da.
Emu pokazalos', chto eto pohozhe na vyzov: proverit' svoi teorii v
zhizni.
- YA prinimayu predlozhenie.
Oni naklonilis' nad stolom, chtob pozhat' ruki.
- Zavtra nachinaem nashu imperiyu, - skazal Sol.
- YA pojdu s vami, - neozhidanno podala golos devushka.
- Ona snova hochet tvoj braslet, Sos.
- Net. - Ona rasteryalas', vidya, kak vse ee nameki povisayut v vozduhe.
- YA ne...
- Poslushaj, - strogo napomnil Sol, - mne ne nuzhna zhenshchina. |tot
chelovek otlichno srazhalsya, on sil'nee mnogih, kto eshche s oruzhiem. K tomu zhe
on uchenyj, a ya - net. Tebe ne budet stydno nosit' ego emblemu.
Ona upryamo vypyatila gubu.
- Togda ya prosto pojdu, sama.
Sol pozhal plechami.
- Kak hochesh'. Ty mozhesh' gotovit' i stirat' dlya nas, poka ne najdesh'
sebe muzhchinu. My ved' ne naveki zastryali na etoj stoyanke. - On pomolchal. -
Sos, moj sovetnik, eto mudro?
Sos smotrel na devushku, ne poteryavshuyu prelesti i v svoej
stroptivosti, starayas' ne zamechat' manyashchej lozhbinki ee grudi.
- Ne dumayu. U nee chudnaya figura i kulinarnyj talant. No vzdornaya
golova. Daj ej volyu - vse perevernet vverh dnom.
Ona metnula na nego yarostnyj vzglyad:
- YA hochu poluchit' imya, tak zhe, kak i ty! Blagorodnoe imya.
Sol grohnul kulakom po stolu tak, chto vinilovoe pokrytie prognulos'.
- Ty besish' menya, zhenshchina! Ty hochesh' skazat', chto dannoe mnoyu imya ne
dostatochno blagorodno?!
- Net, master vseh orudij, - ona pospeshno sdalas'. - Tol'ko ty ne mne
predlozhil ego.
- Na, beri! - on zapustil v nee brasletom. - No mne ne nuzhna zhenshchina.
Ozadachennaya, no torzhestvuyushchaya, ona podobrala tyazheluyu veshch' i, plotno
stisnuv, priladila na svoem zapyast'e. Sol smotrel na nee, i emu bylo ne po
sebe.
Spustya dve nedeli, dvigayas' po otkrytoj mestnosti na sever, oni
dostigli krasnyh zloveshchih metok. Rastitel'nost' i za liniej byla ta zhe, no
oni znali, tam malo zhivotnyh i - ni odnogo cheloveka. Predstavlenie o
Bol'noj zemle svyazyvalos' s mukami i uzhasom. Dazhe te, kto vybiral smert',
predpochitali Goru - bystruyu, dostojnuyu konchinu.
Sol v somnenii ostanovilsya u rubezha.
- Esli zdes' ne opasno, to pochemu granicu eshche ne ubrali?
Sola nervno kivnula, ne stesnyayas' vykazat' strah.
- Nenormal'nye let pyat'desyat uzhe ne peresmatrivali kart, - otvetil
Sos. - Zonu davno pora proveryat' zanovo, i skoro oni pridut i sdvinut
granicu vglub' mil' na desyat'-pyatnadcat'. YA govoril vam, radiaciya
postepenno slabeet.
- Ty govorish', radiaciyu nel'zya ni uvidet', ni uslyshat', ni
pochuvstvovat', - Sol vse ne mog reshit'sya okonchatel'no. - I pri etom ona
ubivaet. Hot' ty i knigi izuchal, no po-moemu tut kakaya-to erunda.
- A mozhet, knigi vrut, - poddaknula Sola, opuskayas' na zemlyu. Za
vremya trudnogo perehoda myshcy na ee nogah okrepli, chto ne umen'shilo ee
zhenstvennosti.
- I u menya byli somneniya, - priznalsya Sos. - Est' mnogo veshchej,
kotoryh ya ne ponimayu, i mnogo knig, kotoryh ya ne imel vozmozhnosti
prochest'. Pomnyu, v odnoj bylo skazano, chto polovina lyudej gibnet pri 450
rentgen, a komary mogut vyderzhat' do sotni tysyach i bol'she. YA znayu, chto
radiaciya izmeryaetsya v rentgenah, no ne znayu, skol'ko radiacii v odnom
rentgene, ne znayu kak ee vychislit'. U nenormal'nyh est' korobochki, kotorye
shchelkayut pri radiacii...
- Odin shchelchok na odin rent, navernoe, - uprostila Sola. - Esli tol'ko
v knigah vse chestno.
- Ponachalu mnogoe v nih kazhetsya polnoj bessmyslicej, no obvinit' ih
vo vran'e ya ne mogu. Radiaciya, kak ya ponyal, ostalas' posle Vzryva i pohozha
na svechenie gnilushek. Dnem my ne vidim ih mercaniya, no znaem, chto ono
est'. I esli zakryt' ih ot solnca rukami...
- Gnilushki, - mrachno vymolvil Sol.
- Da, i predstav', chto ih svechenie tak yadovito, chto ty nachnesh'
bolet', kogda ono zadenet. Noch'yu ego mozhno obojti, a vot dnem - beda. Ono
nevidimo i neoshchutimo... Vot i radiaciya tak. No ona zapolnyaet soboj vse
vokrug zemlyu, derev'ya, vozduh...
- A kak zhe my uznaem, chto ee net? - V golose Soly skvozilo
razdrazhenie. Dymka plenitel'noj naivnosti, kotoroj ona okruzhila sebya v tot
vecher na stoyanke, uzhe uletuchilas'. Ostalis' strah i ustalost'.
- Ona odinakovo gubit i rasteniya, i zhivotnyh. V centre vse vymerlo, s
krayu - ostalos'. Nam nechego boyat'sya, poka u rastenij normal'nyj vid. Za
liniej dolzhno byt' neskol'ko mil' bezopasnoj zemli. Risk est', konechno, no
on opravdan.
- A hot' stoyanki tam est'? - obrechenno vzdohnula Sola.
- Vryad li. Nenormal'nye lyubyat radiaciyu ne bol'she nashego. Oni ne stali
by stroit' na neizuchennom meste. Pridetsya ohotit'sya. I spat' pod otkrytym
nebom.
- Togda nam stoilo prihvatit' luki i palatki, - zametil Sol.
Ostaviv zhenshchinu prismatrivat' za tachkoj s oruzhiem, muzhchiny proshagali
mili tri nazad, k poslednej stoyanke. Tam oni vybrali iz oruzhejnogo sklada
dva krepkih luka, kolchany so strelami, nadeli pohodnoe snaryazhenie: legkie
plastikovye ponozhi, shlemy, ryukzaki, - i poslav dlya proby po tri strely v
mishen' u kruga, vernulis' na dorogu.
Sola spala, prislonivshis' k derevu. Legkaya yubka ee zadralas', i Sos
otvel vzglyad - vid etogo tela volnoval, nesmotrya na vse, chto on pomnil o
ee durnom haraktera. Sos vsegda bral zhenshchin, kogda oni popadalis' emu, no
ne zavodil dlitel'nyh svyazej. Postoyannaya blizost' chuzhoj zheny sbivala s
tolku.
- Tak-to ty sterezhesh' moe oruzhie, zhenshchina? - Sol pnul ee nogoj.
Sola vskochila ispugannaya i zlaya.
- Tak zhe, kak ty zabotish'sya obo mne! - parirovala ona i v ispuge
zakusila gubu.
Sol ne otvetil. Udivlyalo, pochemu oni ne rasstanutsya, esli ne ladyat.
Neuzhto fizicheskaya svyaz' tak mnogo znachit?
Sos protyanul devushke ponozhi i shlem, zahvachennye dlya nee: Sol ob etom
ne pozabotilsya.
- Davajte poskorej najdem mesto, - Sol skosilsya na blizhajshuyu metku.
Oni perestupili cherez liniyu i ostorozhno poshli po Bol'noj zemle. S
kazhdym shagom Sos prevozmogal nervnoe napryazhenie, predstavlyaya, kakovo
sejchas ego sputnikam. Tri zhizni zaviseli ot ego bditel'nosti, i on dolzhen
dokazat', chto ne oshibsya.
No v golovu opyat' lezli eti nesnosnye dumy. Kogda Sol skazal, chto ne
nuzhdaetsya v zhenshchine, eto zvuchalo lyubeznoj ustupkoj emu, Sosu, a posle - on
zhe otdal devushke svoj braslet... Oni zhili vsego dve nedeli, i Sola uzhe
osmelivalas' otkryto vyrazhat' nedovol'stvo.
Derev'ya, kustarnik, trava - vse i v lesu, i v pole kazalos' obychnym.
No s kazhdym shagom slabelo dyhanie dikoj prirody. V vozduhe krichali pticy,
vilis' beschislennye nasekomye, no oleni, surki i medvedi uzhe ne
popadalis'. Sos iskal zverinye sledy i ne nahodil. Tak i strely zalezhatsya
v kolchanah. Prisutstvie ptic govorilo o bezopasnosti. On ne znal stepeni
ih vynoslivosti, no vryad li teplokrovnye sushchestva slishkom uzh v etom
razlichny. Vo vremya gnezdovaniya pticy privyazany k postoyannomu mestu, i bud'
zdes' nechisto, oni by vymerli.
Derev'ya rasstupilis', otkrylos' shirokoe pole, peresechennoe izvilistym
ruch'em. Hotelos' pit'. Sos kolebalsya, poka ne uvidel v vode melkuyu
rybeshku, bezzabotno proshmygnuvshuyu mimo ego ruki. Znachit, vodu mozhno pit'.
Dve pticy proneslis' nad polem v besshumnom tance. Oni vzvilis' i
zakruzhili. YAstreb nastigal ptichku, pohozhuyu na vorob'ya. Ohota blizilas' k
koncu. Ptahe, sovsem vybivshejsya iz sil, lish' chudom udavalos' izbegnut'
kogtej i moshchnogo klyuva.
Lyudej eta scena ostavlyala ravnodushnymi. Vnezapno vorobej, slovno ishcha
zashchity, metnulsya k nim. YAstreb v nereshitel'nosti zavis - i ustremilsya
vsled.
- Ostanovi ego! - vdrug vskriknula Sola, tronutaya otchayannym poryvom
vorob'ya. Sol udivlenno vzglyanul na nee, podnyal ruku i otpugnul yastreba.
Hishchnik vil'nul v storonu, a vorobej hlopnulsya ozem' pochti u samyh nog
Soly i zamer, ne v silah ni vzletet', ni dazhe ispugat'sya: lyudej on dolzhen
boyat'sya ne men'she, chem vraga. YAstreb sdelal krug, drugoj i reshilsya: on byl
goloden.
Mgnovenno Sol vyhvatil iz tachki palicu i, kak tol'ko yastreb snizilsya,
nacelivayas' na zataivshuyusya pticu, - metnul. Sos usmehnulsya: rasstoyanie
veliko, hishchnik bystr... - i onemel. S pronzitel'nym krikom yastreb, sbityj,
iskalechennyj, ruhnul v vodu. Stol' stremitel'nogo, stol' virtuoznogo
vladeniya oruzhiem on eshche ne videl, hotya sdelano vse bylo slovno by mezhdu
prochim, s dosady na sozdanie, posmevshee ne podchinit'sya. Ran'she on dumal,
chto v kruge Solu prosto povezlo, pust' tot i byl masterom. No teper'-to
stalo yasno: fortuna tut ni pri chem - Sol prosto razvlekalsya, poka ne
poluchil ranenie, a uzh togda razdelalsya s nim v dva scheta.
Ptaha skakala po zemle, tshchetno vzmahivaya kryl'yami. Sos vytashchil iz
svoego ryukzaka perchatku, ostorozhno priblizilsya i, nakryv trepeshchushchie
kryl'ya, podnyal ispugannuyu pticu s zemli.
Strogo govorya, eto byl ne vorobej, a chto-to ochen' na nego pohozhee. Na
korichnevyh kryl'yah prostupali zheltye i oranzhevye pyatnyshki, klyuv byl
bol'shim i prituplennym.
- Mutant, navernoe, - skazal Sos, - takih ya ran'she ne vstrechal.
Sol bezrazlichno pozhal plechami, vylavlivaya mertvogo yastreba iz ruch'ya:
- Sgoditsya na myaso, esli ne najdetsya chto-nibud' poluchshe.
Sos razvernul perchatku, chtoby vypustit' pticu. Ona lezhala na ladoni,
glyadya na nego kruglym glazom, i boyalas' poshevelit'sya.
- Leti, glupysh, - on ostorozhno vstryahnul ladon'yu.
Malen'kie kogotki podobralis' k bol'shomu pal'cu i cepko ohvatili ego.
Pochuyav druzhelyubie v povedenii pticy, Sos berezhno raspravil krylo
svobodnoj rukoj. Per'ya legli rovno. Edva prikasayas' pal'cami - esli ptica
vdrug vzdumaet uletet' - on osmotrel vtoroe krylo. Pohozhe, i ono bylo v
poryadke.
- Leti, - povtoril Sos, podbrasyvaya pticu ladon'yu. No ta derzhalas'
cepko, lish' na mgnovenie vzmahnuv kryl'yami, chtoby ne poteryat' ravnovesie.
- Nu kak znaesh'.
On podnyal ruku, sognuv v lokte, i slegka podtolknul pticu. Ta
perebralas' na plecho i uselas' na nejlonovuyu lyamku.
- Glupysh, - povtoril on bezzlobno.
Polya i zarosli kustarnika smenyalis' ostrovkami lesa. Kogda spustilis'
sumerki, v vozduhe povis zvonkij strekot. Sledy bol'shih zhivotnyh
po-prezhnemu ne popadalis'.
Oni sdelali prival na beregu rechki, pojmali set'yu neskol'ko rybeshek.
Sola chistila dobychu, Sos razvodil koster. "Ruki u nee na meste, - podumal
on, - veroyatno, nedurnoe bylo vospitanie".
S nastupleniem temnoty oni raspakovali poklazhu i postavili dve
nejlonovye palatki. Sol nachal svoyu zaryadku, Sola sobirala v ohapku suhie
vetki dlya kostra (ego plamya dejstvovalo na nee umirotvoryayushche), Sos zhe
otpravilsya vniz po techeniyu kopat' yamu dlya otbrosov.
Ptica ne pokidala ego, lish' pereprygivala s plecha na grud', esli
nuzhno bylo zalezt' v ryukzak. I nichego ne ela.
- Tak ty dolgo ne protyanesh', glupysh, - laskovo napominal ej Sos.
Na obratnom puti pered nim vozniklo blednoe, neslyshnoe, prizrachnoe
pyatno, - neveroyatnyj, ogromnyj motylek. Glupysh izdal skripuchij klekot i
rinulsya navstrechu. Posle korotkoj bor'by - v sumerkah motylek kazalsya
odnoj velichiny s pticej - pyatno pogaslo, ischeznuv v nenasytnoj ptich'ej
pasti. "Glupysh ohotitsya noch'yu, - soobrazil Sos, - dnem zhe pochti
bespomoshchen. Vidat', yastreb naletel, kogda ptica spala, pognalsya za nej eshche
polusonnoj. Vse, chto Glupyshu nuzhno - eto ukromnoe mesto, gde mozhno
ustroit'sya i prodremat' ves' den'".
Poutru oni svernuli lager' i dvinulis' vglub' zapretnoj zony. Sledov
zhivotnyh ne bylo: ni mlekopitayushchih, ni reptilij, ni zemnovodnyh. Nazemnye
nasekomye tozhe otsutstvovali. Vse, chto letalo: babochki, pchely, muhi,
krylatye zhuki i nochnye motyl'ki-giganty - vstrechalos' v izobilii, no zemlya
byla bezzhiznenna.
Vryad li radiaciya v pochve sohranyaetsya dol'she: bol'shinstvo nasekomyh
prohodyat lichinochnuyu stadiyu ili v vode, ili v zemle. Da i rasteniya ne
kazalis' bol'nymi.
Sos prisel na kortochki i suchkom raskovyryal pochvu. Vot oni: lichinki,
chervi, zemlyanye zhuki, na vid vpolne normal'nye... ZHizn' procvetala i pod
zemlej, i nad neyu. CHto zhe sluchilos' na ee poverhnosti?
- Ishchesh' sebe druzhochka? - s®yazvila Sola.
Ne stoilo delit'sya tem, chto ego bespokoilo, on i sam poka nichego ne
ponimal.
Posle poludnya povezlo: shirokaya roskoshnaya dolina rasstilalas' pered
glazami - ploskaya tam, gde kogda-to tekla reka, s cheredoyu derev'ev vdol'
novogo rusla. Vverh po techeniyu dolina suzhalas', perehodila v pohozhij na
krepostnoj rov ovrag s vodopadom. A nizhe - reka propadala v zybuchem,
porosshem trostnikom bolote. Lyubaya pereprava - peshaya li, lodochnaya - byla
zdes' opasna. S obeih storon dolinu obstupali vysokie, porosshie izumrudnoj
travoj, holmy.
- Da ved' zdes' mozhno raspolozhit' sotni voinov s sem'yami! -
voskliknul Sol. - Dve-tri sotni!
- Vyglyadit velikolepno, - soglasilsya Sos. - Konechno, esli tut net ne
zamechennoj nami opasnosti.
- Da, eto ne igrushki, - soglasilsya Sol. - No ryby, pticy - vpolne
dostatochno. Mozhno budet vysylat' ohotnich'i partii. I eshche ya zametil
fruktovye derev'ya.
Sos videl: proekt vse bolee uvlekaet Sola, tot revnivo sledit za
vsem, chto mozhet pomeshat'. No v chrezmernoj uverennosti tailas' opasnost'.
- Ryba i frukty! - burknula Sola, skorchiv grimasu, hotya ona i byla
rada, chto teper' ne pridetsya uglublyat'sya dal'she v opasnuyu zonu. I Sos
po-svoemu byl rad: on chuvstvoval osobye toki, zapolnivshie vozduh Bol'noj
zemli, i dogadyvalsya: ee tajna mnogo bol'she togo, chto mozhno izmerit' v
rentgenah.
V vozduhe poyavilis' belye ochertaniya, i Glupysh opyat' zaklekotal. Iz-za
belizny oni kazalis' mnogo bol'she svoego podlinnogo razmera. Ptica
radostno sryvalas' s plecha, mgnovenno razdelyvayas' s nimi. Ogromnye
motyl'ki, sudya po vsemu, sostavlyali ee racion - "_e_g_o_ racion", podumal
Sos, prisvoiv ptice podhodyashchij pol. Glupysh pogloshchal ih v nesmetnyh
kolichestvah: ne pryatal li v zob na sluchaj menee sytnyh nochej?
- Koshmarnyj zvuk, - skazala Sola, i on ponyal, chto eto - o klekote
Glupysha. ZHenshchina i manila, i razdrazhala, i on tak ne nashelsya, chto
otvetit'.
Odin iz motyl'kov bezzvuchno porhnul mimo lica Sola na svet kostra.
Sol lovko pojmal ego ladon'yu, chtob rassmotret' poblizhe - i, vyrugavshis',
vytryahnul motyl'ka, chem tut zhe vospol'zovalsya Glupysh.
- Uzhalil? - Sos vstrevozhilsya. - Daj posmotryu.
On podvel Sola k kostru.
U osnovaniya bol'shogo pal'ca vidnelas' odinochnaya tochka s krasnym
obodkom, bez priznakov vospaleniya ili naryva.
- Mozhet byt', nichego strashnogo, prosto zashchitnyj ukus. No mne eto ne
nravitsya. Na tvoem meste ya by rassek ego i vysosal yad, esli on tam est'.
Dlya vernosti. Nikogda ne slyhal, chtoby motyl'ki umeli zhalit'.
- CHtoby ya povredil sebe pravuyu ruku? - zasmeyalsya Sol. - Najdi sebe
druguyu zabotu, sovetnik.
- Za nedelyu zazhivet.
- Net. I okonchim etot razgovor.
V etu noch' oni ustroilis' kak i v proshluyu, postaviv palatki bok o
bok: para v odnoj, Sos - v drugoj. On lezhal v napryazhenii, bez sna, i nikak
ne mog ponyat', chto ego tak volnuet. Kogda on nakonec zabylsya, pered
glazami zamel'kali kryl'ya i neob®yatnye zhenskie grudi - oba videniya
smertel'no-belye, odno drugogo uzhasnej.
Utrom Sol ne prosnulsya. On lezhal v zharu, polnost'yu odetyj. Glaza pod
vzdragivayushchimi resnicami byli poluotkryty i nedvizhny. Dyshal on
poverhnostno i bystro, slovno emu sdavilo grud'. Tors i konechnosti takzhe
byli skovany spazmom.
- Duh-ubijca porazil ego! - zakrichala Sola. - Ra... radiaciya!
Sos osmatrival iznemogayushchee telo, porazhayas' vnushitel'nosti i moshchi ego
slozheniya, ne utrachennym dazhe v bolezni. Ran'she on polagal, chto Sol skoree
lovok, chem silen, no sejchas uvidel ego v inom svete: stremitel'nost'
dvizhenij poprostu skradyvala silu ego myshc.
- Net, - otvetil Sos. - Radiaciya povliyala by i na nas.
- Togda chto zhe eto? - nervno dopytyvalas' ona.
- Bezobidnoe zhalo.
Ironiya byla potrachena vpustuyu: ej ne snilis' smertel'no-belye kryl'ya.
- Voz'mi ego za nogi. YA hochu okunut' ego v vodu, chtoby ostudit'
nemnogo. - Sejchas Sos pozhalel, chto tak malo prochel medicinskih knig, hotya
ponimal v nih edva li polovinu. CHelovecheskij organizm obychno sam znal, chto
emu delat'; vozmozhno, v lihoradke byl svoj smysl - vyzhech' yad, naprimer. No
on boyalsya pozvolit' ee yarosti slishkom dolgo bushevat' v myshcah i mozgu
bol'nogo.
Vdvoem oni podtashchili tyazheloe telo k kromke vody.
- Snimi odezhdu, - skomandoval Sos. - Posle etogo mozhet byt' oznob,
emu nel'zya budet ostavat'sya v mokrom.
Ona zakolebalas'.
- YA nikogda...
- ZHivo! - zaoral on, ponuzhdaya ee k dejstviyu. - ZHizn' tvoego muzha na
voloske.
Sos prinyalsya rasparyvat' prochnyj nejlon kurtki, a Sola - razvyazyvat'
na talii verevku i staskivat' bryuki.
- Oj! - vdrug vskriknula ona.
On chut' snova ne naoral na nee. CHto za prichina dlya stydlivosti pri
vide muzhskoj stati v ee polozhenii? On obernulsya, uvidel... - i ponyal, v
chem oni ne ladili. Ranenie, rodovaya travma ili mutaciya - skazat' bylo
trudno. Ne udivitel'no, chto Sol stremilsya polnost'yu vylozhit'sya v svoej
zhizni. Synov'ya ne prodolzhat ego dela.
- I vse zhe on muzhchina, - skazal Sos. - Mnogie zhenshchiny budut
zavidovat' tvoemu brasletu. - On smutilsya, vspomniv, chto v podobnyh zhe
slovah Sol pytalsya zashchitit' ego sobstvennoe muzhskoe dostoinstvo - togda,
posle kruga. - Ne govori nikomu.
- N-net, - peredernulas' ona. - Nikomu. - Dve slezinki pokatilis' po
ee shchekam. - Nikogda.
On dogadalsya, chto ona podumala o chudnyh detyah, kotoryh mog by
podarit' ej etot iskusnyj voin, nesravnennyj vo vseh otnosheniyah, krome
odnogo.
Oni pogruzili telo v vodu; Sos podderzhival golovu. On nadeyalsya, chto
shok, vyzvannyj rezkim ohlazhdeniem, probudit v obessilevshem ot yada tele
mehanizmy samozashchity. No nichego ne izmenilos'. Vyzhivet Sol ili umret - na
to volya sud'by, im zhe ostavalos' tol'ko nadeyat'sya.
CHerez neskol'ko minut on vyvolok Sola obratno na bereg. Glupysh
perebralsya s ego plecha na golovu, dosaduya na sumatohu. Ptice ne slishkom
nravilas' voda.
- Nam pridetsya ostat'sya zdes', poka ego sostoyanie ne izmenitsya. U
nego sil'nyj organizm. Vozmozhno, krizis uzhe minoval. Nam nuzhno izbegat'
etih motyl'kov, inache oni zazhalyat nas do smerti. Spat' luchshe dnem, a noch'yu
- smotret' v oba. I nuzhno perebrat'sya v odnu palatku, a Glupysha ostavit'
snaruzhi - pust' ohranyaet. I perchatki ne snimat' vsyu noch'.
- Da, - soglasilas' ona, ostaviv prezhnyuyu yazvitel'nost'.
On ponimal: nastalo tyazhkoe vremya. Po nocham oni, kak uzniki, obrecheny
zhit' v krohotnom prostranstve, ne smeya vyjti ni po prihoti, ni po nuzhde.
Spasat'sya ot belokrylogo uzhasa i pri etom - zabotit'sya o cheloveke, kotoryj
v lyuboj moment mozhet umeret'.
Ne radovala i mysl' o tom, chto Sol, dazhe polnost'yu vyzdorovev,
nikogda ne ovladeet etoj zhenshchinoj, polnoj soblazna, k kotoroj tesnota
teper' prizhmet ego, Sosa.
- Glyadi! - voskliknula Sola, ukazyvaya cherez dolinu na sklon holma.
Byl polden'. Solu ne stanovilos' luchshe. Popytalis' nakormit' ego, no
gorlo otkazyvalos' glotat', i oni ispugalis', chto on mozhet podavit'sya. Sos
derzhal ego v palatke, skryvaya ot solnca, ot naglo v'yushchihsya muh, i vse
zlilsya na svoyu neuverennost' i nevozmozhnost' chto-libo predprinyat'. On ne
udostoil vnimaniem glupyj oklik zhenshchiny.
- Sos, smotri zhe! - ona podskochila, shvativ ego za ruku.
- Otstan' ot menya, - provorchal on, otmahivayas'.
Ogromnyj kover rasstilalsya na holme i shirokoj volnoj soskal'zyval na
ravninu, slovno struya zhidkogo masla prolilas' na zemlyu iz kakogo-to
kosmicheskogo kuvshina.
- Da chto zhe eto? - ee nervoznost' nachinala razdrazhat'. Uteshalo,
pravda, chto ona, po krajnej mere, uzhe ne prenebregaet ego mneniem. Te
samye renty?
Zatemniv ladon'yu glaza, on popytalsya chto-to rassmotret'. Kover yavno
ne byl maslyanym. Ranee bezymyannye strahi nachinali obrastat' plot'yu
real'nosti.
- Boyus', eto to samoe, iz-za chego v zone net zhivotnyh.
On podoshel k tachke Sola, vynul dve krepkih palicy - legkie
polirovannye zherdi dva futa dlinoj i poltora dyujma v diametre,
zakruglennye s koncov. Ih material imitiroval drevesinu i byl dovol'no
prochen.
- Voz'mi ih, Sola. Kak-to nado budet otbivat'sya, i tebe oni bol'she
podojdut.
Potok nadvigalsya. Ne otryvaya glaz, Sola sledila za nim i prinyala
palicy, ne osobo nadeyas' na etu zashchitu.
Sos vzyal bulavu - orudie ne dlinnee palicy, sdelannoe iz pohozhego
materiala, no massivnee. Udobnaya rebristaya rukoyat' plavno peretekala v
kapleobraznyj shar vos'mi dyujmov v diametre. Vsya tyazhest' bulavy, vesivshej
shest' funtov, koncentrirovalas' v etoj kaple. Ryadom s drugimi orudiyami
bulava vyglyadela gromozdko, no odnogo ee uvesistogo udara bylo dostatochno,
chtoby zakonchit' sostyazanie, mnogie ee pobaivalis'. Po sokrushitel'nosti -
esli bit' so vsego razmaha - ono moglo sravnit'sya s molotom zabojshchika
skota, s takim orudiem mog upravit'sya tol'ko muzhchina.
On oshchutil nelovkost': eto bylo ne ego oruzhie, da i po klyatve on ne
imel prava im pol'zovat'sya. No tut zhe otognal glupye kolebaniya: sejchas
bulava v ego rukah ne byla boevym oruzhiem, on ne sobiralsya vstupat' s neyu
v krug. Protiv nevedomoj napasti nuzhna byla zashchita, i bulava zdes' byla ne
bol'shim atributom voinskoj doblesti, chem luk i strely. A dlya oborony eta
veshch' byla samoj nadezhnoj.
- Kogda ono priblizitsya, bej s krayu.
- Sos! |to... eto chto-to zhivoe!
- Kak raz etogo ya i boyalsya. ZHivotnye, milliony malen'kih tvarej,
opustoshayushchih zemlyu, pozhiraya na nej vse zhivoe. Nechto vrode stranstvuyushchih
murav'ev.
- Murav'ev?! - ona rasteryano vzglyanula na svoi palicy.
- Vrode, no - huzhe.
ZHivoj potok dostig doliny, uzhe peresekal ee, otvratitel'no zyblyas'.
Na takom rasstoyanii effekt maslyanistosti ischez. Avangard byl uzhe blizok.
- Myshi! - vydohnula ona oblegchenno. - Obyknovennye myshi!
- Odni iz samyh melkih mlekopitayushchih, i razmnozhayutsya ochen' bystro, -
mrachno dobavil Sos. - Mlekopitayushchie, samye nenasytnye i zhivuchie sushchestva
na Zemle. I sdaetsya mne, eti - plotoyadny.
- Myshi? No kak...
- Radiaciya. Ona osobym obrazom vozdejstvuet na potomstvo, i
poluchayutsya mutanty. Pochti vse ushcherbny, no sil'nejshie vyzhivayut i rozhdayut
eshche bolee sil'nyh. Po knigam i chelovek proizoshel tak zhe.
- No myshi!
Samye pervye uzhe dobralis' do ih nog. Sos kazalsya sebe smeshnym s
bulavoj, podnyatoj protiv stol' tshchedushnyh sopernikov.
- Pohozhe, zemlerojki. Obychno edyat nasekomyh. I esli ot radiacii
vymerlo vse, krome nasekomyh, to oni vozvratilis' v pervuyu ochered'.
Prisev, on poddel perchatkoj odnogo zver'ka i podnyal ego. No Sola ne
stala smotret', a Glupysha eto zrelishche ne privelo v vostorg.
- Mel'chajshie, i samye zlobnye iz mlekopitayushchih. Dva dyujma - no ostrye
zuby i smertel'nyj paraliticheskij yad. Hotya v odnoj ego nedostatochno, chtoby
ubit' cheloveka. Napadayut na vse, chto vstretyat, i s®edayut za den' vdvoe
bol'she sobstvennogo vesa.
Sola pereskakivala s nogi na nogu, pytayas' uvernut'sya ot napadayushchih
liliputov. Ona ne vizzhala po-zhenski, no pozvolit' im polzat' po svoemu
telu ili pod nogami...
- Smotri! - kriknula ona vdrug. - Oni...
On i sam uvidel. Dyuzhina krohotnyh tvarej pronikla v palatku i,
vskarabkavshis' na Sola, vynyuhivala luchshee mesto dlya ukusa.
Sos rinulsya na nih, grohnuv bulavu ozem'. Sola otbivalas' palicami,
no zver'kov stanovilos' vse bol'she. Otryady zemleroek byli neukrotimy. Na
kazhduyu, sshiblennuyu neuklyuzhim udarom, tut zhe s oskalennymi zubkami
nabrasyvalas' zhadnaya tolpa drugih. Vmig razorvav tel'ce neudachnika, oni
tut zhe szhirali ego.
- My ne smozhem perebit' vseh! V vodu!
Oni raspahnuli palatku, podhvatili Sola i s shumom voshli v reku. Sos
zashel po grud', stryahivaya krohotnyh chudovishch. Ruki krovotochili ot ukusov,
ranok na ih telah bylo dostatochno, chtoby svalit' s nog. Byt' mozhet, on
vse-taki oshibsya kasatel'no yada?
Malen'kie zlobnye tolpy sgrudilis' u vody, i v kakoj-to moment on
podumal, chto manevr udalsya. No vot samye reshitel'nye prygnuli v vodu i
poplyli, prikipev businkami glaz k svoej misheni. Sledom poplyli i
ostal'nye, i vskore na poverhnosti reki zakolyhalsya zhivoj kover. Teper'-to
uzh bylo yasno, pochemu poverhnost' zemli mertva!
- Nam nado skryt'sya, plyvem!
Glupysh uzhe pereletel na protivopolozhnyj bereg i bespokojno
raskachivalsya na vetke.
- No kak zhe palatki, snaryazhenie?
ZHenshchina byla prava. Palatka im neobhodima - noch'yu oni bezzashchitny
pered motyl'kami. Zemlerojki mogli protivostoyat' nasekomym svoim
kolichestvom, no krupnye sushchestva...
- Za palatkami ya eshche vernus', - on ohvatil sognutoj rukoj podborodok
Sola i nachal na boku podgrebat' k beregu. Bulava gde-to poteryalas', da i
zachem ona sejchas?
Spotykayas', oni vybralis' na bereg. Sola sklonilas' nad bol'nym, a
Sos - ne bez otvrashcheniya - snova brosilsya v vodu. Teper', bez noshi, on
poplyl bystree, no blizhe k beregu prishlos' proryvat'sya skvoz' sloj
koposhashchihsya hishchnikov. Kogda Sos pochuvstvoval ih u samogo lica, ego
peredernulo ot omerzeniya. On nabral v legkie vozduhu i nyrnul, starayas'
proplyt' kak mozhno dal'she. Zatem ottolknulsya nogami o dno i - naiskos' -
rassek poverhnost' vody. Zemlerojki bryznuli v raznye storony, on vdohnul
cherez stisnutye zuby i nyrnul snova.
Vyskochiv na bereg, on pobezhal, nastupaya na pishchashchie myagkie komochki,
podhvatil pervyj popavshijsya tyuk i sorval s kolyshkov svoyu palatku.
Merzkie zver'ki snovali sredi poklazhi, shnyryali v skladkah skomkannoj
palatki. Prizhav veshchi k grudi, boyas' ostanavlivat'sya, on na begu otryahival
noshu, no gryzuny vcepilis' nakrepko, ih ostrye mohnatye mordochki tykalis'
emu v lico, iglami zubov rvali kozhu, slovno izdevayas', norovili prygnut' v
glaza.
Sos neuklyuzhe buhnulsya v vodu, chuvstvuya vokrug vse tot zhe zhivoj kover,
i besheno zarabotal nogami. Teper' on ne mog skryt'sya pod vodoj -
konstrukciya snaryazheniya byla plavuchej, palatka napolnilas' vozduhom, i obe
ruki okazalis' zanyaty. Krohotnye d'yavoly prodolzhali svoyu plyasku na
snaryazhenii, vpivalis' kogotkami v ego guby, nos. Zazhmuriv glaza, on upryamo
kolotil nogami, nadeyas' chto plyvet v pravil'nom napravlenii, a proklyataya
melyuzga koposhilas' uzhe v volosah, vgryzalas' v ushi, pytalas' zabrat'sya v
nozdri. On uslyshal hriplyj krik Glupysha i ponyal, chto ptica priletela
vstretit' i napravit' ego - blago, v vozduhe ej nichego ne ugrozhalo. Sos
vtyagival vozduh skvoz' stisnutye zuby, chtoby ne dat' zemlerojkam nabit'sya
eshche i v rot.
- Sos! Syuda!
Sola zvala ego. Myslenno poblagodariv ee, on poplyl na zvuk - i vot
zybkoe mesivo ostalos' pozadi. On snova obognal ih!
Potok promyl snaryazhenie i palatku, vydvoriv zahvatchikov, i teper' on
mog okunut'sya s golovoj, chtoby techenie sneslo poslednih zhivotnyh.
Nogi Soly mel'kali pered nim, ukazyvaya dorogu. Nichego bolee
prelestnogo on ne videl.
Vskore on rastyanulsya na beregu. Devushka prinyalas' osvobozhdat' ego ot
noshi, svalivaya ee v ilistuyu gryaz'.
- Idi! - kriknula ona emu v uho. - Oni uzhe ryadom!
Idti, idti, nesmotrya na smertel'nuyu ustalost'. On s trudom podnyalsya
na chetveren'ki, otryahnulsya, kak bol'shoj lohmatyj pes. Ukusy goreli na
lice, ruki otkazyvalis' razgibat'sya. On podnyal Sola, vskinul na spinu i
zakovylyal po krutomu sklonu holma. On zadyhalsya, hotya ele peredvigal nogi.
- Idi! - snova prozvuchal ee pronzitel'nyj krik. - Idi-idi-idi!..
Sos videl ee pered soboj, s poklazhej. Material palatki svisal, shlepal
ee po mokromu zadu. Skazka, a ne zad! - On popytalsya sosredotochit'sya na
etom, chtob ne zamechat' nesterpimoj tyazhesti na plechah.
Begstvo - koshmar iznemozheniya i toski - dlilos' vechnost'. S tupym
usiliem on perestavlyal oderevenelye nogi. On padal i totchas podnimalsya,
podgonyaemyj bezzhalostnym voplem, tashchilsya eshche odnu bessmyslennuyu tysyachu
mil', padal snova... Mohnatye mordochki s okrovavlennymi blestyashchimi zubkami
tykalis' v glaza, nozdri, rot; myagkie tel'ca splyushchivalis', vizzhali i
bilis' v agonii pod ego velikanskimi stupnyami, prevrashchayas' v zhizhu iz
hryashchej i krovi; i neveroyatnye, snezhno-belye kryl'ya kruzhilis' povsyudu, kuda
on ni brosal svoj vzglyad.
I bylo temno, i on drozhal, lezha na promozgloj zemle ryadom s trupom.
On perevernulsya, udivlyayas', pochemu eshche zhiv, i vdrug razdalsya shum kryl'ev,
korichnevyh kryl'ev s zheltymi pyatnami, i Glupysh opustilsya na ego lob.
- Milyj, - prosheptal on, ponyav, chto motyl'ki emu ne strashny, i
pogruzilsya vo mrak.
Drozhashchie otbleski ognya kosnulis' ego vek i zastavili prosnut'sya.
Ryadom lezhal Sol, eshche zhivoj. V haoticheskoj plyaske tenej pylayushchego kostra on
uvidel Solu. Ona sidela sovershenno golaya.
Zatem do nego doshlo: oni vse obnazheny. Posle vodyanoj kupeli na tele
Sola ostavalos' eshche nekoe stydlivoe podobie odezhdy, no on, ona...
- YA polozhila vse u kostra, prosushivat'sya, - skazala Sola. - Tebya tak
zhutko tryaslo, chto mne prishlos' stashchit' s tebya eti mokrye tryapki. I s
sebya...
- I pravil'no, - otvetil on, udivlyayas', kak ej udalos' ego razdet'.
Veroyatno, ona poryadkom pomuchilas', tyazhest' ego tela byla ne po silam
zhenshchine.
- YA dumayu, vse uzhe vysohlo, - skazala ona. - Vot tol'ko motyl'ki...
Ego vzglyad natknulsya na palatochnuyu tkan'. Sola tak udachno vybrala
mesto dlya kostra, chto ego teplo pronikalo skvoz' legkuyu setku na vhode i
grelo vnutrennost' ih ubezhishcha, ne napolnyaya ego dymom. Muzhchin ona polozhila
navznich', golovoj k svetu, sama primostilas' na kortochkah u ih stupnej,
slegka podavshis' vpered, chtoby nejlonovyj skat palatki ne kasalsya spiny.
Polozhenie vryad li udobnoe. No kak zato smotrelas' ee neprikrytaya grud'!
On upreknul sebya v izlishnem vnimanii k ee prelestyam v stol'
nepodhodyashchij moment. No etim zakanchivalos' vsegda: fizicheskoe estestvo
nastojchivo napominalo o sebe vsyakij raz, kak on smotrel na nee. Sos
vspomnil sok, i ego ozarila dogadka: on boyalsya soblaznit'sya zhenoj druga i
tem samym - obeschestit' sebya. Sola vse sdelala bystro, razumno, dazhe
smelo, i bylo by oskorbitel'no s ego storony pridavat' ee dejstviyam
dvusmyslennost'. No videt' ee ryadom - obnazhennuyu, zhelannuyu - i s chuzhim
brasletom na ruke!..
- Mozhet, ya prinesu odezhdu? - sprosil on.
- Ne nado. Motyl'ki povsyudu, i oni zdes' eshche krupnee. U Glupysha,
konechno, pirshestvo, no nam luchshe ne vysovyvat'sya.
- Skoro nuzhno budet podbrosit' hvorosta v koster.
Snaruzhi bylo holodno: nogi merzli, nesmotrya na to, chto zakrytaya
palatka horosho derzhala prinesennoe nagretym vozduhom teplo. On videl, kak
Sola, dal'she vseh sidevshaya ot kostra, ezhitsya i drozhit.
- My mozhem lech' vmeste, - skazala ona. - |to vseh nas sogreet, esli
ty vyderzhish' moj ves.
I snova eto bylo razumno. Palatka ne rasschitana na troih, i esli Sola
lyazhet sverhu na oboih muzhchin, to poyavitsya i prostranstvo i teplo. Ona
rassuzhdala zdravo, i on ne hotel v etom ej ustupat'.
Ee gladkoe, kak shelk, bedro, skol'znulo po ego stupne. Ostryj tok
probezhal vverh po noge.
- Mne kazhetsya, zhar u nego oslab, - skazala ona. - Esli etoj noch'yu my
ne dadim emu zamerznut', vozmozhno zavtra emu budet luchshe.
- Veroyatno ukusy zemleroek protivodejstvuyut yadu motyl'kov, - zametil
on, ohotno menyaya temu. - A gde my nahodimsya? YA ne ochen' pomnyu, kak syuda
popal...
- Na drugom beregu reki, na prigorke. YA ne dumayu, chto oni smogut syuda
dobrat'sya, po krajnej mere etoj noch'yu. Oni peredvigayutsya nochami?
- Vryad li. Dolzhny zhe oni kogda-nibud' spat'. - On pomolchal. - Znachit,
srazu za rekoj? Vyhodit, my zabralis' eshche glubzhe v zonu.
- Ty zhe govoril, radiaciya ischezla.
- YA skazal: otstupaet. No ya ne znayu, kak bystro, i kak daleko.
Vozmozhno, zdes' ona i est'.
- YA nichego ne chuvstvuyu, - skazala ona nervno.
- Ty i ne mozhesh' chuvstvovat'.
|to byl bessmyslennyj razgovor. Kak by to ni bylo, oni ne mogli
nichego izmenit'.
- Esli vokrug rasteniya, to vse v poryadke: radiaciya ih ubivaet.
Odnako nasekomye v sotni raz ustojchivej k radiacii, nezheli chelovek, a
motyl'kov zdes' znachitel'no bol'she...
Razgovor prervalsya. Sos ponimal, chto vyzvalo etu nelovkuyu zaminku:
teplo neobhodimo bylo sohranit', i oba znali - zachem, no perehodit' k
samomu dejstviyu... U nego ne hvatalo smelosti predlozhit' ej ustroit' svoyu
pyshnuyu grud' na svoem obnazhennom tele, i ona ne mogla rastyanut'sya na nem
tak, bez predislovij. Prinyatoe umom ottorgalos' real'nost'yu, mysl' o
podobnom kontakte vozbuzhdala ne men'she, chem sobstvenno oshchushchenie, i on
chuvstvoval, chto eto ne zamedlit obnaruzhit'sya. Veroyatno, i ee eto
volnovalo, poskol'ku oba znali: Sol nikogda ne obraduet Solu svoim
ob®yatiem.
- Smelej postupka ya eshche ne videla. Vernut'sya v takoj koshmar za
palatkoj!
- YA dolzhen byl... Ne pomnyu dazhe, kak vse proishodilo, pomnyu tol'ko
tvoj krik: "Idi! Idi!" - On oseksya, podumav, chto zvuchit eto neblagodarno.
- Ty zastavlyala menya dvigat'sya. YA togda prosto ne osoznaval, chto delal.
- Da ya vsego-to odin raz kriknula.
Znachit - prosto zaselo v mozgu, kak i prochie fantasmagorii.
- No ty uvela menya ot zemleroek.
- YA sama ih boyalas'. A ty vzvalil Sola i pobezhal za mnoj. Kogda ty
padal, ya inogda dumala: eto konec, ty vydohsya. No ty snova podnimalsya i
shel.
- V knigah eto nazyvaetsya istericheskoj siloj.
- Da, ty ochen' sil'nyj, - soglasilas' ona, ne ponyav. - Mozhet, ne
takoj bystryj v dvizheniyah, kak on, no namnogo sil'nee.
- A ty, mezhdu prochim, tashchila vse snaryazhenie. I zdes' vse ustroila.
On okinul vzglyadom palatku, tut tol'ko soobraziv, chto Sole prishlos'
samoj masterit' kolyshki i kamnem vkolachivat' ih v zemlyu, prezhnie-to
ostalis' na prezhnem meste, tam, gde besnovalas' plotoyadnaya melyuzga. U
palatki byl legkij kren. Zabyla Sola vyryt' vokrug i kanavku dlya stoka
vody. No rasporki stoyali prochno, i material byl horosho natyanut.
Pri vezen'i i - glavnoe - bditel'nosti palatka byla nadezhnym ukrytiem
i ot motyl'kov, i ot nepogody. A raspolozhenie kostra bylo prosto
genial'noj dogadkoj.
- Otlichnaya rabota. YA i ne podozreval, chto u tebya stol'ko talantov.
- Spasibo, - ona potupila vzglyad. - YA dolzhna byla eto sdelat'.
Oni snova zamolchala. Koster ugasal, i teper' Sos videl tol'ko
mel'kayushchie bliki na ee lice i chudnye, okruglye kontury vysokoj grudi. Pora
bylo ukladyvat'sya, a oni vse nikak ne mogli reshit'sya.
- Kogda ya eshche zhila so svoej sem'ej, my inogda vybiralis' v pohody. I
ya znayu, chto palatku nuzhno stavit' na vozvyshennosti, na sluchaj dozhdya... -
(Znachit, ona ponimala neobhodimost' stoka.) - My s brat'yami obychno peli
chto-nibud' u kostra, chtoby proverit', kak dolgo smozhem ne usnut'.
- I my tozhe, - zadumchivo proiznes on. - No teper' ya pomnyu tol'ko odnu
pesnyu.
- Spoj.
- Net. Ne mogu, - smutilsya on. - YA vsegda sbivayus' s melodii.
- I ya tozhe. A chto eto za pesnya?
- "Zelenye rukava".
- YA ee ne znayu. Spoj.
- YA ne mogu pet', lezha na boku.
- Nu togda syad'. Zdes' est' mesto.
On perevalilsya na spinu, sel. ZHenshchina okazalas' naprotiv, v uglu, a
Sol svoim nepodvizhnym telom soedinyal ih, kak diagonal'. Sos byl rad, chto
uzhe sovsem stemnelo.
- |to ne ochen' podhodyashchaya pesnya.
- Narodnaya?
Ee ton delal smeshnoj vsyakuyu shchepetil'nost'. Ischerpav zapas otgovorok,
on gluboko vdohnul i nachal:
Uvy, moya radost', zachem ya lyubil,
Zachem dlya tebya ya ves' mir pozabyl?
Vsyu zhizn' ya hotel byt' lish' ryadom s toboj,
No ryadom s toboyu ne ya, a drugoj.
- Kak krasivo! - voskliknula ona. - Lyubovnaya ballada.
- YA ne pomnyu ostal'nye kuplety. Tol'ko pripev.
Zelenye rukava - moya radost',
Zelenye rukava - moya nezhnost',
Zelenye rukava - moe schast'e,
O, Ledi Zelenyj Rukav!
- Neuzheli muzhchina mozhet tak lyubit' zhenshchinu? - zadumchivo sprosila ona.
- To est', chtoby hotet' vsyu zhizn' provesti s neyu ryadom?
- Byvaet. |to zavisit ot muzhchiny. Da pozhaluj, i ot zhenshchiny tozhe.
- |to, navernoe, tak horosho, - ona zagrustila. - Mne eshche ni odin
muzhchina ne daval svoj braslet lish' dlya togo, chtoby prosto byt' so mnoj
ryadom. To est', kak v pesne. Razve chto...
Emu pochudilos', ona ustremila svoj vzglyad na Sola, i on zagovoril
vnov', chtob otognat' nedobruyu mysl'.
- A chego tebe ne hvataet v zhizni? CHto ty ishchesh' v muzhchine?
- Vlasti... V osnovnom - vlasti. Moj otec byl v plemeni voinom
vtorogo ranga, nikogda ne vyhodil v vozhdi, da i plemya bylo malen'kim.
Kogda on poluchil ser'eznoe ranenie i ushel k nenormal'nym, mne stalo tak
stydno, chto ya reshila sama probivat' sebe dorogu. YA hochu nosit' imya,
kotorym vse budut voshishchat'sya. |togo ya hochu bol'she vsego na svete.
- Vozmozhno, ono u tebya uzhe est'. Sol - velikij voin, i on sobiraetsya
postroit' imperiyu. - On opyat' sderzhalsya, chtoby ne obmolvit'sya o tom, chego
eto imya nikogda ne smozhet dat'.
- Da, konechno. - V ee golose ne slyshalos' radosti.
- A tvoya pesnya kak nazyvaetsya? - sprosil Sos.
- "Dolina Krasnoj reki". YA dumayu, takoe mesto dejstvitel'no bylo, do
Vzryva.
- Da, bylo. V Tehase, kazhetsya.
Ona nachala pet', ne dozhidayas' dal'nejshih priglashenij. Priroda ne
obdelila ee muzykal'nym sluhom.
Ne speshi, ved' tebya tak lyublyu ya!
Skoro budem my vnov' daleki.
No zapomni navek pocelui
Nad Dolinoyu Krasnoj reki.
- Kak eto vyshlo, chto ty stal uchenym, - sprosila ona, zakonchiv kuplet,
slovno zastydivshis' otkrovennosti svoej pesni.
- Na vostoke u nenormal'nyh est' shkoly. A ya vsegda byl lyubopytnym,
zadaval voprosy, na kotorye nikto ne mog otvetit', - naprimer, pochemu
proizoshel Vzryv. Moi roditeli otdali menya v usluzhenie k nenormal'nym,
nadeyas', chto te menya obuchat. I ya taskal za nimi othody, ubiral v
pomeshcheniyah, a oni nauchili menya chitat' i schitat'.
- Navernoe, eto bylo uzhasno!
- |to bylo prekrasno. Parnem ya byl krepkim, i rabota menya ne slishkom
utomlyala. A kogda oni uvideli, chto ya dejstvitel'no hochu uchit'sya, to vzyali
menya v shkolu na polnyj uchebnyj den'. V staryh knigah byli takie
neveroyatnye veshchi! Iz nih ya uznal istoriyu mira - eshche do Vzryva, tysyachi let
nazad. Togda sushchestvovali nacii i imperii, namnogo bol'shie, chem lyuboe iz
nyneshnih plemen, a lyudej bylo stol'ko, chto na vseh ne hvatalo edy. Oni
dazhe stroili korabli, chtoby letat' v kosmos k drugim planetam, kotorye my
vidim v nebe...
- A, - protyanula ona razocharovanno, - legendy...
On ponyal, chto prodolzhat' ne stoit. Pochti nikogo, krome nenormal'nyh,
ne interesovali drevnie vremena. Dlya cheloveka obyknovennogo mir nachalsya
posle Vzryva. Dal'she ego lyubopytstvo ne zahodilo. Dve bol'shie gruppy
sushchestvovali na planete: voiny i nenormal'nye, - vse ostal'noe ne imelo
znacheniya. Voiny kochevali sem'yami ili plemenami, puteshestvuya ot stoyanki k
stoyanke, ot lagerya k lageryu, priobretaya lichnyj status i vospityvaya detej.
Vtoraya gruppa sostoyala iz uchenyh i stroitelej. Pogovarivali, ona
umnozhalas' za schet neudachlivyh ili vybyvshih iz stroya voinov, s ih pomoshch'yu
stroili stoyanki, prokladyvali dorogi cherez lesa. Oni raspredelyali oruzhie,
odezhdu i vse to, chto, po ih zhe uvereniyam, sami ne proizvodili. I nikto ne
znal, otkuda bralis' eti veshchi, i nikogo eto, v sushchnosti, ne volnovalo.
Te, kto izuchal proshloe ili kakuyu-libo podobnuyu bessmyslicu, i byli
nenormal'nymi. Sobstvenno, oni malo otlichalis' ot svoih kochevyh sobrat'ev.
I uzh vovse ne byli idiotami. Sos iskrenne ih uvazhal. Proshloe prinadlezhalo
im, i budushchee, kak on podozreval, tozhe. Ih tol'ko sushchestvovanie i bylo
plodotvornym. Nyneshnee polozhenie veshchej neizbezhno dolzhno bylo izmenit'sya.
Civilizaciya so vremenem vsegda vytesnyala anarhiyu, o chem yasno
svidetel'stvovala istoriya.
- A pochemu ty ne...
Ona oborvala frazu. Slabye otbleski ognya uzhe sovsem ugasli, i teper'
tol'ko golos vydaval mesto, gde ona sidela. On podumal, chto ego spina
zaslonila ot Soly poslednie krohi tepla, hotya ona i ne zhalovalas'.
- Nenormal'nyj? - zakonchil Sos.
On i sam ne raz dumal ob etom. No kochevaya zhizn' imela svoe
ocharovanie, a podchas i mgnoveniya nezhnosti. K tomu zhe, ona sluzhila horoshej
zakalkoj dlya tela i dorogoj voinskoj doblesti. V knigah, konechno, byli
chudesa, no oni byli i v okruzhayushchej zhizni. On hotel i togo, i drugogo.
- YA vsegda schital normal'nym dlya sebya srazhat'sya s muzhchinoj po svoemu
vyboru i tak zhe lyubit' zhenshchinu. Delat' to, chto hochu, i kogda hochu. I
zaviset' lish' ot togo, naskol'ko sil'na moya pravaya ruka.
Sejchas eto prozvuchalo glupo. Ego lishili vseh voinskih prav, zhenshchina,
kotoruyu on zhelal, predpochla svyazat' svoyu zhizn' s drugim. Ego sobstvennaya
naivnost' byla prichinoj etogo kraha.
- Davaj spat', - ugryumo burknul on, lozhas' snova.
Ona podozhdala, zatem, bez edinogo slova, vzobralas' na nego i
rasplastalas' na spinah muzhchin. Sos chuvstvoval, kak ee golova s kopnoj
myagkih volos ustraivaetsya na ego pravom pleche; shchekochushchie pryadi skol'znuli
mezhdu rukoj i tulovishchem, slovno pobuzhdaya k dejstviyu... On znal: to bylo
chistoj sluchajnost'yu. ZHenshchiny ne vsegda ponimayut, kak ih dlinnye volosy
inogda dejstvuyut na muzhchinu. Levaya grud' ee, - teplaya, nezhnaya, -
splyushchilas' o ego spinu, gladkoe tyazheloe bedro pril'nulo k vnutrennemu
izgibu kolena. Pri dyhanii teplyj zhivot ee ritmicheski prizhimalsya k ego
napryagshimsya nogam.
V temnote on do boli szhal kulak.
- V sleduyushchij raz, sovetnik, esli ty skazhesh', chtoby ya v lepeshku
rasplyushchil bulavoj vot etu ruku, ya sdelayu eto s radost'yu, - skazal Sol. On
byl bleden i slab, no bolezn' uzhe otstupila. Pered tem, kak on prosnulsya,
oni obryadili ego v novye bryuki iz poklazhi i predostavili svobodu dumat' ob
utrachennoj odezhde chto ugodno. On o nej i ne sprashival.
Na dikoj yablone Sola obnaruzhila zelenye plody, etoj edoj im i
prishlos' udovletvorit'sya. Pod odobritel'nye kivki zhenshchiny Sos, ne vdavayas'
v podrobnosti, povedal o bitve s zemlerojkami.
- Znachit, my ne smozhem ispol'zovat' etu dolinu, - skazal Sol, ne
doslushav do konca.
- Naprotiv. |to prekrasnaya trenirovochnaya ploshchadka.
- S etimi zemlerojkami? - Sola skosilas' na nego.
- Daj mne dvadcat' krepkih rebyat, - Sos reshitel'no posmotrel v lico
Solu, - i odin mesyac na rabotu. YA ochishchu etu territoriyu na god vpered.
Sol pozhal plechami.
- Horosho.
- A kak my otsyuda vyberemsya? - ozabochenno pointeresovalas' Sola.
- Tak zhe, kak i prishli. Zemlerojki - raby svoej prozhorlivosti. Oni ne
mogut dolgo ostavat'sya na odnom meste. Tem bolee, chto v etoj doline im i
tak nechem bylo pozhivit'sya. Oni, dolzhno byt', uzhe perebralis' na novoe
pastbishche. A vskore i vovse peremrut: u nih korotkij zhiznennyj cikl. V
takie polchishcha oni, nado dumat', sobirayutsya kazhdoe tret'e ili chetvertoe
pokolenie. Pravda, eto sluchaetsya neskol'ko raz v godu.
- Otkuda oni vzyalis'? - sprosil Sol.
- Skorej vsego, mutirovali ot radiacii. - On pustilsya v opisanie
vozmozhnoj evolyucii zemleroek, no Sol otkrovenno razzevalsya. - V lyubom
sluchae, oni dolzhny byli izmenit'sya, chtoby zdes' vyzhit', i teper' smetayut
vse na svoem puti. CHtoby ne pogibnut' s goloda, im prihoditsya zabirat'sya
vse dal'she i dal'she. No beskonechno eto prodolzhat'sya ne mozhet.
- I ty sumeesh' ochistit' ot nih dolinu?
- Posle nekotoryh prigotovlenij.
- Nu horosho. A teper' nam pora idti.
Dolina snova byla svobodna: nigde ni odnoj zemlerojki. I tol'ko
trava, zatoptannaya miriadami kogtistyh lapok, da holmiki vyrytoj v poiskah
zhirnyh lichinok zemli napominali o pronesshejsya lavine. Kazalos', zhivotnye
vzbiralis' na kazhdoe derevce, prizhimaya ego k zemle sovokupnym vesom, i
dazhe pytalis' gryzt' listvu. Nastoyashchij bich prirody!
Sol rasseyanno oglyadel unyluyu kartinu.
- Dvadcat' chelovek?
- Da, i mesyac raboty.
Ot hod'by k Solu vozvrashchalis' sily, no sputniki ego vremya ot vremeni
obmenivalis' ozabochennymi vzglyadami: ne slishkom li on staraetsya vyglyadet'
molodcom, ved' smert' stoyala tak blizko!
Oni toropilis', nadeyas' pokinut' Bol'nuyu zemlyu eshche do temnoty. Nogi
slovno sami nesli ih, i na zakate oni byli nedaleko ot granicy. Glupysh
po-prezhnemu sidel na pleche Sosa, i pod ego zashchitoj oni ne boyalis'
dvigat'sya i v sumerkah.
Na stoyanke oni zaderzhalis' na sutki; naslazhdayas' teplom, uyutom,
bezopasnym snom i obil'noj pishchej. Sola spala ryadom s muzhem i bolee nichem
ne vozmushchalas'. Nichto vrode ne govorilo o tom, chto proisshedshee na Bol'noj
zemle chto-libo dlya nee znachit, poka Sos ne uslyshal, kak ona tihon'ko
napevaet "Zelenye rukava". On ponyal: iz ih kruga eshche nikto ne vyshel
pobeditelem. Ej pridetsya eshche sdelat' vybor mezhdu protivoborstvuyushchimi
zhelaniyami, i posle - libo vernut' Solu ego braslet, libo ostat'sya s nim.
Glupysh bystro prisposobilsya k novomu racionu. Nasekomye zdes' byli
mel'che, belye motyl'ki vstrechalis' lish' tam, na Bol'noj zemle. No ptica
sohranila vernost' imperii, pozhertvovav svoim lakomstvom.
CHerez dva dnya puti im povstrechalsya voin s shestom. On byl molod i
staten, kak Sol. Ulybka ne shodila s ego lica.
- YA Sev-SHestovik. Hozhu, ishchu priklyuchenij. Kto hochet srazit'sya?
- YA srazhayus' za sluzhbu, - otvetil Sol. - CHtoby sozdat' svoe plemya.
- A kakim orudiem vladeesh'?
- Dopustim, shestom.
- Znachit, ne odnim?
- Vsemi.
- Togda, mozhet, vyjdesh' protiv menya s bulavoj?
- Kak hochesh'.
- Protiv bulavy u menya zdorovo poluchaetsya.
Sol otkryl tachku i vytashchil bulavu. Sev druzhelyubno razglyadyval ego.
- No sam-to ya plemeni ne sobirayu. Pojmi menya pravil'no, drug. YA
prisoedinyus' k tvoemu plemeni, esli ty pobedish'. No mne-to ne nuzhna tvoya
sluzhba, esli pobeda budet za mnoj. U tebya est' drugaya stavka?
Sol ozadachenno posmotrel na nego i povernulsya k Sosu.
- On namekaet na tvoyu zhenshchinu, - skazal Sos narochito bezrazlichnym
tonom. - Esli ona voz'met ego braslet i zaplatit emu neskol'kimi nochami...
- Dostatochno odnoj nochi, - skazal Sev. - YA ne lyublyu zaderzhivat'sya
slishkom dolgo.
Sol neuverenno obernulsya k zhenshchine. On ne sovral, kogda skazal, chto
ne umeet torgovat'sya. Osobenno pri slozhnyh usloviyah, varianty iz treh
chelovek sbivali ego s tolku.
- Esli ty pobedish' moego muzha, - skazala Sola, - ya voz'mu tvoj
braslet na stol'ko nochej, skol'ko ty pozhelaesh'.
Sos pochuvstvoval, chto v nej govorit toska po obyknovennomu vnimaniyu -
bol'she, chem tyaga k muzhchine. Samo zhe obyazatel'stvo bylo ne bolee chem
formal'nost'yu. Ona platila dan' za svoyu krasotu.
- Odnu noch', - povtoril Sev. - Bez obid, krasavica. YA nikogda ne
poseshchayu odno i to zhe mesto dvazhdy.
SHestovik byl obezoruzhivayushche otkrovenen, da i Sola, nesmotrya na svoj
slozhnyj harakter, ne licemerila. Ona ushla by k luchshemu voinu, zhelaya nosit'
ego imya. I teper', chtoby bystree razreshit' vopros, prinyala postavlennye
usloviya. Sos uzhe ponyal, chto neudachnikam v ee zhiznennoj filosofii ne
ostavalos' mesta. A mozhet, ona byla uverena v Sole, i znala, chto nichem ne
riskuet?
- Dogovorilis', - skazal Sol.
Vmeste oni proshli neskol'ko mil' vniz do blizhajshej stoyanki.
U Sosa byli prichiny dlya opasenij. Sol neveroyatno lovok, no bulava -
orudie silovoe, ne rasschitannoe na bystrye manevry. Nedavnyaya bolezn', ne
napominavshaya o sebe v poslednem legkom pohode, neizbezhno dolzhna byla
otrazit'sya na ego sile i ego vynoslivosti v shvatke. SHest - orudie zashchity
- horosh dlya dolgih poedinkov, no bulava izmatyvaet bystro. Sol slishkom
oprometchivo prinyal eto uslovie, shansy ego byli neveliki.
No kakaya raznica emu, Sosu? Esli Sol vyigraet, plemya nakonec-to
obretet pervogo voina. Esli proigraet, Sola voz'met drugoj braslet i
prevratitsya v Sevu, a zatem - snova stanet svobodnoj. I kakoj iz etih
ishodov vygoden lichno emu? Luchshe predostavit' vse na volyu kruga.
Net! On soglasilsya sluzhit' vzamen na imya. On obyazan byl prosledit',
chtoby u Sola byli horoshie shansy. On podvel druga. Ostavalos' nadeyat'sya,
chto ego promah ne budet stoit' Solu pobedy.
Voiny vstupili v krug, i poedinok nachalsya. Boevoj krug ne mesto dlya
ceremonij, zdes' vazhna lish' pobeda. Ili porazhenie.
Sev otskochil, ozhidaya yarostnoj ataki. No ee ne posledovalo. SHest -
odno iz legchajshih orudij - byl okolo shesti s polovinoj futov v dlinu,
diametrom kak i palica, no s kvadratnym secheniem na koncah; ot sil'nogo
udara - slegka sgibalsya, i v obshchem-to ne osobenno otlichalsya ot
obyknovennoj zhestkoj zherdi. On uspeshno otrazhal lyuboe drugoe oruzhie, no i
ego parirovat' bylo ne trudnee, i bystraya razvyazka byla redka.
Sledya za stojkoj sopernika, Sol svoim groznym orudiem sdelal chetyre
obmannyh zamaha, chut' podalsya vlevo, vdrug - minovav gorizontal' shesta,
bokovym udarom - porazil protivnika v grud' i, myagko prilozhiv bulavu k
shestu Seva, - tot stoyal oshelomlennyj, so sbitym dyhan'em, - legkim tolchkom
zastavil ego vyvalit'sya iz kruga.
Sos byl izumlen. Sol i ne nuzhdalsya v sovete po povodu vybora oruzhiya.
Vse pohodilo na schastlivoe naitie, no on-to znal, chto eto ne tak. Tochnyj
glaz Sola mgnovenno shvatil maneru sopernika; udar byl vyveren i
stremitelen, zashchita stala nevozmozhnoj. Fantasticheskoe masterstvo s gruboj
bulavoyu v rukah - i nikakoj sluchajnosti. Nichem obychno ne primechatel'nyj, v
krugu Sol preobrazhalsya. V poedinke on stanovilsya geniem taktiki.
Sev otnessya k svoemu porazheniyu filosofski:
- YA, navernoe, vyglyadel polnym idiotom posle vsej svoej boltovni.
On ne vpadal v unynie i bol'she ne zaglyadyvalsya na Solu.
Na ocherednogo stoyashchego parnya - po zakonu srednego arifmeticheskogo, o
kotorom Sos kogda-to chital - oni mogli natknut'sya lish' cherez paru nedel'.
No v tot zhe vecher im vstretilis' dva voina s mechami, Tor i Til. Pervyj -
gruznyj, s ogromnoj borodoj, vtoroj - strojnyj i gladko vybrityj.
Mechenoscy, kak i kinzhal'shchiki, brilis' chasto: to byl osobyj znak remesla,
tonko namekavshij na stepen' umeniya vladeniya klinkom. Sos pytalsya odnazhdy
pobrit'sya mechom, zhestoko iskromsal lico i teper' predpochital nozhnicy. Na
stoyankah imelis' elektricheskie britvy, no ochen' nemnogie imi pol'zovalis'.
On nikogda ne mog ponyat', pochemu britva nenormal'nyh v rukah voina
padenie, a ot ih provizii ne otkazyvaetsya nikto.
Oba mechenosca byli zhenaty, u Tora rosla malen'kaya dochka. Dva druga,
no odin iz nih - Til - byl v etoj pare vozhdem. Oba soglasilis' srazhat'sya.
Pervym Tor, s ogovorkoj, chto ego vyigrysh prinadlezhit Tilu. Takovy pravila
v lyubom plemeni, dazhe stol' nebol'shom.
Protiv Tora Sol vyshel s takim zhe oruzhiem: pryamoj, oboyudoostryj mech,
dvadcati dyujmov v dlinu. Kolyushchij vypad v takom boyu ne chast, hotya mech i byl
zaostren. Sostyazaniya mechenoscev proishodili napryazhenno i stremitel'no. K
sozhaleniyu, i ranenie, i smert' zdes' neredki, potomu Sol i vyshel togda
protiv Sosa s shestom: on byl uveren v svoem masterstve i ne hotel
riskovat' zhizn'yu sopernika.
Tora i Tori smotreli, kak Sol prikladyvaet mech k mechu.
- Ego zhena i doch' smotryat, - probormotala Sola, - zachem on sveryaet
oruzhie?
- Potomu chto Til tozhe smotrit, - otvetil Sos.
Vsyu moshch' svoyu Tor vlozhil v burnuyu ataku, Sol tol'ko pariroval. No
zatem on pereshel v nastuplenie, ne slishkom vykladyvayas', no zametno tesnya
protivnika. Na mgnovenie v kruge nastupila pauza: nikto ne atakoval.
- Sdavajsya, - skazal Til svoemu voinu.
Tor vyshel iz kruga, i na etom vse konchilos' - po krajnej mere,
beskrovno. Devchushka v izumlenii otkryla rot, nichego ne ponimaya. Sola,
polagaya, chto poedinok dvuh mechej nepremenno vedet k krovoprolitiyu,
razdelila ee nedoumenie. No Sos otmetil dlya sebya dve vazhnye veshchi.
Vo-pervyh, on uvidel v Tore opytnogo voina, kotoryj vpolne mog by i ego
srazit' v poedinke. Vo-vtoryh, on ponyal, chto Til eshche luchshe. Tak dolgo
idti, ne vstrechaya nikogo pod stat', i vdrug - redkaya udacha - natknut'sya na
celuyu paru, da eshche kakuyu!
Tor intuitivno chuvstvoval sopernika, i sam, v svoyu ochered', byl
vychislen - potomu oni i ne stremilis' iskalechit' drug druga. A Til,
nablyudaya za Solom, - sposobnosti svoego voina on znal, - uvidel to zhe, chto
i Sos: tehnicheskoe preimushchestvo na storone ih protivnika. I ser'eznost'
ego namerenij, podtverzhdennaya oruzhiem, stala ochevidnoj. Priznav svoego
voina pobezhdennym, Til postupil razumno, hotya malen'kaya Tori, schitavshaya
otca nepobedimym, byla po-detski razocharovana.
Do etogo Sos vyzhidatel'no otnosilsya ko vsemu planu imperii, znaya, chto
lovkost' i manevrennost' byli ne edinstvennymi trebovaniyami kruga. Teper'
ego somneniya bystro uletuchivalis'. Esli Sol mog srazhat'sya tak, eshche ne
okrepnuv, - chto budet, kogda sily polnost'yu k nemu vernutsya? Vsegda buduchi
dalek ot porazheniya, on pokazal nepodrazhaemoe vladenie shestom, bulavoj i
mechom. I, pohozhe, nichto ne pomeshaet emu postoyanno umnozhat' chislo svoih
voinov.
Til podnyalsya s zemli i prepodnes syurpriz: otlozhil v storonu mech i
prines so stoyanki dve palicy. Master dvuh orudij reshil ne tyagat'sya s Solom
v tom vide poedinka, kotoryj tol'ko chto nablyudal.
Sol tol'ko ulybnulsya v otvet na eto i vytashchil svoi palicy. Kak Sos i
ozhidal, shvatka okazalas' bystroj i reshitel'noj. Vypad-zashchita,
udar-blokirovka. CHetyre palicy vzvivalis' i sverkali, dejstvuya to kak
tyazhelyj mech, to kak podvizhnyj shest. |to bylo osoboe iskusstvo: poedinok s
parnymi orudiyami treboval sinhronnosti i redkoj koordinacii dvizhenij.
Nablyudavshie za shvatkoj vryad li ponimali, kto beret verh, poka odna iz
palec ne vyletela iz kruga, a vsled za nej ne popyatilsya Til, napolovinu
obezoruzhennyj i pobezhdennyj. Na kostyashkah pal'cev ego levoj ruki bagroveli
krovavye ssadiny.
No i Sol ne oboshelsya bez poter': iz ranki nad glazom stekali kapli
krovi.
Teper' v ego gruppe bylo tri voina, i dvoe iz nih - ne novichki.
Spustya dve nedeli Sos poluchil svoyu dvadcatku. On povel ih na Bol'nuyu
zemlyu, a Sol poshel dal'she odin. Esli ne schitat' Soly...
- Razbejte palatki povyshe na sklone holma, - prikazal Sos, - odnu na
dvoih muzhchin ili na sem'yu. I sdelajte u reki sklad zapasnogo snaryazheniya.
Dva voina budut ohranyat' granicy lagerya ezhesutochno: dnem i noch'yu.
Ostal'nye - dnem rabotat', noch'yu otdyhat', i strogo v svoej palatke. V
obmundirovanie nochnogo storozha vhodit zashchitnaya setka. Nosit' ee postoyanno,
izbegaya kontakta s belymi motyl'kami. Ezhednevno budet formirovat'sya
ohotnich'ya brigada iz chetyreh chelovek i takaya zhe brigada dlya vynosa zemli.
Ostal'nye budut kopat' rov.
- No zachem? - razdalsya chej-to golos. - Kakoj smysl vo vsej etoj
ahinee?
|to byl Nar, zadiristyj kinzhal'shchik, s vyzovom otnosivshijsya k lyubomu
prikazu.
Sos ob®yasnil im, zachem.
- I ty dumaesh', my poverim bajkam muzhchiny, u kotorogo net oruzhiya? -
izdevatel'ski vykriknul Nar. - Muzhchiny, kotoryj razvodit ptichek vmesto
togo, chtoby drat'sya?
Sos vzyal sebya v ruki. Nechto podobnoe on i ozhidal. Vsegda najdetsya
voyaka, kotoryj schitaet, chto chest' i blagorodstvo ne sushchestvuyut za
predelami kruga. - Vot ty i vyjdesh' segodnya v dozor. A esli ty mne ne
verish' otkroj lico i ruki. Podstav' motyl'kam...
On sdelal eshche koe-kakie rasporyazheniya, i voiny zanyalis' ustrojstvom
lagerya.
K nemu podoshel Til:
- Esli kakie-nibud' problemy s lyud'mi...
Sos ponyal.
- Blagodaryu, - kivnul on ugryumo.
V etot den' eshche ostavalos' vremya nametit' raspolozhenie rva. S
neskol'kimi voinami on natyanul tonkij tros, namatyvaya ego na kol'ya, vbitye
v zemlyu cherez ravnye promezhutki. Poluchilsya shirokij polukrug radiusom v
chetvert' mili, vklyuchavshij snaryazhenie, slozhennoe u reki.
Pered nastupleniem sumerek podkrepilis' edoj iz pripasov. Sos lichno
proveril kazhduyu palatku, vyiskivaya malejshie netochnosti i nastaivaya na
nemedlennom ih ispravlenii. Glavnoe - chtob ne bylo shcheli, samogo
neprimetnogo zazora, cherez kotoryj mog proniknut' motylek.
Koe-kto vorchal, no vse bylo sdelano vovremya. Kogda noch' nakryla
dolinu, vse krome dvoih dozornyh razoshlis' po palatkam, chtoby zamurovat'sya
v nih do utra.
Sos vozvrashchalsya k sebe dovol'nyj. Nachalo bylo neplohim. Eshche by
ponyat', gde zhe dnem skryvayutsya motyl'ki, esli ih ne dostayut ni solnce, ni
zemlerojki...
Sev, delivshij s nim palatku, byl menee optimistichen.
- V Doline Krasnoj reki budet zavarushka, - brosil on so svojstvennoj
emu pryamotoj.
- V Doline Krasnoj reki?
- Da, iz toj pesni, chto ty vse murlychesh' sebe pod nos. YA znayu ee
celikom. "No podumaj ob etoj doline, kak pechalit'sya budet ona; moe serdce
razbito otnyne, bez tebya..."
- Ladno, hvatit! - smutilsya Sos.
- Poslushaj. - Sev poser'eznel. - Im ne slishkom-to ponravitsya dni
naprolet kopat' i taskat' zemlyu. I detej noch'yu ne uderzhish'. CHto im tvoi
prikazy! A esli rebenok umret ot ukusa...
- Znayu. Roditeli obvinyat menya.
Disciplina v gruppe byla zhiznenno neobhodima. Nuzhen byl hot' odin
pokazatel'nyj primer, poka ne nachalsya razbrod.
Sluchaj predostavilsya ran'she, chem hotelos'. Utrom Nar byl obnaruzhen v
svoej palatke. On ne byl uzhalen, on krepko spal.
Sos sozval srochnyj sovet, naobum ukazal pal'cem na treh voinov:
- Budete svidetelyami. Zamechajte i zapominajte vse, chto uvidite
segodnya utrom.
Oni nedoumenno kivnuli.
- Uvedite detej, - snova prikazal on.
Teper' rasstroilis' zhenshchiny, znaya, chto im pridetsya propustit' nechto
ochen' vazhnoe, no i eto prikazanie bylo bystro vypolneno.
On vyzval Nara.
- Ty obvinyaesh'sya v narushenii dolga. Ty byl obyazan ohranyat' lager', a
vmesto etogo spal v palatke. U tebya est' chto skazat' v svoe opravdanie?
Nar, dosaduya na sebya, chto byl pojman s polichnym, zateyal skandal:
- Nu i chto zhe ty teper' budesh' delat', ptichnik?
Moment byl shchekotlivyj. Vzyav v ruki mech, Sos ne mog ostat'sya vernym
klyatve, hotya byl uveren, chto bez truda razdelaetsya s etim naglecom. No i
vyzhidat' nedelyami, poka ne poyavitsya Sol, bylo nevozmozhno.
- Iz-za tvoej halatnosti mogli pogibnut' deti. V palatke mogla
okazat'sya dyra, ili, v konce koncov, noch'yu poyavilis' by zemlerojki. Poka
my ne izbavilis' ot opasnosti, ya ni edinomu cheloveku ne pozvolyu otlynivat'
ot raboty i podvergat' risku vseh.
- Kakih eshche opasnostej! - zahohotal Nar. - Hot' odin iz nas videl eti
"polchishcha prozhorlivyh malyutok"?
Koe-kto ulybnulsya. Sos ne uvidel ulybki na lice Seva: tot
predskazyval eto.
- Ty zasluzhivaesh' suda, - rovno skazal Sos. - V poedinke.
Nar vytashchil dva svoih kinzhala, prodolzhaya smeyat'sya.
- Sejchas ya vyrezhu iz tebya bol'shuyu pticu!
- Zajmis' etim delom, Til, - skazal Sos, povorachivayas' i sobirayas'
ujti. On zastavil sebya rasslabit'sya, chtoby ne vykazat' vnutrennego
napryazheniya i ne proslyt' trusom.
Til vystupil vpered, vynimaya mech.
- Sdelajte krug.
- Minutochku! - zabespokoilsya Nar. - YA ne s toboj, ya s nim sobirayus'
drat'sya. |j ty, ptichij potroh!
- Ty sluzhish' Solu, - skazal Til, - i svoej zhizn'yu ne rasporyazhaesh'sya,
tak zhe kak i vse my. On naznachil Sosa komandirom gruppy, a Sos vybral
menya, chtoby ya zanimalsya disciplinoj.
- Otlichno! - vzrevel Nar, bagroveya skvoz' blednost' ispuga. - Pust'
tvoi kishki poprobuyut perevarit' vot eto!
Sos ne obernulsya, kogda razdalis' zvuki srazheniya. U nego ne bylo
povoda gordit'sya soboj, no drugogo vyhoda on ne videl. Esli etot sluchaj
posluzhit urokom dlya drugih, znachit, on postupil pravil'no.
Razdalsya pronzitel'nyj krik, klokochushchie gortannye hripy i zvuk
ruhnuvshego na zemlyu tela. Til podoshel, stal ryadom, otiraya yarkuyu krov' s
mecha.
- Nar byl priznan vinovnym, - proiznes on tiho.
No otchego vinovnym chuvstvoval sebya Sos?
Spustya nedelyu rov byl pochti gotov, komanda voinov yarostno plastala
zemlyu v glubine ego, chtoby pushchennaya voda tekla besprepyatstvenno.
- Takoj rucheek ne ostanovit etih bestij, - s somneniem zametil Sev. -
Ty ved' sam govoril, chto oni umeyut plavat'.
- Umeyut, - otvetil Sos i poshel smotret' za ustanovkoj zazhigatel'nyh
ustrojstv. Ih sledovalo raspolozhit' na vnutrennej storone rva cherez kazhdye
sto yardov.
Tem vremenem osobaya gruppa snosila bochonki so spirtom so vseh
okrestnyh stoyanok, i ne dlya togo, chtoby ego pit'. Bochonki stavilis' cherez
ravnye promezhutki vdol' linii rva.
Proshla eshche nedelya, a zemlerojki ne poyavlyalis'. Voiny sdelali
neskol'ko boevyh krugov, soorudili v centre lagerya ogromnuyu palatku iz
sshityh nejlonovyh poloten. Spat' zhe po-prezhnemu otpravlyalis' v tesnye
zhilishcha na beregu reki. Ohotniki soobshchali, chto v zonu nachali pronikat'
zhivotnye: oleni, dikie kozy, zlye kabany, volki i lisy, i mnogochislennye
gryzuny. Myasa hvatit na vseh.
Til vse eshche zanimalsya disciplinoj, ogranichivayas', kak pravilo,
palicami: odnogo smertnogo prigovora, k tomu zhe somnitel'noj zakonnosti,
im bylo dostatochno. No voinov razdrazhal - kak im kazalos' - bespoleznyj
trud. Oni privykli k chestolyubivym poedinkam, a ne k etomu kovyryaniyu v
gryazi. I ne nravilos' im podchinyat'sya prikazam bezoruzhnogo trusa.
- Luchshe by ty sam etim zanimalsya, - zametil raz Sev, glyadya na
dejstviya Tila. - Vse ponimayut, chto delat' eto neobhodimo, no kogda eto
delaet on, to budto sam stanovitsya komandirom. Tebya i tak nikto ne
uvazhaet, da eshche eta ptica...
Sev byl paren' bezzlobnyj, sovershenno otkrytyj. Obizhat'sya na ego
slova bylo nelepo. Vse verno: Sos vypolnyal svoj zamysel za schet
sobstvennoj reputacii, a nachinat' s etogo bylo negozhe. Ni odin iz voinov
ne znal obstoyatel'stv, pri kotoryh on lishilsya oruzhiya, ne znal, chto zhe
privyazyvaet ego k Solu, a on ne utruzhdal sebya opravdaniyami.
Til byl fakticheskim liderom, i esli Sol ne vernetsya, vsya vlast'
perejdet k nemu. On i ran'she hotel sozdat' sobstvennoe plemya, a masterstva
emu ne zanimat'. Kak i Sol, on gnushalsya slabymi protivnikami i v svoih
pohodah sdelal lish' edinstvennoe priobretenie. No, kak i Solu, emu dostalo
uma ponyat', chto mozhno sdelat' s obychnymi lyud'mi, imeya pered soboj cel'.
Byla li ego pomoshch' iskrennej? Ili on vygadyval vremya, splachivaya vokrug
sebya gruppu?
Sos ne imel prava na oruzhie. I zavisel ot dobroj voli Tila i
sobstvennogo uma. Vperedi byl god sluzhby, i on namerevalsya ispolnit' svoj
dolg s chest'yu. A posle...
Lico Soly videlos' po nocham, volosy ee oshchushchal on na svoem pleche,
chuvstvoval vse ee telo. No bez oruzhiya vse mechty byli tshchetny. V
dejstvitel'nosti-to on byl ne menee Tila opasen dlya imperskih zamyslov
Sola, ibo zhelal togo, chto moglo dat' lish' bezogovorochnoe liderstvo. Sola
ne voz'met braslet u vtorogo voina plemeni, a tem bolee u tret'ego ili
chetvertogo, etogo ona nikogda ne skryvala.
No i bud' u nego oruzhie, v kruge on ne odolel by Sola, da i Tila
tozhe. Na eto bylo bessmyslenno nadeyat'sya. I v etom smysle bezoruzhnost'
byla emu na ruku.
Nakonec, zemlerojki yavilis'. V seredine dnya oni lavinoj skatilis' s
holma i ustremilis' k zashchitnym ukrepleniyam lagerya. Sos chut' li ne rad byl
ih uvidet', po krajnej mere ego tshchatel'nye prigotovleniya byli teper'
opravdany. I sudya po tomu, chto dikie zveri vozvrashchalis' v zonu, zemleroek
ne bylo dolgo. A esli b oni ne poyavilis', - kak to ni paradoksal'no, -
narushilis' by i ego plany.
- Oprokinut' bochki! - kriknul on, i voiny, stoyavshie okolo nih,
zauchennym dvizheniem vyshibli probki i prinyalis' ostorozhno lit' hmel'noe
soderzhimoe v rov.
- ZHenshchiny i deti - po palatkam!
Gromko protestuya, chto ih lishayut samogo interesnogo, domochadcy pereshli
reku vbrod i vzobralis' na sklon holma.
- Oruzhie - k boyu!
Vse svobodnye voiny sformirovali cep' zashchity, pristyzhennye razmerami
protivnika. Zdes' bylo pyatnadcat' muzhchin i neskol'ko starshih podrostkov;
ohotnich'ya partiya otsutstvovala.
Voiny u bochek zakonchili svoyu rabotu, ne bez sozhaleniya vzglyanuv na
veselyashchij napitok, istrachennyj pochem zrya, i vstali ryadom s opushchennymi
drevkami "zazhigalok". Sos medlil, nadeyas', chto podojdut ohotniki. No te ne
poyavilis'.
Zemlerojki prihlynuli ko rvu, zakruzhili u ego kraya, opasayas'
neznakomogo zapaha. Zatem prygnuli samye smelye, za nimi dvinulis'
ostal'nye. "Interesno, - podumal vdrug Sos, - smogli by li oni op'yanet',
kak chelovek?"
- Ogon'! - skomandoval on. Barabanshchik nachal vybivat' medlennyj
razmerennyj ritm, voiny odnovremenno podozhgli zapaly, otskochiv nazad. |to
byl samyj boleznennyj moment trenirovok - vzroslye muzhchiny, tancuyushchie pod
baraban.
YAzyki plameni vzvilis' nado rvom, dym, smrad goryashchego spirta
napolnili vozduh. Oni okazalis' za stenoj ognya, vzdymavshegosya polukrugom.
Glyadya na nego, "tancory" prikryvali glaza; teper' im stalo yasno, chto
sluchilos' by s temi, kto zameshkalsya.
Sos doskonal'no prorabotal etot plan. Po knigam on znal, chto alkogol'
rasplyvaetsya po poverhnosti vody i, podozhzhennyj, gorit luchshe, chem na
zemle, gde gryaz' ili palaya listva mogut ego poglotit'. Sloj vody vnutri
rva byl dlya spirta otlichnym polem, a techenie rasprostranyalo ego po vsej
dline. Sos rad byl, chto okazalsya prav, nevziraya na somneniya. Zdravyj smysl
govoril, chto voda gasit lyuboe plamya. Stranno, pochemu on ran'she ne
dodumalsya vlit' neskol'ko kapel' spirta v vodu i proverit'?
CHast' zemleroek prorvalas'. Voiny kolotili po zemle palicami i
bulavami, pytayas' razmozzhit' uvertlivyh tvarej. Vozduh sotryasali
rugatel'stva. Teper' na krohotnyh vragov nikto ne smotrel
prenebrezhitel'no.
YAzyki goryashchih parov snikli: spirt slishkom bystro uletuchivalsya. Po
signalu Sosa vykatili eshche neskol'ko bochonkov iz central'noj palatki. No
voiny ne mogli vylit' soderzhimoe, poka plamya ne ugaslo vovse, inache oni
mogli popast' v samoe peklo, a to i razletet'sya na kuski ot vzryva bochki.
Takogo povorota sobytij Sos ne predusmotrel, napor ognya utih, no otdel'nye
ochagi - gde goryuchee vpitalos' v zemlyu po linii rva - ostalis'.
Zadyhayas', s opalennoj borodoj, podskochil mechenosec Tor:
- Verhnij kraj svoboden. Esli vylit' tam...
Sos rugal sebya, chto ne podumal ob etom ran'she. Techenie ochistilo
primykavshuyu k reke chast' rva, a zemlerojki uzhe tolpami podpolzali, chtoby
rasterzat' zazharennyh sorodichej i vzobrat'sya po nasypi. V etom meste spirt
mozhno lit' bochku za bochkoj: potok razneset ego ravnomerno po vsemu kanalu,
i eto pozvolit podderzhivat' postoyannyj ogon'.
- Zajmis' etim, - kriknul on Toru.
Voiny bili i molotili beskonechnyj potok nesyti ne pokladaya ruk. Sos
opyat' vspomnil otryady stranstvuyushchih murav'ev. No mlekopitayushchim zdes'
nedostavalo organizovannosti nasekomyh.
Tor, pomayavshis' s podruchnymi, privel svoj plan v dejstvie i zapalil
kanal snova. Odnako chislennost' tvarej ne umen'shalas'. Otkuda oni bralis'?
Vskore eto vyyasnilos'. Zemlerojki spolzali v reku, plyli i vybiralis'
na zemlyu uzhe vnutri zashchitnogo polukruga! Bol'shinstvo - bez slazhennoj
koordinacii - libo sgorelo v plameni, libo poplylo pryamikom k
protivopolozhnomu beregu, mnogo utonulo na seredine reki, eshche bol'she - v
srazhenii na vode za trupy sobrat'ev. No v celom ih bylo stol'ko, chto i
pyati-desyati procentov prorvavshihsya za ognevoe ograzhdenie s lihvoj bylo
dostatochno, chtob zapolnit' territoriyu lagerya.
Mozhet spirt, lit' pryamo v reku? No goryuchej zhidkosti ostavalos' sovsem
nemnogo, i esli manevr ne udastsya, oni okazhutsya v lovushke mezhdu zashchitnym
ognem i zhivotnymi, navodnivshimi tyly.
On ne mog dopustit' poter'. Zemlerojki vyigrali bitvu.
- Otstupaem! - kriknul Sos.
Voiny, ranee preziravshie vraga, vydohlis'. Zemlerojki izukrasili ruki
i nogi, oni zabiralis' v shtany, zapolnili zemlyu: povsyudu zuby, zuby,
zuby... Voiny brosalis' v reku i spasalis' vplav', nyryaya v tolshchu vody. Sos
bystro okinul vzglyadom bereg, proveriv, ne ostalos' li ranennyh, i
pospeshil za nimi.
Den' ugasal. Hvatit li vremeni perepravit' palatki do nastupleniya
nochi? Ili zemlerojki ostanovyatsya, ne dostignuv lagerya?
On reshil ne riskovat'.
- Berite palatki i do sumerek otstupajte kak mozhno dal'she. |toj ataki
nam ne otrazit'.
V samom nachale oni sdelali sklad zapasnogo snaryazheniya vnutri
ograzhdeniya na tot sluchaj, esli zemlerojki atakuyut s neozhidannoj storony.
Teper' eti zapasy byli vne dosyagaemosti. Eshche odna oshibka v raschetah. I
poka on ne budet znat' marshruty zemleroek i periodichnost' migracij,
promahi neizbezhny.
Noch'yu hishchniki ne stali zabirat'sya na holm, oni maroderstvovali lish'
pri svete dnya. Vozmozhno, iz-za motyl'kov. Nautro osnovnoj korpus,
nasytivshis' svoimi zhe neudachnikami i vse eshche neischislimyj, peresek reku i
dvinulsya vniz po techeniyu. Lish' nekotorye upryamcy na okrainah vzobralis' na
holm i podoshli k palatkam.
Sos oglyadel okrugu. Vryad li vozvyshennost' byla bezopasnej ploskoj
poverhnosti dolin. Primet zhizni zdes' bylo ne bolee, chem vnizu. Veroyatno,
v marshrutah zemleroek ne bylo opredelennosti - oni preodoleyut i pod®em,
esli zahotyat. Skoree vsego, oni sledovali obshchim konturam landshafta,
podnimayas', gde legche, i tut zhe spuskayas', chto voobshche neslozhno.
No bylo yasno: zemlerojki peredvigalis' tol'ko bol'shimi skopleniyami i,
znachit, byli podverzheny dinamike massy. On popytalsya vspomnit' tot putanyj
kommentarij k ochen' slozhnomu tekstu. Massy formiruyutsya vokrug liderov i
otrazhayut ih individual'nost' i stil'; stoit ustranit' lish' nekotoryh,
chtoby sbit' s tolku vseh. Ran'she on ne pridaval etomu prakticheskogo
znacheniya. Sledovalo by obdumat' eto, sdelat' vyvody i primenit' k
situacii.
Neploho by prosledit' za dal'nejshimi izmeneniyami vnutri polchishcha,
uznat' navernyaka, k chemu oni privedut. I vyyasnit' by, s chego vse
nachinaetsya: vozmozhno, oni plodyatsya na ogranichennoj territorii. Togda ee
mozhno vyzhech', prezhde chem sleduyushchaya orda naberetsya sil. Teper' uzhe yasno,
chto delat' upor na oboronu - ne vyhod.
K poludnyu vrag skrylsya iz vida, i voiny smogli vernut'sya v
razrushennyj lager'. Kartina vpechatlyala: dazhe nejlon byl pomechen ukusami i
zagazhen kuchami isprazhnenij.
Osobaya gruppa, naznachennaya Sosom, nemedlenno vystupila vsled
zemlerojkam, izuchit' ih puti. ZHenshchiny i deti napravilis' v storonu rva,
chtoby raschistit' mesto i razbit' novye palatki. Zdes' uzhe nichto ne
ugrozhalo. Ocherednaya orda plotoyadnyh tvarej pogibnet golodnoj smert'yu, esli
posleduet po marshrutu predydushchej. Novaya lavina zemleroek skoree pronesetsya
po drugomu beregu. A zdes' zhenshchiny gotovilis' k bol'shoj stirke.
Ostanki i snaryazhenie propavshih ohotnikov nashli v treh milyah vverh po
reke. I etogo okazalos' dostatochno, chtoby vsyakoe nedovol'stvo rabotoj bylo
sredi voinov navsegda zabyto. I k Sosu stali otnosit'sya s bol'shim
uvazheniem: on dokazal svoyu pravotu.
Vozhd' pribyl cherez dve nedeli, s popolneniem v pyat'desyat chelovek.
Teper' u nego bylo vnushitel'noe plemya: shest'desyat pyat' voinov, - hotya v
bol'shinstve eto byla zelenaya molodezh', luchshie voiny poka ostavalis' v
staryh plemenah.
Sos ne znal, kak Sol otnesetsya k poteryam: pravlenie sovetnika stoilo
gruppe pyati chelovek. On vyzval dvuh svidetelej suda nad Narom (tretij v
den' nashestviya zemleroek okazalsya v ohotnich'ej partii) i prikazal dolozhit'
o tom, emu kazalos', davnem uzhe proisshestvii.
- Dozor sostoyal iz dvuh chelovek? - sprosil Sol.
Svideteli kivnuli:
- Da, kak obychno.
- I vtoroj ne dolozhil, chto pervyj spit?
Sos hlopnul sebya ladon'yu po lbu. Dlya cheloveka, izoshchryayushchego svoj um,
tak glupo oskandalit'sya! Vinovny byli dvoe, ne odin! Mozhet byt', u Sola
uzhe byl svoj opyt navedeniya poryadka?
Vozhd' i sovetnik udalilis' dlya besedy. Sos podrobno opisal sobytiya
poslednih nedel', i Sol ne propustil ni slova. Na voprosy istorii i
biologii u nego ne hvatalo terpeniya, no zadacha postroeniya imperii zanimala
ego polnost'yu.
- I ty smozhesh' skolotit' iz etih novichkov boesposobnyj otryad,
sposobnyj prinesti pobedu?
- Teper', kogda est' horoshaya ploshchadka i dostatochno voinov, dumayu, eto
mozhno sdelat' v polgoda. Pri uslovii besprekoslovnogo podchineniya moim
trebovaniyam.
- Oni podchinyayutsya Tilu.
Sos vzglyanul na vozhdya obespokoenno. On polagal, Sol polozhit konec
etoj dvusmyslennosti.
- Razve ty ne sobiraesh'sya ostat'sya?
- Zavtra ya vyhozhu nabirat' novyh lyudej. A ty dressiruj etih.
- No ved' shest'desyat pyat' voinov! CHto-nibud' da sluchitsya!
- Ty o Tile? On chto, hochet byt' komandirom?
- On nikogda ne govoril ob etom, vsegda byl horoshim pomoshchnikom. - Sos
ne zhelal navodit' napraslinu. - No on normal'nyj chelovek, i ne mozhet ne
dumat' ob etom.
- CHto zhe ty posovetuesh'?
Snova vse zaviselo ot nego. Vera Sola v svoego sovetnika podchas
obeskurazhivala. On ne mog trebovat', chtoby vozhd' ostalsya zdes': Solu, po
vsemu, nravilis' pohody za novobrancami. Poprosit' vzyat' s soboj Tila? Ne
bylo smysla, smena disciplinarnogo lidera ne ustranit problemy.
- YA ne mogu upreknut' Tila v nechestnosti. No ego nuzhno
zainteresovat', pokazat', chto vygodnej byt' s toboj, chem otdelyat'sya, dazhe
esli kto-to za nim pojdet.
- Da ya golovu emu snesu, esli on vzdumaet pojti protiv menya!
- I vse zhe ty mog by naznachit' ego pervym voinom v svoe otsutstvie i
postavit' vo glave otdel'noj gruppy. Daj emu pozabavit'sya hot' titulom.
- YA hochu, chtoby moimi lyud'mi zanimalsya ty.
- Postav' ego nado mnoj, pust' komanduet. Vse ravno eto posluzhit
obshchemu delu.
Sol porazmyslil.
- Horosho. A chto ya dolzhen dat' tebe?
- Mne? - Sos otoropel. Vot kak vyshlo! Esli dlya sohraneniya vernosti
nuzhno pooshchryat' Tila, to chto togda govorit' o nem? Sol prekrasno ponimal,
chto trenirovki vazhnee poryadka, chto Sos pol'zuetsya bol'shej svobodoj, chem
vse ostal'nye. Ved' teoreticheski on mog v lyuboj moment otkazat'sya ot imeni
i ujti. - YA soglasilsya sluzhit' tebe god za svoe imya. Bol'she ty mne nichego
ne dolzhen.
- Mne nravitsya tvoya ptica, - skazal vdrug Sol. - Mozhet, podarish'?
Sos skosilsya na malen'kogo svoego priyatelya, dremavshego na pleche.
Ptica stala uzhe chast'yu ego zhizni, on uzhe zabyval o ee prisutstvii.
- Glupysh ne prinadlezhit nikomu. Ty imeesh' stol'ko zhe prav na nego,
kak i ya, ty ved' spas ego ot yastreba. No on pochemu-to privyazalsya ko mne,
hotya ya dazhe, pomnyu, pytalsya ego prognat'. YA ne mogu podarit' ego tebe.
- Pochti tak zhe ya utratil svoj braslet. - Sol kosnulsya obnazhennogo
zapyast'ya.
Sos otvel vzglyad, pochuvstvovav sebya nelovko.
- Esli ty podarish' Glupysha, a on najdet samku, i ona sneset yajco, ya
otdam yajco tebe, - probormotal Sol.
Vzbeshennyj, ne nahodya slov, Sos zashagal proch'.
Bol'she oni ne perekinulis' ni edinoj frazoj, i na sleduyushchee utro Sol
vnov' otpravilsya v put'. Sola ostalas' v lagere.
Til, pohozhe, byl dovolen povysheniem. Kak tol'ko vozhd' pokinul lager',
on vyzval Sosa:
- YA hochu, chtoby ty etu tolpu prevratil v boevuyu silu, kotoroj ne
budet ravnyh. Kto budet otlynivat' - otvetit peredo mnoj.
Sos hmuro kivnul i pristupil k osushchestvleniyu iznachal'nogo zamysla.
Prezhde vsego on posmotrel kazhdogo voina v kruge, lovil stil', sil'nye
i slabye storony, delal zapisi na listkah shriftom starinnyh knig. Zatem
raspredelil voinov po rangam i po oruzhiyu: pervyj mech, vtoroj mech, pervyj
shest, vtoroj... Mechej bylo dvadcat', etot instrument byl samyj populyarnyj,
hotya i grozil uvech'em i gibel'yu. Bylo shestnadcat' bulav, dvenadcat'
shestov, desyat' palic, shest' kinzhalov i odna "zvezda".
Pervyj mesyac ushel na zanyatiya s otdel'nymi gruppami. Soperniki byli
pod rukoj, ne bylo neobhodimosti tratit' vremya na poiski. Kazhdyj
uprazhnyalsya do ustalosti, probegal neskol'ko krugov vokrug lagerya,
vozvrashchalsya snova. Luchshie voiny verhovodili: stav komandirami, obuchali
drugih tonkostyam remesla. Pervonachal'nyj sostav rangov menyalsya, s
prishedshim masterstvom menyalos' i polozhenie voina. Razgoralsya duh
sopernichestva, boi prevrashchalis' v sostyazaniya, s bolel'shchikami iz drugih
grupp, kotorye aplodirovali, podshuchivali, v sluchae nadobnosti -
predotvrashchali opasnye dejstviya.
Zvezdnik trenirovalsya s bulavshchikami. "Utrennyaya zvezda", dikovataya na
vid: korotkaya rukoyat' i tyazhelyj, v shipah, shar na cepi, - byla osobo
opasnoj. Trudnaya v upravlenii, neprigodnaya dlya zashchity, ona ne mogla
nanesti legkij udar, - porazhala cel', korezha plot' i razbivaya kosti.
Sojtis' s raz®yarennym zvezdnikom v kruge - na eto ne reshalis' samye
opytnye voiny, hotya neumelyj zvezdnik chasto kalechil i samogo sebya.
Vremya shlo. Parni prevrashchalis' v iskusnyh masterov. Po dvoe, po troe v
lager' pribyvali ot Sola vse novye lyudi, holostye i s sem'yami.
Ih vklyuchali v special'nye formirovaniya, opredelyali rang, no starozhily
govorili, chto kachestvo popolneniya snizhaetsya. K koncu pervogo mesyaca chislo
voinov perevalilo za sotnyu.
Ponachalu bylo mnogo molodyh, - glupovatyh, neuklyuzhih, prinyatyh lish'
potomu, chto popalis' na puti. No Sos i sovetoval Solu ne sudit' po
nachal'nomu urovnyu ili vneshnosti. Shvatyvaya na trenirovkah priemy i
principy, oni bystro prodvigalis' po lestnice rangov. Nekotorym iz luchshih
v obychnyh usloviyah ne hvatilo by zhizni, chtob dobit'sya takih uspehov.
So vremenem, ot poedinka k poedinku, dazhe samye neuzhivchivye i
vzdornye novichki proniklis' duhom edinstva. Uzhe mnogie chuvstvovali, chto
plamya prednaznacheno dlya bol'shih svershenij. Sos sobral samyh
soobrazitel'nyh i zagovoril o taktike.
- Dopustim, v vashej gruppe shest' horoshih voinov, ot pervogo do
poslednego ranga. Vy vstrechaete gruppu iz shesti, kazhdyj iz kotoryh
chut'-chut' luchshe vashih. V kakom poryadke luchshe srazhat'sya?
- A naskol'ko oni luchshe? - pointeresovalsya Tan, bulavshchik ne slishkom
vysokogo ranga: bol'shoj ves delal ego nepovorotlivym.
- Ih pervyj voin pob'et tvoego pervogo, vtoroj - tvoego vtorogo, no
ne pervogo, tretij - tvoego tret'ego, no ne vtorogo, i tak dalee.
- A u menya net takogo, kotoryj pob'et ih pervogo?
- U tebya takogo net, a ih vozhd' nastaivaet na srazhenii, i vse
ostal'nye tozhe.
- On, ponyatno, ne budet zevat' i ne pozvolit, chtoby moj pervyj
srazilsya s bolee slabym. Vyzovet moego pervogo - i otob'et, potom ih
vtoroj - otob'et moego vtorogo...
- Nu i...
- Udacha mozhet dat' mne odnu, nu dve pobedy, no luchshe s etim plemenem
ne vstrechat'sya.
CHernoborodyj Tor prosiyal:
- YA mogu pobit' pyateryh, i poteryat' lish' samogo slabogo.
- Kak? - udivilsya Tan. - Oni zhe luchshe...
- YA poshlyu moego shestogo protiv ih sil'nejshego, budto eto moj luchshij.
- No tvoj pervyj ni za chto ne soglasitsya drat'sya posle shestogo!
- Moj pervyj budet podchinyat'sya moim prikazam, dazhe esli schitaet ih
oskorbitel'nymi. On sojdetsya s ih vtorym - i pobedit, moj vtoroj - pobedit
ih tret'ego, i v konce koncov, moj pyatyj - ih shestogo.
- A ih pervyj...
- Zavoyuet lish' moego shestogo, kotoryj proigral by i lyubomu drugomu.
- I u tebya budet desyat' chelovek, togda kak ih vozhd' ostanetsya lish' s
dvumya, - podytozhil Sos. - Hotya do srazheniya ego komanda byla luchshe.
Tan poskreb v zatylke i zasmeyalsya:
- Zdorovo!.. YA eto zapomnyu. Tol'ko... - on poser'eznel, chto, esli ih
luchshij otkazhetsya drat'sya s moim shestym?
- A kak on uznaet? - uhmyl'nulsya Tor.
- A kak ty uznaesh' ego rang? Esli oni zadumayut to zhe?
- Strategiya horosha, no posle predvaritel'noj razvedki, - zaklyuchil
Sos. - I dlya nee neploho ispol'zovat' opytnogo, no uzhe otoshedshego ot
srazhenij voina.
Oni dolgo i s uvlecheniem izobretali podobnye voprosy, sorevnuyas',
starayas' zagnat' protivnika v ugol. Vzyav domino, - ego prihvatili iz
igrovoj komnaty na odnoj iz stoyanok - oni razlozhili kostyashki pered soboj
(chem bol'she tochek - tem vyshe rang), pridumyvaya vse novye situacii. Tor,
samyj izobretatel'nyj, uzhe pochti lyuboe, samoe beznadezhnoe delo mog
povernut' k pobede.
Sos ustupil vydumannyj vid sorevnovaniya v taktike svoim uchenikam. On
pokazal, kak ispol'zovat' um togda, kogda ne srabatyvaet grubaya sila, i
byl etim vpolne udovletvoren.
Na vtoroj mesyac, kogda sistema rangov priobrela chetkost', nachalis'
sorevnovaniya mezhdu vidami. Sovetniki vernulis' v svoi ryady i tam, kak
zagovorshchiki, vnedrili hitroumnuyu taktiku pobedy nad sopernikom. V kazhdoj
gruppe byl zameten duh tovarishchestva, i vse stremilis' pokazat' svoe
prevoshodstvo nad drugimi komandami.
Sos obuchal schetu tochka za pobedu, nichego za porazhenie. Muzhchiny,
kotorye hodili s karandashom i bumagoj, kak nenormal'nye, vyglyadeli
dovol'no smeshno, i vskore ih smenili zhenshchiny, vypisyvaya schet uzhe na doske.
Gruppy oboznachalis' simvolami (ih pridumal Sos) - uproshchennymi
izobrazheniyami bulav, mechej i drugih orudij. I kazhdyj vecher muzhchiny
ustremlyalis' syuda, burno raduyas' pobedam, sokrushayas' iz-za poteri ranga.
Kogda sistema tochek stala gromozdkoj, ee smenili arabskie cifry. |to
bylo dostizhenie, o kotorom ranee Sos i ne mechtal. Odnazhdy on nenarokom
uvidel, kak malen'kaya devochka pal'cami stirala dnevnoj schet svoej gruppy.
Zakonchiv, ona vzyala karandash i napisala chislo 56 naprotiv mecha. I Sos
ponyal, do chego prosto mozhno naladit' obuchenie osnovam matematiki i dazhe
polnocennomu pis'mu. Voiny ne dumali o gramote, poka lish' ne bylo v tom
nuzhdy.
Kinzhal'shchiki, kak samaya malochislennaya gruppa, okazalis' v nevygodnom
polozhenii.
- CHto tolku, - pozhalovalsya ih komandir, - esli my vyigryvaem dazhe vse
vpyaterom. Mechenoscy obstavyat za den' i pri mnogih porazheniyah.
Sos pokazal, kak vesti schet po spisku kolichestvo pobed na kazhdogo
cheloveka. Teper' on uzhe vynuzhden byl nachat' zanyatiya matematikoj i obuchit'
zhenshchin iskat' srednee arifmeticheskoe. Sola tozhe zanyalas', hotya i ne byla
samoj sposobnoj iz zhenshchin; ostavshis' v odinochestve, ot nechego delat', ona
osvoila arifmeticheskie dejstviya nastol'ko, chto mogla obuchat' drugih. Sos
byl blagodaren za etu pomoshch', hotya ee prisutstvie bylo muchitel'no.
A v kruge proishodili strannye veshchi. Okazalos', mech dazhe vysokogo
ranga ne vsegda spravlyaetsya s gruboj bulavoj, a tot, kto s bleskom vladel
bulavoj - mozhet ustupit' shestu. Sovetniki, kotorye s izmeneniem roda
protivnika pervymi dogadalis' usovershenstvovat' sistemu rangov, dobavili
svoim gruppam mnogo pobednyh ochkov.
Til ponachalu smeyalsya, zastavaya Tora v palatke za raskladyvaniem
domino. Odnako, prismotrevshis', smeyat'sya perestal. Ponimaya svoe otlichie ot
prochih, Til derzhalsya osobnyakom, no obshchee razvitie plemeni vynudilo
poshevelivat'sya i ego. Uzhe poyavlyalis' voiny, osparivavshie ego masterstvo.
Nastalo vremya, i on sam sklonilsya nad domino.
Na tretij mesyac pristupili k trenirovkam v parah, dvoe na dvoe.
- CHetyre voina v krug? - porazilsya Til.
- Ty slyshal chto-nibud' o plemeni Pita?
- Net.
- Ochen' moshchnoe formirovanie na vostoke. Oni vystavlyayut pary s mechami,
bulavami i shestami. Po odinochke v krug ne hodyat. Ty hochesh', chtoby oni
ob®yavili pobedu nad nami za otkaz ot vyzova?
- Net.
Pervyj den' parnyh trenirovok prines cennyj opyt. Kinzhaly i palicy ne
dostavlyali hlopot. No shesty zadevali drug druga, a shirokie dvizheniya
bulavoj grozili uvech'em partneru. Snova proizoshli smeshcheniya v rangami
pervye i vtorye mechi terpeli postydnoe porazhenie ot duetov desyatyh i
pyatnadcatyh. Mastera zabotilis' tol'ko o sebe, a nizshie rangi
demonstrirovali mudroe vzaimodejstvie: yarostnoe, bezrassudnoe napadenie
sderzhivalos' spokojnoj, tochnoj zashchitoj. Kogda dva mecha brosalis' v ataku,
ne otlichaya druga ot vraga, krusha nalevo i napravo, slazhennaya komanda menee
sil'nyh brala verh.
A potom poshli smeshannye dvojki, mech v pare s bulavoj, kinzhal - s
shestom, poka kazhdyj voin ne nauchilsya vhodit' v paru s lyubym orudiem protiv
lyuboj kombinacii sopernika. Sistemu podscheta tozhe sovershenstvovalas':
zhenshchiny izuchili drobi, pri neobhodimosti - delili, sostavlyali proporcii.
Nezametno proleteli mesyacy, poyavilis' opytnye nastavniki, kotorye
brali pod opeku potryasennyh novichkov i pokazyvali put' k sovershenstvu.
Padali list'ya, zatem povalil sneg. Zemlerojki i motyl'ki ischezli,
hotya bditel'nost' voinov zadolgo do togo snizila ih opasnost'. Ragu iz
zemleroek schitalos' uzhe horoshim blyudom, i teper', zimoj, najti zamenu
stol' shchedromu istochniku myasa bylo ne tak prosto.
Boevye krugi podmetalis' kazhdyj den', trenirovki prodolzhalis' i v
morozy, i v ottepel'. Vremya ot vremeni pribyvali novobrancy. Vozhd'
po-prezhnemu otsutstvoval.
S nachalom holodov Sev perebralsya v central'nuyu palatku, kotoraya
postoyanno obogrevalas' ognem. Dlya udobstva semej ee razdelili na mnozhestvo
malen'kih otsekov. Vse chashche, v poiskah brasletov, zdes' poyavlyalis' molodye
zhenshchiny. I Sev shchedro pustil po krugu svoyu emblemu.
Sos ostalsya v malen'koj palatke, ne zhelaya popast' v odno zhilishche s
temi, kto nosil oruzhie. Nevozmozhnost' vojti v krug muchila, izmatyvala, no
otkryto priznat'sya v etom on ne mog. Oruzhie nuzhno bylo, kak vozduh, no vse
shest' vidov ego stali dlya nego neprikasaemy. A takaya al'ternativa, kak luk
i strely, dlya kruga ne godilas'.
On chasto dumal ob etom. Zachem nenormal'nye tratyat stol'ko sil na
proizvodstvo veshchej dlya voinov, esli potom dazhe ne interesuyutsya, kak oni
zhivut, kak ih ispol'zuyut? On bilsya nad etim voprosom, ostavayas' chlenom
voinskogo obshchestva, dumaya ego ponyatiyami.
On sbrosil s sebya odezhdu i golyj zabralsya v teploe nutro spal'nogo
meshka. I ob etom udobstve nenormal'nye neizmenno zabotilis' zimoj, na
blizhajshej stoyanke meshkov okazalos' bolee obychnogo - i tochno po ih
potrebnosti. Oni, bezuslovno, znali o lagere, no, po vsej vidimosti, eto
ih ne bespokoilo. Gde lyudi - tuda i veshchi. I nikakogo kontrolya.
Teper' Sos obzavelsya malen'koj gazovoj lampoj i mog chitat' vecherami
sluchajnye knigi, ostavlennye nenormal'nymi (i zdes' oni proyavlyali svoyu
predusmotritel'nost'!). Kogda on stal brat' knigi so stoyanki, ih poyavilos'
eshche bol'she, i kak raz po voprosam, kotorye ego zanimali.
On zazheg lampu, otkryl lezhavshij poblizosti tom. |to byla kniga o
sel'skom hozyajstve v epohu do Vzryva. Tekst okazalsya slozhnym, nikak ne
udavalos' sosredotochit'sya. Tip i kolichestvo udobrenij dlya otdel'nyh
ploshchadej, sevooborot, pesticidy, ih primenenie i mery predostorozhnosti -
vse splosh' nevrazumitel'nye terminy, a on hotel znat' lish', kak vyrashchivat'
zemlyanye orehi i morkov'. On otlozhil knigu i pogasil lampu.
Posle uhoda Seva bylo odinoko. Son dolgo ne shel. Sev peredaval
braslet iz ruk v ruki, obnimal podatlivuyu i zhadnuyu plot' - tam, v
central'noj palatke. I Sos mog by postupit' tak zhe. Nahodilis' zhenshchiny,
brosavshie nedvusmyslennye vzglyady i na ego braslet, hotya on i byl
bezoruzhen. On uveryal sebya, chto ego polozhenie trebuet holostyackoj zhizni i
odinokih nochej. No chuvstvoval: eto samoobman. Obladanie zhenshchinoj -
obratnaya storona muzhskogo dostoinstva. Zdes' voin mog ukrepit' svoyu
reputaciyu ne menee uspeshno, nezheli v kruge. I Sos otkazyvalsya ot zhenshchin
lish' potomu, chto byl bezoruzhen, i stydilsya etogo.
Kto-to priblizhalsya k palatke. Tor zahotel pogovorit' s glazu na glaz?
Borodach zdorovo soobrazhal, v gruppovoj organizacii i taktike obstavlyal
dazhe Sosa. Oni podruzhilis' - naskol'ko mogli pozvolit' obstoyatel'stva.
Inogda Sos delil pishchu s sem'ej Tora, hotya puhlen'kaya veselushka Tora i ne
po godam razvitaya Tori napominali, naskol'ko on vsegda nuzhdalsya v
sobstvennoj sem'e.
Vsegda? Net, takoe zhelanie on stal zamechat' lish' v poslednee vremya..
- Sos?
|to byl zhenskij golos, slishkom, do muchitel'nogo znakomyj.
- CHto ty hochesh', Sola?
Ee golova v kapyushone pokazalas' u vhoda, na fone snegov ona kazalas'
chernoj.
- Mozhno vojti? Zdes' holodno.
- Zdes' tozhe ne zharko. Byt' mozhet, tebe luchshe vernut'sya k sebe?
U nee tozhe bylo otdel'noe zhilishche, ryadom s palatkoj Tila. ZHena
nachal'nika stala ee blizkoj podrugoj. Sola nosila braslet vozhdya, i muzhchiny
obhodili ee storonoj.
- Vpusti menya.
Obnazhennoj rukoj on otkinul zybkij polog (zabyl zatyanut' vhod plotnoj
tkan'yu, kogda pogasil lampu). Ona vstala na chetveren'ki, zabralas' vnutr',
edva ne oprokinuv lampu, i uleglas' ryadom.
- YA tak ustala spat' odna.
- Ty prishla syuda spat'!?
- Da.
Vnezapnaya, neistovaya nadezhda - ot neozhidannosti ona kazalas' eshche
bolee sil'noj - udarila po serdcu. On obmanul sebya dvazhdy: strast',
strast' k etoj zhenshchine sderzhivala ego, a vovse ne polozhenie, ne otsutstvie
oruzhiya!
- Ty hochesh' moj braslet?
- Net.
Razocharovanie bylo eshche nevynosimej pogasshej radosti.
- Uhodi.
- Net.
- YA ne oskvernyu braslet drugogo muzhchiny. I ne poterplyu izmeny
sobstvennomu. Esli ne ujdesh' sama - vystavlyu siloj.
- A esli ya zakrichu, i sbezhitsya ves' lager'?
V besporyadochnom svoem chtenii emu vstrechalis' pohozhie situacii.
Muzhchina, poddavshis' odnazhdy, nikogda uzhe ne primet samostoyatel'nogo
resheniya. I so vremenem vse stanet lish' huzhe.
- Krichi, esli hochesh'. No zdes' ty ne ostanesh'sya.
- Poprobuj tol'ko tron'! - ona i ne dvinulas'.
Obozlivshis' na nee i na svoe prestupnoe vlechenie, on podnyalsya i
shvatil ee za mehovuyu parku. Ta soskol'znula na pol, i v snezhnom svete,
eshche pronikavshem snaruzhi, on uvidel nagotu Soly. Ne mudreno, chto ona
zamerzla!
- Ne samaya prilichnaya kartina: golyj muzhchina boretsya v svoej palatke s
goloj zhenshchinoj, - fyrknula ona.
- |to proishodit vsegda i vsyudu.
- No ne togda, kogda ona etogo ne hochet.
- V moej-to palatke? Ee sprosyat, pochemu ona prishla goloj i ne
zakrichala, prezhde chem vojti.
- Ona prishla odetoj, chtoby razobrat'sya s trudnym voprosom. Oshibka v
drobyah.
Sola porylas' v karmane lezhavshej parki i vytashchila bumazhku s koe-kak
nacarapannymi ciframi. Ih ne bylo vidno, no on uzhe ponyal: ona sdelala
domashnee zadanie special'no, chtoby bylo opravdanie. I dazhe s oshibkoj,
dostojnoj ego vnimaniya. A on - vot popalsya-to! - zatashchil, net - zamanil
zhenu vozhdya vnutr' i sorval s nee odezhdu. Lovko! Vse predusmotrela!
Podnimis' sejchas perepoloh - i vskore plemya perestanet v nem nuzhdat'sya.
- CHego ty hochesh'?
- YA hochu sogret'sya. V tvoem spal'nike hvatit mesta i na dvoih.
- Ty nichego etim ne dob'esh'sya. Hochesh', chtob ya ushel?
- Net. - Ona nasharila molniyu, rasstegnula spal'nik, vpustiv vnutr'
holodnyj vozduh. Ne uspel on opomnit'sya, kak ona - obnazhennaya, teplaya -
uzhe lezhala ryadom, plotno zadernuv molniyu.
On popytalsya otvernut'sya, no ego dvizhenie lish' prizhalo k ee
muchitel'nomu telu. Vzyav za volosy, ona hotela povernut' ego licom k sebe,
no on ne poddavalsya.
- Sos, ya zhe prishla ne dlya togo, chtoby tebya muchit'...
On promolchal. Kakoe-to vremya ona lezhala spokojno, no zov pola ishodil
ot ee tela. Ona tak blizka, tak dostupna!.. Za schet beschest'ya. Zachem?
Zachem ona poshla po etomu puti? Snyala by lish' na vremya emblemu Sola...
Drugaya figura vystupila iz teni central'noj palatki, i gruznye shagi
zaskripeli po umyatomu snegu.
- Dozhdalas', chego hotela! Tor idet!
I tut vse ee pritvorstvo vyshlo naruzhu. Ona s®ezhilas' v spal'nike i
popytalas' spryatat'sya.
- Otoshli ego!
Sos shvatil parku, zatolkal ee pod osnovanie palatki. Solu upryatal s
golovoj v meshok, nadeyas', chto vozduha ej hvatit.
Skrip ot shagov byl vse blizhe. U samoj palatki Tor zamer. Molcha
postoyal i tyazheloj pohodkoj potopal obratno, reshiv po vsemu, chto drug ego
spit, raz sveta net i palatka plotno zakryta.
Sola vynyrnula, edva opasnost' minovala.
- No ty zhe hochesh' menya! Inache, razve stal by pryatat'...
- Snimi ego braslet i voz'mi moj.
- A pomnish', my s toboj lezhali ryadom... - prosheptala ona, izbegaya
pryamogo otkaza.
- "Zelenye rukava"?
- I "Dolina Krasnoj reki". Ty sprosil, chego mne ne hvataet v zhizni, a
ya otvetila - vlasti.
- Ty sdelala svoj vybor, - on dazhe ne mog utait' svoej gorechi.
- No togda ya ne znala, chego ne hvataet emu.
Ladon' ee skol'znula pod ego lokot', ruka obvila spinu. Sos byl uzhe
ne v sostoyanii sderzhivat'sya i videl, chto ona eto chuvstvuet.
- Ty v lagere - pervyj chelovek. |to ponimayut vse, dazhe Til. I Sol. A
on znaet eto luchshe vseh.
- Pochemu zhe ty ne hochesh' rasstat'sya s ego brasletom?
- Potomu chto ya dumayu ne tol'ko o sebe! - glaza ee sverknuli. - On dal
mne imya, ne zhelaya etogo. I ya obyazana dat' emu chto-nibud' vzamen. Dazhe esli
ne hochu. YA ne mogu ostavit' ego, poka my ne sravnyaemsya.
- Ne ponimayu.
Teper' gorech' prorvalas' v ee golose:
- Vse ty ponimaesh'!
- U tebya strannaya sistema scheta.
- |to ego sistema, a ne moya. Ona ne ukladyvaetsya v tvoi cifry.
- No pochemu dlya svoih celej ty ne vybrala drugogo?
- Potomu chto on tebe doveryaet. A ya - lyublyu tebya.
Emu nechego bylo skazat'. Reshenie ishodilo ne ot nee, a ot samogo
Sola.
- Esli hochesh', ya ujdu. Ne budu ni krichat', ni skandalit'. I nikogda
ne vernus'.
Ona mogla teper' pozvolit' sebe eto. Ona uzhe vyigrala. Molcha, on
stisnul ee v ob®yatiyah, ishcha gub, tela.
Sola otstranila lico:
- Ty znaesh' cenu?
- Znayu... znayu...
K vesne Sol vernulsya. Toshchij, ugryumyj, pokrytyj shramami, on shel,
vzvaliv na spinu svoyu tachku. Bolee dvuh soten voinov - krepkih, rvushchihsya k
delu muzhchin - vyshli emu navstrechu. Oni chuvstvovali: vozvrashchenie vozhdya
oznachaet nachalo dejstvij.
Sol vyslushal otchet Tila, suho kivnul:
- Vystupaem zavtra.
|toj noch'yu Sev snova vernulsya v svoyu palatku. Uhod i vozvrashchenie
shestovika okazalis' na redkost' svoevremenny:
- Tvoj braslet ustal? - poshutil Sos.
- Nadoelo odno i to zhe. YA lyublyu peremeny.
- S takim nastroeniem svoej sem'i ne nazhivesh'.
- Konechno! - soglasilsya Sev. - Mne sejchas nuzhno sobrat'sya s silami. YA
skatilsya uzhe do vtorogo shesta.
"Da, pervyj stanovitsya vtorym, - Sos podumal ob etom s sozhaleniem. -
Tak sluchaetsya neredko, no nado byt' vernym sebe".
Plemya vystupilo. Mechenoscy shli pervymi, zavoevav etu privilegiyu po
godovomu podschetu ochkov. Za nimi sledovali kinzhal'shchiki, chut'-chut'
otstavshie, dalee - palichniki, shestoviki i bulavshchik. Odinokaya "utrennyaya
zvezda" zamykala shestvie, nabrav ochkov menee vseh, no ne lishivshis' svoego
polozheniya. "Moe oruzhie ne dlya zabav", - govoril zvezdnik, i byl absolyutno
prav.
Sol bol'she ne srazhalsya. Vse vremya provodil s Soloj, stav neobychajno
zabotlivym, i upravlyal slazhennoj voennoj mashinoj, detishchem Sosa, s pomoshch'yu
redkih, pryamyh ukazanij. Znal li on, chto delala zhena ego v zimu? Dolzhen
byl: Sola byla beremenna.
Til shel vo glave plemeni. Pri vstreche s odinokim voinom, prinimavshim
usloviya, on obrashchalsya k podhodyashchej gruppe, i ee komandir vybiral svoego
predstavitelya dlya poedinka. Preimushchestva dolgih trenirovok ne zamedlili
skazat'sya: voiny plemeni byli, kak pravilo, v luchshej forme, chem ih
protivniki. I znaya strategiyu, pochti vsegda pobezhdali. No i pri porazhenii,
odinokij pobeditel', oceniv razmah i silu plemeni, chasto prosil komandira
prinyat' i ego v gruppu. Perebezhchikov ne bylo: Til revnostno otbiral v
pohod tol'ko vernyh lyudej.
Tol'ko Sos ni ot kogo ne zavisel - i sozhalel ob etom.
CHerez nedelyu oni stolknulis' s drugim plemenem, chelovek iz soroka. Ih
vozhd' byl iz teh zamaterelyh voyak, vstrechu s kotorym mozhno bylo
predvidet'. Peregovoriv s Tilom, vozhd' - ne zhelaya slishkom uzh riskovat' -
vystavil v krug chetveryh: mech, shest, bulavu i palicy.
Til, nedovol'nyj i sumrachnyj, otoshel k Sosu.
- Plemya malen'koe, no voiny stoyashchie, opytnye. YA vizhu kak oni
dvigayutsya, da i shramy...
- I doneseniya nashih razvedchikov, - dobavil Sos.
- On dazhe ne hochet vystavit' svoih luchshih! - negodoval Til.
- Voz'mi pyat'desyat voinov i vyzovi sam ego gruppu. Pust' on posmotrit
nashih i ubeditsya, chto s nimi ne stydno imet' delo.
Til ulybnulsya i poshel k Solu za formal'nym razresheniem. Spustya
neskol'ko minut on predstavil sorok pyat' izbrannyh dlya srazheniya.
- Ne projdet, - probormotal Tor.
Hitryj vozhd' osmotrel komandu, odobritel'no hmyknul.
- Horoshie voiny. - On pristal'no posmotrel na Tila. - Ty ved',
kazhetsya, master dvuh orudij?
- Mech i palicy.
- Ran'she ty stranstvoval odin, a teper' ty vtoroj v komandovanii
dvumya sotnyami? YA ne budu drat'sya s toboj.
- Ty nastaivaesh' na vstreche s nashim vozhdem?
- Razumeetsya, net!
Til ele sderzhalsya. On podoshel k Sosu s yazvitel'noj ulybkoj na gubah.
- Nu, chto teper', sovetnik?
- Sprosi Tora. - Sos ne znal, chto pridumaet borodach, no podozreval,
chto eto srabotaet.
- Ego slaboe mesto v samolyubii, - tiho, kak zagovorshchik, nachal Tor. -
On ne budet drat'sya, esli uvidit, chto mozhet proigrat'. Vystavit srazu ne
bolee pyateryh i, kak tol'ko udacha ot nego otvernetsya, otkazhetsya ot
prodolzheniya. Nam tut vygody nikakoj. No esli my zastavim ego vyglyadet'
smeshnym...
- Otlichno! - Sos shvatil ideyu. - Vystavim chetyreh nasmeshnikov. I
pust' oni dovedut ego do ser'eznogo srazheniya!
- I veseluyu kompaniyu v podderzhku, pust' gogochut vo vse gorlo.
- Ha, za etim delo ne stanet, - soglasilsya Sos, vspomniv, s kakim
iskusstvom voiny izdevalis' drug nad drugom v sostyazaniyah grupp.
Til pozhal plechami.
- Zanimajtes' etim sami, - burknul on, dvinuvshis' k palatke. - Ne moe
eto delo.
- A ved' dejstvitel'no hotel drat'sya, - zametil Tor, - no vyshel iz
igry. Nikogda ne smeetsya.
Oni ostanovilis' na podhodyashchej chetverke vesel'chakov, potom otobrali
eshche bolee zamechatel'nuyu gruppu bolel'shchikov dlya pervogo ryada.
Poedinki nachalis' v polden'. Iz ryadov protivnika vyshel vysokij
mechenosec, ser'eznyj muzhchina, kotorogo eshche vpolne mozhno bylo nazvat'
yunoshej.
So storony Sola vyshel Del, vtoroj kinzhal: kruglolicyj, plotno sbityj
i vechno smeyushchijsya, tonko i ehidno. Pervoklassnym bojcom on ne byl, no v
trenirovkah - chto udivlyalo vseh, poskol'ku tuchnye voiny uyazvimej dlya
ostryh orudij, - nikogda ne proigryval protiv mecha.
Mechenosec surovo oglyadel sopernika, voshel v krug i prinyal zashchitnuyu
stojku. Del vydernul odin iz kinzhalov i vstal naprotiv, s vos'midyujmovym
klinkom momental'no skopirovav pozu protivnika. Zriteli zasmeyalis'.
Skorej ozadachennyj, chem rasserzhennyj, mechenosec sdelal neskol'ko
probnyh vypadov. Del pariroval ih, oruduya malen'kim kinzhalom, kak mechom.
Bolel'shchiki razrazilis' hohotom.
Sos ispodtishka nablyudal za chuzhim vozhdem. Tomu sovsem ne bylo veselo.
Mechenosec poshel v nastoyashchuyu ataku, i Del, izyashchno vynuv vtoroj kinzhal,
sderzhal ego moshchnoe orudie seriej lozhnyh udarov i vypadov.
Sopernichat' s mechom kinzhal'naya para mogla lish' u redkih lovkachej. Del
vyglyadel uval'nem, no ego korenastaya figura uskol'zala na volosok ot mecha,
inerciyu kotorogo on chetko ispol'zoval. V poedinke protiv kinzhalov nel'zya
bylo zabyvat', chto ih dva. Bespolezno blokirovat' odin klinok, kogda
vtoroj ustremlyaetsya k otkrytoj celi, nuzhno bylo soblyudat' distanciyu.
Bud' mechenosec opytnee, taktika Dela mogla okazat'sya gibel'noj. No v
etom poedinke emu udavalos' - podstavlyaya sebya pod udar, grozivshij uvech'em,
- vynuzhdat' mechenosca pyatit'sya. I Del ne toropil razvyazku. On otsek u
protivnika pryad' volos i prinyalsya razmahivat' eyu, kak sultanom. Bolel'shchiki
reveli ot smeha. Zatem on akkuratno podrezal szadi shtany mechenosca, i tot
pospeshno uhvatilsya za nih. Lyudi Sola katalis' po zemle, podtyagivaya
sobstvennye bryuki i hlopaya drug druzhku po plechu, po spine.
Nakonec, ot lovkoj podnozhki, mechenosec vyvalilsya iz kruga, uzhe oshchutiv
pozor porazheniya. A Del, ne pokidaya krug, eshche razmahival i vrashchal svoimi
klinkami, slovno ne zametiv ischeznoveniya protivnika.
Vozhd' nablyudal etu scenu s zastyvshim licom.
Vtorym vyshel shestovik. Tor vystavil Kina, palichnika, i vtoroe
predstavlenie nachalos'. Dlya pushchej izdevki Kin srazhalsya lish' odnoj rukoj,
derzha vtoruyu palicu podmyshkoj, v zubah ili mezhdu nogami, veselya
izobretatel'nyh shutnikov. Obeskurazhennyj shestovik vyglyadel ryadom s nim
tupovatym rastyapoj. Kin vybil na ego sheste pal'cami drob' i, prignuvshis',
bol'no zabarabanil po nogam. Uzhe tiho posmeivalsya i kto-to iz sopernikov.
I tol'ko vozhd' slovno okamenel.
V tret'ej shvatke uzhe naoborot - Sev vyshel protiv palic. Napevaya
chto-to zabavnoe, "Ponizhe leti, kolesnica moya!", on tykal shestom v krugloe
bryushko sopernika, ne podpuskaya ego blizko. Voinu prishlos' vzyat' obe palicy
v odnu ruku, chtoby shvatit' shest. "O, net, Dzhon, net, Dzhon, net, Dzhon,
net!", smeshno ispolnil Sev i vyshib razom obe palicy iz ruki nezadachlivogo
sopernika, kotorogo teper' i drugie stali zvat' ne inache kak Dzhon.
Protiv bulavy vyshel Mok-"Utrennyaya zvezda". On vstupil v krug, so
svistom vrashchaya zhutkogo ezha nad golovoj. Protivnik, zashchishchayas', podnyal
bulavu, cep' zahlestnula ego ruku i - namotavshis' v sekundu - usilila udar
shara. Mok dernul, bulava otletela v storonu, a protivnik ustavilsya na
okrovavlennye pal'cy i razdroblennuyu kist'.
Mok podnyal bulavu, s uchtivym poklonom protyanuv ee rukoyat'yu k
soperniku:
- U vas est' eshche odna ruka. Otchego by eyu ne vospol'zovat'sya, poka
kosti cely?
Voin posmotrel na nego nevidyashchim vzglyadom i, ne znaya chem otvetit' na
svoe unizhenie, popyatilsya iz kruga.
Vozhd' pobezhdennyh, kazalos', poteryal dar rechi.
- YA nikogda ne... takogo nikogda ne...
- A chego ty zhdal ot svoih shutov? - usmehnulsya parenek s detskim
licom. On stoyal opershis' o mech i dlya svoego orudiya vyglyadel slabovatym. -
My-to vyshli drat'sya, a tvoi klouny - kuvyrkat'sya.
- Ty! - vzrevel vozhd'. - Ty srazish'sya s pervym moim mechom!
Paren' vrode kak ispugalsya:
- No ved' ty zhe govoril, tol'ko chetvero...
- Vse! Vse moi voiny budut drat'sya! No snachala ya hochu tebya i etu
gnusnuyu borodu ryadom s toboj! I etih dvuh bulavshchikov s luzhenymi glotkami!
- Nu davaj! - paren' podnyalsya i begom napravilsya k krugu. |to byl
Nek, kotoryj, nesmotrya na molodost' i vidimuyu nevzrachnost', byl chetvertym
sredi mechenoscev.
Borodoj byl, razumeetsya, Tor, a bulavshchikami - opytnye voiny pervogo i
vtorogo rangov.
K koncu dnya plemya Sola stalo bogache na tridcat' chelovek. Sol dumal
nad proshedshimi poedinkami celyj den'. Vyzval Sosa i Tora.
- |to oskorblyaet krug. My srazhaemsya, chtoby vyigrat' ili proigrat', a
ne dlya togo, chtoby ustraivat' posmeshishche.
I Sos otpravilsya k pobezhdennomu vozhdyu s izvineniyami i predlozheniem
ser'eznoj otvetnoj vstrechi. No tot byl uzhe syt po gorlo.
- Ne bud' ty bezoruzhnym, ya raskroil by tvoyu bashku v poedinke!
Pohod prodolzhalsya. Mesyacy na Bol'noj zemle vykovali prevoshodnuyu
boevuyu silu, a tochnaya sistema rangov pozvolyala kazhdomu zanyat' svoe mesto.
Sluchalis' i porazheniya, no oni s lihvoj pokryvalis' vyigryshami. Vremya ot
vremeni Tilu vypadala vozmozhnost' srazit'sya s vozhdem, vystavlyaya protiv ego
plemeni izbrannuyu gruppu - chego on i dobivalsya v pervyj raz. Dvazhdy on
pobezhdal, chem prines popolnenie v sem'desyat voinov. Odin raz - poterpel
porazhenie. Togda Sol vyshel iz uedineniya i vystavil tri svoi sotni protiv
pyatidesyati - a teper' sta - voinov pobeditelya. On vzyal mech i ubil vozhdya
vrazhdebnogo plemeni v takoj hladnokrovnoj, delovitoj atake, kakoj Sosu eshche
ne prihodilos' videt'. Tor otmechal dlya sebya ego tehniku, chtoby posle
privesti v primer svoim mechenoscam. A Til - esli on kogda-to i mechtal o
sverzhenii Sola - rasstalsya so svoimi fantaziyami v etot den'.
Lish' odnazhdy plemya podverglos' ser'eznoj opasnosti, kogda na doroge
pokazalsya ogromnyj, s goroyu muskulov muzhchina. On shel vrazvalochku, vertya
bulavoj kak obychnoj palicej. Sos byl v plemeni odnim iz samyh krupnyh
voinov, no neznakomec prevoshodil ego i v rostom, i shirinoj svoih plech.
Zvali ego Rok. Harakter u nego byl rovnyj, intellekt skudnovat, a
energiya toj chistoj radosti, kotoruyu on izluchal, nahodyas' v kruge,
ostavlyala ot sopernikov mokroe mesto.
- Drat'sya? Otlichno! - voskliknul on, shiroko ulybnuvshis'. - Odin, dva,
tri srazu! O'kej!
On prygnul v krug i stal podzhidat' zhelayushchih. Sosu pokazalos' dazhe,
chto on okonchil na "tri" lish' potomu, chto dal'she ne umel schitat'.
Til zainteresovalsya vyzovom i vystavil pervogo bulavshchika. Rok rinulsya
v ataku sovershenno beshitrostno. On poprostu gvozdil bulavoj napravo i
nalevo, i s takoj svirepost'yu, chto protivnik teryalsya. Popadaya ili
promahivayas', Rok ostavalsya nezadetym i, tesnya vse blizhe i blizhe k krayu,
nakonec, vyvel iz kruga tak nichego i ne sumevshego predprinyat' voina.
- Eshche! - pobedno uhmyl'nulsya on.
Til vzglyanul na svoego nesravnennogo bulavshchika, chto ne raz prinosil
pobedu, i nahmurilsya, eshche ne ponyav vpolne, chto proizoshlo.
So vtorym po rangu istoriya povtorilas'. Uzhe dvoe voinov, ustalyh,
izbityh, lezhalo na zemle.
I to zhe samoe, bez provolochek - s dvumya vedushchimi mechami i shestom.
- Eshche! - radostno vosklical Rok, no Tilu etogo bylo dostatochno. Za
kakih-nibud' desyat' minut on poteryal pyateryh luchshih voinov! I pobeditel'
ne vyglyadel ustavshim.
- Zavtra, - skazal on velikanu.
- Ladno! - razocharovanno soglasilsya Rok i prinyal gostepriimnoe
priglashenie na uzhin i nochleg. Pered tem, kak udalit'sya na pokoj, on umyal
dve porcii i treh ohochih molodic. Vse byli porazheny vnushitel'nost'yu ego
appetitov, proyavlennyh v obeih sferah. Rok pobezhdal vseh i vsya odin, dva,
tri srazu! Verilos' v eto s trudom, no kryt' bylo nechem.
Nautro on byl v polnom poryadke. Sol, poyavivshis' na etot raz, uvidel
svoimi glazami, kak Rok s legkost'yu sokrushil bulavu, palicy i kinzhaly,
rasplyushchil strashnuyu "zvezdu". Na udary, ego dostigshie, on ne obrashchal
vnimaniya, hotya nekotorye byli zhestoki. Krov' iz porezov on, kak tigr,
slizyval yazykom i smeyalsya. Otrazit' ego silu ne mogli nikakie priemy.
- Eshche! - krichal on posle ocherednogo razgroma, ne znaya ustalosti.
- My dolzhny ego zapoluchit'! - Sol v neterpenii szhal kulak.
- A kto ego smozhet pobedit'? - vozrazil Til. - On smyal uzhe devyateryh
luchshih, odnim mahom, i glazom ne morgnul. YA mog by ego prikonchit' mechom,
no bez krovi pobedit' i ya ne smogu. A mertvyj on nam ni k chemu.
- On dolzhen sojtis' s bulavoj, - Sos sam byl ozadachen. - Tol'ko ee
tyazhest' smozhet ego ohladit'. S moshchnoj, lovkoj, vynoslivoj bulavoj.
Til kivnul v storonu treh luchshih bulavshchikov, sidevshih po pravuyu ruku
ot Roka. Oni byli uvity povyazkami, gde ih myshcy i kosti postradali ot
udarov giganta.
- Esli proigrali voiny vysshih rangov, to nam nuzhen voin voobshche bez
ranga.
- Da, - Sol podnyalsya.
- Postoj! - zakrichali oba v odin golos.
- Ty ne dolzhen, - Sos zapnulsya ot volneniya. - Ty slishkom mnogim
riskuesh'.
- Tot den', kogda ya budu pobezhden - budet dnem, kogda ya pojdu na
Goru.
On vzyal bulavu i napravilsya k krugu.
- Vozhd'! - obradovalsya Rok, uznav ego. - Srazimsya?
- On dazhe ne pred®yavlyaet uslovij! - prostonal Til. - |to ne bolee chem
prostoj poedinok.
- Srazimsya, - otvetil Sol i vstupil v krug.
Sos bol'she ne vozrazhal. V stremitel'nom dvizhenii k imperii tol'ko
takaya stavka, kak celoe plemya, mogla opravdat' lichnoe uchastie Sola, inache
vse proishodivshee bylo prestupnym rastochitel'stvom. Sluchajnosti nel'zya
bylo isklyuchit'. No oni uzhe ponyali, chto ih vozhd' ozabochen v poslednee vremya
i eshche chem-to, krome imperii. No ne podtverzhdenie sobstvennogo masterstva
volnovalo ego - ono uzhe s lihvoj bylo dokazano v kruge. I, byt' mozhet,
tol'ko muzhchine, lishennomu oruzhiya, dano bylo ponyat', kak gluboko mogli
zalegat' shramy ot lisheniya inogo roda.
Rok atakoval v svoej obychnoj manere, vertya bulavoj kak vetryanaya
mel'nica. No kazhdyj otvet Sola byl produman i tochen. Fizicheskoj moshchi on
protivopostavil lovkost', podsekaya ego bulavu v samom nachale razbega, ne
davaya ej nabrat' sokrushitel'nuyu silu. Ujdya ot moshchnoj dugi, korotkim i
pryamym udarom, tak voshishchavshim Sosa, on porazil giganta v visok. V ruke
Sola bulava nikogda ne byla medlennoj i neuklyuzhej. No protivnik perenes
udar, slovno i ne zametiv. Vse takzhe ulybayas', on snova zavertel bulavoj.
Sol vynuzhden byl otstupit' i pustit'sya na ulovki, chtob ne okazat'sya za
krugom, no Rok presledoval ego vplotnuyu.
Strategiya Sola byla prosta: sberech' sily, zastavlyaya sopernika tratit'
energiyu vpustuyu. Kak tol'ko Rok otkryvalsya, bulava mgnovenno razila ego v
golovu, plecho ili zhivot, oslablyaya voina. No tol'ko Rok nikak ne hotel
slabet'.
- Hor-rosho! - rychal on pri kazhdom popadanii Sola - i nastupal snova.
Proshlo polchasa. Plemya tolpilos' vokrug areny i potryasenno sledilo za
poedinkom. Vse znali, na chto sposoben vozhd', no neistoshchimaya energiya Roka
obeskurazhivala vseh. Bulava - orudie massivnoe, tyazheleyushchee s kazhdym
vzmahom. V dolgoj shvatke ruka dereveneet - a Rok slovno i ne napryagalsya,
ne sbavlyaya napora.
Nakonec, Sol otkazalsya ot vyzhidatel'noj taktiki i pereshel v
nastuplenie. On sam nepreryvno vrashchal bulavoj, vynuzhdaya Roka oboronyat'sya.
Vpervye voiny uvideli giganta v oborone. V zashchite on okazalsya slab, i
vskore bulava Sola so vsego razmaha vletela emu v sheyu.
Uvidev, kak dernulas' golova velikana, a iz otkrytogo rta bryznula
slyuna, Sos poter sobstvennuyu sheyu ot simpaticheskoj boli. Udar dolzhen byl
ulozhit' Roka do utra. No tot lish' zamer, vstryahnul golovoj i uhmyl'nulsya.
- Horosho! - i zamolotil snova.
Pot gradom katilsya s Sola. On uzhe opyat' ushel v oboronu, povtoryaya
obvodnye manevry, a gigant zhal s prezhnej neukrotimost'yu. Sol eshche ni razu
ne popal pod udar, ego zashchita byla slishkom umeloj, no i emu ne udavalos'
ni sbit', ni vymotat' protivnika.
Eshche cherez polchasa on predprinyal eshche odnu popytku i bezuspeshno. Rok
kazalsya neuyazvimym. Posle etogo Sol ogranichilsya zashchitoj.
- Kakoj u nas rekord dlya bulav? - sprosil kto-to.
- Tridcat' chetyre minuty.
Tajmer, vzyatyj Torom so stoyanki, ukazyval na chas sorok minut.
- Tak dolgo i v takom tempe... - proiznes borodach. - |to chto-to
neveroyatnoe.
Teni stali dlinnee. Shvatka prodolzhalas'.
Sos, Til, Tor i drugie sovetniki soshlis' dlya soveshchaniya.
- Skoro oni budut drat'sya v temnote! - ne verya samomu sebe,
voskliknul Tan. - I Sol ne mozhet podstupit'sya, i Rok ne mozhet odolet'.
- Nam nuzhno prekratit' eto, poka oba ne svalilis' zamertvo, -
proiznes Sos.
- Kak?
V etom-to i byla zagvozdka. Nikto dobrovol'no ne sdastsya, eto yasno. A
poedinku ne vidno bylo konca. Sila Roka ne issyakala, no uporstvo i
masterstvo Sola byli ej pod stat'. No s nastupleniem temnoty stanovilsya
vse bolee vozmozhnym fatal'nyj ishod, kotorogo nikto ne zhelal.
|to byla nevoobrazimaya situaciya. Vopros zaklyuchalsya v tom, kak vyjti
iz nee s chest'yu? I oni reshili slegka narushit' kodeks kruga.
Komanda shestovikov vorvalas' v krug, obstupiv sopernikov:
- Hvatit! - oral Sev. - Basta! Brek! Nich'ya!
Rok vyrvalsya i stoyal v polnom nedoumenii.
- Uzhinat'! - kriknul emu Sev. - Spat'! ZHenshchiny!
|to podejstvovalo:
- O'kej!
Sol podumal, prinimaya v raschet sgushchayushchiesya sumerki.
- Ladno.
Rok podoshel k nemu i pozhal ruku.
- A ty nichego, malysh! V drugoj raz nachnem utrom, o'kej? Bol'she dnya.
- O'kej! - soglasilsya Sol, i vse zasmeyalis'.
Noch'yu Sola naterla emu ruki, nogi i spinu maz'yu, ulozhila dlya horoshego
otdyha chasov na dvenadcat'. Rok udovletvorilsya odnoj bogatyrskoj porciej i
odnoj yadrenoj, krutobedroj molodkoj. Ot vrachevaniya svoih polyhayushchih ssadin
on s prezreniem otkazalsya.
- Horoshaya draka! - skazal on veselo.
Na sleduyushchij den' on otpravilsya svoej dorogoj, ne vzyav pobezhdennyh
voinov.
- Tol'ko dlya interesa! - ob®yasnil on. - Horosho! Horosho!
Oni provodili ego vzglyadom. On shel vniz po doroge, mycha bessvyaznyj
motiv i zhongliruya svoej bulavoj.
- Moj god zakonchilsya.
- Da... - Sol medlil. - Ne hochetsya tebya otpuskat'. Ty verno sluzhil.
- V tvoem rasporyazhenii teper' pyat' soten voinov, izbrannyj krug
sovetnikov. YA tebe bol'she ne nuzhen.
- Ty nuzhen mne. Krome tebya, u menya net druzej.
Sol podnyal glaza, i potryasennyj Sos uvidel slezy.
Podoshla Sola, obhvativ rukami ogromnyj zhivot. Skoro ee otpravyat k
nenormal'nym, chtoby ona razreshilas' ot bremeni.
- Vozmozhno, u tebya budet syn... - Sos smutilsya.
- Vozvrashchajsya, kogda najdesh' to, chto ishchesh'. - Sol, pohozhe, smirilsya s
neizbezhnym.
- Vernus'.
Vecherom on pokinul lager'. Put' ego lezhal na vostok. S kazhdym dnem
mestnost' stanovilas' vse bolee znakomoj: on priblizhalsya k svoemu detstvu.
Sos dvigalsya po samoj kromke Bol'noj zemli. Kakie ogromnye goroda
stoyali nekogda tam, gde teper' carstvovala nevidimaya smert'. Poyavyatsya li
kogda-nibud' eshche takie zhe gigantskie obitalishcha lyudej? Esli doveryat'
knigam, v centre etih mahin ne roslo ni bylinki, i zemlya mezhdu zdaniyami
byla zakovana v kamen' i asfal't, gladkij, kak poverhnost' ozera, a
mashiny, kotorymi i sejchas pol'zovalis' nenormal'nye, rabotali povsyudu i
mogli delat' vse. Vzryv unichtozhil tot mir. Pochemu?
Serdce zakolotilos', kogda spustya mesyac on ochutilsya u do boli
znakomogo zdaniya. Proshlo lish' poltora goda, kak on konchil uchit'sya v etoj
shkole i nachal zhizn' stranstvuyushchego voina. No to vremya kazalos' teper'
chuzhdym, neponyatnym, sushchestvovavshim kak by otdel'no ot nyneshnej ego zhizni.
On minoval vhodnuyu arku i, chuvstvuya strannyj trepet, pochti boyazn',
zashagal po koridoru k dveri s toj srazu uznannoj tablichkoj "Direktor".
Neznakomaya emu devushka sidela za stolom, veroyatno, nedavnyaya
vypusknica. Ochen' milen'kaya, i sovsem eshche devchonka.
- YA hotel by videt' mistera Dzhounsa.
Slozhnoe imya on vygovoril s osobym staraniem.
- A kto ego sprashivaet? - ona s lyubopytstvom smotrela na Glupysha,
vazhno vossedavshego na pravom ego pleche.
- Sos... - on soobrazil, chto eto imya ni o chem ne skazhet. - Byvshij
uchenik. On znaet menya.
Melodichnym golosom devushka proiznesla neskol'ko slov po selektoru,
vyslushala otvet.
- Doktor Dzhouns zhdet vas, - ona ulybnulas'. I posmotrela s takoj
teplotoj, slovno on i ne byl varvarom, pokrytym gryaz'yu, s neopryatnoj,
vsklokochennoj borodoj, s pyatnistoj pticej na pleche.
On byl pol'shchen ee vnimaniem i ulybnulsya v otvet, hotya dogadyvalsya eta
lyubeznost' - lish' professional'naya privychka sekretarshi.
Direktor vstal emu navstrechu.
- Nu konechno! Pomnyu. Klass 107, potom ty reshil zanyat'sya mechom, ne
pravda li? Tak kak teper' tebya zovut?
- Sos.
On ne srazu soobrazil, chto direktor, uzhe znavshij ego imya, prosto
daval povod ob®yasnit' strannuyu peremenu. Mister Dzhouns prishel na pomoshch':
- Zanyatnaya shtuka, eti trehbukvennye sochetaniya. Hotel by ya znat',
otkuda oni proishodyat... Nu, sadis', Sos. Rasskazhi o sebe. Gde ty razdobyl
svoyu pticu? Esli ya smyslyu chto-to v faune Bol'noj zemli, eto nastoyashchij
vorobej-peresmeshnik, - zabotlivye, otecheskie notki yavstvenno slyshalis' v
ego golose. - Tebya nosilo po opasnoj zone? Ty vernulsya, chtoby ostat'sya?
- YA... ne znayu, vryad li... Ne znayu, chego mne hotelos' by teper'...
On slovno pochuvstvoval sebya mal'chikom, oshchutiv yunosheskuyu
neuverennost'.
- Nikak ne mozhesh' reshit', zdorovyj li ty ili nenormal'nyj, da? -
Dzhouns rassmeyalsya, dobrodushno i veselo. - Vybor ne prost. Mne i samomu
hochetsya inogda zabrosit' vse, vzyat' odno iz slavnyh orudij i... Nadeyus',
ty nikogo ne ubil?
- Net. - On vspomnil zlopoluchnogo nasmeshnika Nora. - Vo vsyakom
sluchae, lichno. Da i srazhalsya-to lish' neskol'ko raz, iz-za vsyakih pustyakov.
Poslednij raz - za svoe imya.
- Aga, i ni za chto bol'she?
- Nu... mozhet byt', za zhenshchinu.
- ZHizn' v prostom mire ne vsegda prosta, verno? Esli hochesh'
podelit'sya...
I - to li otecheskoe vnimanie Dzhounsa, to li prosto hotelos'
vygovorit'sya - Sosa vdrug prorvalo i, vdavayas' v detali, vspominaya to,
chto, kazalos' by, davno ushlo iz ego pamyati, on rasskazal obo vsem, bez
utajki.
- Zdes' dejstvitel'no est' nad chem podumat'. - Direktor pogruzilsya v
razmyshleniya, nahmuriv lob i poser'eznev. Zatem, slovno ochnuvshis', on
kosnulsya selektora:
- Miss Smit, bud'te lyubezny. Ne otyshchite li vy dannye nekoego Sola...
S-O-L. Skorej vsego god, net, dva goda nazad, zapadnoe poberezh'e. Spasibo.
- A razve on hodil v shkolu? - Takaya mysl' ne prihodila Sosu v golovu.
- Ne v etu, konechno. No u nas est' i drugie podgotovitel'nye shkoly. A
sudya po tvoemu rasskazu, mne sdaetsya, on gde-to obuchalsya. Sejchas miss Smit
proverit na komp'yutere. Vozmozhno, chto-to o nem i najdem.
Proshlo neskol'ko minut. Pozhaluj, emu sledovalo pomyt'sya, prezhde chem
poyavit'sya zdes'. On ispytyval nekotoruyu nelovkost' ot svoego vida. U
nenormal'nyh byl punktik v otnoshenii gryazi. Ne mogli dolgo hodit'
nemytymi. Vozmozhno potomu, chto oni predpochitali nahodit'sya v zdaniyah, v
mashinah. A tam zapahi ne rasseivayutsya.
- |ta devushka, - on sprosil lish', chtoby zapolnit' pauzu, miss Smit...
|to vasha uchenica?
Dzhouns snishoditel'no ulybnulsya.
- Uzhe net. YA dumayu, ona starshe tebya na god. Gde-to na god, tochno
skazat' trudno, ee podobrali mnogo let nazad vozle radioaktivnoj zony,
sovershenno odichavshuyu. Opredelit' ee proishozhdenie my tak i ne smogli. Ona
vospityvalas' v drugom zavedenii, no peremeny v ee, e-e... manerah -
ochevidny. Gde-to v glubine ona eshche, ya by skazal, dikovata, no s rabotoj
spravlyaetsya, i ochen' neploho.
|ta istoriya pereklikalas' s sobstvennoj biografiej Sosa, hotya emu by
i v golovu ne prishlo; chto takoe sozdanie rodilos' v lesu.
- Neuzheli vseh svoih lyudej vy berete...
- Iz real'nogo mira? Da, kak pravilo. YA ved' i sam let tridcat' tomu
nazad vhodil v krug s mechom...
- S mechom? Vy!?
- Prinimayu tvoe udivlenie, kak kompliment. Da, ya dralsya v kruge.
Vidish' li...
- Doktor Dzhouns, ya nashla, - prozvuchalo iz selektora - S.O.L. Hotite,
ya zachitayu?
- Da-da, pozhalujsta.
- Sol: prisvoennoe imya - kod dlya mutirovavshego najdenysha,
transplantaciya yaichek, insulinovaya terapiya, razvivayushchee fizicheskoe
obuchenie. Vypushchen iz priyuta v San-Francisko B/107. Vam nuzhna bolee
detal'naya informaciya, doktor Dzhouns?
- Net, blagodaryu. |togo vpolne dostatochno, miss Smit. - On povernulsya
k Sosu. - Pohozhe, tvoj drug byl sirotoj. YA pomnyu, let pyatnadcat' nazad na
zapadnom poberezh'e byli kakie-to besporyadki... My razbiralis' s
posledstviyami. Sem'i byli unichtozheny, deti iskalecheny - takoe vremya ot
vremeni vstrechaetsya sredi primitivnyh plemen. Tvoego druga kastrirovali v
pyatiletnem vozraste, on byl odin iz teh, komu povezlo, ih obnaruzhili
vovremya, inache by on istek krov'yu... Transplantaciyu proizveli radi
testosterona, a insulinovaya shokoterapiya pomogla ustranit' travmiruyushchie
vospominaniya. Vse, chto smogli dlya nego sdelat'. Vidimo, on ne byl
predraspolozhen k umstvennomu razvitiyu, kak ty, i vzamen poluchil
fizicheskoe. Kak vidno iz tvoego rasskaza, ono bylo isklyuchitel'no
effektivnym, on, kazhetsya, horosho prisposobilsya.
Teper' Sosu koe-chto stalo bolee ponyatnym; to, chto ran'she v obshchenii s
Solom stavilo v tupik, poluchilo svoe ob®yasnenie. Osirotev - iz-za dikih
zakonov plemeni - v nezhnom vozraste, on estestvenno vsemi silami stremilsya
zashchitit' sebya, ustranit' lyubogo cheloveka, lyuboe plemya, esli oni mogli
predstavlyat' dlya nego lichnuyu ugrozu. Vyros v priyute i, - ne znaya kak
opoznat' ee i chto s nej delat', - iskal druzhby. I nuzhdalsya v sobstvennoj
sem'e, kotoruyu zashchishchal by fanaticheski. I kakoj dragocennost'yu dolzhen byl
stat' dlya nego rebenok - dlya muzhchiny, kotoryj sam ne mog byt' otcom!
Smes' vseh etih obstoyatel'stv s fizicheskoj universal'nost'yu i
uporstvom, dostojnym geniya, - vot on, Sol.
- Zachem vy vse eto delaete? - Sos slovno drugimi glazami stal
smotret' na mir. - YA imeyu v vidu stoyanki: vy stroite ih, napolnyaete...
Obuchaete detej, otmechaete granicy Bol'noj zemli, vypuskaete teleprogrammy.
I za vse eto - nikakoj blagodarnosti! Znaete, kak vas nazyvayut?
- Te, kto zhazhdut bessmyslennyh priklyuchenij, slavy - pust' ostayutsya
pri svoem. |to, v konce koncov, vopros temperamenta, a on s vozrastom
menyaetsya. Mnogie vse zhe predpochitayut zhit' spokojno i s pol'zoj.
- No ved' vse eto moglo prinadlezhat' tol'ko vam! Ved' ostav'te voinov
bez edy, bez odezhdy... Oni pogibli by!
- CHto zh... Ves'ma razumnaya prichina dlya nashih uslug, tebe ne kazhetsya?
Sos tryahnul golovoj:
- Vy uhodite ot voprosa.
- YA ne mogu tebe otvetit'. Pridet vremya, i ty otvetish' sam. I togda,
byt' mozhet, prisoedinish'sya k "nenormal'nym". A poka... My vsegda gotovy
pomoch', vse chto v nashih silah...
- I chem vy mozhete pomoch' cheloveku, kotoryj nuzhdaetsya v oruzhii i ne
imeet na nego prava. Kotoryj lyubit zhenshchinu, a ona prinadlezhit drugomu?
- Izvini, moj drug, - Dzhouns ulybnulsya snova. - No posmotri na svoi
problemy ob®ektivno. I ty uvidish': oni prehodyashchi. Oni reshayutsya, i ochen'
prosto.
- Vy govorite o drugih zhenshchinah? Vy zovete vashu sekretarshu "miss", ya
znayu, eto znachit, chto ona ishchet muzha. No ya ne nahozhu v sebe togo, chto
otvechalo by etomu zhelaniyu. YA vsegda hotel chestno sojtis' s devushkoj, otdav
ej braslet, tak zhe kak s muzhchinami - shodilsya v chestnom poedinke. I vyshlo
tak, chto ya predpochitayu odnu - vsem. I ona lyubit menya.
- CHto zh... - Dzhouns vzdohnul. - Takova priroda lyubvi. No, kak ya
ponimayu, ona mozhet ujti k tebe, vypolniv obyazatel'stva pered Solom...
- Ona ne mozhet prosto "ujti" ko mne! Ej nuzhno gromkoe imya, a ya lishen
dazhe oruzhiya.
- No ona zhe priznaet vysotu tvoego polozheniya v plemeni. Obresti
voinskuyu reputaciyu... Ty uveren, chto eto ee zhelanie, a ne tvoe
sobstvennoe?
Sos molchal. Ubezhdeniya, vyskazannye vsluh, vdrug stali teryat' svoj
smysl.
- Stalo byt', vse svoditsya k oruzhiyu. No ved' ty ne otreksya ot vseh
ego vidov - tol'ko ot shesti standartnyh...
- A razve eto ne odno i to zhe?
- Ni v koem sluchae. V zemnoj istorii byli sotni vidov oruzhiya. My
ogranichilis' shest'yu dlya udobstva. No mogli by predlozhit' i drugie, i dazhe
- esli b oni ponravilis' - naladit' massovoe proizvodstvo. Ty, k primeru,
pol'zovalsya pryamym mechom s vitoj rukoyat'yu. On sdelan po srednevekovomu
obrazcu, hotya, konechno, nash bolee vysokogo kachestva. No ved' est' eshche
sabli s krivym klinkom, rapiry dlya fehtovaniya. Rapira s vidu poskromnej
mecha, no eto bolee smertonosnoe oruzhie, v takom ogranichennom prostranstve
kak vash boevoj krug...
- YA otkazalsya ot mecha v lyubyh ego vidah i ne sobirayus' lovchit',
vyvorachivat'sya so vsyakimi nazvaniyami...
- Da... YA dogadyvalsya, chto ty tak otvetish'. Znachit, ty otvergaesh'
lyuboj vid klinka, bulavy ili shesta?
- Da.
- A my isklyuchaem pistolety, duhovye ruzh'ya i bumerangi - vse, chto
porazhaet na rasstoyanii ili dejstvuet vne pryamoj zavisimosti ot fizicheskoj
sily. Luk i strely my dopuskaem dlya ohoty, no v kruge - chto ot nih za
pol'za?
- Nu vot. Ves' zapas ischerpan.
- Da net zhe, Sos. S chego ty vzyal? CHelovek kuda izobretatel'nej. A
esli uzh delo kasaetsya sredstv razrusheniya!.. Voz'mi, k primeru, knut.
Obychno polagayut, chto eto instrument nakazaniya. No chem i ne oruzhie? Dlinnaya
prochnaya plet' na korotkoj rukoyati, - odno dvizhenie kisti, i mozhno sorvat'
s cheloveka odezhdu. Ili, zahlestnuv ruku, dernut', svalit' s nog. Ili
vybit' glaz... Strashnaya shtuka, esli v opytnoj ruke.
- A kak im zashchishchat'sya ot bulavy?
- Da tak zhe, kak kinzhal'shchiki: derzhat'sya podal'she.
- Zashchita mne nuzhna ne men'she, chem napadenie.
No Sos uzhe chuvstvoval: podhodyashchee oruzhie mozhet byt' najdeno. On i ne
podozreval, chto Dzhouns stol'ko znaet o prakticheskoj zhizni, prosto chudo,
chto nogi prinesli ego k shkole!
- Davaj poimproviziruem. - Dzhouns szhal pal'cami obryvok shnura. - Set'
horosha dlya zashchity, no... Nu konechno, pochemu by i net!
- SHnur?
- Garrota. Verevka, kotoroj dushili. Sredstvo vernoe, ne somnevajsya.
- No poka ya budu podbirat'sya k kinzhal'shchiku, on vypustit mne kishki. A
protiv mecha ili bulavy...
- Dlinnaya verevka ostanovit. CHto-nibud' pohozhee na cep': gibkoe,
dostatochno prochnoe, chtoby vyderzhat' udar klinka, no i tyazheloe, chtob sbit'
bulavu. Metallicheskaya verevka. Goditsya i dlya napadeniya, i dlya zashchity.
- Verevka... - Sosu ne hvatalo voobrazheniya, chtob predstavit' ee v
vide oruzhiya.
- Ili bola. Po-ispanski. Eyu lovili skot... - Dzhouns byl uvlechen hodom
sobstvennoj mysli. - Razumeetsya, esli ty ne budesh' metat' ee polnost'yu.
Stal', utyazhelennye koncy... Pojdem-ka v masterskuyu, glyanem, chto imeetsya v
nashem rasporyazhenii.
Pri vyhode miss Smit snova ulybnulas' emu, no on sdelal vid, chto ne
zametil. I ulybka byla chudesnaya, i volosy lezhali krasivymi legkimi
volnami, no...
CHerez pyat' mesyacev, pochuvstvovav uverennost' v sebe, on snova vyshel
na dorogu. Miss Smit nichego ne skazala pri rasstavanii, Dzhouns byl
grusten.
- Esli vdrug u tebya ne zaladitsya, Sos...
- Ne znayu. Ne mogu poka obeshchat'.
I Glupysh na ego pleche chiriknul.
Kak i dva goda nazad, Sos otpravilsya na poiski svoej sud'by. Togda on
nazval sebya Sol-Mechenosec, ne podozrevaya neozhidannogo rezul'tata vybora
stol' zvuchnogo imeni. Sol-Mechenosec vhodil v krug radi razvlecheniya, dlya
podderzhki reputacii ili prosto slegka povzdoriv. Sos-Verevka hotel
dobit'sya vershin. Togda on bral lyubuyu zhenshchinu, teper' mechtal lish' ob odnoj.
Byla, pravda, eta malen'kaya miss Smit. Pri drugih obstoyatel'stvah on,
pozhaluj, mog by i uvlech'sya. Obrazovannaya - eto dostoinstvo redko vstretish'
v pervobytnom mire. I ona ostavila by mir nenormal'nyh, esli by on pozval.
No on ne pozval... Ne bylo li v etom oshibki? No Sola!..
Gde teper' vozhd' so svoim plemenem? Ostavalos' sobirat' po doroge
sluchajnye svedeniya i idti po sledu, sovershenstvuya zaodno i svoe
masterstvo. Strannoe oruzhie dolzhno bylo prinesti schast'e.
Pochki tol'ko-tol'ko proklyunulis' na derev'yah, byla eshche rannyaya vesna.
Voiny privodili svoi sem'i na stoyanki, boyas' ostavlyat' ih v palatkah v
stol' peremenchivuyu pogodu. Poyavlyalis' zdes' i nezamuzhnie devushki dlya
osobyh svoih sostyazanij. Sos vlivalsya v eto tesnoe tovarishchestvo, spal
chasto na polu, otkazyvayas' delit' kojku s zhenshchinami, i zavodil
neprinuzhdennye besedy. Plemya Sola? Nikto ne znal, hotya i slyshali. Bol'shoe
plemya, tysyacha voinov. Luchshe sprosit' kogo-nibud' iz vozhdej, oni vsegda v
kurse.
Uzhe na vtoroj den' on vstupil v krug s palichnikom. Tot, pozhav
plechami, s somneniem proiznes:
- Razve verevka - oruzhie?
I Sos, vpolne po-druzheski, predlozhil ispytat' ee v boevom spore.
Lyubopytnye svideteli stolpilis' u kruga. Sos chuvstvoval, naskol'ko on
okrep, naskol'ko stal sil'nee za eti dva goda. On muzhal, vse bol'she i
bol'she obrastal muskulami. On prevratilsya uzhe v plotnogo, krepkogo
muzhchinu, ot kotorogo veyalo uverennost'yu i moshch'yu. Ne proyavilos' li v etom
dejstvie radiacii? |tot vopros net-net da i prihodil emu v golovu.
Fizicheski on byl gotov k shvatke, no skol'ko vremeni proshlo s togo,
poslednego, rokovogo poedinka! Ladoni ego vspoteli, on vdrug pochuvstvoval
sebya chuzhim v etom kol'ce, gde pravila sila.
Tonkaya metallicheskaya verevka - pyati futov dlinoj, s gruzilami na
oboih koncah - vesila neskol'ko funtov. On nosil ee na pleche, svernuv v
kol'co. Kogda, stoya licom k soperniku, Sos otmotal neskol'ko futov i
sdelal skol'zyashchuyu petlyu, Glupysh speshno retirovalsya na blizhajshee derevo.
Sos poshel v ataku, i v otvet sverknuli palicy: pravaya nad ego
golovoj, levaya - v meste zashchity. Sos otprygnul i skachkami podalsya k
dal'nej cherte kruga. Vnutrennyaya nelovkost' uzhe pokinula ego. Protivnik
priblizilsya, i verevka, streloj metnuvshayasya iz ruki, ohlestnula zapyast'e
palichnika. Ryvok - i voin, spotykayas', ponuzhdaemyj siloj trosa - potyanulsya
za nej.
Rasschitannym rezkim dvizheniem Sos osvobodil protivnika, i verevka
pruzhinoj vernulas' v ego protyanutuyu ruku. Voin, boyas' popast'sya snova,
atakoval, ograzhdaya sebya bystrymi, mel'kayushchimi udarami palic. Sos metnul
petlyu emu na sheyu, nyrnul pod rukoj i opyat' otskochil k dal'nej cherte.
Petlya, shvativ za gorlo, dushila, bespomoshchnoe telo popyatilos' nazad.
Eshche ryvok - i snova voin svoboden. Sos mog zakonchit' shvatku
nemedlenno. No hotelos' dokazat' i sebe, i drugim, chto ego oruzhie sposobno
pobezhdat' samymi raznymi sposobami. I eshche byla mysl': uznat' slabye mesta
svoego oruzhiya, poka ne sluchilos' ser'eznogo stolknoveniya.
Palichnik priblizilsya s opaskoj, vysoko podnyav ruku, chtob otrazit'
kovarnuyu petlyu. Vnezapno on prygnul, namerevayas' vnezapnym udarom
perelomit' hod poedinka, - i Sos vlepil emu v lob massivnym gruzilom.
Voin pokachnulsya. Otstupaya nevernymi shagami, on uzhe chuyal svoe
porazhenie. Krasnyj rubec vzdulsya nad glazom, slezy katilis' gradom, palicy
bestolkovo mel'kali v vozduhe. Udar' Sos chut' nizhe - i delo moglo
konchit'sya uvech'em.
Sos rasslabilsya. Hotelos' vybrat' shchadyashchij konec. I vdrug palica -
tochnym udarom - popala v visok. Sos rasteryalsya, i udary nemedlenno
posypalis' na golovu i plechi.
On edva uvernulsya. Davno, davno on ne byl v kruge! Ataku nel'zya bylo
oslablyat'. Eshche povezlo, protivnik bil bez rascheta, kuda popalo.
Otorvavshis' na bezopasnuyu distanciyu, on reshil konchit' boj. Verevka
shvatila shchikolotku sopernika, strenozhiv ego. Ryvok - i on tyazhelo ruhnul.
Sos sklonilsya nad palichnikom, ssutulivshis', chtob smyagchit' besporyadochnye
udary, styanul ego ruki vtoroj petlej, shvatilsya obeimi rukami za uzly i,
raskrutiv poverzhennogo sopernika, vypustil, kak metatel'nyj snaryad.
Vyletev iz kruga, telo upalo na luzhajke za polosoj graviya.
Posleduyushchie poedinki - v prodolzhenie neskol'kih nedel' - ukrepili
reputaciyu Sosa. Vyshkolennaya verevka chetko podsekala ruku s mechom ili
bulavoj, petlya-udavka ohlazhdala pyl provornyh kinzhal'shchikov. Tol'ko shest
byl opasen. Stoilo metnut', i nesgibaemaya zherd' totchas rushila traektoriyu
trosa. No shest byl orudiem zashchity, chto pozvolyalo obnaruzhit' bresh' v
dejstviyah sopernika i poluchit' pereves. I vse zhe s shestom luchshe bylo ne
svyazyvat'sya.
O plemeni Sola po-prezhnemu ne bylo dostovernyj svedenij, slovno ono
vnezapno ischezlo. I on otpravilsya iskat' blizhajshee bol'shoe plemya. Takim
okazalos' plemya Pita, voiny kotorogo srazhalis' v parah.
On ne byl uveren, chto vozhd' podelitsya svedeniyami s neznakomcem, a
partnera dlya parnoj shvatki za informaciyu u nego ne bylo. On vnutrenne
podobralsya i zashagal k lageryu Pita, nadeyas' najti reshenie posle.
CHerez tri dnya on stolknulsya s bulavshchikom-gigantom. Tot priblizhalsya ne
spesha, poigryvaya svoim orudiem i mycha bessvyaznyj motiv. Sos zamer ot
udivleniya: vot tak vstrecha! Rok, neutomimyj gromila, iz chistoj radosti
draki dubasivshij Sola dobruyu polovinu dnya.
- Rok!
Gigant ostanovilsya, ne uznav ego.
- Kto? - garknul on, postaviv svoyu bulavu.
- My vstrechalis', pomnish' svoj prervannyj boj?
- A! Horoshaya draka! - osklabilsya Rok, vspomniv Sola.
- Ne hochesh' pojti so mnoj? - Sos srazu podumal o parah Pita. Esli
imet' takogo naparnika!.. - YA ishchu Sola. Mozhet, nam vmeste udastsya ego
najti? Eshche odna horoshaya draka...
- O'kej! - soglasilsya Rok. - Idem so mnoj.
- YA hotel navesti spravki u Pita. A ty idesh' drugoj dorogoj.
Rok ne vnyal dovodu.
- Moya doroga, - on podnyal tyazheluyu bulavu.
Byl lish' odin sposob povernut' velikana, opasnyj sposob.
- YA srazhus' s toboj. Moya pobeda - idem so mnoj. O'kej?
- O'kej! - soglasilsya Rok s ustrashayushchim voodushevleniem. Vozmozhnost'
draki ego vsegda podogrevala.
Prishlos' prodelat' dvuhchasovoj perehod obratno do blizhajshego kruga.
Bylo uzhe daleko za polden', no velikan rvalsya v boj.
- Ladno, zakonchim do temnoty.
- O'kej!
Oni vstupili v krug, i zriteli totchas sbezhalis' so vseh storon.
Kto-to uzhe videl, kak deretsya Rok, mnogie slyshali o nem. Drugie -
isprobovali verevku Sosa. Ishod stol' redkogo poedinka vyzyval azartnye
spory. I v bol'shinstve, sporili lish' o vremeni, kotoroe ponadobitsya Roku,
chtoby odolet'.
Vse hudshie opaseniya Sosa opravdalis'. Rok zapustil po orbite svoyu
bulavu, preziraya lyubye pomehi. Sos nyryal, uvilival i otstupal, chuvstvuya
sebya sovershenno otkrytym bez tyazhelogo oruzhiya. Rano ili pozdno - i ego
dostanet sokrushitel'nyj udar. Rok slovno ne osoznaval, kakovo ego
sopernikam ot etih udarov, dlya nego draka byla lish' razvlecheniem.
Sos uvernulsya, zaarkaniv ego ruku. Rok prodolzhal molotit'
po-prezhnemu, tashcha za soboj i verevku, i Sosa. Neveroyatnaya sila! Sos
perebrosil udavku cherez golovu i zahlestnul na neob®yatnoj shee. Rok molotil
kak ni v chem ne byvalo, napryagshi muskuly tak, chto petlya raspolzlas'.
Zriteli izdali potryasennyj vzdoh. Sos dazhe zametil: koe-kto iz nih
oshchupyvaet sobstvennuyu sheyu s voshishchenno-nedoverchivym vyrazheniem v glazah.
On ostavil zateyu s udavkoj, sosredotochilsya na nogah. Pri lyuboj vozmozhnosti
- obhvatyval ih s rezkim ryvkom. Velikan vysilsya, kak skala rasstaviv
nogi, on podderzhival ravnovesie bokovymi zamahami, i zatem s takoj yarost'yu
lupil po verevke, chto konec ee rvalsya iz ruk, obzhigaya ladoni.
Poka Sosu udavalos' izbegat' moshchnyh udarov, hotya bulava inogda i
zadevala, i eto bylo ves'ma chuvstvitel'no. Nuzhno bylo vybirat' ili vyjti
iz kruga, ili vyletet' iz nego s uvech'em.
No on ne dolzhen sdavat'sya! Rok byl nuzhen, da i hotelos' nadeyat'sya,
chto verevka spravlyaetsya ne tol'ko so serednyachkami. I on reshilsya na
otchayannyj priem.
Verevka vyletela i zahlestnula ne ruku, no samu bulavu, chut' vyshe
rukoyati. Ne styagivaya kol'co, Sos pozvolil emu skol'znut' i, uhodya ot
udarov, dergal verevku na vesu. Brosiv ostatok motka nazem', on vstal na
nego, navalivshis' vsem telom.
Kogda bulava zavershila ocherednoj krug, verevka rvanulas'. Sos sletel
s mesta, no i bulava, k izumleniyu Roka, vdrug stala krylatoj. Ona
vyvernulas' iz ego ruki i, sdelav tyazhelovesnoe sal'to, buhnulas' za chertoj
kruga.
Rok ustavilsya na svoenravnoe orudie s otvisloj chelyust'yu. On nichego ne
ponimal. Sos vstal na nogi i podobral verevku. Priznaet li velikan svoe
porazhenie?
Rok poshel za bulavoj, i ostanovilsya u kraya. Do nego vdrug doshlo, chto
vyhod iz kruga budet zaschitan za porazhenie. On obeskurazhenno obernulsya.
- Nich'ya! - zakrichal Sos v poryve vdohnoveniya. - Kvity! Eda! Druzhba!
- O'kej! - avtomaticheski soglasilsya Rok. I poka on opomnilsya, Sos,
druzheski pohlopyvaya po spine, uzhe vyvel ego iz kruga.
- |to byla nich'ya. Kak s Solom, - ob®yasnil Sos. - Nikto ne pobedil,
nikto ne proigral. My okazalis' ravny. Znachit, pridetsya srazit'sya v drugoj
raz vmeste. V pare.
Rok podumal i uhmyl'nulsya:
- O'kej! - strojnaya logika dovodov delala ego sgovorchivym malym.
V etu noch' dlya brasleta ne nashlos' zhenshchin. Rok osmotrelsya v stoyanke,
podavlenno zaglyanul v dushevoj otsek i, v konce koncov, uselsya pered
televizorom. Do nochi on pogruzilsya v sozercanie nemyh figur, kotorye
stranno zhestikulirovali na ekrane, i rasplylsya v ulybke, kogda nachalis'
mul'tiki. Sos vpervye videl cheloveka, smotrevshego televizor tak
samozabvenno.
CHerez dva dnya oni podoshli k plemeni Pita. Dva sovetnika-blizneca
vystupili navstrechu. Podozreniya Sosa podtverdilis': vozhd' ne stanet dazhe
razgovarivat'.
- Ochen' horosho. YA vyzyvayu vozhdya na shvatku.
- Ty, - suho skazal sovetnik, stoyavshij sleva, - a eshche kto?
- Vot. Rok-Bulava.
- Kak ugodno. Snachala vy vstretites' s paroj nizshego ranga.
- Odin, dva, tri srazu! - voodushevilsya Rok. - Horosho, horosho!
- Moj partner hochet skazat', - myagko ob®yasnil Sos, - chto my
vstretimsya s vashimi pervoj, vtoroj i tret'ej parami po poryadku. Zatem my
prodadim ih nazad vashemu masteru za koe-kakuyu informaciyu. Oni budut v
takom sostoyanii, chto vse ravno ne smogut s nami idti.
- Posmotrim, - prohladno proiznes sovetnik.
V pervoj pare byli mechenoscy. Oba odnogo rosta i shodnogo slozheniya,
veroyatno, brat'ya. Kazalos', oni znali poziciyu drug druga ne glyadya. |to
byla otlichno prignannaya para, mechenoscy - po vsemu - srazhalis' plechom k
plechu mnogo let. Krajne opasnaya komanda - luchshe lyuboj, obuchennoj na
Bol'noj zemle... a oni s Rokom nikogda ne byli v pare. Rok i vovse ne
ponimal, chto k chemu.
No byl svoj raschet: verevka - orudie neobychnoe, a Rok - eto Rok.
- A teper' zapomni, - predupredil Sos, - ya na tvoej storone. Menya ne
bej.
- O'kej! - s legkim somneniem soglasilsya Rok. Dlya nego, kogda on
vhodil v krug, vse bylo chestnoj igroj, a v osobyh usloviyah predstoyashchej
shvatki on ne slishkom razbiralsya.
Koordinaciya mechenoscev voshishchala. |to byli pervoklassnye bojcy. Kogda
pervyj atakoval, vtoroj pariroval, kogda vtoroj perehodil v nastuplenie,
pervyj - oboronyalsya. I vdrug, bez kakogo libo ochevidnogo signala, oni
brosalis' na proryv vmeste, klinki-bliznecy razili s sinhronnoj tochnost'yu
na rasstoyanii kakih-to dyujmov drug ot druga.
Tak eto vyglyadelo vo vremya ih korotkoj razminki. Kogda zhe oni voshli v
krug, vse izmenilos'.
Rok, kotoromu krug vozvrashchal samogo sebya, rinulsya na oboih. Sos szadi
raskruchival konec verevki i nablyudal, lish' napominaya Roku, kogda tot
slishkom uvlekalsya, na ch'ej on storone. Bezuderzhnaya bulava rasshvyryala
mechenoscev po raznye storony i, k polnomu ih uzhasu, podnimalas' snova,
chtoby zavershit' razgrom. Oni rasteryalis', ne verya svoim glazam.
No sobralis' oni bystro. Voiny razdelilis' odin speredi vzyal na sebya
Roka, vtoroj - oboshel sboku, chtob presech' vozmozhnuyu ataku Sosa.
I teper' verevka zazmeilas', v vozduhe, obhvativ zapyast'e
napadavshego. Ona lish' odin raz pobyla v dele, i etogo okazalos'
dostatochno. Rok vyshib mechenoscev s protivopolozhnyh storon kruga, i Sos
okazalsya prav: oba byli ne v sostoyanii kuda-libo idti.
Vtoraya komanda, iz dvuh bulavshchikov, govorila o strategicheskoj
smekalke Pita. Neplohaya byla ideya, hotya i ne samaya luchshaya - Rok otdubasil
oboih, predostaviv Sosu otdyhat' v storonke. I v tret'ej pare hitryj vozhd'
vystavil shestovika i setnika.
Sos ponyal: bedy ne minovat'. On sam uznal o nestandartnyh vidah
oruzhiya lish' nedavno, ot direktora Dzhounsa. U voina byla set', i on umel eyu
pol'zovat'sya. Znachit, on obuchalsya u nenormal'nyh, i eto trevozhilo.
Ne uspela chetverka vstupit' v krug, kak set' vzmetnulas' - i Rok
beznadezhno popalsya. On popytalsya vzmahnut' bulavoj, no elastichnye
nejlonovye niti derzhali v tesnote, ne davaya prostora dejstviyam. Sbit',
sorvat' s sebya etu set' on tozhe ne mog. A setnik uzhe podtyagival legkij i
na redkost' prochnyj nevod vse blizhe k sebe, poka Rok ne grohnulsya ozem',
kak gigantskij kokon.
Sos yarostno pytalsya prorvat'sya k naparniku, no shestovik derzhal ego v
zapadne. On lish' blokiroval Sosa, i eto bylo luchshee, chto on mog sdelat'.
Uverennyj v partnere, on ni razu ne oglyanulsya, i Sosu ne udalos' ego
pojmat'.
Pervyj voin okonchatel'no upakoval Roka v set' i prinyalsya vykatyvat'
verzilu iz kruga. Sos predvidel dal'nejshee: setnik, ostavshis' bez oruzhiya,
stanet naryvat'sya na verevku, nevziraya na bol', starayas' ee shvatit'.
Posle on nachnet tashchit' ee na sebya, a shest pojdet v ataku.
- Katis', Rok! Katis'! - zakrichal Sos. - Nazad, v krug. Katis'!
Vpervye v zhizni Rok ponyal vse srazu. Ego oputannoe telo stalo
izgibat'sya, kak chudovishchnaya lichinka. Takuyu gromadinu protiv zhelaniya
sdvinut' s mesta bylo nevozmozhno. Rok zakrichal, shestovik oglyanulsya - i v
etom byla ego oshibka.
Verevka zahlestnula sheyu i sbrosila ego, zadyhayushchegosya, nazem'. Po
ryadam zritelej pronessya ston. Sos peremahnul cherez skorchivsheesya telo i
okazalsya za spinoj u pyhtevshego ot natugi setnika. Ego on sgreb rukami,
podnyal i shvyrnul na shestovika. Bystraya seriya vitkov, i oba voina byli
nakrepko svyazany s shestom, nelepo torchavshim napereves mezhdu nimi. Oni
mogli eshche manevrirovat' vmeste, mogli shvatit' ego i "povisnut'". I
sklonivshis' nad set'yu, on prinyalsya rasputyvat' uzly i vydergivat' set'
iz-pod Roka.
- Lezhi smirno! - zaoral on v samoe uho, kogda kokon stal snova
izgibat'sya. - |to ya! Sos!
Ostavshis' bez prismotra, para Pita bystro vyrvalas'. Sos proschitalsya
vo vremeni. Lish' nogi Roka byli svobodny ot slozhnyh uzlov i prochnejshih
put, a u protivnika byli i shest, i verevka.
- Katis', Rok, katis'! - moshchnym pinkom on poslal naparnika v nuzhnom
napravlenii. Rok drygal nogami, zhelaya rasputat'sya, no strashno neuklyuzhe.
Dva sopernika legko pereskochili cherez nego - i byli shvacheny na urovne
talii stremitel'nym oruzhiem Sosa. Vse chetvero, oputannye verevkoj i set'yu,
svalilis' v kuchu-malu. No cherez sekundu verevka vnov' byla svobodna. Sos
mgnovenno obernul ee vokrug troih voinov i nadezhno uvyazal barahtayushchuyusya
kashu tel. Obnaruzhiv setnika ryadom, Rok radostno uhmyl'nulsya skvoz' yachejki
i navalilsya na nego vsej svoej massoj.
Sos vytashchil shest, naceliv ego tupoj konec na golovu shestovika.
- Stoj! - zakrichal sovetnik Pita. - My sdaemsya! Sdaemsya!
Sos ulybnulsya. On vovse ne sobiralsya nanosit' takoj beschestnyj udar.
- Zavtra Pit pogovorit s toboj, - skazal sovetnik, uzhe ne chinyas'. On
nablyudal, kak troica vybiraetsya iz nevol'nyh vzaimnyh ob®yatij. - A segodnya
vecherom - nash priem.
Plotno pouzhinav, Sos i Rok udalilis' na blizhajshuyu stoyanku, kotoruyu
lyudi Pita osvobodili special'no dlya nih. Poyavilis' dve milovidnye devushki.
- Mne ne nuzhno, - skazal Sos, vspomniv o Sole. - Bez obid.
- YA beru obeih! - voskliknul Rok.
Utrom Sos uznal prichinu strannostej Pita, pochemu on sam tailsya,
pochemu voiny ego dralis' v parah. Pit okazalsya siamskim bliznecom: dvuh
muzhchin soedinyala myagkaya proslojka ploti na urovne poyasa. Oba vladeli
mechom, i Sos ne somnevalsya, chto v srazhenii eta para byla velikolepna.
- Da, u nas est' svedeniya o plemeni Sola, - skazal Pit-levyj.
- O plemenah, skoree. Dva mesyaca nazad on razdelil lyudej na desyat'
grupp, po sotne voinov v kazhdoj. Oni brodyat vsyudu i snova rasshiryayutsya.
Odna iz grupp skoro budet zdes' i srazitsya s nami.
- Vot kak? A kto v nej glavnyj?
- Tor-mechenosec. Govoryat, ochen' sposobnyj komandir.
- Ne somnevayus'.
- Kakoe u tebya delo k Solu? Esli hochesh' prisoedinit'sya k kakomu-libo
plemeni, u nas vam s naparnikom budut predostavleny luchshie usloviya.
- Moe delo lichnogo svojstva, - Sos staralsya byt' predel'no vezhlivym.
- No ya uveren: Rok s udovol'stviem zaderzhitsya, chtoby porazmyat'sya s vashimi
lyud'mi. Poka emu hvatit vashih voinov, zhenshchin i edy...
- |to plemya Sola-Vseh-Orudij?
On ne stal dozhidat'sya Tora v lagere Pita, ne zhelaya vklinit'sya v
poedinok mezhdu hitrost'yu i nahodchivost'yu dvuh strategov. Skorej vsego etot
poedinok zajdet v tupik.
Tora on vstretil po doroge i poluchil tochnye svedeniya i ukazaniya. No
teper' trudno bylo poverit', chto on nashel to, chto iskal.
Voiny trenirovalis' povsyudu, no lica byli vse neznakomye.
Edinstvennaya bol'shaya gruppa na etoj territorii, oshibka byla maloveroyatna.
Neuzheli on celyj mesyac potratil na poiski pobeditelya Sola? CHto-to
neulovimoe ego nastorazhivalo.
- Pogovori s Vitom-Mechenoscem, - skazal odin iz voinov.
Sos otyskal central'nuyu palatku, sprosil Vita.
- A kto ty takoj? - shagnul navstrechu strazh, smuglyj kinzhal'shchik, i
ustanovilsya na Glupysha.
- Vojdi v krug, i ya pokazhu tebe, kto ya takoj! - razdrazhenno otvetil
Sos. Emu uzhe nadoeli vse eti formal'nosti.
Strazh svistnul, i k nemu totchas yavilsya voin, prervav zanyatiya.
- |tot nezvanyj gost' zhelaet pokazat' sebya v kruge, - kinzhal'shchik
govoril s izdevkoj. - Predostav' emu etu vozmozhnost'.
Voin obernulsya.
- Mok-"Utrennyaya Zvezda"! - voskliknul Sos.
Mok vzdrognul.
- Sos! Ty vernulsya, i Glupysh s toboj! YA dazhe ne uznal, ty stal takoj
ogromnyj!
- Ty znaesh' etogo cheloveka? - sprosil strazh.
- Znayu li ya! |to zhe Sos - chelovek, kotoryj sozdal eto plemya! Drug
Sola!
Strazh bezrazlichno pozhal plechami.
- Pust' dokazhet eto v kruge.
- Ty chto, spyatil? U nego zhe... - Mok zapnulsya. - Ili uzhe est'?
Svernutaya verevka visela na pleche Sosa, no voin ne ponyal, chto eto
bylo oruzhie.
- Da, est'. Pojdem, ya pokazhu ego v dejstvii.
- A mozhet tebe luchshe srazit'sya s shestom ili palicami? -
diplomaticheski predlozhil Mok. - Moe oruzhie vse-taki...
- Opasnoe? Pohozhe, ty ne slishkom verish' v moi sposobnosti.
- Net, chto ty, - neiskrenne vozrazil Mok. - No ty znaesh', chto takoe
"zvezda". Prostaya sluchajnost' i...
Sos zasmeyalsya.
- Ty prosto zastavlyaesh' menya predostavit' dokazatel'stva. Pojdem, ya
razveyu vse tvoi somneniya.
Koleblyas', Mok podoshel k krugu.
- Esli chto-nibud' sluchitsya...
- Vot moe oruzhie, - Sos snyal s plecha svyazku. - Esli tebe ono vnushaet
strah, vystav' drugogo voina, poluchshe.
Stoyavshie ryadom zagogotali, i Moku prishlos' vstupit' v krug. Nasmeshka,
byt' mozhet, byla izlishnej. Sos byl dazhe otchasti tronut zabotoj Moka
izbavit' ego ot vozmozhnogo uvech'ya. To, chto Mok do sih por ne vybyl iz
plemeni, govorilo i o ego masterstve. No vazhno bylo dokazat', chto verevka
- nastoyashchee oruzhie, inache ni Mok, ni te, kto nablyudal za nimi, ne poveryat
ego novomu voinskomu statusu.
V kruge druzhba zakanchivaetsya. Mok podnyal svoyu "utrennyuyu zvezdu" i
zapustil kolyuchij shar po orbite nad golovoj. Oruzhie ego ne prednaznachalos'
dlya zashchity, i on vynuzhden byl atakovat'. I Sos, eshche ne vstrechavshijsya ni s
odnoj "zvezdoj", pochuyal, naskol'ko eto zloveshchee orudie. Dazhe svist vozduha
mezhdu mel'kayushchimi shipami byl zhutok.
Sos otstupil, proyaviv k nesushchemusya sharu pochtenie, i metnul verevku.
Ona zahlestnula cep' i zaputala ee. I zatem shar, cep', rukoyat' - vse
vyletelo iz ruki Moka. On zastyl v tom zhe izumlenii, kak Rok do nego.
Zriteli zasmeyalis'.
- Esli kto-nibud' schitaet, chto u nego poluchitsya luchshe, pust' vojdet,
- priglasil Sos.
Vyzov nemedlenno prinyal palichnik, i tak zhe mgnovenno upal s petlej na
gorle. Na etot raz smeyalsya Mok.
- Pojdem, teper' ty dolzhen pogovorit' s Vitom!
Spinoj svoej Sos chuvstvoval vzglyady voinov i do nego doneslos'
neskol'ko vostorzhennyh vosklicanij. Takogo zrelishcha zdes' eshche ne vidyvali.
- YA rad, chto ty vernulsya, - oni shli s Mokom k palatke, priblizhayas' k
stanu. - Zdes' u nas vse izmenilos'.
Na etot raz Sos proshel bez lishnih provolochek i predstal pered
komandirom.
- Slushayu.
Nu konechno, kak on ne vspomnil ranee po imeni! Vit, tot samyj
mechenosec, kotoryj vyglyadel durakom v poedinke s Delom. Da, vremena
menyayutsya!
- YA Sos-Verevka. Prishel pogovorit' s Solom.
- Po kakomu pravu?
Mok nachal ob®yasnyat', no terpenie Sosa lopnulo. On videl, chto Vit
uznal i namerenno sozdaet prepyatstviya.
- Po pravu moego oruzhiya! Vojdi so mnoj v krug, a potom uzhe pytajsya
pregradit' mne dorogu!
Priyatno bylo vnov' oshchutit' svoyu silu. Oruzhie reshalo vse. I dazhe
ponimanie oprometchivosti svoego vypada ne umalyalo radosti.
Vit okinul ego vzglyadom.
- Tak ty i est' tot voin s verevkoj, kotoryj obezoruzhil bulavshchika
Roka pyat' nedel' nazad?
- Da, eto ya i est'. - On nachinal ponimat', pochemu Vit tak bystro
dobralsya do verhnih stupenek vlasti. On polnost'yu kontroliroval emocii i
znal svoe delo. Prevoshodstvo v kruge, nado polagat', bol'she ne bylo
usloviem liderstva.
- Sol vstretitsya s toboj zavtra.
- Zavtra?
- Segodnya on v otluchke po delam. A tebe etoj noch'yu - nash priem.
Sol ushel po delam? CHto-to zdes' bylo nechisto. Hodit' za novobrancami,
s ego-to desyat'yu plemenami, yadrom budushchej imperii!? Ne mog on otpravit'sya
i na proverku svoih plemen, blizhajshee nahodilos' ne menee, chem v nedele
puti.
Iz zdaniya stoyanki vyshla zhenshchina i medlenno napravilas' k nim. Ee telo
oblegalo umopomrachitel'noe sari, na kotoroe struilis' pryadi ochen' dlinnyh,
ochen' chernyh volos.
Sos rvanulsya navstrechu, no Vit vstal na puti.
- Ne smotri na etu zhenshchinu, ona prinadlezhit vozhdyu!
Sola podnyala vzglyad...
- Sos! - no tut zhe ona vzyala sebya v ruki. - YA znayu etogo cheloveka, -
suho skazala ona Vitu. - YA pogovoryu s nim.
- Vy ne budete razgovarivat', - grubo oborval Vit, stoya mezhdu nimi.
Sos, vzbeshennyj, shvatilsya za verevku, no Sola otstupila i udalilas'
v svoe zhilishche. Mok snyal ego ruku, i Sos, opomnivshis', razvernulsya i
zashagal proch'. CHto-to bylo neladno. No chto? Bylo nerazumno obnaruzhivat'
prezhnyuyu svyaz' s Soloj.
- Da, luchshih-to rebyat s nami uzhe net, - sokrushalsya Mok, kogda oni
ostalis' odni. - Til, Tor, Sev, Tan... Nikogo iz teh, kto nachinal s nami
na Bol'noj zemle.
- CHto u vas tut sluchilos'?
Sos znal otvet, no hotel uslyshat' hot' chto-nibud' novoe. CHem bol'she
on nahodilsya v etom plemeni, tem men'she ono emu nravilos'.
- Oni komanduyut drugimi plemenami. Sol ne doveryaet nikomu, kto ne
proshel cherez tvoi ruki. Ty nam nuzhen, Sos. Inogda mne hochetsya na Bol'nuyu
zemlyu, chtoby vse bylo kak prezhde.
- Sol, kazhetsya, doveryaet Vitu.
- No ne v voprosah upravleniya. |to lichnoe plemya Sola. Ej ni s kem ne
dozvoleno videt'sya v ego otsutstvie. Sol prikonchit Vita, esli... Koroche,
vse izmenilos'.
Sos kivnul, gluboko vstrevozhennyj. Lager' byl horosho otlazhen, no tak
redko vstrechalis' zdes' znakomye lica. Sredi sotni voinov on uznal ne
bolee poludyuzhiny. Stranno, blizhajshim drugom, kotorogo on mog najti v
plemeni Sola, okazalsya Mok, s kem ran'she oni ne perekinulis' i dvumya
slovami. Konechno, eto uzhe ne bylo plemya, eto byl voennyj lager'. Imenno
togo obrazca, o kotorom on znal iz knig, s voenachal'nikom vo glave. Duh
tovarishchestva, vypestovannyj im, ischez.
Na okraine emu predostavili malen'kuyu palatku na odnogo. Sos byl
vstrevozhen. No snachala nuzhno bylo vo vsem razobrat'sya. Vit vyshel v
nachal'niki, vidimo, potomu, chto pri svoem ugryumom haraktere vypolnyal vse
prikazy bukval'no, bez lishnih fantazij, i v etom smysle byl absolyutno
nadezhen. No kakaya v tom nuzhda? Sluchilos' nechto katastroficheskoe. I ne
potomu, chto on otsutstvoval. Plemya Tora vyglyadelo sovershenno inache. CHto
smoglo ukrotit' neistovyj duh Sola na puti k imperii?
U palatki besshumno voznikla zhenshchina. V sumerkah lico ee bylo
nerazlichimo.
- Braslet? - golos ee byl priglushen.
- Net! - ryavknul on, otvodya glaza ot tochenoj figury. Siluet ee
vyrisovyvalsya na fone dalekih vechernih kostrov.
Ona rasstegnula nastezh' polog i opustilas' na koleni.
- Ty hochesh' opozorit' menya, Sos?
- YA ne prosil zhenshchinu. - On ne glyadel na nee. - Bez obid.
- Zelenye rukava, - prosheptala ona, ne dvigayas'.
On vskinul golovu:
- Sola!
- U tebya ran'she ne bylo privychki derzhat' menya tak dolgo snaruzhi, -
skazala ona s yazvitel'noj ukoriznoj. - Vpusti, poka nikto ne uvidel.
Ona zabralas' vnutr' i zadernula polog.
- YA obmenyalas' mestom s devushkoj, kotoraya mne prisluzhivaet, tak chto
teper' my v bezopasnosti, hotya...
- CHto ty zdes' delaesh'? YA dumal, tebya...
Ona sbrosila odezhdu, zabirayas' k nemu v postel'.
- Tebe, navernoe, prishlos' zdorovo pomuchit'sya!
- Niskol'ko.
- Rasskazyvaj! YA v zhizni ne prikasalas' k takim muskulam!
- YA imeyu v vidu, chto my bol'she ne lyubovniki. Esli ty ne mozhesh'
vstrechat'sya so mnoyu dnem, ya ne mogu videt'sya s toboj noch'yu.
- Zachem zhe ty prishel? - ona prizhalas' k nemu svoim roskoshnym telom.
Proshlogodnyaya beremennost' tol'ko pridala ee figure bol'she sovershenstva.
- YA prishel, chtoby vzyat' tebya chestno.
- Tak beri menya! S teh por, kak my vstretilis', ni odin muzhchina ne
prikasalsya ko mne.
- Zavtra. Vernesh' emu braslet i voz'mesh' moj, pri vseh.
- Konechno. A teper'...
- Net!
Ona otstranilas', pytayas' razglyadet' ego lico.
- No pochemu?
- YA lyublyu tebya. YA prishel za toboj. No ya hochu poluchit' tebya chestno.
- CHest' - ne takaya prostaya veshch', Sos, - vzdohnula ona, no vse zhe
podnyalas' i stala odevat'sya.
- Skazhi, chto u vas tut proizoshlo? Gde Sol? Pochemu ty pryachesh'sya ot
lyudej?
- Ty ostavil nas, Sos. Vot chto sluchilos'. Ty byl nashim serdcem,
dushoj, zhizn'yu - vsem!
- Vse eto ni k chemu. YA dolzhen byl ujti. Ty nosila rebenka. Ego syna.
- Net.
- |to byla plata za tebya. No ya ne hochu platit' snova. Teper' eto
budet moj syn, zachatyj ot moego brasleta.
- Ty nichego ne ponimaesh'! - voskliknula ona v otchayanii.
On zamolchal.
- Rebenok... umer?
- Net! O, glupaya, glupaya tvoya golova! Bulava na plechah, ty... - ona,
ne sovladav s soboj, zarydala.
On ne poddalsya. "Stala iskusnej, chem byla!" - on dal ej razryadit'sya,
ne sdvinuvshis' s mesta.
Nakonec ona oterla lico i na chetveren'kah vybralas' iz palatki. On
ostalsya odin.
Sol osunulsya, poser'eznel, no v kazhdom ego dvizhenii skvozila ta zhe
redkaya tochnost' i graciya.
- Ty vernulsya! - s volneniem on pozhal Sosu ruku.
Sos chut' smeshalsya:
- Da... vchera. Tvoj Vit ne dal mne dazhe pogovorit' s tvoej zhenoj...
On zamolchal, boyas' nagovorit' lishnego.
- Ona mogla by k tebe prijti. Vit ne znaet nashih otnoshenij. - Sol
zadumalsya. - My s nej ne zhivem vmeste...
Znachit, Sol zabotilsya o nej radi budushchego naslednika, no teper'
bol'she ne utruzhdal sebya prilichiyami. I zachem zhe on soderzhit ee kak
plennicu? Sol ved' nikogda ne byl stol' egoistichen.
- Teper' u menya est' oruzhie... - pod pristal'nym vzglyadom Sola on
utochnil. - Verevka.
- YA rad za tebya.
Vstrecha ih, kak i proshchanie, okazalas' nelovkoj.
- Pojdem, - rezko skazal Sol. - YA pokazhu ee tebe.
Sos shel za nim k glavnoj palatke i terzalsya ot nedovol'stva samim
soboj. Nado bylo vse-taki priznat'sya, chto on razgovarival s Soloj.
Situaciya mogla pokazat'sya dvusmyslennoj. On yavilsya razreshit' vopros chesti,
a povel sebya kak lzhec. Vse vyhodilo ne tak, kak ranee predstavlyalos', no
prichiny byli edva razlichimy. Smutnoe oshchushchenie nepravil'nosti oputyvalo
ego, slovno on stal zhertvoj iskusnogo setnika.
Oni ostanovilis' u samodel'noj krovatki v otdel'nom otseke. Sol
sklonilsya nad nej i vzyal v ruki veselogo lepechushchego rebenka.
- |to moya doch'. SHest' mesyacev na etoj nedele.
Sos zastyl na meste, vcepivshis' v verevku i nemo ustavivshis' na
chernovolosogo mladenca. Doch'! Nikogda ne prihodilo v golovu, chto mozhet
byt' doch'!
- Budet takoj zhe krasavicej, kak ee mat', - gordo proiznes Sol. -
Smotri, kak ulybaetsya.
- O da, - Sos chuvstvoval sebya glupym, vspomniv Solu, vcherashnij vecher.
Dazhe Glupysh byl umnee!
- Pojdem, ej nado pogulyat'.
Sol usadil rebenka na plecho i napravilsya k vyhodu. Sos tupo sledoval
za nim, ponyav uzhe, chto eto i est' ta samaya ona, kogo Sol hotel pokazat'.
Sola stolknulas' s nimi v dveryah.
- YA tozhe pojdu.
- Horosho, - Sol yavno byl nedovolen. - Idi, zhenshchina. My tol'ko
progulyaemsya.
Oni pokinuli lager' i napravilis' k lesu. Kak v starye vremena, kogda
shli k Bol'noj zemle, - i vse-taki inache. Kakie neveroyatnye posledstviya iz
sluchajnogo sovpadeniya ih imen! Vse bylo kak-to ne tak. On prishel zayavit'
prava na lyubimuyu zhenshchinu, srazit'sya za nee v kruge - i ne nahodil nuzhnyh
slov. Ona lyubila ego, i muzh - formal'nyj ee muzh! - priznaval, chto brak ee
s nim - lish' vidimost'. I pri vsem etom Sos chuvstvoval sebya podlym
zahvatchikom.
Glupysh poletel vpered, dovol'nyj, chto mozhno pokruzhit' sredi lesnyh
tenej i podkrepit'sya.
Pora bylo govorit' o glavnom.
- YA prishel za Soloj.
- Beri ee, - Sol ni sekundu ne kolebalsya, slovno ryadom zhenshchiny ne
bylo.
- Moj braslet na ee ruke, - Sos somnevalsya, chto ponyat. - Moi deti ot
nee. I zvat' ee budut Sosa.
- Razumeetsya.
|to bylo chto-to nemyslimoe.
- U tebya net nikakih uslovij?
- Tol'ko tvoya druzhba.
- |ti dela ne kasayutsya druzhby!
- Pochemu net? YA bereg ee tol'ko dlya tebya.
- Ty... - Znachit, ee tak opekali radi nego, Sosa?! No zachem?
- YA ne hotel, chtoby ona nosila menee slavnoe imya.
A ved' pravda! Pochemu net? Dlya druzheskogo obmena ne bylo
prepyatstvij... No snova vse ne tak. Byla eshche kakaya-to zagvozdka, on ee
chuvstvoval i ne mog opredelit'.
- Daj mne rebenka, - skazala Sola.
Sol peredal ej devochku. Ona rasstegnula verh plat'ya i podnesla Soli k
grudi.
Vot ono! Rebenok!
- Mozhno li otryvat' ee ot materi? - voskliknul Sos.
- Net, - otvetila Sola.
- Ty ne voz'mesh' moyu doch', - Sol vpervye povysil golos.
- Net. Konechno, net. Poka ej neobhodimo materinskoe moloko...
- Nikakih "poka", - otrezala Sola. - |to i moya doch'. Ona ostanetsya so
mnoj.
- Soli moya! - Sol byl nepreklonen. - Ty, zhenshchina, mozhesh' ostat'sya ili
ujti, nosit' chej ugodno braslet, no Soli - moya.
Devochka otkryla glaza i zalilas' plachem. Sol vzyal ee u materi, prizhal
k grudi, i ona udovletvorenno zamolkala. Sola sdvinula brovi, no
promolchala.
- YA ne posyagayu na tvoyu doch', - ostorozhno prodolzhil Sos, no ee nel'zya
ostavlyat' bez materi...
Sol podoshel k svalennomu burej derevu, opustilsya na stvol, usadil na
koleni Soli.
- S tvoim uhodom v lagere stalo tak tosklivo. Ty vernulsya, u tebya
est' oruzhie. Upravlyaj moim plemenem, moej imperiej, kak prezhde. Bud' snova
moej pravoj rukoj!
- No ya prishel, chtoby uvesti Solu s soboj! Ona ne smozhet ostavat'sya
zdes', esli smenit braslet. |to pozor dlya nas oboih.
- Pochemu?
- Sosa, kotoraya nyanchit rebenka Sola?
Sol zadumalsya.
- Pust' togda prodolzhaet nosit' moj braslet. No budet tvoej.
- A ty gotov nosit' roga?!
Ukachivaya dochku, Sol stal tiho mychat' chto-to i, vojdya v tonal'nost',
zapel priyatnym chistym tenorom:
Govoryat, ty ujdesh' na rassvete.
Budut vse po tebe toskovat'.
Govoryat, ty svoboden, kak veter.
Nu, a veter nichem ne sderzhat'.
Ne speshi, ved' tebya...
Sos nervno prerval:
- Ty ponimaesh', o chem ya govoryu!
- YA ponimayu, kto byl nastoyashchim drugom, kogda ya valyalsya v lihoradke i
ne mog dazhe shevel'nut'sya, chtob zashchitit' sebya, ya ponimayu, kto vyvolok menya,
poluzhivogo, na svoej spine iz opasnogo mesta. I esli ya dolzhen nosit' roga,
to eto te roga, kotorye ya gotov nosit', pust' vse vidyat.
- Net! - Sos byl potryasen.
- Ostav' mne tol'ko moyu doch'; vse ostal'noe - tvoe.
- No ne za schet beschest'ya! YA ne primu beschest'ya, ni tvoego, ni moego.
- I ya tozhe, - vymolvila Sola.
- Kakoe beschest'e mozhet byt' mezhdu nami? - zapal'chivo vykriknul Sol.
- Est' tol'ko druzhba.
Oni zamolchali. Glyadeli drug na druga, pytayas' najti reshenie. Ostat'sya
i vstupit' v pozornuyu svyaz', kotoraya obnaruzhitsya, sdelaet ego nedostojnym
oruzhiya i vlasti? Ujti, zabyt' svoi mechty o lyubimoj, ostavit' ee s muzhem,
kotoryj ravnodushen k nej? Ili... srazit'sya. Za zhenshchinu, za chest'. Vse ili
nichego.
Sol nashel ego vzglyad. On sam prishel k tomu zhe.
- Sdelaj krug.
- Net! - Sola srazu ponyala, chem eto grozit. - |to nepravil'no!
- Imenno poetomu rassudit krug, - grustno otvetil Sos. - Ty i tvoya
doch' dolzhny byt' vmeste.
- YA otkazyvayus' ot Soli, - vydavila ona. - Tol'ko ne delajte etogo.
Sol vse sidel s dochkoj na kolenyah, tak ne pohozhij na vozhdya imperii.
- Net. Ostavit' rebenka bez materi - eto huzhe, chem vozhdyu otkazat'sya
ot plemeni. YA ne dumal ob etom, no teper' ponimayu.
- No ty ne vzyal oruzhiya, - ej hotelos' hot' kak-nibud' pomeshat'.
Sol dazhe ne udostoil ee vnimaniem.
- YA ne ub'yu tebya. Ty mozhesh' sluzhit' mne, esli hochesh', delat' vse chto
ugodno, no bol'she nikogda ne podymesh' protiv menya oruzhiya.
- YA tozhe ne ub'yu tebya. Vladej oruzhiem, imperiej. No mat' s rebenkom
ujdut so mnoj.
Vyigravshij poluchal to, chto zhelal, proigravshij - chto ostavalos'. A
ostavalos' - oni ne pozvolyali sebe dumat' sejchas ob etom - tol'ko odno:
Gora. Sos ne vojdet v plemya, chtoby obeschestit' braslet vozhdya, i ne
vernetsya v koloniyu nenormal'nyh. Sol s pervym zhe porazheniem postavit krest
na imperii - eto vsegda bylo yasno. Nikomu poedinok ne prineset polnoj
radosti. No takov sud chesti.
- Sdelaj krug, - povtoril Sol.
- No tvoe oruzhie...
Im dejstvitel'no ne hotelos' drat'sya. No byl li drugoj vyhod?
Sol peredal dochurku materi, vsmotrelsya v chashchu. Otoshel, slomal
podhodyashchee derevce i rukami ochistil ot vetok i list'ev. Vidya ego
reshimost', Sos pristupil k raschistke mesta na zemle. Krug vyshel nerovnyj,
slegka bugristyj, shest tozhe ne blistal izyashchestvom. No eto byl ne tot
sluchaj, kogda hotelos' by srazhat'sya na vidu vsego plemeni.
Oni podoshli k samodel'noj arene, stali drug protiv druga. Sola
zastyla ryadom v trevozhnom predchuvstvii. "Pochti kak togda, - podumal Sos. -
Rebenka tol'ko ne bylo". Teper' on prevoshodil sopernika v vese, vladel
oruzhiem, kotorogo Sol nikogda ne videl. No nekazistoe oruzhie ego bylo
shestom, edinstvennym, pered kotorym pasovala verevka. Bud' zdes' tachka,
on, byt' mozhet, vybral mech ili bulavu, no zdes' on vzyal to, chto
predostavila priroda, i, vmeste s etim, neosoznanno - pobedu.
- Posle etogo my budem druz'yami, - skazal Sol.
- My budem druz'yami.
I pochemu-to eto bylo vazhnee vsego ostal'nogo.
Oni vstupili v krug.
Rebenok zaplakal.
Leto bylo v razgare. On stoyal u podnozhiya Gory - strannogo
nagromozhdeniya lavy i shlakov, kotoroe vysilos' nad peresechennym landshaftom.
Monumental'nyj pamyatnik Vzryva byl chist ot radiacii. Kustarnik i chahlye
derevca rosli u samogo osnovaniya, vverh po sklonam tyanulis' - s dlinnymi
propleshinami - mhi da lishajniki. Veter zloveshche zavyval mezhdu ostrymi
ustupami, obduvaya Goru. Nebo zatyanulos' zheltovatymi oblakami.
Gora Smerti!
Sos zaprokinul golovu, no vershiny razglyadet' ne mog. Na vysote
neskol'kih sot yardov smutno vidnelis' ogromnye metallicheskie vystupy,
asimmetrichnye i bezobraznye. A nad golovoj, v ozhidanii dobychi, kruzhili v
tumane hishchnye pticy.
On prikosnulsya pal'cami k plechu i snyal Glupysha. S grust'yu smotrel on
na pyatnistye - budto vz®eroshennye - korichnevye per'ya, i nelepaya,
bestolkovaya okraska pokazalas' emu do boli rodnoj.
- Nu vot, druzhok, dal'she tebe dorogi net. YA podnimayus' na Goru, chtoby
nikogda ne spustit'sya. No ty zdes' ni pri chem. |ti stervyatniki ne po tvoyu
dushu.
On podbrosil pticu. Glupysh raspravil kryl'ya, pokruzhil i, vernuvshis',
snova sel na plecho.
Sos razvel rukami.
- YA dayu tebe svobodu, a ty... Glupysh.
|to nichego ne menyalo, no on byl tronut. Otkuda ptica mogla znat', chto
gotovilo budushchee?
I kto voobshche mozhet znat' eto? Skol'ko chelovecheskoj vernosti i lyubvi
vyroslo iz prostogo nevedeniya svoej sud'by?
S nim byla verevka, no uzhe ne kak oruzhie. On slomal zhalkoe derevce,
ochistiv stvol, kak nekogda delal eto Sol, soorudil grubuyu palku i,
poudobnej priladiv poklazhu, dvinulsya vverh.
Vystupy dejstvitel'no byli metallicheskimi - ogromnoj velichiny balki i
ploskosti, oplavlennye po krayam i uglam, s rasshchelinami, zabitymi kamnyami i
gryaz'yu. Budto tysyachi chelovek svalili vse eto v kuchu i podozhgli - esli
predpolozhit', chto metall mozhet goret'. A mozhet, oni oblili ego spirtom?
Razumeetsya, net. Gora byla tvoreniem Vzryva.
I na etom predel'nom izlome svoej zhizni Sos ne utratil lyubopytstva ko
vsemu, chto kasalos' proshlogo. Vzryv... Kak mog on porodit' takie
protivorechivye yavleniya: nevidimuyu opasnost' Bol'noj zemli i zrimyj uzhas
Gory Smerti? I esli, kak uveryali nenormal'nye, vo vsem byli povinny sami
lyudi, pochemu oni sdelali takoj vybor?
Zdes' tailas' zagadka vsego sushchego. Sovremennyj mir nachalsya so
Vzryva; chto proishodilo do nego - ob etom mozhno bylo tol'ko gadat'.
Nenormal'nye rasskazyvali o proshlom; to obshchestvo zhilo po sovsem inym
zakonam - mir neveroyatnyh mashin, roskoshi i znaniya, ot kotorogo malo chto
sohranilos'. No esli odnoj polovinoj rassudka on veril im i knigam, -
svidetel'stva byli stol' ubeditel'ny! - to vtoraya, prakticheskaya polovina
videla bezdokazatel'nost' etih svedenij. Drugim-to on opisyval drevnyuyu
istoriyu, kak fakt, no inogda i emu kazalos', chto i sami knigi, i lyudi, i
priroda - vse bylo sozdano Vzryvom iz pustoty, v odnu sekundu.
Priladiv palku mezhdu spinoj i poklazhej, on zahlestnul odnu iz balok
verevkoj i podtyanulsya. Sushchestvoval, veroyatno, i bolee legkij put' vverh, u
mnogochislennyh ego predshestvennikov ne bylo ni verevki, ni navykov
obrashcheniya s neyu, - no emu ne hotelos' iskat' togo, chto legche. Glupysh
sletel s plecha i, usevshis' na balku, smotrel na nego sverhu. Edinstvennyj
nastoyashchij drug! On nikogda ne vyrazhal nedovol'stva, ne meshal; kogda Sos
dralsya v kruge, on lish' perezhidal v bezopasnom meste, po nocham uletal
ohotit'sya - i vsegda vozvrashchalsya.
Sos vskarabkalsya na balku i osvobodil verevku. Glupysh totchas
vsporhnul k nemu, myagko zadev pravoe uho konchikom kryla. Vsegda na pravoe
plecho, ni razu na levoe! No on ne zasidelsya - etot vystup byl lish' pervym
iz mnozhestva: vertikal'nyh, gorizontal'nyh i naklonnyh, bol'shih, malyh i
srednih, pryamyh, zakruglennyh, izlomannyh. Put' predstoyal tyazhkij,
iznuritel'nyj.
K vecheru on vynul iz poklazhi tepluyu odezhdu i s®el bol'shoj kusok
hleba, kotoryj prihvatil s blizhajshej stoyanki. Strannaya zabota so storony
nenormal'nyh: obespechit' istochnikom zhizni teh, kto obrek sebya na smert'!
Na toj stoyanke, znaya, chto eto poslednyaya, on ne oboshel vnimaniem ni
odnoj veshchi... dazhe televizor. Na ekrane, po obyknoveniyu, shla nemaya,
bessmyslennaya pantomima: muzhchiny i zhenshchiny, odetye vychurno, kak
nenormal'nye, dralis' i celovalis' besstydno i napokaz, nikogda ne dohodya
do nastoyashchej shvatki i nastoyashchej lyubvi. V nekotoryh epizodah mozhno bylo
razobrat' podobie istorii - no vsyakij raz, kak poyavlyalsya hot' kakoj-to
smysl, scena menyalas' i voznikali novye personazhi, kotorye podnimali
stakany s penyashchejsya zhidkost'yu ili sovali v rot tonkie cilindricheskie
palochki i podzhigali ih. CHto zh udivlyat'sya, - nikto etogo ne smotrel!
Odnazhdy on sprosil Dzhounsa o televidenii, no direktor lish' usmehnulsya i
skazal, chto etot vid tehniki ne vhodit v vedenie ego departamenta, no v
lyubom sluchae, vse eto drevnie zapisi, sdelannye do Vzryva.
Sos nedolgo zanimalsya erundoj. U nego byli kuda bolee vazhnye zaboty.
Ochen' tshchatel'no sobral on snaryazhenie, ponimaya, chto bez dolzhnyh
prigotovlenij chelovek mozhet pogibnut' gde ugodno. Gora - osobyj vid
smerti. Ee nel'zya oposhlyat' obychnym golodom ili zhazhdoj.
Zapasennaya butyl' s vodoj byla uzhe na chetvert' pusta, no vyshe
nachnutsya snega, oni zamenyat vodu. I ot nedoedaniya on ne umret.
Otkuda pridet smert'? Nikto ne smog by otvetit': eto byla doroga v
odin konec, i knigi tozhe hranili strannoe molchanie. Pohozhe, vsyakaya
knizhnost' voobshche prekratilas' eshche do Vzryva, a posle - o chem
svidetel'stvovali daty - nenormal'nye vypuskali tol'ko spravochniki i
rukovodstva. Knigi i televidenie byli oskolkami togo slozhnogo,
misticheskogo i mificheskogo mira, v sushchestvovanii kotorogo on byl uveren
segodnya i somnevalsya zavtra. Gora mogla okazat'sya eshche odnoj ego chast'yu.
I raz emu ne udaetsya otklyuchit'sya ot podobnyh razmyshlenij, to vot
sposob najti istinu dobrat'sya do vershiny i uvidet' vse samomu. Smert', v
konce koncov, ne byvaet lozhnoj.
Glupysh nosilsya vokrug, vyiskivaya letuchih nasekomyh, no teh, pohozhe,
bylo ne slishkom-to mnogo.
- Vozvrashchajsya vniz, durachok, - sovetoval Sos. - Zdes' tebe ne mesto.
Ptica budto poslushalas' i skrylas' iz vidu, a Sos otdal sebya na
proizvol trevozhnogo polubreda: televizor, zheleznye balki, pechal'noe lico
Soly i tumannye dogadki o prirode nebytiya, kotorogo on iskal. S holodnym
raschetom on ochnulsya. Glupysh uzhe vertelsya na ego pleche.
Vtoroj den' voshozhdeniya byl legche, Sos preodolel vtroe bol'shee
rasstoyanie. Nagromozhdeniya metalla smenilis' zavalami kamennyh glyb
vperemezhku s raznym musorom: ogromnymi kuchami oplyvshej reziny,
metallicheskimi oskolkami velichinoj v neskol'ko dyujmov, klochkami drevnej
obuvi, cherepkami obozhzhennoj gliny, plastmassovymi chashkami, sotnyami
bronzovyh i serebryanyh monet. Zagadkoj dyshali eti material'nye
svidetel'stva drevnej civilizacii; on ne mog predstavit', chemu sluzhili eti
chudovishchnye rezinovye pyshki, vse zhe ostal'noe pohodilo na instrumenty i
osnastku stoyanok. Monety zhe byli vehoj osobogo statusa: imet' mnogo monet
togda - vse ravno, chto teper' pobezhdat' v kruge.
Blizhe k vecheru poshel dozhd'. Sos vyryl iz zemli odnu iz chashek, vyshib
iz nee spressovannuyu gryaz' i podnyal vverh, chtoby nabrat' dozhdevoj vody. On
hotel pit', a sneg okazalsya dal'she, chem on ozhidal. Glupysh sidel na ego
pleche, nahohlivshis', sodrogayas' ot holodnyh ruchejkov; Sos, nakonec, podnyal
klapan svoego zaplechnogo meshka i nakryl bednuyu pticu.
Zato vecherom nasekomyh stalo bol'she, slovno dozhd' probudil ih k
zhizni. Sos obryzgal sebya zhidkost'yu ot komarov, a Glupysh s zhizneradostnym
krikom stal nabivat' svoj zob, ot®edayas' za golodnyj den'.
Gora uzhe kak budto utratila noviznu. On otvleksya ot glavnogo -
voshozhdeniya, vspomniv pervuyu vstrechu s Solom, kogda oba oni tol'ko
nachinali. V tot vecher igra zakonchilas' dlya nih oboih, bespovorotno oni
vstupili na puti svoih sudeb, kotorye priveli odnogo - k vlasti, drugogo -
k Gore.
On vspomnil Solu, togda eshche neopytnuyu devushku, ee obol'stitel'nuyu
svezhest' i zhazhdu samoutverzhdeniya cherez braslet. I ona eto sdelala, no ne s
tem brasletom, kotoryj nosila na svoej ruke. |to - v bol'shej mere, chem vse
ostal'noe - privelo ego syuda.
Stranno, chto im suzhdeno bylo vstretit'sya vtroem. Bud' eto vstrecha
tol'ko dvuh muzhchin, ideya imperii soedinyala by ih i sejchas; i poyavis'
devushka ran'she ili pozzhe, on, vozmozhno, vzyal by ee na odnu noch', a potom
ni razu o nej i ne vspomnil. No u nih voznik trojstvennyj soyuz; v
prostranstvo imperii, zadumannoj muzhchinami, upali semena razrushitel'nogo
zhenskogo nachala i dali svoi vshody. Delo bylo dazhe ne v samoj Sole, a v
tom, chto ona poyavilas' u samogo istoka. Ne ran'she i ne pozzhe!
On zakryl glaza i uvidel boevoj shest. Mel'kaya s oshelomlyayushchej
bystrotoj, on b'et, otrazhaet, preduprezhdaya kazhdoe ego dvizhenie, - orudie
ne zashchity, no besposhchadnoj ataki. Udar za udarom - po grudi, licu...
verevka zaputana... srazhat'sya nechem...
I teper' - edinstvennyj dostojnyj vyhod. On proigral sil'nejshemu.
No usnul on s mysl'yu, chto i pobeda nichego ne reshila by. On chuvstvoval
svoyu nepravotu - ne vo vsem, no vo mnogom.
Na tretij den' podstupili snega. On obmotalsya ostatkami zashchitnogo
obmundirovaniya i prodolzhal idti. Prizhavshis' k nemu, Glupysh ne ispytyval
poka osobyh neudobstv. Sos zacherpyval prigorshnyami suhoj sneg i nabival im
rot, chtoby utolit' zhazhdu. Belyj poroshok lish' obmorazhival yazyk, shcheki i
tayal, prevrashchayas' v nechto pochti neoshchutimoe. K vecheru on dobralsya do
snezhnyh nametov glubinoj v neskol'ko dyujmov, i emu prishlos' stupat'
ostorozhno, chtoby ne ugodit' v kaverznye provaly, nevidimye pod rovnoj
poverhnost'yu.
Ukryt'sya bylo negde. On leg nabok, otvernuvshis' ot vetra, i v svoej
zashchitnoj ekipirovke chuvstvoval sebya vpolne uyutno. Glupysh, ves' drozha,
primostilsya u ego lica. I vdrug on ponyal, chto zdes', v etom snegu, ptice
bol'she nechego est'. Nasekomyh uzhe ne budet.
On vytashchil iz meshka kusok hleba, raskroshil ego i podnes na ladoni k
klyuvu Glupysha. Tot i ne shelohnulsya.
- Ty zhe umresh' s golodu, - vstrevozhilsya Sos, ne znaya, chto
predprinyat'. Glyadya na vzdragivayushchie per'ya, on snyal s levoj ruki perchatku i
spryatal pticu v obnazhennoj teploj gorsti, kotoruyu prikryl s tyla vtoroj,
zashchishchennoj rukoj. Tol'ko by sluchajno ne povernut'sya, ne smestit' ruki vo
sne - ptich'e tel'ce bylo takim hrupkim.
Poryvistyj veter shvyryal sneg v lico, za vorotnik, neskol'ko raz on
prosypalsya, no levaya ruka ostavalas' na meste. Ptica vremya ot vremeni
vzdragivala, Sos prizhimal ee blizhe k grudi i tut zhe otstranyal, boyas', chto
on, so svoej massoj...
Utrom on eshche raz popytalsya ugovorit' Glupysha.
- Leti vniz. Vniz. Tam teplo. Nasekomye.
Sos brosal krohotnoe tel'ce v storonu, vniz po sklonu. Tshchetno. Glupysh
raspravlyal kryl'ya - dazhe okraska ego vyglyadela zdes' strannoj - i, hrabro
srazhayas' s holodnym, skvoznym vetrom, snova vzletal, ne zhelaya pokidat'
ego.
Byla li eta predannost' takim zhe sumasbrodstvom, kak nepreklonnoe
zhelanie Sola byt' otcom chuzhoj docheri? Docheri! A ego sobstvennaya
priverzhennost' zakonam chesti, kotorye byli im uzhe stol'ko raz poprany?
Lyudi - sushchestva nelogichnye, tak chego zhe zhdat' ot pticy? I kol' rasstavanie
tak tyazhelo, to smert' oni vstretyat vmeste.
V'yuga obrushilas' na chetvertye sutki. Sos prodolzhal vzbirat'sya, lico
ego nemelo pod obzhigayushchim vetrom. Glaza byli zashchishcheny temnymi ochkami, no
shcheki, guby i nos ostavalis' otkrytymi. Oshchupav lico rukoyu, on obnaruzhil
ledyanuyu borodu, narosshuyu poverh nastoyashchej. Sos dazhe ne stal lomat' ee -
vse ravno narastet novaya.
Sdelav nevernyj shag, on spotknulsya, vzmahnul rukami - i Glupysh
vyporhnul iz ruki. Sos ukazal ptice na plecho, gde bylo pobezopasnej. Eshche
odin takoj promah - i on razdavit Glupysha, esli budet nesti v ruke.
Kinzhal'nye poryvy produvali odezhdu naskvoz'. Do togo on potel pod
obremenitel'noj tyazhest'yu ekipirovki; teper' eta vlaga prevratilas' v korku
l'da. Nuzhno bylo sledit' za odezhdoj, za nagruzkami, i ne slishkom potet':
vlaga uzhe ne mogla isparyat'sya. Pozdno usvoil on etot urok.
Vot, stalo byt', chem ub'et ego Gora. Zamorozit, zametet snegom u
samoj vershiny ili sbrosit v skrytuyu rasshchelinu... On ne otryval glaz ot
zasnezhennoj poverhnosti, no uzhe neskol'ko raz ostupalsya i padal, i lish' po
sluchajnosti s nim ne sluchilos' hudshego. Holod probiralsya skvoz' odezhdu,
vytyagival zhiznennye sily, itog byl uzhe okonchatel'no yasen. Esli verit'
predaniyam, eshche ni odin chelovek ne vozvrashchalsya s Gory, i nikto - zhivym ili
mertvym - ne byl najden. Ne udivitel'no!
Odnako vse eto malo pohodilo voobshche na gory, o kotoryh on kogda-libo
slyshal. Posle metallicheskih zavalov u osnovaniya - skol'ko zhe dnej nazad? -
znachitel'nyh prepyatstvij bol'she ne bylo: nikakih zazubrennyh ustupov,
otvesnyh skal ili bespoleznyh ledyanyh mostov. Kogda nebo proyasnyalos', on
vsmatrivalsya, no ne nahodil zdes' drugih trop ili prohodov. Sklon etoj
gory, pohozhij na poverhnost' perevernutoj chashi, tyanulsya vverh dovol'no
rovno i vpolne nadezhno. Tol'ko holod predstavlyal postoyannuyu opasnost'. No
tem, kto zahotel by vernut'sya, nichto ne prepyatstvovalo. Ne vse, i dazhe ne
bol'shinstvo, no nekotorye-to dolzhny byli otkazyvat'sya ot Gory i spuskat'sya
na ravninu, libo vybiraya menee muchitel'nyj sposob, libo i vovse
otkazyvayas' umirat'. Da i sam on mog eshche vernut'sya...
On snyal primolkshuyu pticu s plecha, s trudom otorvav kogotki.
- Kak ty na eto smotrish', Glupysh? Mozhet, hvatit s nas?
Otveta ne posledovalo. Ptica lezhala nedvizhno.
On podnes ee k licu, otkazyvayas' verit'. Zatem raspravil pal'cami
krylo, no ono bylo uzhe mertvym. Glupysh predpochel skoree umeret', chem
ostavit' tovarishcha, a Sos dazhe ne zametil, kogda eto proizoshlo.
S komkom v gorle, on polozhil okochenevshee tel'ce na sneg i prisypal
sverhu.
- Prosti, druzhok... CHelovek, pohozhe, umiraet dol'she, chem ptica.
Nichego bolee osmyslennogo ne prihodilo emu v golovu, da i eto bylo
lishnim.
On povernulsya licom k vershine i zashagal vpered.
Mir opustel. Glupysh na pleche - eto bylo nechto samo soboj
razumeyushcheesya. Ego vnezapnyj, tihij uhod oshelomil Sosa. V grudi sadnilo. On
ubil predannogo druga, i teper' ostavalos' tol'ko shagat' i shagat' vpered.
|to byl ne pervyj raz, kogda ego bezrassudstvo prichinyalo bol' drugim.
Vse, o chem prosil ego Sol, byla druzhba, a on, vmesto togo, chtoby
blagodarno soglasit'sya, nastoyal na poedinke. Pochemu s takoj
nepreklonnost'yu on otverg poslednee, otchayannoe predlozhenie Sola? Neuzheli
tol'ko potomu, chto eto ogranichennoe ponimanie dostoinstva pomogalo emu bez
poshchady otnosit'sya ko vsem, kto stoyal na puti. |goizm! ZHestokij,
nenuzhnyj... A kogda vse zakonchilos' provalom, zachem on zagubil poslednee,
chto eshche mozhno bylo spasti?
On snova podumal o Glupyshe, bezropotno umershem na ego pleche, i bol'she
ni o chem sebya ne sprashival.
Pod®em stanovilsya kruche. Burya usililas'. "Davaj! Davaj! - dumal on. -
Dlya etogo ya i prishel".
On uzhe ne mog razobrat' - den' ili noch'. Ego ochki obrosli l'dom. I
vokrug byla lish' vzvihrennaya belizna. On zadyhalsya, legkie goreli, ne
hvatalo vozduha. Snezhnaya krucha pered nim stremilas' vverh i vverh, i ne
bylo ej konca.
O tom, chto upal, on dogadalsya lish', kogda ne smog prodohnut' skvoz'
sneg. On popytalsya vstat', no telo otkazyvalos' podchinyat'sya. "Idi!" -
zvuchal nad nim golos Soly, i on vslushivalsya v nego, hotya i ponimal, chto
eto illyuziya. Sobrav ostatok sil, on podnyalsya i poshel na chetveren'kah.
Zatem on polz na zhivote, ne chuvstvuya nichego, krome boli v serdce. I -
priyatnoe iznemozhenie zaglushilo vse.
- Nu-ka, poshevelis'. Tebe nuzhno vstat' i pohodit' nemnogo, chtoby
organizm zarabotal.
Sos nehotya prihodil v sebya. On popytalsya otkryt' glaza, no temnota ne
rasseivalas'.
- |, net! Ostav' povyazku v pokoe! Mozhet, ty i ne oslep, no navernyaka
obmorozhen. Luchshe beris'...
Opershis' o ruku neznakomca, Sos podnyalsya.
- YA umer?
- Da, v nekotorom rode. Ty bol'she nikogda ne vyjdesh' na poverhnost'.
- A Glupysh?
- Kto?
- Moya ptica, Glupysh. On tozhe zdes'?
Otvet posledoval ne srazu.
- Ili eto ya chego-to ne ponimayu, ili u tebya, paren', mozgi nabekren'.
Sos stisnul pal'cy neznakomca, i tot vskriknul ot boli. Povyazku on
tozhe ne stal terpet', sorvav ee svobodnoj rukoj. Ostraya bol' pronzila
zrachki, no teper' on snova videl: znakomoe pomeshchenie stoyanki; ryadom -
obychnaya kojka, tol'ko strannye predmety vokrug... Iz vsej odezhdy na nem
byli lish' korotkie bryuki. Hudoshchavyj muzhchina v belom zhenskom halate
smorshchilsya, pytayas' osvobodit'sya ot rukopozhatiya. Sos otpustil ego, osharivaya
vzglyadom komnatu v poiskah vyhoda.
Net, eto ne stoyanka. Privychnaya mebel' vvela ego v zabluzhdenie,
komnata byla kvadratnoj. Vo vsyakom sluchae, emu eshche ne vstrechalis' stoyanki
takoj formy.
- Takogo sluchaya v moej praktike eshche ne bylo, - muzhchina potiral ruku i
vse eshche morshchilsya. On byl srednih let, so skudnoj shevelyuroj i blednoj kozhej
- vidno, davno razluchilsya s solncem i krugom.
- Ty iz nenormal'nyh?
- Bol'shinstvo lyudej v tvoem polozhenii sprashivayut "gde ya?" ili
chto-nibud' v etom rode. A ty, konechno, original.
- YA prishel na Goru ne dlya togo, chtoby nado mnoj izdevalis', - Sos
snova priblizilsya k nemu.
Muzhchina nazhal knopku na stene:
- U nas tut ozhil odin.
- Vizhu, vizhu, - razdalsya iz pustoty zhenskij golos.
"Selektor, - dogadalsya Sos. - Znachit, dejstvitel'no nenormal'nye".
- Naprav' ego v adaptacionnuyu, ya im zajmus'.
Muzhchina nazhal vtoruyu knopku. Sprava besshumno razdvinulis' dveri.
- Pryamo i do konca. Tam tebe na vse otvetyat.
Sos migom vyskochil iz komnaty, zhelaya vybrat'sya otsyuda, a ne zadavat'
voprosy. No iz koridora ne bylo vyhoda, on tyanulsya neskonchaemo, lish'
sbivaya s tolku sherengami zakrytyh dverej. Konechno, eto ne stoyanka. I ne
shkola, kotoroj upravlyayut nenormal'nye, - zdanie slishkom veliko.
On tolknulsya v dver', no bezrezul'tatno. Vyshibit'? |to zajmet slishkom
mnogo vremeni. Bolela golova, myshcy byli vyaly, slovno ocepeneli, podvodilo
zhivot. On chuvstvoval sebya sovershenno razbitym i hotel poskoree sbezhat',
poka snova ne pristali.
Poslednyaya dver' okazalas' otkryta. On voshel v prostornoe pomeshchenie. I
opyat' strannye predmety: perekladina, vertikal'nye shtangi, ogromnye kuby,
sooruzhennye iz obychnyh shestov, svyazannyh vmeste. Razbirat'sya, chto vse eto
znachilo, ne bylo sil.
CH'ya-to ruka kosnulas' ego plecha. On vzdrognul, shvatilsya za svoyu
verevku i rezko povernulsya licom k vragu.
Verevki, razumeetsya, na pleche ne bylo, a vragom okazalas' devushka:
malen'kaya, - ona mogla by svobodno projti u nego pod rukoj, - v meshkovatom
kombinezone, bosaya, s gladko zachesannymi nazad volosami, chto delalo ee
pohozhej na mal'chika.
Sos razglyadyval ee i postepenno prihodil v sebya. No v viskah eshche
lomilo, i davila zamknutost' prostranstva. S kakoj radost'yu on zabralsya by
sejchas v lesnuyu chashchu!..
- Daj-ka mne eto, - skazala malyshka. Ee nevesomye, slovno puh, pal'cy
skol'znuli po ego ruke, i ne uspel on opomnit'sya, kak braslet okazalsya u
nee.
- Ty chto delaesh'?! - Sos popytalsya vyhvatit' ego, no devushka provorno
otskochila.
Ona nadela zolotoj braslet na zapyast'e:
- Ochen' milo. YA davno hotela takuyu shtuku, - ona nasmeshlivo pripodnyala
brov'. - Kak tebya zovut?
- Sos-Verev... - on vspomnil o porazhenii, iz-za kotorogo vnov' stal
bezoruzhnym. - V obshchem, Sos.
On potyanulsya za brasletom, i snova shustraya malyshka uvil'nula.
- |togo ya tebe ne otdam! - zaoral Sos.
- Nu togda na, zaberi, - ona protyanula tonkuyu, no krepkuyu ruku.
"Skol'ko zhe ej let? - Sos byl ozadachen. - Uzh navernoe, ne tak mnogo,
chtoby zatevat' podobnye igry so vzroslym muzhchinoj".
On brosilsya k nej - i pojmal vozduh.
- ZHenshchina, ty menya besish'!
- Esli ty tak zhe bystro zlish'sya, kak dvigaesh'sya, to mne nechego
boyat'sya, chudovishche.
V gneve on rvanulsya, i snova upustil ee.
- Nu davaj, malysh, - podzuzhivala ona, razmahivaya podnyatoj rukoj, na
kotoroj primankoj sverkal braslet. - Ty, kazhetsya, ne lyubish', kogda nad
toboj izdevayutsya, tak neuzheli ty pozvolish' eto zhenshchine? Pojmaj menya!
On znal, chto nel'zya idti na povodu u zhenshchiny. Odnako golovnaya bol' i
fizicheskaya slabost' pritupili chuvstvo opasnosti, v yarosti on pognalsya.
Stremitel'no, slovno belka, ona mel'kala vdol' sten, oborachivayas' k
nemu s hohotom. Kogda on nastigal, ona lovko uvorachivalas' i shnyryala za
vertikal'nuyu shtangu, na kotoruyu on naletal i valilsya na pol.
- Horosho, chto ty ne v kruge! - zalivalas' ona. - Ved' ty na nogah ne
derzhish'sya!
Ona izvivalas' i skol'zila mezhdu shtang, slovno v zamyslovatom i
polnom osobogo znacheniya tance. Sos bezhal, hvatayas' za prepyatstviya, s
radost'yu zamechaya, chto k nemu vozvrashchayutsya prezhnie sily. On razognal krov'
v zhilah i sbrosil ocepenenie ledyanogo sna Gory. Sos rvanulsya - i snova eta
devchonka ego udivila.
Ona pruzhinisto podprygnula, shvatilas' za poslednyuyu perekladinu
lestnicy, svisavshej s vysokogo potolka. Sdelav v vozduhe sal'to,
zacepilas' za perekladinu nogami i molnienosno vzmetnulas' vverh, slovno
ee sdulo vetrom. Dobrat'sya do nee stalo eshche trudnee.
Lestnica pokachnulas', i, pojmav planku, Sos obnaruzhil, chto ona
sdelana iz gibkogo, rastyazhimogo plastika. On podergal, ispytyvaya
prochnost'. Melkie volny pobezhali po verevkam, vskolyhnuv devushku. Po
verevkam? On ulybnulsya i dernul sil'nee, zastaviv ee krepche vcepit'sya v
perekladiny. Uzhe predvkushaya radost' revansha, on eshche nizhe rastyanul lestnicu
i povis.
"Vyderzhit!" - reshil Sos i vzobralsya na nizhnyuyu perekladinu.
Prepyatstvie bylo neprivychnym, no vpolne preodolimym; on umel obrashchat'sya s
verevkami.
Devushka ispuganno oglyadyvalas', a on medlenno vzbiralsya, ne svodya s
nee glaz. Eshche chut'-chut', i on shvatit ee za lodyzhku i stashchit na pol.
Ona perebrosila nogi cherez verhnyuyu perekladinu, povisla vniz golovoj,
izvivayas' vsem telom. Kombinezon raspahnulsya. Devushka vysvobodila iz nego
ruki, i, vernuvshis' v normal'noe polozhenie, stashchila ego sovsem. Na nej
okazalsya oblegayushchij razdel'nyj kupal'nik, - skoree nasmeshlivaya dan'
prilichiyu, chem odezhda, - i Sos s izumleniem uvidel, chto eto vpolne
sformirovavshayasya zhenshchina.
Ona nagradila ego prezritel'noj uhmylkoj, raspravila kombinezon i,
vypustiv iz svoih pal'chikov, tochno nakryla ego golovu.
Vyrugavshis', Sos shvatilsya za meshkovatuyu tkan', edva ne svalivshis' s
lestnicy. Devushka raskachivala ee, veroyatno, nadeyas' sbrosit' ego, a zatem
bol'no udarila po kostyashkam szhatyh pal'cev.
Poka on balansiroval na lestnice i staskival s golovy grubuyu, no
tonko pahnushchuyu tkan', devushka uzhe okazalas' na polu i veselo draznilas':
- Tebe bol'she ne nuzhen braslet, rastyapa?
Kak zhe ona uhitrilas' tak nezametno proshmygnut'? Sos pospeshil
spustit'sya i sprygnut' na pol, no ona byla uzhe daleko. Na etot raz ona
zabralas' vnutr' kubicheskogo snaryada i, slovno letuchaya zmejka, izvivalas'
vokrug ego reber i uglov. Sos rinulsya k nej, no chto tolku bylo metat'sya v
etom kube, nabivaya sebe sinyaki, esli ona chuvstvovala sebya zdes', kak ryba
v vode?
- Nu ladno, - skazal on razdrazhenno, no uzhe bez zlosti, ponevole
voshishchayas' ee gibkim, razvitym telom. - Zabiraj ego sebe.
Neskol'ko letyashchih vitkov - i ona uzhe ryadom:
- Sdavajsya!
- Net! - Neotrazimym, natrenirovannym verevkoj dvizheniem, Sos
vybrosil ruku i shvatil ee ponizhe loktya.
Hvatka byla zhestkoj, no devushka i ne pomorshchilas'. Ona udarila ego v
zhivot, ugodiv szhatymi pal'cami pod rebra.
Sil'nyj, vnezapnyj udar oshelomil ego, odnako on ne oslabil hvatki i
prodolzhal szhimat', poka pod uprugimi muskulami ne oshchutil tverdost' kosti.
No i teper' ona ne dernulas', ne zakrichala. Udar ladoni po gorlu
otozvalsya vzryvom neveroyatnoj boli. Soderzhimoe zheludka momental'no
zapolnilo rot, ne davaya ni vdohnut', ni kriknut'. Davyas' i zadyhayas', Sos
razzhal pal'cy.
Kogda v golove proyasnilos', on obnaruzhil sebya sidyashchim na polu; ruki
devushki lezhali na ego plechah, a sama ona, osedlav ego nogi, stoyala pered
nim na kolenyah.
- YA ne hotela, Sos. Ty sam vinovat.
On tupo ustavilsya na nee, nachinaya ponimat', chto nedoocenil ee
sposobnostej: zhenshchina - i kakaya sila udara!
- YA hochu nosit' tvoj braslet, Sos. YA ponimayu, chto eto znachit.
On pomolchal, vspomniv, kak bespechno Sol otdal svoj braslet togda
chuzhoj emu zhenshchine. |to ne sposobstvovalo svobode ih otnoshenij, i bez togo
dostatochno strannyh... I chto teper'? Rasstat'sya so svoim brasletom eshche
neostorozhnej, potomu lish', chto etogo hochet zhenshchina? On popytalsya
zagovorit', no stisnutaya gortan' ne vydavila ni zvuka.
Ona protyanula ruku, na kotoroj sverkala ego emblema. On medlenno
dotyanulsya do nee i myagko ohvatil pal'cami. Vot kak vyshlo: on srazhalsya za
Solu i proigral, a eta zhenshchina otnyala ego braslet v dva scheta.
A mozhet, tak i dolzhno bylo sluchit'sya? Ved' podumyval on otdat' ego
miss Smit, znaya, chto ona etogo hochet. Da i Sola prosto vynudila ego
otvetit' na svoyu lyubov'. S etoj storony on ne slishkom sebe nravilsya, no, v
konce koncov, nuzhno kogda-to posmotret' pravde v glaza.
On legon'ko stisnul braslet i ubral ruku.
- Sos, milyj, - probormotala ona i, poryvisto sklonivshis', pocelovala
ego v sheyu.
On snova prosnulsya. Proisshedshee vspominalos' kak nelepyj,
fantasticheskij son, pohozhij na nemuyu bessmyslicu teleprogramm. No braslet
dejstvitel'no ischez, i na ego meste vydelyalas' blednaya poloska kozhi.
On byl odin v kvadratnoj komnate, chuvstvoval sebya normal'no. Pohozhe,
posle gibeli Glupysha kto-to zabral ego s Gory, vyhodil i ostavil u sebya.
Komu i zachem eto nuzhno?
Ryadom s kojkoj on obnaruzhil svoyu podnovlennuyu odezhdu. "Esli eto i
smert', to ot zhizni ona nichem ne otlichaetsya", - on vstal i odelsya.
V komnate ne bylo ni s®estnyh pripasov, ni piramidy s oruzhiem.
Raspahnuv dver', on nadeyalsya uvidet' les, dolinu ili hotya by podnozhie
Gory, - no vzglyad ego upersya v gluhuyu beluyu stenu.
- Sejchas ya pridu, Sos.
|to byl golos toj samoj malyshki, kotoraya otdelala ego po vsem
stat'yam.
Vospominanie otozvalos' v gorle sadnyashchej bol'yu. On snova brosil
vzglyad na opustevshee zapyast'e.
Ona uzhe semenila po koridoru. Na sej raz - v bolee privlekatel'nom
naryade.
- Nu kak, Sos, tebe uzhe luchshe? - ona tryahnula kashtanovymi kudryashkami
i milo ulybnulas'. Braslet na ee ruke slovno ozhil: iskrilsya i sverkal;
nachishchennaya poloska zolota pochti vdvoe svernulas' na tonkom zapyast'e. U
Sosa braslet ne shodilsya na dobruyu chetvert' - i otkuda u malyshki takie
sily!
- My, konechno, vchera poryadkom tebya pomuchili, no doktor govorit, chto
fizicheskaya nagruzka luchshe vsego nasyshchaet organizm. Mne i prishlos' etim
zanyat'sya.
Sos nedoumenno smotrel na nee.
- Ah, nu da... Ty ved' nichego ne znaesh' o nashih poryadkah. - Ona
obodryayushche podmignula i vzyala ego za ruku. - Ty chut' ne zamerz v sugrobe, i
nam prishlos' potoropit'sya. My zabrali tebya syuda, poka ne sluchilos'
neobratimyh izmenenij. Inogda na polnyj kurs uhodit neskol'ko nedel', no
ty vyglyadel takim krepkim, chto tebe srazu zhe dali energizator. YA ne
ochen'-to razbirayus' v etih lekarstvah; ono kak-to vosstanavlivaet
povrezhdennye tkani, no esli, pravda, proniknet vsyudu, v kazhduyu kletochku,
do konchikov pal'cev na rukah i na nogah. A moe delo - zastavlyat' bol'nogo
poenergichnej dvigat'sya, i togda preparat legko rashoditsya po vsemu telu. A
potom chelovek spit, i prosypaetsya uzhe zdorovym.
- YA ne ochen' pomnyu...
- YA usypila tebya. Poceluem. Vse ochen' prosto: dostatochno nazhat'
nuzhnye tochki. Esli hochesh', ya mogu...
- Ne nado!
Neuzheli ona sama vtashchila ego v etu komnatu? Veroyatno, ej vse zhe
pomogal muzhchina. No eto navernyaka ee ruki razdevali ego i chistili odezhdu -
to, chto kogda-to delala Sola. Slishkom trevozhnye sovpadeniya.
- Vse v poryadke, Sos. U menya tvoj braslet, pomnish'? |toj noch'yu ya ne
ostalas' s toboj, tebe bylo ne do togo. No teper' ya vsegda budu ryadom. -
Ona v nereshitel'nosti pomolchala. - Esli ty ne peredumal, konechno.
Ona byla takoj krohotnoj - kak kukolka. Ego trogala ee zabota, no
ryadom s nim ona kazalas' rebenkom. Znaet li ona, chto eto - byt' zhenoj?
- Ah, vot v chem delo! - vspyhnuv, voskliknula ona, hotya on ne
proronil ni slova. - Nu davaj, vernemsya v komnatu, i ya dokazhu tebe, chto
umeyu ne tol'ko skakat' po lestnicam.
Sos ulybnulsya ee goryachnosti.
- Ladno, ostav'. Kazhetsya, ty znaesh', chto govorish'.
Emu nachinal nravit'sya etot napor. Ona povela ego po uglovatomu
labirintu koridorov, osveshchennyh trubkami lyuminescentnyh lamp. Emu
kazalos', chto u etogo strannogo zamknutogo mira net ni nachala, ni konca. A
tak hotelos' vyjti na svezhij vozduh, k vetru, k solncu!
Ona otkryla dver', za kotoroj okazalas' eshche odna bol'shaya komnata.
- |to nasha stolovaya. My kak raz vovremya, k obedu.
On uvidel dlinnuyu stojku, zastavlennuyu tarelkami s edoj: tonkimi
lomtikami vetchiny, dymyashchimsya omletom, varenymi yajcami, kolbasoj, grenkami
i eshche mnozhestvom neznakomyh blyud. Prodolzhali etot ryad stakany s fruktovym
sokom, molokom, goryachimi napitkami i rozetki s raznoobraznymi dzhemami,
zhele. Budto kto-to vyvolok na stol ves' zapas stoyanki, chtoby ustroit' pir
goroj. No chtoby vse eto s®est', nuzhen byl nechelovecheskij appetit.
- Kakoj ty smeshnoj. Prosto vyberi, chto hochesh', i postav' na podnos, -
skazala ona. - Vot, voz'mi.
Ona potyanula s kraya stojki plastikovyj podnos, peredala emu, i,
vooruzhivshis' takim zhe, dvinulas' vpered po prohodu, vybiraya blyuda. On
poshel za nej sledom - bral vsego po odnoj porcii - i skoro zapolnil ves'
podnos.
- Nu nado zhe! - zasmeyalas' ona. - Ladno, stav' na moj.
Stojka zakonchilas', v dvernom proeme on uvidel prostornoe pomeshchenie.
Kvadratnye stoliki, s belymi skatertyami, tyanulis' v ryad. Koe-gde sideli
lyudi, zakanchivaya desert i muzhchiny, i zhenshchiny byli v kombinezonah ili v
halatah, vrode teh, chto on uzhe videl. Hotya na nem byla vpolne normal'naya
odezhda, emu stalo ne po sebe. Uvidev ego zameshatel'stvo, Sosa kivnula na
svobodnyj stolik i pomogla osvobodit' podnos.
- YA by mogla predstavit' tebya, no u nas ne prinyato bespokoit' drugih
vo vremya edy. Esli komu-to nuzhna kompaniya, on prosto ostavlyaet svobodnye
stul'ya na meste, a esli hochet pobyt' v odinochestve, togda vot tak, smotri.
- Ona prislonila spinki svobodnyh stul'ev k stolu. - Teper' nas nikto ne
potrevozhit.
Ona okinula vzglyadom skopishche ego tarelok.
- Tol'ko uchti, Sos, u nas nichego ne dolzhno propadat'. Tebe pridetsya
s®est' vse, chto ty vzyal.
- Razumeetsya, - kivnul on, nabrasyvayas' na edu.
Ona, bystro pokonchiv s obedom, prodolzhila:
- My nazyvaem etot mir podzemel'em, hotya my ne prestupniki i ni ot
kogo ne skryvaemsya. - Posledovala pauza, no Sos ne ponyal, chto ona imela v
vidu, i promolchal. - A v obshchem, vse my zdes' smertniki. To est', my
pogibli by, esli by popytalis' vernut'sya. Esli by otstupili. God nazad ya
poshla na Goru - i okazalas' zdes'. Pochti kazhduyu nedelyu u nas poyavlyaetsya
novichok. Iz teh, kto poshel na Goru i ne otstupil. Kak ty.
Sos otorvalsya ot svoej tarelki i prekratil zhevat'.
- A chto, razve kto-to pytaetsya vernut'sya?
- Da, bol'shinstvo. Kogda ustanut ili vdrug peredumayut, ili eshche
chto-nibud'. Nachinayut spuskat'sya.
- No ved' s Gory nikto ne vozvrashchaetsya!
- Da, eto verno, - skazala ona, opustiv glaza.
On ne stal rassprashivat' dal'she, v etoj zagadke stoilo pokopat'sya.
- I vse zhe my dejstvitel'no mertvecy, ni odin iz nas nikogda bol'she
ne vyjdet na poverhnost'. No my ne sidim slozha ruki. My mnogo rabotaem -
vse, bez isklyucheniya. YA pokazhu tebe, kogda doesh'.
Posle obeda ona povela ego na kuhnyu, gde potnye povara bez peredyshki
snovali mezhdu kotlami i plitami, a rabochie chistili, zagruzhali tarelki i
podnosy v moechnye mashiny; potom - pokazala pomeshcheniya, v kotoryh lyudi
kropotlivo trudilis' nad slozhnymi raschetami. Do nego ne srazu doshel smysl
etogo zanyatiya zdes', v podzemel'e. Razve chto ono sluzhilo kakomu-to
stroitel'stvu, proizvodstvu ili raspredeleniyu. V plemeni Sola emu tozhe
prihodilos' vesti raschety, no v etom mire problemy byli kuda slozhnee.
Nakonec ona zavela ego v otsek nablyudeniya. Zdes' u svetyashchihsya
teleekranov sideli lyudi i prislushivalis' k strannym zvukam. Izobrazheniya na
ekranah ne byli pohozhi na obychnye nemye pantomimy, i eto srazu ego
zainteresovalo.
- |to Sos, - obratilas' ona k nachal'niku. - On pribyl sorok vosem'
chasov nazad. YA... ya vzyala ego pod svoyu opeku.
- Vse yasno... Sosa, - muzhchina vzglyanul na braslet i protyanul ruku. -
Menya zovut Tom. Rad poznakomit'sya. Voobshche-to ya tebya uzhe znayu - sam tebya
vel. Nu znaesh', zastavil ty menya povozit'sya!
- CHto znachit vel? - CHelovek s neobychnym imenem vyzyval v nem smutnuyu
nepriyazn', nesmotrya na raspolagayushchuyu legkost' obrashcheniya.
- Idi, pokazhu. - Tom podoshel k temnomu ekranu. - |to sistema
krugovogo obzora, pokryvayushchaya vostochnyj sklon Gelikona, snizu i do linii
snega.
On vklyuchil ekran, i Sos uznal vzdyblennuyu, iskorezhennuyu poverhnost'
sklona, po kotoromu vzbiralsya s pomoshch'yu verevki. Emu eshche ne prihodilos'
videt' izobrazhenie real'nogo mira v televizore. Kartina ego zavorozhila.
- Gelikon - eto Gora? - sprosil on, pytayas' vspomnit', gde vstrechal
eto nazvanie. - Mesto, gde zhivut... muzy?
Tom obernulsya, i snova strannaya ten' mel'knula v ego vzglyade.
- Interesno, otkuda ty eto uznal? Da, my znaem koe-chto o drevnem mire
i nazvali Goru... - On ulovil znak odnogo iz operatorov i bystro
povernulsya k ekranu. - Nu vot, eshche odin beglec. Sejchas ya ego pojmayu.
Sos nastorozhilsya. Sosy ryadom ne bylo; ona otvleklas' ot ih besedy i
demonstrirovala lyubopytnym svoj braslet.
- A chto proishodit s temi, kto spuskaetsya? - sprosil on nachal'nika.
- Dumayu, eto ty sejchas i uvidish', hotya tebe mozhet ne ponravit'sya, -
Tom upersya v nego holodnym i pristal'nym vzglyadom. Sos postaralsya sderzhat'
razdrazhenie; eti lyudi navernyaka ne dralis' v kruge, no u nih byli svoi
metody raspravy.
Tom pojmal kartinku i sfokusiroval izobrazhenie cheloveka. |to byl
shestovik srednih let i daleko ne v luchshej forme.
- Proigral, vidat', svoyu zhenshchinu molodomu i reshil naposledok harakter
proyavit', - s®yazvil Tom. - CHto-to mnogo takih razvelos'. CHut' tol'ko
lyubovnaya neudacha - srazu na Goru.
U Sosa poholodelo v grudi, no nachal'nik na nego ne smotrel. -
Dobralsya do snezhnoj linii, zamerz, - prodolzhil on, - i na popyatnuyu. Esli
on sejchas snova ne peredumaet...
- A takoe byvaet?
- Skol'ko hochesh'. Nekotorye tak i mechutsya tuda-syuda. No Gora est'
Gora. Tol'ko izdali smert' zdes' kazhetsya krasivoj, tyazhest' voshozhdeniya,
veter i holod mnogih zastavlyayut v etom usomnit'sya. Esli chelovek ne vser'ez
nastroen na smert', on nachinaet dumat': a mozhet, vse bylo ne tak skverno,
kak kazalos', mozhet, stoit vernut'sya i nachat' vse snachala? Slabak nachinaet
dergat'sya, a nam razmazni ne nuzhny. Na samom dele eto prosto estestvennyj
otbor, hotya tebe, konechno, eto ni o chem ne govorit.
Sos ne poddalsya na snishoditel'nost' tona i podozreniya v nevezhestve.
Intuiciya podskazyvala: chem glubzhe spryachesh' znaniya, tem vernej pridut oni
na pomoshch' v trudnuyu minutu.
- CHelovek, idushchij v svoej reshimosti do konca, stoit togo, chtoby ego
spasti. - Kartinka, podchinyayas' prikosnoveniyu pal'cev Toma k rychagam,
neotstupno derzhala v fokuse shestovika. - My dolzhny ubedit'sya, chto eto
dejstvitel'no ego poslednyaya shvatka s zhizn'yu, chto on ne sbezhit pri pervoj
zhe vozmozhnosti. Ispytanie Goroj vse stavit na svoi mesta. Tvoj primer
pokazatelen - ty ni razu ne svernul i dazhe ne zasomnevalsya. Ty i tvoya
ptica... zhal', ee my ne mogli spasti, hotya u nas ej bylo by neveselo. My
videli, kak ty pytalsya prognat' ee i kak posle ona zamerzla. YA dazhe
podumal: teper' ty sdash'sya. No ty vyderzhal. Mne ponravilos', kak ty eto
perenes.
Znachit, ves' ego muchitel'nyj put' k smerti proshel kak na ladoni pered
etim cinichnym soglyadataem? Sos pochuvstvoval sebya odurachennym i, zastaviv
sebya sobrat'sya, snova stal sledit' za shestovikom, kotoryj uzhe podbiralsya k
verhnej granice metallicheskih nagromozhdenij. Popozzhe on najdet sluchaj
otplatit' za etu nasmeshku.
- A kak vy menya podobrali?
- Zatolkali v spal'nyj meshok i podtashchili k blizhajshemu lyuku. Odno
tol'ko tvoe snaryazhenie volokli vtroem. Silishcha zhe u tebya, ya skazhu! A potom
- ty i sam pomnish', nado polagat', kak tebya stavili na nogi. YA vel tebya,
poka ty ne svalilsya okonchatel'no. Byvaet, v poslednyuyu minutu pytayutsya
sbezhat'. Teh, kto sdelal hot' neskol'ko shagov nazad, my uzhe ne zabiraem:
pust' zamerzayut. Nam nuzhny tol'ko te, kto idet do konca. Ty, mezhdu prochim,
dobralsya pochti do samoj vershiny. Uchityvaya, chto ty neopytnyj skalolaz, eto
koe o chem govorit.
- A pochemu vy byli uvereny, chto ya ne pokonchu s soboj, kogda prosnus'?
- Nu, na vse sto my nikogda ne uvereny. No voobshche govorya, chelovek iz
porody samoubijc ne pojdet na Goru. Stranno, no fakt. Pokonchit' s soboj
mozhet vsyakij, odnako lish' na Gore smert' proyavlyaetsya vo vsej polnote. Esli
ty vzoshel na Gelikon, ty uzhe nikogda ne vernesh'sya. Nikto ne najdet tvoego
tela. Kak budto ty ushel v mir inoj - vozmozhno, luchshij. Ty ne sdaesh'sya ot
bessiliya, ty blagorodno uhodish'. Tak, vo vsyakom sluchae, ya eto vizhu. Trus
nakladyvaet na sebya ruki; hrabryj, volevoj - idet na Goru.
Mnogoe prozvuchalo vpolne ubeditel'no, i vse zhe Sos ne speshil
soglashat'sya.
- No ved' ty skazal, chto nekotorye pytayutsya otstupit'.
- Konechno, i dazhe bol'shinstvo. Te, chto idut syuda dlya bravady, ili
iz-za erundy, ili prosto idioty. Takoj musor zdes' ne nuzhen.
- A chto zhe budet s shestovikom? Esli vy ego ne zaberete, kuda on
denetsya?
Tom nahmurilsya.
- Da, boyus', eto uzhe beznadezhnyj sluchaj. - On povysil golos. - Ty
soglasen, Bill?
- Vrode togo, - otozvalsya odin iz operatorov. - Pora s nim konchat',
tam vnizu eshche odin na podhode. Nezachem emu eto videt'.
- Ne samoe priyatnoe zanyatie, - Tom prishchuril glaza, i v nih otrazilos'
esli ne udovol'stvie, to ego predvkushenie. - CHtoby legenda tebe sluzhila,
ee nuzhno kormit'...
On vklyuchil eshche odnu sistemu. Na ekrane poyavilsya tonkij koleblyushchijsya
krestik. On medlenno zaskol'zil po ekranu i ostanovilsya na grudi cheloveka.
Tom potyanul na sebya krasnyj rychag.
Stolb ognya vyrvalsya neponyatno otkuda i poglotil figuru shestovika. Sos
podskochil k ekranu, otkazyvayas' verit' sobstvennym glazam. YArostnoe plamya
bushevalo eshche minutu; zatem Tom podnyal rychag, i vse konchilos'. Ostalas'
lish' zametnaya kuchka pepla.
- Ognemet, - lyubezno ob®yasnil Tom.
Sosu dovodilos' videt' smert', no sejchas on byl oshelomlen. Ubijstvo
protivorechilo vsem ponyatiyam o chesti: ni preduprezhdeniya, ni shvatki, ni
teni sochuvstviya.
- Znachit, esli by...
Tom obernulsya. Svechenie ekrana otrazhalos' i pokachivalos' v ego
glazah, kak dve malen'kie lodochki. On zhdal imenno etogo voprosa.
- Da.
Sosa tyanula ego za rukav.
- Hvatit. Pojdem, Sos. My dolzhny byli tebe eto pokazat'. Na samom
dele, vse eto ne tak uzh ploho.
- A chto esli ya zahochu ujti otsyuda? - Podloe, rasschitannoe ubijstvo
dovelo ego do toshnoty.
Ona odernula ego.
- Ne govori tak. Proshu tebya.
Vot, znachit, kuda on popal... Oni ne shutili, kogda nazyvali svoe
podzemel'e stranoj mertvecov. Mertvye dushi! No chego on ozhidal, kogda
otpravlyalsya na Goru? Vesel'ya i udovol'stvij?
- A gde vashi zhenshchiny? - sprosil on, snova shagaya s nej po dlinnym
koridoram.
- Ih ne ochen' mnogo. ZHenshchiny redko idut na Goru. A teh, chto imeyutsya,
delyat mezhdu soboj muzhchiny.
- Pochemu zhe ty vzyala moj braslet?
Ona uskorila shag.
- YA skazhu tebe, Sos. Pravda skazhu, no tol'ko ne sejchas, ladno?
Oni voshli s masterskuyu chudovishchnyh razmerov. Sosa vsegda vpechatlyali
rabochie pomeshcheniya nenormal'nyh, no na etom prostranstve ih moglo by
pomestit'sya sotni. Za beskonechnymi ryadami mehanizmov stoyali rabochie,
shtampuya i otshlifovyvaya kakie-to metallicheskie predmety.
- Kak! - voskliknul Sos. - Da eto zhe nashe oruzhie!
- Konechno. Kto-to ved' dolzhen ego delat'. Ty dumal, ono s neba
valitsya?
- No nenormal'nye vsegda govorili...
- Znayu. A teper' poslushaj, chto ya tebe skazhu. CHast' metalla my
dobyvaem sami, chast' pereplavlyaem iz othodov - i proizvodim oruzhie.
Nenormal'nye raspredelyayut ego, a vzamen posylayut nam produkty. No kogda ya
tebe pokazyvala nashih inzhenerov, ty, navernoe, i sam dogadalsya, zachem oni
zdes'? I eshche my obmenivaemsya s nenormal'nymi informaciej. Voobshche, vseh
lyudej mozhno razdelit' po sferam: nenormal'nye - sfera uslug, my - sfera
proizvodstva. A voiny - sfera potrebleniya. Kak vidish', vse otlichno
uravnovesheno.
- No zachem? - vyrvalsya u nego vopros, kotoryj ne daval pokoya s samogo
detstva.
- Na etot vopros kazhdomu prihoditsya otvechat' bez podskazok.
- Znakomye slova. Ty govorish' sovsem kak Dzhouns.
- Dzhouns?
- Da, moj nastavnik iz nenormal'nyh. On nauchil menya chitat'.
Ona zamerla na meste.
- Sos! Ty umeesh' chitat'?!
- Nu, mne vsegda hotelos' pobol'she vsego uznat'. - On ne sobiralsya
otkrovennichat', no teper' reshil, chto vse ravno ne smog by dolgo utaivat'
sobstvennye znaniya.
- A ty ne pokazhesh', kak eto delaetsya? U nas zdes' stol'ko knig!..
- |to ne tak prosto. Na obuchenie uhodyat gody.
- Nu, vperedi u nas eshche mnogo let, Sos. Pojdem, mne hochetsya nachat'
sejchas zhe. - Nesmotrya na svoyu krohotnost', ona igrayuchi potashchila ego v
novom napravlenii.
Biblioteku on uznal srazu. Vo mnogih otnosheniyah podzemel'e napominalo
doma i uchrezhdeniya nenormal'nyh.
- Dzhim, eto Sos. On umeet chitat'!
Muzhchina v ochkah vskochil i rasplylsya v ulybke.
- Velikolepno! - Zatem, osmotrev ego s golovy do pyat, s legkim
somneniem dobavil: - Ty bol'she pohozh na voina, chem na gramoteya. Bez obid.
- A chto, razve voinam zapreshcheno chitat'?
Dzhim snyal s polki knigu.
- Ne serdis', Sos, no, mozhet byt', ty prochtesh' chto-nibud' otsyuda?
Kakoj-nibud' nebol'shoj otryvok.
Sos vzyal puhlyj tom i raskryl naugad:
"BRUT. Ne slishkom li krovav nash put', Kaj Kassij, - snyat' golovu,
potom rubit' vse chleny? V smertoubijstve gnev, a posle zloba. Antonij -
lish' chast' Cezareva tela. My - zhertv zaklateli, ne myasniki. My protiv duha
Cezarya vosstali. A v duhe chelovecheskom net krovi. O, esli b..."
- Hvatit! Hvatit! - zamahal rukami Dzhim. - Umeesh' chitat', umeesh'. Ty
prosto obyazan rabotat' v biblioteke! Zdes' nuzhno stol'ko...
- A eshche ty mozhesh' davat' uroki chteniya! - neterpelivo perebila ego
Sosa. - My vse hotim uchit'sya, no sredi nas tak malo...
- YA sejchas svyazhus' s Bobom. Kakaya nahodka! - bibliotekar' potyanulsya k
selektoru.
- Pojdem otsyuda, - Sos byl smushchen takoj sumatohoj. Do sih por ego
znaniyami interesovalis' tol'ko v shkole, posle on schital ih isklyuchitel'no
lichnym delom, i eti vostorgi razdrazhali.
V iskusstvennom mire podzemel'ya den' pokazalsya emu neobychajno dolgim,
i on byl rad, kogda nakonec-to vse razoshlis' na pokoj. Da, zdes' bylo
mnogo lyubopytnogo i neobychnogo, no provesti pod Goroj vsyu ostavshuyusya
zhizn'...
- Da net zhe, Sos, zdes' vovse ne tak ploho, kak tebe kazhetsya, -
skazala ona. - So vremenem ty privyknesh'. To, chem my zanimaemsya, ochen'
vazhno. My obespechivaem celyj kontinent: vse vidy oruzhiya, vse osnovnoe
oborudovanie stoyanok, karkasy zdanij, elektronnaya tehnika...
- Zachem ty vzyala moj braslet?
Ona oseklas'.
- Horosho, ya otvechu. U nas nemnogo zhenshchin. Sushchestvuet raspisanie, po
kotoromu kazhdyj muzhchina raz v nedelyu... s odnoj iz nih provodit noch'.
Konechno, dolgie otnosheniya ne skladyvayutsya. S drugoj storony - bol'shoe
raznoobrazie. Sistema otlazhena i horosho rabotaet.
Pustit' braslet po krugu. Da, on mog predstavit', chto nekotorym eto
nravitsya, hotya zdes', kak on zametil, nemnogie nosili zolotye emblemy.
- Pochemu zhe ya ne vklyuchen v etu sistemu?
- Pozhalujsta, esli hochesh'. Prosto ya podumala...
- Da net, ya nichego ne imeyu protiv. YA tol'ko hochu znat', pochemu ya stal
vdrug tvoim postoyannym partnerom, esli zhenshchin u vas i tak ne hvataet?
Guby ee zadrozhali.
- Ty... ty hochesh' zabrat' ego? - Ona prikosnulas' k brasletu.
Slabuyu, bezvol'nuyu, on krepko obnyal Sosu, ulozhil na kushetku. CHto
tolku trebovat' uma ot zhenshchiny? S zharom ona otvetila na ego poceluj.
- Net, ya ne hochu ego zabrat'. YA... da snimi zhe, nakonec, etot halat!
Ona zhivo sbrosila s sebya vse, no zatem, kak eto prinyato u zhenshchin,
otstranilas', budto peredumav.
- Sos...
- Nu chto eshche?
- YA besplodna.
On molcha zaglyanul ej v lico.
- U menya bylo mnogo... brasletov. Mne prishlos' proverit'sya u
nenormal'nyh. U menya nikogda ne budet rebenka, Sos. Poetomu ya i poshla na
Goru... no zdes' deti eshche nuzhnee. Tak chto...
- Tak chto ty nabrasyvaesh'sya na vseh muzhchin, kotoryh staskivayut syuda s
Gory?
- Net, Sos. Ran'she menya tozhe vklyuchali v raspisanie, no znaesh', kogda
net nikakoj lyubvi i nikakoj nadezhdy... Nekotorye stali zhalovat'sya, chto ya
holodna, ya i v samom dele uzhe ni v chem ne videla smysla. Potomu Bob
perevel menya v priemnuyu komandu, gde est' vozmozhnost' obshchat'sya s novymi
lyud'mi. Ponimaesh', kogda novichok s Gory popadaet na moe dezhurstvo, ya
chuvstvuyu... Nuzhno vse ob®yasnit', pokazat' i pristroit' k podhodyashchemu delu,
- ty uzhe znaesh'. Do tebya cherez moi ruki proshlo devyatnadcat' chelovek -
semnadcat' muzhchin i dve zhenshchiny. Byli starye, zlye, serditye. Ty pervyj,
kto dejstvitel'no... Ladno, hvatit, eto uzhe lishnee!
"Konechno, - podumal on, - molodoj, sil'nyj, pokladistyj. Mechta
odinokoj zhenshchiny! A pochemu by i net? Vse luchshe, chem poluchat' zhenshchin po
spisku. I potom, priyatnej byt' s chelovekom, kotoryj sposoben tebya ponyat'".
- A esli mne zahochetsya imet' nastoyashchuyu sem'yu, s zhenoj i det'mi?
- Togda... zaberesh' braslet.
Ona sidela ryadom, malen'kaya, ochen' zhenstvennaya, prikryvayas'
skomkannym halatom, slovno boyalas' obnazhit'sya polnost'yu, poka ne
vyyasnilis' ih otnosheniya. On podumal o tom, kak voobshche perezhivaetsya
bezdetnost', i teper' tol'ko nachal ponimat', kakie chuvstva dvigali Solom.
- YA poshel na Goru potomu, chto ne smog zavoevat' zhenshchinu, kotoruyu
lyublyu. YA znayu, teper' vse eto v proshlom, no ved' serdcu zabyt' ne
prikazhesh'. YA mogu predlozhit' tebe tol'ko druzhbu.
- YA soglasna, - prosheptala ona, ronyaya halat.
On medlenno sklonil ee na postel' i obnyal tak berezhno, slovno ona
byla hrupkoj pticej, kotoroj on boyalsya slomat' kryl'ya. On derzhal ee v
ob®yatiyah, dumaya, chto na etom vse i konchitsya. I v myslyah byl ryadom s Soloj.
Bob, vysokij, naporistyj muzhchina, byl priznannym liderom podzemel'ya.
- Kak ya ponyal, ty umeesh' chitat', - zayavil on bez predislovij. - Gde
nauchilsya?
Sos rasskazal o shkole.
- ZHal'... ZHal', chto eto imenno ty. Tvoi sposobnosti mogli by zdes'
ochen' prigodit'sya.
Sos molchal. Vse eto pohodilo na shvatku s vladel'cem neizvestnogo
oruzhiya. V glazah Boba ne bylo toj otvratitel'noj hishchnosti, kotoroj porazil
ego Tom, no i ego imya zvuchalo stranno, i vo vsem oblike skvozila zhestkaya
nepreklonnost'. Mnogie iz "mertvecov" proizvodili podobnoe vpechatlenie. I
zdes' nechemu bylo udivlyat'sya po sobstvennomu opytu on znal, naskol'ko
tochno harakter lidera otrazhaet podchinennaya emu gruppa lyudej. Sos stroil
imperiyu Sola v duhe druzheskogo edineniya, gde byl i yumor, i voiny mogli
razryadit'sya v edinoborstve za ochki, sovershenstvuya neobhodimye navyki. A
kogda surovyj Til zanyal ego mesto, vse skrepila zhestkaya disciplina, v
lageryah uzhe ne bylo mesta dlya shutok i udal'stva. Stranno, tol'ko sejchas on
vse eto osoznal!
- Dlya tebya my prigotovili sovershenno osoboe zadanie, - prodolzhal Bob.
- Edinstvennoe v svoem rode.
Vidya, chto Sos ne toropitsya vstupat' v razgovor, Bob snizoshel do
raz®yasnenij.
- Ty dumaesh', my nichego ne znaem o tom, chto delaetsya naverhu?..
Informaciya, konechno, iz vtoryh ruk - nashi sistemy obozreniya ne vyhodyat
daleko za okrestnosti Gelikona. No vidim my gorazdo dal'she, chem vy,
dikari. I luchshe. Tam, naverhu, sejchas voznikaet imperiya. My dolzhny etot
process ostanovit'. Nemedlenno.
Da, pri vsej svoej dal'nozorkosti, oni tak i ne razglyadeli mesto
samogo Sosa v etom processe. Teper' stalo okonchatel'no yasno, chto emu
nel'zya otkryvat' svoego proshlogo. Navernyaka ih ognemet uzhe dozhidalsya
sozdatelya imperii, togda kak bezvestnyj, hotya i gramotnyj dikar' byl v
bezopasnosti.
- Kakaya eshche imperiya? - Vopros dikarya mog rasseyat' samye osnovatel'nye
podozreniya.
- Ty nichego o nej ne slyshal? - ne bez prezreniya, pust' i
neosoznannogo, brosil Bob. Vprochem, on i ne mog dopustit', chto novichok
mozhet znat' bol'she, chem on. - Ej pravit nekij Sol. Za god ona razroslas'
neveroyatno, est' soobshcheniya dazhe iz YUzhnoj Ameriki. Slishkom daleko eto
zashlo.
- Iz YUzhnoj Ameriki? - Sos chital kogda-to o drevnih kontinentah
Amerike, Azii, Afrike, no ne podozreval, chto do sih por kakoj-libo iz nih
mozhet sushchestvovat'.
- A ty dumal, chto v mire odno tol'ko podzemel'e? Na kazhdom iz
kontinentov est' hot' odin svoj Gelikon. U nas obshchaya sistema svyazi, i
vremya ot vremeni, nesmotrya na yazykovoj bar'er, my obmenivaemsya personalom.
YUzhnaya Amerika prevoshodit nas v razvitii; vo vremya vojny ona ne tak sil'no
postradala. Odin iz nashih operatorov vladeet ispanskim, a u nih troe
govoryat po-anglijski, tak chto s yazykami vse v poryadke. Rasstoyanie mezhdu
nami bol'shoe, i uzh esli tam zavelas' imperiya, to pora chto-to
predprinimat'.
- Zachem?
- A kak ty dumaesh', vo chto prevratitsya mir, esli dikari nachnut sami
sebya obespechivat'? Proizvodit' dlya sebya pishchu, oruzhie? Oni vyjdut iz-pod
kontrolya!
- No pochemu imenno ya?
- Krepche i sil'nee nam eshche na popadalis'. Ty bystree vseh opravilsya
posle Gory. Dlya nas - samaya udachnaya kandidatura.
Da, Bob davnen'ko ne zanimalsya diplomatiej, esli voobshche byl s nej
znakom.
- Kandidatura dlya chego?
- Vernesh'sya v zhizn' i zavladeesh' imperiej.
Vernut'sya v zhizn'! Vernut'sya nazad!..
- YA vam ne podhozhu. YA poklyalsya ne brat' v ruki oruzhiya.
|to ne vpolne sootvetstvovalo istine, no esli oni sobiralis'
stolknut' ego s Solom, to v etom sluchae on ne vral. On poklyalsya ne
vyhodit' s oruzhiem protiv Sola, i, kak by ni skladyvalis' obstoyatel'stva,
ne sobiralsya narushat' uslovij ih poslednej shvatki, dlya nego eto byl
vopros chesti.
- Ty tak ser'ezno otnosish'sya k etim klyatvam? - Uhmylka Boba rastayala,
kogda Sos posmotrel emu v glaza. - Nu horosho, a esli my nauchim tebya
drat'sya bez oruzhiya?
- Bez oruzhiya - v kruge?!
- Nu da, golymi rukami. Kak eto umeet delat' tvoya malyshka. I
dragocennyh klyatv svoih ne narushish'... Podumaj, u tebya budet celaya
imperiya!
Sos byl raz®yaren i etim tonom, i grubym podkupom. No vozmutit'sya
vsluh znachilo vydat' sebya. Tol'ko vyderzhka. I terpenie.
- A esli ya otkazhus'? YA prishel na Goru, chtoby umeret'.
- YA dumayu, ty uzhe ponyal: zdes' ne byvaet otkazov. Esli prinuzhdeniem,
bol'yu tebya ne vzyat', to najdutsya i drugie sredstva. No ya uveren, my najdem
obshchij yazyk. Predstav' horoshen'ko...
- V zhizn'?! - Sosa ne verila svoim usham. - No otsyuda nikto nikogda ne
vozvrashchaetsya.
- YA budu pervym, hotya tam-to menya nikto ne uznaet.
- Zachem zhe ty poshel na Goru, esli hochesh' vernut'sya?
- YA ne hochu vernut'sya... YA dolzhen.
- No... - ot volneniya ona ne nahodila slov. - Bob ugrozhal? On
ugrozhal? Ty ne dolzhen byl...
- U menya ne bylo vybora.
Ona nahmurilas'.
- Ty reshil umeret', chtoby otomstit' ej? Toj?..
- Da, mozhet byt'.
- Znachit, ty vernesh'sya i snova budesh' s nej!
Posle otseka obozreniya emu kazalos': zdes' vidyat kazhdyj ego shag i
slyshat kazhdoe slovo. I potomu i Sose on ne mog skazat' bol'she togo, chto
znal uzhe Bob.
- Naverhu voznikaet imperiya. YA dolzhen svergnut' vozhdya. No ya ujdu ne
ran'she, chem cherez god. Mne nuzhno vremya na podgotovku. Nuzhno mnogomu
nauchit'sya.
Bob polagal, vlast' nad imperiej dolzhna sklonit' Sosa k soglasiyu. I
nikogda on ne uznaet istinnoj prichiny. Esli kto-to i dolzhen brosit' vyzov
Solu, to luchshe, esli eto budet drug...
- Mozhno, ya budu nosit' tvoj braslet, poka ty zdes'?
- Nosi ego vsegda, Sosa. K tomu zhe - ty budesh' moim uchitelem.
- Vot kak? - Ona gorestno pokachala golovoj. - Znachit, nasha vstrecha ne
byla sluchajnost'yu. Bob zaranee rasschital. On znal uzhe, kak tebya
ispol'zovat'.
- Vozmozhno.
- On vse podstroil! Gadina! - ona zaplakala. - Kak eto bol'no! Kak
bol'no!
- Dlya nego eto, pohozhe, obychnoe delo. On vychislil samyj udobnyj
sposob, a my okazalis' samymi podhodyashchimi instrumentami. Prosti.
- I eto ty prosish' proshcheniya! - Ona ulybnulas', pytayas' uspokoit'sya. -
Da, teper' my, vo vsyakom sluchae, znaem svoe mesto.
Sos dazhe ne mog predstavit', na kakie ulovki prishlos' pustit'sya Bobu,
chtoby ugovorit' Sosu raskryt' svoi sekrety muzhchine. On perenimal udary i
zahvaty, kotorye ona eshche devochkoj otrabotala v plemeni. Ih muzhchiny
prezirali bezoruzhnuyu tehniku, no zhenshchin, kotoryh legko vzyat', prezirali
eshche bol'she. I materi peredavali docheryam sekrety bor'by, podnimavshej ih
dostoinstvo.
Ona pokazala, kak bit' rukoj, chtob derevyannye bruski razletalis' v
shchepy; kak raskalyvat' ih goloj stupnej, golovoj, loktem. Ona pokazala
uyazvimye tochki na tele, odin udar - i chelovek obezdvizhen, iskalechen, ubit.
On naletal na nee, slovno v yarosti, i ona snova i snova sbrasyvala ego na
pol odnim neulovimym dvizheniem.
- A teper' poprobuj zadushit' menya! - smeyalas' ona. I potom emu bylo
bol'no i stydno, emu, ch'i mizincy byli sil'nej ee ruk. Ona pokazala
usmiryayushchie zahvaty, kotorye provodila odnoj rukoj, szhimaya tak boleznenno,
chto on ne mog ni vyrvat'sya, ni soprotivlyat'sya. Ona privodila v dejstvie
prirodnye instrumenty cheloveka, za svoej prostotoj pochti im zabytye: zuby,
nogti, pal'cy, lob i dazhe golos.
Kogda on ovladel etim, nauchilsya izbegat' i blokirovat' udary,
razbivat' i snimat' zahvaty i mgnovenno razgadyvat' obmannye hody, ona
nauchila ego drat'sya, esli vyvedena iz stroya ruka, noga, obe ruki, nogi,
glaza. On presledoval ee s zavyazannymi glazami, strenozhennyj, utyazhelennyj
gruzom, pod dejstviem snotvornogo. On vzbiralsya po podvesnym lestnicam v
smiritel'noj rubashke; privyazav ruku k stupne, proryvalsya skvoz' gustoj
chastokol shtang. Udary, kotorye v pervyj raz sbili ego s nog, teper' on
perenosil s legkost'yu, pochti nezametno smeshchayas', chtoby sdelat' ih
neoshchutimymi.
A zatem on otdalsya na volyu skal'pelya i igly. Pod kozhu zhivota i
poyasnicy hirurg vzhivil emu gibkie plastikovye shchity, sposobnye vyderzhat'
rubyashchij udar mecha ili kinzhala. Na sheyu nalozhil s®emnyj vorotnik, ukrepil
metallicheskimi prut'yami polye kosti ruk i nog, pah zakryl metallicheskoj
setkoj. Peredelal i lico Sosa, zameniv nosovye hryashchi bolee nadezhnym
materialom i proshiv shcheki nejlonovym voloknom. Ukrepil zuby, nadel na nih
koronki. Spiliv vglub' chast' lobnoj kosti, zamenil ee vypukloj
metallicheskoj formoj.
Kogda chuzherodnye predmety prizhilis' i pozvolili dvigat'sya, v nem
nel'zya bylo uznat' prezhnego Sosa. Hodil on tyazhelo i neuklyuzhe, prevozmogaya
bol' urodlivogo pererozhdeniya.
On snova vernulsya v komnatu so snaryadami, bolee privychnymi, chem novoe
telo. Snova vzbiralsya po lestnicam, vrashchalsya na perekladinah i podnimal
tyazhesti. Gulyaya po koridoram, on staralsya pryamo derzhat' vnezapno
potyazhelevshee tulovishche, postepenno uskoryaya shag, poka ne ischezli pristupy
boli. Podzhivayushchie kisti i stupni treniroval, krusha derevyannye bruski, i
narastil chudovishchno prochnye mozoli. Kogda Sosa izo vseh sil obrushivalas' s
shestom na ego zhivot, sheyu ili golovu, on stoyal, kak vkopannyj, uzhe ni na
dyujm ne sdvigayas', i tol'ko smeyalsya.
Odnazhdy on vyhvatil shest iz ee ne privykshih k oruzhiyu ruk i odnim
usiliem dubinopodobnyh pal'cev skrutil ego v spiral'. Zatem, dvumya
pal'cami szhav obe kisti Sosy, s ulybkoj otorval ee ot pola.
Sosa slozhilas' vdvoe i uperlas' pyatkami v ego vystupayushchij podborodok:
- Uh ty! Prosto skala!
On uhmyl'nulsya. Bez ceremonij zabrosiv ee na pravoe plecho, prinyalsya
vzbirat'sya po lestnice. Ona izvernulas' i rebrom ladoni rezko udarila ego
po levoj klyuchice. No on i glazom ne povel.
- Ah ty, gorilla edakaya! Vse tochki v kakih-to narostah!
- Nejlon. - Golos u nego byl hriplym: vorotnik, szhimavshij gorlo, ne
sposobstvoval blagozvuchiyu. - A gorillu ya v baranij rog svernu.
- I vse ravno ty ogromnyj strashnyj zver'! - ne sdavalas' ona i,
vcepivshis' zubami v uho, prinyalas' ego zhevat'.
- Strashnyj, kak chert, - soglasilsya on, povorachivaya golovu. Ej stalo
bol'no tyanut'sya, i ona razzhala zuby.
- Uzhasnyj vkus, - ona skrivilas'. - YA lyublyu tebya.
On snova povernulsya, i ona osypala ego lico zvonkimi poceluyami. -
Otnesi menya v nashu komnatu, Sos. Ty ved' hochesh' menya, pravda?
On podchinilsya. No vse poluchilos' ne tak horosho, kak im hotelos'.
- Ty vse dumaesh' o nej, - upreknula Sosa. - Dazhe kogda my...
- Vse eto proshlo, - otvetil on, no golosu ego ne hvatalo tverdosti.
- Ne proshlo! Ty do sih por lyubish' - i skoro vozvrashchaesh'sya...
- |to zadanie. Ty prekrasno znaesh'.
- Ona - eto ne zadanie. Ty ujdesh', i ya tebya bol'she nikogda ne uvizhu,
a tebe dazhe trudno skazat', chto ty menya lyubish'.
- YA lyublyu tebya.
- No ne tak, kak ee.
- Da ona ne idet s toboj ni v kakoe sravnenie. Ty iskrennyaya, goryachaya,
a ona... YA budu dumat' tol'ko o tebe. A ty nosi moj braslet. Nu kak tebya
eshche ubedit'?
Ona blazhenno ulybnulas' i polozhila golovu emu na grud'.
- Konechno, Sos. YA prosto bezmozglaya revnivaya dura. No mne ochen'
tyazhelo. Kak budu zhit' bez tebya - ne predstavlyayu.
- Mozhet, ya poshlyu tebe zamenu, - neudachno poshutil on.
Ona podnyala golovu i ozorno posmotrela emu v glaza.
- Davaj eshche raz, Sos. Doroga kazhdaya minuta.
- Ostyn', zhenshchina! Ne takoj uzh ya gigant!
- Takoj, takoj! - zasmeyalas' ona. I snova okazalas' prava.
Bezymyannyj i bezoruzhnyj, on snova stupal po zemle. Byla vesna. Pochti
dva goda proshlo s togo dnya, kogda, s gorech'yu porazheniya v dushe, on
otpravilsya na Goru. Sosa bol'she ne bylo: gora myshc i metalla vmesto tela,
urodlivaya maska vmesto lica, sdavlennyj hrip vmesto golosa. Ledyanoj vzglyad
skvoz' zashchitnye linzy i volosy, obescvechennye do smertel'noj belizny.
Sosa bol'she ne bylo, no ostavalis' potaennye vospominaniya. Oni
neuderzhimo rvalis' naruzhu. Bezymyannyj podoshel k znakomym mestam. Lishivshis'
imeni, on ne utratil chuvstv. On shagal, glyadya po storonam, i emu kazalos',
chto vse ostalos' prezhnim, i dazhe malen'kaya ptichka sidit na ego pleche. Kak
hotelos' by emu zabyt', chto on vernulsya ne chelovekom, a razrushitel'nym
mehanizmom! Snova brodit' po lesam i nochevat' v uyute stoyanok, kak chetyre
goda nazad. CHetyre goda, dlinoyu v zhizn' i smert'!
On ostanovilsya u kruga, togo samogo, v kotorom Sol-Mechenosec srazilsya
s Solom-Vseh-Orudij za imya, oruzhie, i kak potom okazalos', za zhenshchinu. Ne
bud' toj shvatki - naskol'ko inym byl by sejchas etot mir!
On voshel v zdanie stoyanki, mimohodom otmetiv, kakie veshchi v nej iz
podzemel'ya i kakie ot nenormal'nyh. Do chego izmenilsya hod ego myslej!
Ran'she ego nikogda ne interesovalo, otkuda chto beretsya; on, kak i drugie
dikari, prinimal vse kak dolzhnoe. Naivnost', granichashchaya s bezrassudstvom.
On zabralsya v bufet i, vytashchiv polovinu zapasov, prinyalsya netoroplivo
s nimi raspravlyat'sya. CHtoby podderzhivat' svoyu gigantskuyu massu,
prihodilos' pogloshchat' gory edy, i bez vsyakogo udovol'stviya. CHuvstvom vkusa
tozhe prishlos' pozhertvovat' radi obladaniya nechelovecheskoj siloj. Hotel by
on znat', udavalos' li drevnim hirurgam sovershat' svoi chudesa, ne
zatragivaya organy chuvstv? Ili vmesto voinov u nih byli mashiny?
Vecherom ego odinochestvo narushila moloden'kaya i dovol'no
privlekatel'naya devushka, no, vzglyanuv na zapyast'e i ne obnaruzhiv brasleta,
ona ne stala ego bespokoit'. Stoyanki vsegda byli prevoshodnym mestom dlya
ohoty za brasletami. Interesno, znayut li nenormal'nye o takom osobom
ispol'zovanii ih uslug?
On ulegsya na kushetku. Devushka, proyaviv dolzhnoe pochtenie, zanyala
sosednyuyu, hotya prekrasno mogla by uedinit'sya gde-nibud' za kolonnoj. Dolgo
lezhali molcha, kogda zhe do nee doshlo, chto on odin, ona nachala vertet'sya i
vzdyhat'. Emu prihodilos' chitat', chto v drevnosti zhenshchiny osteregalis'
muzhchin i redko otvazhivalis' spat' v prisutstvii neznakomcev. Hotya s trudom
verilos', chto v bolee razvitoj civilizacii bytovali stol' dikie nravy.
Nemyslimo, chtoby muzhchina vdrug posyagnul na to, chto emu ne davalos' po
dobroj vole, ili chtoby zhenshchina ni s togo ni s sego, po chistomu kaprizu,
stala obhodit' muzhchin storonoj. Pravda, Sosa rasskazyvala o svoem plemeni,
gde k zhenshchinam otnosilis' sovsem inache, - vyhodit, ne vse zlo ischezlo v
plameni Vzryva.
Devushka, nakonec, reshilas' na pervyj shag.
- Prostite, konechno, no gde vasha zhenshchina?
On dumal o Sose, ozornoj malyshke Sose, s vidu takoj slaben'koj dlya
nastoyashchego tyazhelogo brasleta, no takoj neozhidanno sil'noj telom i dushoj.
On toskoval po nej.
- V strane mertvyh.
- Prostite, - ona, konechno, istolkovala ego otvet po-svoemu. Na eto
on i rasschityval. Esli muzhchina lyubil svoyu zhenu, on horonil ee vmeste s
brasletom i ne zavodil drugogo, poka ne istekal srok traura.
Devushka sela v posteli, prizhav ruki k grudi v zheste sochuvstviya:
- Mne ne nuzhno bylo sprashivat'.
- |to mne nuzhno bylo ob®yasnit'sya srazu, - velikodushno vozvratil on
izvineniya, podumav, kakim urodom dolzhen kazat'sya on etoj devchushke.
- Esli vy vse zhe...
- Bez obid. - Ton ego ne dopuskal vozrazhenij.
- Ladno, - ona natyanula na golovu odeyalo.
Smozhet li eta prostaya, milaya, bezyskusnaya devushka, delivshaya s nim
krov, no ne postel', - smozhet li ona kogda-nibud' vyzvat' takoj nakal
strasti i otchayan'ya, kotoryj dovelos' perezhit' emu? Protyanet li ej zavtra
svoj braslet kakoj-nibud' bol'shoj i glupyj voin, dlya togo chtoby cherez god,
poteryav ee, pojti na Goru?
A pochemu by i net? Takoj vo vse vremena byla nesokrushimaya sila lyubvi.
"No zapomni navek pocelui nad Dolinoyu Krasnoj reki..." I lyuboj chelovek,
muzhchina li, zhenshchina li, hranil v dushe svoej sposobnost' otdavat'sya ej bez
ostatka. Radi etogo chuda i stoilo zhit'.
Utrom ona prigotovila zavtrak - eshche odna lyubeznost' s ee storony,
govorivshaya o horoshem vospitanii. I kogda on vyhodil iz dusha, ona pospeshila
otvesti vzglyad. Zatem oni bez lishnih slov prostilis' i razoshlis'. A ved'
kto znaet, vstret'sya ona goda chetyre nazad...
Put', kotoryj kogda-to proshli dvoe muzhchin i zhenshchina, zanyal u nego
vsego odnu nedelyu. Na vseh stoyankah on derzhalsya osobnyakom, i ego ne
bespokoili. Nemnogo udivilo otsutstvie peremen v lyudyah, no eto i radovalo
- teper', kogda on mog sravnit' ih prostye nravy s opytom zhestokosti i
kovarstva.
No peremeny vse zhe byli. Ischezla granica. Veroyatno nenormal'nye,
prinyav vo vnimanie ego rasskaz misteru Dzhounsu, prishli syuda so svoimi
shchelkunchikami (sdelannymi, vspomnil on, v elektronnyh cehah podzemel'ya) i
zanovo proverili zonu.
To i delo popadalis' sledy i tropy zhivotnyh. Veroyatno, ischezli i
motyl'ki s zemlerojkami. Ili uzhilis' s novym okruzheniem?
I - vot chudo! - staryj lager', k kotoromu on tak chasto vozvrashchalsya v
myslyah, sohranilsya i zhil! V ego boevyh krugah vse tak zhe uprazhnyalis'
voiny, i dazhe bol'shaya palatka ostalas' na prezhnem meste u reki. Zashchitnyj
rov, naprotiv, byl napolovinu zasypan, ego kraya okruglilis' i zarosli
travoj. Znachit, zemlerojki zdes' bol'she ne poyavlyalis'. Im prishlos'
ustupit' mesto bolee sil'nomu - cheloveku.
A pochemu, sobstvenno, on tak udivilsya, uvidev zdes' lyudej? Ved' znal
on: tak i budet. CHetyre goda nazad dlya etogo on syuda i prishel. |to mesto -
kolybel' imperii.
On podoshel k lageryu i ego okliknuli.
- Stoj! Iz kakogo ty plemeni? - garknul prizemistyj shestovik,
razglyadyvaya ego neobychnyj naryad i pytayas' opredelit' oruzhie.
- YA sam po sebe. Provedi menya k vashemu komandiru.
- Kak tebya zovut?
- U menya net imeni. Provedi menya k komandiru!
SHestovik nahmurilsya.
- YA vizhu, tebya stoit pouchit' horoshim maneram, priyatel'.
Sos molcha protyanul pravuyu ruku, shvatil shest i nachal podnimat'.
- |j, chto ty!.. - Voin ne mog ego peresilit' i ne hotel otpuskat'
svoego oruzhiya. Scena byla umoritel'na: odin edva kasalsya noskami zemli,
vcepivshis' v shest, a drugoj tyanul orudie k nebesam odnoj lish' rukoyu.
Prezritel'no ulybayas', Sos raskachal shest. Voin boltalsya, kak mayatnik.
- Esli ty ne provedesh' menya k vozhdyu, ya sam tebya k nemu otnesu. - On
rezko opustil orudie, shestovik grohnulsya ozem', tak i ne rascepiv pal'cev.
U kruga uzhe sobralis' zriteli, predstavlenie sledovalo zavershit'.
Obeimi rukami on vzyalsya za konec shesta, - voin duracki zavis v vozduhe, -
raskrutil ego, slovno metatel'nyj snaryad, i zapustil podal'she.
Posle etogo on skoro predstal pered komandirom, edva zametno
usmehnuvshis', kogda uvidel znakomoe lico.
- CHto privelo tebya k nam, silach? - sprosil Sev, ne uznavaya
izurodovannogo lica Sosa. - My zanyaty ochen' vazhnymi delami, no esli ty
hochesh' prisoedinit'sya...
- Net. - Vpervye on poradovalsya tomu, kak bescvetno i hriplo zvuchit
ego golos. - Vse, chto ot vas i lichno ot tebya trebuetsya, eto perejti ko
mne, pod moe nachalo.
Sev ot dushi rassmeyalsya.
- YA Sev-SHestovik, zanimayus' trenirovkoj novobrancev vozhdya imperii. I,
razumeetsya, ya nikuda ne perejdu, esli eto ne prikaz samogo Sola.
- Sol nichego ne prikazyval. YA prishel svergnut' ego i stat' vozhdem.
- Vot dazhe kak! CHto zh, gospodin Bezymyannyj, mozhesh' nachat' pryamo
zdes'. YA vystavlyu protiv tebya svoego cheloveka, i ty libo voz'mesh' ego,
libo vstupish' v nashe plemya. Kakoe u tebya oruzhie?
- Nikakogo, krome sobstvennyh ruk.
Sev s interesom izuchal ego.
- Postoj, daj soobrazit'. U tebya net ni imeni, ni plemeni, ni oruzhiya
- i ty sobiraesh'sya zahvatit' etot lager'?
- Da.
- Hm. Vidat', ploho ya segodnya soobrazhayu, no nikak ne pojmu, kakim
obrazom ty dumaesh' eto sdelat'.
- YA pob'yu tebya v kruge.
Sev rashohotalsya:
- Bez oruzhiya?
- Ty boish'sya drat'sya so mnoj?
- Uvazhaemyj, ya ne stal by drat'sya s toboj, dazhe bud' u tebya oruzhie.
Vot esli b u tebya bylo plemya velichinoj s nashe... Ty chto, ne znaesh' pravil?
- YA prosto ne hochu popustu tratit' vremya.
Sev prismotrelsya vnimatel'nej.
- Kogo-to mne ty napominaesh'? Ne to, chtoby lico. Ili golos. No takoj
zhe...
- Naznach' cheloveka dlya shvatki, ya pob'yu ego i vseh ostal'nyh po
ocheredi, poka plemya ne stanet moim.
Sev smotrel na nego s sozhaleniem.
- I ty hochesh' drat'sya s masterom-shestovikom? Golymi rukami?.. Ne
slishkom mne eto nravitsya, nu da ladno. - On podozval odnogo iz voinov i
vzglyadom ukazal na glavnyj krug.
SHestovik nedoumenno ustavilsya na Sosa.
- No u nego zhe net oruzhiya!
- Da ty tol'ko stukni ego paru raz, - posovetoval Sev. - Emu ochen'
etogo hochetsya.
Stali sobirat'sya zriteli. Po lageryu uzhe pronessya sluh o dikovinnom
proisshestvii s dozornym.
Sos snyal tuniku i ostalsya v korotkih shtanah i bosoj.
Zriteli ocepeneli. Tunika zakryvala ego ot podborodka do kolen, a
ruki - do loktej, pryacha pochti vse ego telo. I voiny, obmanutye beliznoj
volos i glubokimi morshchinami, ponachalu prinyali ego za dovol'no pozhilogo,
odryahlevshego cheloveka. Pohval'ba ego pokazalas' skorej chudachestvom, chem
real'noj ugrozoj.
- Vot eto bicepsy! - razdalsya vozglas. - Kak dve bulavy!
- A posmotri na sheyu!
Sos bol'she ne nosil stal'noj vorotnik. Ego sheya prevratilas' v odnu
ogromnuyu, pokrytuyu shramami, orogovevshuyu mozol'.
SHestovik, vystavlennyj dlya shvatki, glazel na nego s otvisshej
chelyust'yu.
Sev otozval ego.
- Gom, idi ty, - prikazal on, otryvisto vykrikivaya slova.
Vpered vystupil voin, bolee vnushitel'nyj, pokrytyj sledami
beschislennyh srazhenij. On derzhal svoe oruzhie nagotove i bez kolebanij
vstupil v krug.
Sos tozhe perestupil chertu i vstal, uperev ruki v bedra.
Gom ne dolgo ceremonilsya. Sdelav neskol'ko probnyh vypadov, proveriv
reakciyu bezymyannogo, sil'nejshim udarom on porazil ego v sheyu.
Sos ne shelohnulsya.
SHestovik oglyadel ozabochenno svoe oruzhie, udaril snova.
Prostoyav minutu, Sos, nakonec sdvinulsya. On podoshel k soperniku i,
nebrezhno vzyavshis' za shest, vyvernul ego odnim rezkim dvizheniem kisti.
Sos i pal'cem ne tronul samogo voina, no tot, pyatyas' uderzhat' oruzhie,
perelomal pal'cy. Oruzhie okazalos' daleko za krugom.
- Est' pervyj voin! - ob®yavil Sos. - No sejchas on ne v sostoyanii
drat'sya snova, poetomu so sleduyushchim ya budu srazhat'sya za dvoih.
Potryasennyj, Sev vystavil vtorogo voina, naznachiv tret'ego zapasnym.
Ne dolgo dumaya, Sos pojmal ego shest za oba konca i derzhal, poka voin
tshchetno pytalsya vyrvat' ego obratno. Zatem on prodelal svoj izlyublennyj
priem i nevozmutimo otoshel v storonu.
SHestovik oshalelo ustavilsya na svoj instrument, skruchennyj v baranij
rog. Sosu ostavalos' tol'ko tknut' ego pal'cem, chtoby tot, spotykayas',
popyatilsya iz kruga.
- Itak, chetyre voina vmeste so mnoj. Teper' ya budu drat'sya za
chetveryh.
U kruga uzhe stolpilsya ves' lager'.
- Ty dobilsya svoego, - skazal Sev. - YA sam budu s toboj drat'sya.
- Ty i vse tvoe plemya protiv moej zhalkoj kuchki? - izdevatel'ski
uhmyl'nulsya Sos.
- Moya sila protiv tvoej sily, - otvetil Sev, slovno ne zametiv
nasmeshki. - Moya komanda - protiv tvoej sluzhby i polnyh svedenij o sebe.
Kto ty takoj, otkuda prishel, gde nauchilsya takim priemam i kto tebya poslal.
- Moyu sluzhbu ty poluchish', esli vyigraesh'. Ob ostal'nom ya poklyalsya
molchat' do konca zhizni. Nazovi drugie usloviya.
Sev vzyalsya za shest:
- Boish'sya drat'sya so mnoj?
V tolpe poslyshalis' smeshki. Sev lovko povernul protiv Sosa ego zhe
sobstvennye slova. Kto kogo vysmeival?
- YA ne mogu delat' stavkoj svedeniya o sebe. Ne imeyu prava.
- Ty uzhe pokazal nam svoyu silu. A my lyubopytny. Trebuesh' ot menya
sdat' celyj lager', a sam dazhe ne zhelaesh' rasskazat' o sebe. CHto-to mne ne
veritsya, chto ty dejstvitel'no hochesh' drat'sya, chuzhak.
Tolpa, zhivo sledivshaya za slovesnym poedinkom, druzhno podderzhala ego.
Sos otdal dolzhnoe kachestvam lidera, kotoryh ran'she v Seve ne zamechal.
Sev ponimal, chto eta shvatka ne prineset emu pobedy, no, boyas' pozora, ne
mog na nej ne nastaivat'. Poetomu on vynuzhdal otstupat' Sosa. V samom
dele: ne povrediv svoej reputacii, Sev prosto otkazhetsya drat'sya, poka ne
budut prinyaty ego usloviya, i sluh ob etom bystro raznesetsya po vsem
ostal'nym plemenam Sola. |to byl ochen' lovkij takticheskij hod.
Sosu prishlos' ustupit'.
- Horosho. No ya rasskazhu tol'ko tebe. Bol'she nikomu.
- A ya rasskazhu, komu zahochu! - nashelsya Sev.
Dal'she upirat'sya bylo bessmyslenno. Esli po neschastnoj sluchajnosti on
proigraet, to, pobesedovav s Sevom s glazu na glaz, mozhno bylo nadeyat'sya
ubedit' ego sohranyat' tajnu. Sev vsegda byl parnem otzyvchivym i
blagorazumnym, i mozhno bylo ne somnevat'sya, chto prezhde chem dejstvovat', on
vse vnimatel'no vyslushaet.
Skverno tol'ko, chto etot ulybchivyj shestovik dolzhen postradat' ot ruki
svoego druga.
Sev vstupil v krug. On prevratilsya v nastoyashchego mastera: ego
oslepitel'no sverkavshij shest ne znal ni ustali, ni promaha. Nablyudaya za
dvumya predydushchimi shvatkami, on koe-chto dlya sebya otmetil; ego oruzhie ne
medlilo ni sekundy, chtoby ne ugodit' v ogromnye lapy zahvatchika.
Ne stal on tratit'sya i na bespoleznye udary po rogovoj brone. Vmesto
etogo on staralsya popast' v lico, chtoby oslepit' vraga, i osypal udarami
ego lokti, kisti i stupni. I vse vremya begal, zastavlyaya dvigat'sya i Sosa,
- eto, po ego raschetam, dolzhno bylo bystro utomit' velikana.
No vse ego popytki ni k chemu ne priveli. CHtoby ne slishkom pozorit'
komandira pered lyud'mi, paru minut Sos delal vid, chto otbivaetsya, a zatem
vyrval letyashchij shest i shvatil Seva za kist'. Dernuv ego na sebya, vtoroj
rukoj on uhvatilsya za lokot'.
Razdalsya tresk.
On razzhal pal'cy i vytolknul Seva iz kruga. Dva ostryh oblomka kosti
torchali iz otverstoj dyry. Voiny podhvatili padayushchego komandira i sdelali
vse, chto bylo v ih silah: soedinili oblomki i plotno obvyazali uzhasnuv
ranu. Sos nablyudal za nimi iz kruga nemigayushchim vzglyadom.
Osoboj neobhodimosti v etom ne bylo. Pobedit' on vpolne mog by i
beskrovno. No pobeda emu trebovalas' ubeditel'naya, ne ostavlyayushchaya nikakih
somnenij. Esli b on prosto vyshib Seva iz kruga odnim vnezapnym udarom, ne
prichiniv vreda, voiny srazu usomnilis' by v ego reshimosti i zhelanii
drat'sya, nastoyav na prodolzhenii poedinkov. Teper' zhe novyh dokazatel'stv
ne trebovalos'. Voiny ponyali: ne stoit svyazyvat'sya s tem, kto smog
iskalechit' ih komandira.
I eto ne bylo ni predatel'stvom, ni trusost'yu. Znaya vynoslivost'
byvshego druga, Sos prichinil emu zhutkuyu bol', no pomog sohranit' nechto
bolee vazhnoe: dostoinstvo pobezhdennogo.
- Naznach' svoego zamestitelya komandovat' lagerem, - zhestko brosil on
Sevu. - Zavtra utrom pojdesh' so mnoj.
Na rassvete oni vyshli. Poterya krovi i bol' v slomannoj ruke Seva
meshali im idti bystro i bez peredyshek, i noch' bylo resheno provesti na
stoyanke, blago, nikem ne zanyatoj.
- Pochemu? - vdrug sprosil Sev za uzhinom.
- Ty naschet ruki?
- Net. |to ya ponimayu. Pochemu ty?
- Zahvatit' imperiyu Sola - zadanie, kotoroe ya poluchil. Poka ya ne
svergnu vseh ego komandirov, vryad li on lichno stanet so mnoj drat'sya.
Priderzhivaya ruku, Sev otklonilsya na spinku stula.
- YA ne ob etom. Pochemu - ty, Sos?
On byl oshelomlen voprosom. Vtoroj tol'ko den' - i vot, pozhalujsta...
CHem on sebya vydal?
- Ty mozhesh' doverit'sya mne, - prodolzhal Sev. - YA nikomu ne govoril o
tom, chto u tebya bylo s Soloj, hotya nichem ne byl svyazan i nichego tebe ne
obeshchal. I sejchas ya nikomu ne skazhu. YA imel by na eto pravo, esli by
vyigral...
- Kak ty dogadalsya?
- No my ved' s toboj poryadkom pozhili vmeste, pomnish'? YA uspel izuchit'
tebya, i ne tol'ko vneshne. YA pomnyu tvoj harakter i dazhe zapah. A proshloj
noch'yu ya dolgo ne spal, ruka bolela, - i brodil vokrug tvoej palatki.
- Nu i chto?
- YA uznal tvoj hrap.
- Hrap?.. - Sos dazhe ne podozreval, chto hrapit.
- Da, k tomu zhe ya zametil eshche koe-chto. Naprimer, kak ty smotrel na to
mesto, gde stoyala nasha malen'kaya palatka. I ya prekrasno ponyal, chto dumal
ty sovsem ne obo mne! I segodnya, kogda my shli, ty vsyu dorogu hripel sebe
pod nos "Dolinu", tochno tak zhe, kak Sola vechno napevala "Rukava".
Predstav' sebe, ya uznal melodiyu, hotya i ran'she ty ee pereviral. I kto by
eshche pozabotilsya o tom, chtoby ya proigral, kak muzhchina? Razve eto vhodit v
tvoe zadanie? Hotya na samom dele ty prosto otplatil uslugoj za uslugu.
- Za kakuyu uslugu?
- A kto vsyu zimu otvazhival devochek ot tvoej palatki? Potom mne samomu
prihodilos' ih ublazhat'. Kto poslal za Solom, kogda prishla pora? Da i vse
takoe.
Znachit, Sol ne vozvrashchalsya, poka Sola ne ponesla ot nego!
- Pro Sola ty vse znal?
- YA, navernoe, ot prirody dogadliv. No umeyu derzhat' yazyk za zubami.
- |to ya uzhe ponyal. - Sos pomolchal, prisposablivayas' k novomu povorotu
sobytij. Paren' okazalsya namnogo umnej i skrytnej, chem on predpolagal. -
Nu horosho, Sev. YA rasskazhu tebe vse. A ty posovetuesh', kak luchshe
derzhat'sya, chtoby bol'she menya ne raskusili.
- Idet! Krome...
- Nikakih krome. Bol'she obo mne nikto ne dolzhen znat'.
- Krome dvoih, kotorye vse pojmut, hochesh' ty etogo ili net. Ty budesh'
v sta shagah ot Sola - i on tebya uznaet. Ego ne provedesh'. I Solu ty ne
smozhesh' obmanut'. S drugimi, konechno, vse prosto. Tor, naprimer, proglotit
lyubuyu bajku.
Navernoe, Sev prav. No eto Sosa pochemu-to ne slishkom bespokoilo. On
chestno staralsya vydat' sebya za drugogo, i esli byl uznan blizhajshim drugom,
to vryad li mog vinit' sebya. Vse ravno sluhov ne budet.
- Ty sprosil, pochemu ya? Konechno, oni menya zastavili, no nichego by u
nih ne vyshlo, ne bud' u menya sobstvennyh somnenij. Pochemu ya? Da potomu chto
ya sozdal etu imperiyu, hotya oni etogo ne znali. YA vse produmal i ustroil, ya
obuchal lyudej i ostavil posle sebya teh, kto mog prodolzhit' moe delo. Esli
vse eto bylo oshibkoj, to ya prosto obyazan ispravit' ee sam, i tol'ko ya mogu
sdelat' eto bez sumatohi i krovoprolitiya. YA edinstvennyj, kto znaet
prirodu imperii i teh lyudej, kotorye v nej pravyat. I edinstvennyj, kto
mozhet pobedit' Sola.
- Mozhet, ty luchshe nachnesh' s samogo nachala? Ty ushel, potom, ya slyshal,
vernulsya s verevkoj, dralsya s Solom, proigral i poshel na Goru...
Nachal brezzhit' rassvet, kogda istoriya podoshla k koncu.
Plemya Tila okazalos' namnogo bol'she togo, kotorym eshche den' nazad
komandoval Sev. V otlichie ot lagerya novobrancev, eto bylo odno iz osnovnyh
plemen i naschityvalo okolo pyatisot voinov. Na etot raz so vhodom ne bylo
nikakih provolochek: buduchi priblizhennym samogo vozhdya, Sev govoril tonom, v
kotorom pri obshchej myagkosti yavstvenno slyshalis' metallicheskie notki
prikaza. Oni voshli v lager' i cherez desyat' minut byli prinyaty samim Tilom.
- CHto za delo privelo tebya, soratnik, - ostorozhno nachal Til, obojdya
molchan'em zabintovannuyu i podvyazannuyu ruku. On vyglyadel postarevshim, no
vse takim zhe uverennym v sebe. Vse vremya rasskaza Seva Til razglyadyval
tuniku bezymyannogo, pytayas' opredelit', chto pod nej skryvaetsya.
- Nu chto zh, byvshij soratnik, vyzov prinyat. No moe plemya namnogo
sil'nej tvoego. Tak chto snachala emu pridetsya pokazat' sebya s kem-nibud'
nizhe rangom.
- Konechno. Vystav' svoego tret'ego - eto budet sootvetstvovat' moemu
pervomu. Esli on pob'et, delo budet za toboj. Segodnya posmotrish' ego v
poedinke, zavtra - srazish'sya sam.
- YA glyazhu, ty v nem uveren bol'she, chem v sebe...
Sev obernulsya k Sosu.
- Vozhd', ne mogli by vy snyat' svoyu odezhdu...
Sos kivnul. Paren' byl prirozhdennym sovetnikom i diplomatom.
Tilu okazalos' dostatochno odnogo vzglyada. Ot potryaseniya on dazhe
privstal.
- YAsno. A kakoe u tebya oruzhie?
- YA idu v krug s pustymi rukami.
- YAsno, - povtoril Til i zadumalsya.
V tot zhe den' odnim pudovym udarom kulaka Sos povalil na zemlyu
tret'ego mechenosca. Bil pravoj, a levoj - chtoby ne meshal mech - shvatil ego
pryamo za lezvie. Na rogovom pancire ladoni, pod kotorym pruzhinilas'
provolochnaya podkladka, poyavilsya nebol'shoj porez. K lezviyu on podbiralsya
osmotritel'no, no zriteli ostalis' v polnoj uverennosti, chto on ostanovil
ego goloj rukoj na samom polnom hodu.
Til umel uchit'sya, on derzhalsya na rasstoyanii i orudoval mechom tak,
slovno pal'cy Bezymyannogo byli lezviyami kinzhalov, a golova - tyazhelym sharom
bulavy. Mel'kayushchij klinok obespechil horoshuyu zashchitu, Til dolgo ne sdaval
pozicij.
No on ne uchel odnogo: i nogi Bezymyannogo byli opasny, - ne tol'ko
ruki i golova. Odin rezkij udar v koleno - i na mgnovenie Til utratil
sposobnost' dvigat'sya, pronzennyj nesterpimoj bol'yu. On byl uveren, chto
eto konec, no, preziraya opasnost', prodolzhal drat'sya: lyubaya zaderzhka byla
gibel'na. Podkoshennyj vtorym udarom v koleno, Til predprinyal otchayannuyu
ataku. Klinok vonzilsya v plecho. Sos vzmetnul ruku i svalil Tila, udariv
szhatymi pal'cami u osnovaniya shei.
On vyrval iz plecha mech i sam perevyazal ranu. Metallicheskoe ukreplenie
vnutri kosti ostanovilo ostrie.
Kogda Til snova obrel sposobnost' dvigat'sya, oni napravilis' k
sleduyushchemu plemeni, vse blizhe podbirayas' k lageryu samogo Sola. Til vzyal i
sem'yu, Bezymyannyj ne obeshchal bystrogo vozvrashcheniya. Deti vo vse glaza
smotreli na chudovishche, pobedivshee ih otca.
V otkrovennye besedy ne puskalis'. Til ne uznal Sosa, a sluchajnye i
opasnye repliki Sev lovko otvodil.
CHerez tri nedeli oni dobralis' do lagerya Tora. CHtoby zastavit' Sola
vojti v krug, nuzhno bylo ukrepit' svoyu svitu eshche odnim komandirom. On
vlastvoval uzhe nad shest'yu sotnyami voinov, no ostavalos' eshche vosem' plemen,
i nekotorye - dovol'no bol'shie. Sol mog uderzhat' imperiyu, otkazavshis' ot
lichnogo poedinka i dav prikaz drugim ne prinimat' vyzov. Zahvat tret'ego
plemeni sdelal by otvalivshijsya kusok slishkom bol'shim, chtob tak prosto im
mozhno bylo postupit'sya.
Plemya Tora bylo men'shim, chem u Tila, no vse zhe dostatochno groznym
formirovaniem. V neskol'kih krugah uprazhnyalis' parnye komandy: pohozhe,
srazhenie s Pitom proshlo uspeshno.
Konechno, ego uzhe zhdali. Tor vstretil ego i nemedlenno uvel k sebe dlya
lichnyh peregovorov. Sev i Til ostalis' u vhoda.
- YA vizhu, u tebya sem'ya... - nachal Tor.
Sos poshevelil obnazhennym zapyast'em.
- U menya kogda-to byla sem'ya.
- YAsno... - Tor ne ozhidal takogo promaha i nikak teper' ne mog najti
u protivnika slaboe mesto. - Ty, govoryat, prishel neizvestno otkuda,
vhodish' v krug bezoruzhnym, pobedil Seva i Tila i sobiraesh'sya otvoevat' u
Sola vsyu imperiyu...
- Da.
- Bylo by glupo mne drat'sya, ya slabee Tila...
Sos molchal.
- No ne v moih privychkah uklonyat'sya ot vyzova. Sdelaem tak: ya stavlyu
svoe plemya protiv tvoih, esli ty srazish'sya s moim predstavitelem.
- S odnim iz tvoih voinov? Neuzheli ty dumaesh', ya vystavlyu shest'sot
chelovek protiv odnogo tvoego plemeni? - Sos izobrazil vozmushchenie, v tajne
bespokoyas' lish' ob odnom: uznal ego Tor ili net?
- YA skazal - s moim predstavitelem. On ne prinadlezhit moemu plemeni.
Esli on pobedit - ty osvobodish' vseh lyudej i pojdesh' svoej dorogoj, Sol so
vremenem vernet ih sebe. Esli pobedish' - ya sdam svoe plemya, no sam
ostanus' na sluzhbe Sola. Ne hotelos' by sluzhit' drugomu vozhdyu, po krajnej
mere, sejchas...
- Hm, interesnyj sluchaj. - Sos chuyal podvoh, Tor vsegda otlichalsya
hitrost'yu.
- Druzhishche, - vozrazil Tor, - eto ty - interesnyj sluchaj!
Sos razmyshlyal. Net, vrode nichego podozritel'nogo. Usloviya nahal'nye,
no kakaya emu raznica, s kem drat'sya sejchas. Glavnaya cel' - dobrat'sya do
vozhdya imperii. I Tor, pohozhe, ne uznal ego. On, navernoe, dazhe slishkom
perezhival po etomu povodu.
- Horosho. Davaj svoego predstavitelya.
- On budet cherez paru dnej, ya uzhe poslal gonca. A poka - nash priz.
Sos podnyalsya i napravilsya k vyhodu.
- Da, kstati... Kto etot voin?
- Ego zovut Rok. Rok-Bulava.
Ugorazdilo zhe poverit' etoj hitroj lise! Rok! Rok, kotorogo ne smog
odolet' dazhe Sol! I kak lovko pridumano! Rok vsegda byl bezrazlichen k
vlasti, dralsya iz chistoj radosti dejstviya. Goncu stoit tol'ko shepnut':
"Otlichnaya draka!" - i tot kak rebenok, gotov sledovat' kuda ugodno.
Vybor byl bezuprechen i v drugom smysle: Sos ne znal bolee vynoslivogo
i po-nastoyashchemu neuyazvimogo cheloveka. Drugie pytalis' odolet' ego
masterstvom - i nichego ne dobilis'. U Roka masterstva ne bylo i v pomine,
zato byla neistoshchimaya sila.
Rok ob®yavilsya cherez tri dnya, vse takoj zhe ogromnyj i siyayushchij. Za dva
goda on ni kapel'ki ne izmenilsya. Hotelos' brosit'sya k nemu, pozhat'
gigantskuyu ladon', snova uslyshat' radostnoe "O'kej!" - no... On dolzhen byl
ostat'sya bezymyannym.
Nachalo smerkat'sya, i Tor ugovoril Roka otlozhit' poedinok na utro.
- Sil'nyj voin, bol'shaya draka, - ob®yasnil on. - Nuzhen celyj den'.
Rok rasplylsya v ulybke:
- O'kej!
Sos nablyudal, kak velikan, navernuv za troih, s naslazhdeniem
oblizyval zhirnye guby, kak podletela stajka horoshen'kih devushek, oblepila
ego i prinyalas' razglyadyvat' i shchupat' braslet. Sos zatoskoval po proshlomu.
Vot chelovek, vladevshij formuloj vechnogo schast'ya: neveroyatnaya sila,
fantasticheskij appetit i nikakih zabot o budushchem. Kak zdorovo bylo by
stranstvovat' s nim, kupayas' v otrazhennyh luchah ego schast'ya!
Dejstvitel'nost' mogla volnovat' kogo ugodno, no ne Roka.
Utrom, kak tol'ko rasseyalas' mgla, oni napravilis' k krugu. Voiny
stolpilis' na podstupah takimi plotnymi ryadami, chto Toru prishlos'
raschishchat' dorogu. Ob usloviyah znali vse, krome, pozhaluj, Roka, kotoromu
bylo vse ravno. Odnako samoj interesnoj ostavalas', konechno, sama shvatka.
Tol'ko dvazhdy, kak glasili predaniya, Rok byl ostanovlen: odin raz
nastupleniem nochi, drugoj - stremleniem ego bulavy poletat'. No
po-nastoyashchemu ego ne pobezhdal nikto. No govorili takzhe, chto on nikogda ne
svyazyvalsya s neizvestnym oruzhiem, naprimer, set'yu...
Rok vskochil v krug, zalihvatski vertya svoej bulavoj, poka sopernik
razdevalsya. Akkuratno slozhiv svoyu tuniku, Sos ostalsya v odnih shtanah i,
raspraviv plechi, poigryval muskulami. Zriteli smotreli na nih, zataiv
dyhanie.
- Da oni zhe sovershenno ravny! - potryasenno vykriknul kto-to.
Sos nevol'no oglyanulsya. Neuzheli on ne ustupaet etomu gigantu? Ne
mozhet byt'!
Odnako, v samom dele. Rok byl vyshe i shire v plechah, no Sos
prevoshodil ego v moshchi slozheniya. In®ekcii v operacionnoj podzemel'ya,
uskoryavshie rost myshc, i zashchitnye materialy, vzhivlennye v telo, namnogo
uvelichili ego ves, hotya pri vsej ego masse v Sose ne bylo ni gramma
lishnego zhira. Vesil on, veroyatno, vdvoe bol'she, chem v tot den', kogda
vpervye vyshel na poiski priklyuchenij.
Plechi i ruki oboih pokryvali shary nemyslimoj velichiny, a sheyu
zagrubelaya kozha, ispeshchrennaya shramami. No esli figura Roka suzhalas' knizu,
perehodya v nebol'shie bedra i otnositel'no strojnye nogi, to po vsemu telu
Sosa, delaya ego pohozhim na stolb, vypirali zashchitnye muskuly. Teper' on ne
nuzhdalsya v oruzhii: on sam byl oruzhiem.
Sos vstupil v krug.
Rok nachal kak obychno, atakuya bez priglyadki i rascheta. Sos nyryal i
delal vse, chtoby ne popast' pod ego bulavu. Dlya pushchego effekta on mog
spokojno vystoyat' protiv lyubogo udara shestom, no s bulavoj shutki plohi:
udar po golove, ot dushi vleplennyj Rokom, mog zaprosto lishit' ego chuvstv.
Sam metallicheskij cherep, vozmozhno, i ne postradal by, no ego soderzhimoe
prevratilos' by v besformennoe zhele. Vozmozhno, ne postradayut pri udare
ukreplennye kosti ruk i nog, no ego velikolepnye muskuly prevratyatsya v
krovavuyu kashu. Rok byl v sostoyanii otdubasit' ego po pervomu razryadu.
Uvil'nuv ot nabiravshej oboroty bulavy, Sos vybrosil ruku, pojmal
idushchuyu na pod®em rukoyat' i vsadil v zhivot Roku svoj poistine zheleznyj
kulak. Tot pokachnulsya, no vystoyal. Ryvkom osvobodiv oruzhie, on obrushil ego
na bedro Sosa, vosstanovil narushennoe ravnovesie i snova pereshel v ataku.
Udara on ne oshchutil.
Sos zakruzhil u samogo kraya, rashazhivaya ushiblennoe bedro i nachinaya
lihoradochno soobrazhat'. V zhivot Roka ne vzyat': on vyderzhal takoj udar, ot
kotorogo u drugogo vse kishki vylezli by naruzhu. V tom, kak on perehvatyval
bulavu, zanosya ee sleva, byla svoya legkost' i dazhe izyashchestvo - kachestva,
kotoryh nikto za nim pochemu-to ne zamechal. I potom, dvizheniya Roka byli
vovse ne takimi uzh neosmyslennymi. On postoyanno menyal ugly povorota,
vkladyvaya v kazhduyu dugu tochnuyu porciyu sily. Ni mech, ni shest, ne govorya uzhe
o bolee legkom oruzhii, ne mogli prorvat'sya skvoz' neprestannoe mel'kanie
ego bulavy. Teper' stalo yasno, chto manera ego napadeniya byla i takim zhe
prevoshodnym sposobom zashchity.
Stranno, chto on ne zamechal etogo ran'she. Da i byl li Rok na samom
dele takim voploshcheniem tupoj sily, kakim ego privykli schitat'? Mozhet byt',
vse zabluzhdalis', dumaya, chto pri svoej ogromnosti i moshchi on nepremenno
dolzhen byt' idiotom? A mozhet byt', podobno Solu, Rok byl prirozhdennym
voinom, kotorogo velo k pobede bezoshibochnoe, zverinoe chut'e? I vse zhe u
nego dolzhny byt' slabye mesta.
Ne uspev do konca rasschitat' dvizhenie, Sos rvanulsya i nanes udar v
koleno, poluchiv otvet po noge, budto sluchajnyj, no ves'ma oshchutimyj. On
snova otrazil bulavu rukoj, sbiv ee s puti, i v pryzhke po-medvezh'i
navalilsya na Roka, scepiv ruki za ego spinoj. Rok shumno vydohnul, vysoko
zanes bulavu - i ne uspej Sos otskochit', poedinok by zakonchilsya.
Da, Rok umel zashchishchat'sya.
Predprinyav ocherednoj brosok, Sos pojmal ego ruku i, shvativ s dvuh
storon, popytalsya slomat', - Rok napryag muskuly i snova okazalsya neuyazvim.
On perekinul bulavu v levuyu ladon', naceliv smertel'nuyu dugu na spinu
Sosa, i tomu opyat' prishlos' otstupit'. Eshche odin udar ponizhe loktya Sos
provel kostyashkami szhatyh pal'cev, starayas' popast' v nervnyj uzel, no, ne
uspev dostignut' celi, byl vynuzhden retirovat'sya, boyas' ugodit' pod
bulavu. |tim udarom on mog by sil'no oslabit' Roka, pribliziv svoyu pobedu,
no v to zhe vremya sam okazyvalsya opasno otkryt, i odin polnovesnyj
podzatyl'nik sdelal by etu pobedu ves'ma somnitel'noj.
Prostymi sredstvami zdes' nichego ne dob'esh'sya. Ostavayas' v soznanii,
Rok budet drat'sya do konca, a svalit' ego s nog bylo ne tak-to prosto.
Pryamoj udar v osnovanie cherepa? No ot cherepa Roka postradayut, skorej,
sobstvennye pal'cy.
Odnako, ostavalis' samye kovarnye priemy: udary v pah, v glaza, v uho
byli sposobny lishit' velikana chuvstv.
Sos prodolzhal nyryat' i parirovat', rukoj otbivaya ruku. On somnevalsya.
Vsyakaya li neobhodimost' stoila togo, chtoby navsegda prevratit' druga v
kaleku? Vremeni na razmyshleniya ne bylo, i on reshil drat'sya, kak delal
vsegda: chestno. Tem bolee, chto v podobnoj taktike ne bylo bol'shogo smysla.
Roka, ne znavshego porazhenij, vryad li smogla by ostanovit' obyknovennaya
bol'. Shvatku nado zakonchit' bystro i reshitel'no - i znachit, nuzhno
podstavit'sya hot' pod odin pryamoj, polnyj udar. Ne riskovat' uzhe
nevozmozhno.
Sos podoshel vplotnuyu i, nyrnuv, nacelilsya golovoj na podborodok Roka.
Bulava opustilas' na ego bedro, sil'no zadev myshcy, pihnuv v storonu; no
ego udar prishelsya na lob Roka, otbrosiv golovu velikana nazad s siloj,
udvoennoj sokrushitel'nym padeniem ego sobstvennoj bulavy. Sos dazhe ne
rasschityval, chto priem okazhetsya takim opasnym.
On opustilsya na kortochki i, peremestivshis', chtoby operet'sya na
zdorovuyu nogu, prygnul, rebrom ladoni poraziv sheyu Roka. Nepobedimyj Rok
pokachnulsya - i ruhnul na zemlyu.
Sos zamer, ne srazu soobraziv, chto proizoshlo. I ponyav - poholodel.
Smeshchenie udara, sdelavshee ego sil'nej; inerciya, s kotoroj telo Roka
sledovalo za bulavoj; effekt otdachi ot udara po noge; sama muskulatura,
delavshaya nepodvizhnoj ego sheyu, - vse vmeste, soedinivshis', privelo k
strashnomu itogu, kotorogo on tak hotel izbezhat'!
SHeya Roka byla slomana.
On ne byl mertv. No dazhe esli on vyzhivet, on uzhe ne smozhet dvigat'sya.
Nikogda bol'she Rok ne vojdet v krug.
Sos podnyal golovu, tol'ko sejchas oshchutiv prisutstvie lyudej, o kotoryh
sovershenno zabyl, i ego vzglyad vstretilsya s glazami Tora. Tot mrachno
kivnul.
Podnyav s zemli osirotevshuyu bulavu, Sos zamahnulsya eyu i izo vsej sily
obrushil na golovu Roka.
- Pojdem so mnoj, - skazal Sev.
Sos poplelsya za nim k lesu, nichego vokrug ne zamechaya. On byl podavlen
i rasteryan, kak togda, na Gore, posle smerti Glupysha. I vot ogromnyj,
slegka glupovatyj, no slavnyj, veselyj malyj - ubit. Kto by mog podumat',
chto neuyazvimogo velikana postignet stol' strashnyj konec? On lyubil Roka,
vechno schastlivogo cheloveka, s kotorym kogda-to bok o bok srazhalsya v kruge.
Po vsem voinskim ponyatiyam Rok byl ego drugom.
Bud' na to ego volya, on mog by prikonchit' bulavshchika mnozhestvom
sposobov. On ne hotel - i vse ego staraniya ne prichinit' Roku ser'eznogo
vreda lish' zatyanuli shvatku. Hotya, navernoe, drugogo vyhoda prosto ne
bylo: pobedit' Roka mozhno bylo tol'ko ubiv ego. Rano ili pozdno gruz etoj
viny dolzhen byl lech' na ego plechi.
Vprochem, on mog uteshit'sya, Rok prinyal ot ego ruki smert', kakuyu,
vozmozhno, sam dlya sebya zhelal: odin bystryj, besposhchadnyj udar bulavoj.
Slaboe uteshenie...
Sev zhestom prikazal ostanovit'sya. Pered nimi otkrylas' lesnaya polyana,
v centre kotoroj vozvyshalsya nebol'shoj kruglyj holm iz neotesannyh glyb, -
mesto pogrebeniya i molitvy dlya teh voinov, kogo druz'ya ne zhelali otdavat'
nenormal'nym dlya kremacii.
- A tam, v etom podzemel'e, ego mogli by spasti?
- Da, pozhaluj... No tol'ko oni sozhgli by nas ognemetami ran'she, chem
my smogli by dobrat'sya do vhoda. CHestno govorya, ya boyus' tuda vozvrashchat'sya.
- Ladno. CHto teper' govorit'...
Oni stoyali, glyadya na holm, pod kotorym skoro dolzhen byl uspokoit'sya
Rok.
- Sol vremya ot vremeni prihodit k etomu kurganu... odin... -
otryvisto proiznes Sev. - YA dumayu, tebe nuzhno eto znat'.
Nezametno proletel mesyac, poka Sos, prodolzhaya stranstvovat',
zalechival svoi rany. On vernulsya na pechal'nuyu polyanu - i uvidel Sola,
kotoryj na kolenyah stoyal pered holmom, obrativ nepodvizhnyj vzglyad k ego
vershine.
Sos podoshel u nemu i tozhe opustilsya na koleni. Tak, v polnom
molchanii, oni stoyali ryadom.
- U menya byl drug, - nakonec skazal Sos. - Odnazhdy mne prishlos'
srazit'sya s nim, hotya ya etogo ne hotel. Teper' on pohoronen zdes'.
- I u menya byl drug, - otozvalsya Sol. - On poshel na Goru.
- A teper' ya dolzhen zavladet' imperiej, kotoraya mne ne nuzhna, i radi
etogo, vozmozhno, snova ubit'. Hotya vse, chego ya hochu, - eto tol'ko druzhba.
- Segodnya ya celyj den' molilsya o druzhbe. - Sol skazal tak, slovno
pered nim vysilis' vse kurgany mira i vse vremena soshlis' v odno. - Kogda
on snova vernulsya v moj lager', ya podumal, chto moi molitvy uslyshany, no on
potreboval ot menya to, chto ya ne mog emu otdat'... - on pomolchal. - A
sejchas by ya mog otkazat'sya ot svoej imperii, esli by eto vernulo moego
druga.
- Poslushaj, mozhet, nam s toboj ujti otsyuda, kuda glaza glyadyat, i
bol'she nikogda i na za chto ne vstupat' v krug?
- YA voz'mu s soboj tol'ko doch', - Sol povernulsya k nemu. Uvidel li on
pod lichinoj bezymyannogo zahvatchika kogo-to drugogo, udivilsya li slovam,
stol' strannym v ustah vraga? - A ee mat' ya ostavlyu tebe, esli ty
svoboden.
- YA primu ee. Vo imya druzhby.
- Vo imya druzhby.
Oni podnyalis' i krepko pozhali drug drugu ruki. Bol'shej otkrovennosti
oni sebe ne pozvolili.
Lager' porazhal svoimi razmerami. Pyat' ostavshihsya plemen, gotovyas'
vstretit' zahvatchika, prishli syuda, chtoby ob®edinit'sya vokrug vozhdya. V
ozhidanii etoj vstrechi dve tysyachi voinov so svoimi sem'yami raspolozhilis' v
lesu i na ravnine, provodya nochi v obshchih palatkah i pitayas' iz obshchih
kotlov. Gramotnye voiny sledili za raspredeleniem prodovol'stviya, kazhdyj
den' davaya novichkam uroki scheta i pis'ma. Rukovodstvuyas' svedeniyami iz
knig, specbrigady otpravlyalis' v gory, dobyvali rudu. Drugie -
obrabatyvali zemlyu, chtoby vyrastit' ovoshchi i pshenicu. ZHenshchiny, sobirayas' v
gruppy, uchilis' pryast', vyazat', rabotat' na samodel'nom tkackom stanke,
poka edinstvennom na ves' lager'. Imperiya byla uzhe slishkom bol'shoj, chtoby
kormit' sebya zapasami okrestnyh stoyanok, i slishkom samostoyatel'noj, chtoby
zaviset' ot vneshnih istochnikov oruzhiya i odezhdy.
- |to Sola, - vozhd' predstavil emu vysokuyu cvetushchuyu zhenshchinu i
obratilsya k nej. - YA otdayu tebya etomu bezymyannomu. On moguchij voin, hotya i
ne nosit oruzhiya.
- Kak hochesh', - ona pozhala plechami i okinula Sosa ravnodushnym
vzglyadom. - A gde ego braslet? Kak menya budut zvat'?
- Mozhesh' nosit' moj braslet. YA voz'mu sebe novyj.
- Mozhesh' nosit' svoe imya. YA ne mogu predlozhit' tebe drugogo.
- Nenormal'nye, - otvetila ona srazu oboim.
V shater vbezhala malen'kaya devochka.
- A vot i Soli, - vozhd' podhvatil ee i vysoko podnyal nad golovoj. Ona
szhimala v rukah igrushechnyj shest i razmahivala im, kak nastoyashchim.
- YA amazonka! - ona tknula palkoj Sosa. - YA budu drat'sya s toboj v
kruge!
Oni vyshli iz shatra i napravilis' k mestu, gde sobralis'
voenachal'niki: Sev, Til, Tor, Tak, Nek i eshche troe, neznakomyh Sosu. Uvidev
vozhdej, oni podnyalis' s zemli i vystroilis' polukrugom.
- My dostigli predvaritel'nogo soglasheniya ob usloviyah, - dolozhil Sev.
- Razumeetsya, poslednee slovo za vami.
- A usloviya takie, - oborval Sol. - Imperiya raspuskaetsya. Kazhdyj iz
vas budet vladet' plemenem, kotorym upravlyaet ot moego imeni pod nachalom
novogo vozhdya. No vy dadite klyatvu nikogda ne vstupat' v krug drug protiv
druga.
Oni ustavilis' na nego, silyas' ponyat', chto proizoshlo.
- Vy uzhe srazilis'? - sprosil Tan.
- YA navsegda pokonchil s krugom.
- Togda my dolzhny sluzhit' bezymyannomu.
- YA tozhe pokonchil s krugom, - zayavil Sos.
- No imperiya razvalitsya na chasti, esli ni odin iz vas ne budet
vozhdem.
Sol povernulsya k nim spinoj.
- YA vse skazal. Tak chto razbiraem veshchi i rashodimsya.
- Minutochku! - voskliknul Til. - Vam ne kazhetsya, chto nuzhno
ob®yasnit'sya?
Sol pozhal plechami. Sos vdrug zagovoril:
- CHetyre goda nazad vy vse prinadlezhali malen'kim plemenam ili
stranstvovali v odinochku. Nochevali v stoyankah ili v sobstvennyh palatkah
i, zhivya na vsem gotovom, ni v chem ne nuzhdalis'. Vy mogli idti kuda ugodno
i delat' chto ugodno. Teper' vy prinadlezhite bol'shim plemenam i srazhaetes'
po prikazu. Vy pashete zemlyu i rabotaete na nej ne men'she nenormal'nyh,
poskol'ku vas stalo slishkom mnogo i nuzhda zastavlyaet samim zabotit'sya o
svoem pitanii. Vy dobyvaete metally, tak kak ne doveryaete uzhe oruzhiyu
nenormal'nyh, hotya ono vsegda verno sluzhilo. Vy izuchaete knigi - hotite
poluchit' vse, chto mozhet dat' civilizaciya. No put' etot lozhen. Civilizaciya
rushit voinskie ponyatiya i cennosti. Ona zastavlyaet borot'sya za obladanie
veshchami, kotorye vam ne nuzhny. Projdet vremya, i vy perepolnite zemlyu, stav
ee pogibel'yu, kak zemlerojki, kotorye naproch' opustoshayut svoi pastbishcha.
Vse svidetel'stva govoryat o tom, chto itog imperii - Vzryv. |togo vy
hotite?
Vse, krome Seva, smotreli na nego s nedoveriem.
- Ty utverzhdaesh', - netoroplivo proiznes Tor, - chto esli my
perestanem byt' neobrazovannymi, naivnymi dikaryami, esli my perestanem
zaviset' ot nenormal'nyh, to eto privedet ko vtoromu Vzryvu?
- Da. V svoe vremya. Tak bylo uzhe odnazhdy. I etogo ne dolzhno proizojti
snova.
- I ty schitaesh' - dejstvitel'no schitaesh'? - chto edinstvennyj sposob -
eto ostavit' zdes' vse kak bylo?
- Da.
- Znachit, v kruge snova budut gibnut' lyudi, kak pogib Rok?
Sos zamolk. A prav li on? Na samom-to dele?
- Luchshe tak, chem vsem pogibnut' vo Vzryve, - neozhidanno vmeshalsya Sol.
- Teper' nas ne tak mnogo, chtoby vse vozrodit' zanovo.
Ne zhelaya, on podkosil argument Sosa, ved' imenno perenaselenie bylo
glavnoj bedoj imperii.
- No kak zhe tak! - razozlilsya Nek. - Vy hotite sohranit' krug, a sami
ot nego otkazyvaetes'!
Nakonec, ponimavshij obe storony, zagovoril Sev:
- Inogda prihoditsya otkazyvat'sya ot togo, chto ty lyubish' i cenish' dlya
togo, chtoby nichego ne razrushit'. Mne dumaetsya, eto vpolne razumno.
- A mne dumaetsya; eto obyknovennaya trusost'! - vzorvalsya Til.
Oba vozhdya odnovremenno rvanulis' v ego storonu. Tot ne sdvinulsya s
mesta.
- Vy oba pobedili menya v kruge. I ya gotov sluzhit' lyubomu iz vas. No
esli vy boites' shvatki mezhdu soboj, ya dolzhen nazvat' vas svoimi imenami.
- Ty sozdal imperiyu i ne imeesh' prava vot tak zaprosto ee brosit', -
zayavil Tor. - Kak vozhd', ty za nee otvechaesh'.
- I voobshche, otkuda ty, Bezymyannyj, vzyal etu istoriyu? - s®yazvil Nek. -
S kakoj stati my dolzhny ej verit'?
- Do imperii my lish' igrali v detskie igry, - perebil Tan. - A teper'
ponyali, chto takoe nastoyashchaya zhizn'!
Sol, prezritel'no skrivivshis', povernulsya k Sosu.
- Pust' pogovoryat. Vse ravno oni ne smogut nas zastavit'.
Sos kolebalsya. Ves' etot razgovor i volnoval, i obeskurazhival. Ved'
na samom dele - gde dokazatel'stva, chto vozhd' podzemel'ya govoril pravdu?
Preimushchestva civilizacii ochevidny, i Vzryvu predshestvovali mnogie
tysyacheletiya. Sama li civilizaciya povinna v sobstvennoj gibeli, ili na to
byli inye, nevedomye emu prichiny? Prichiny, kotoryh teper' moglo uzhe i ne
byt'?
Nezametno otkuda podbezhala k nim malyshka Soli:
- Ty sejchas budesh' drat'sya, papa?
Til uspel perehvatit' ee opustilsya na kortochki, medlenno sognuv eshche
ne vpolne zazhivshie nogi.
- A chto by ty sdelala, Soli, esli by papa ne zahotel drat'sya?
Ee glaza okruglilis':
- Ne zahotel drat'sya?
Vse molchali.
- Esli by on skazal, chto bol'she nikogda ne vojdet v krug, - prodolzhil
Til. - Esli by on ushel ot nas i perestal byt' voinom?
Guby Soli zadrozhali, i ona razrevelas'. Zahlebyvayas', ona podbezhala k
Solu.
- Ty ved' budesh' drat'sya, papa? Pokazhi im!
Rasteryannym vzglyadom Sol obvodil lica svoih komandirov.
- YA budu srazhat'sya... Radi docheri.
Kak strashnoe otkrovenie porazila Sosa mysl', chto ne imya, ne zhenshchina,
ne imperiya byli prichinoj ih poedinkov. Rebenok! Vot etot rebenok, eta
rezvaya devchonka Soli, kotoraya prisutstvovala v kazhdoj shvatke; krug dolzhen
byl opredelit', kto zhe iz nih mozhet nazvat' sebya ee otcom.
Sol uzhe ne mog otstupit', no ne mog otstupit' i Sos. V podzemel'e emu
slishkom yasno ob®yasnili, chto proizojdet, esli on ne razrushit etu imperiyu.
- Znachit, zavtra. - Sos bol'she ne vozrazhal.
- Da, zavtra... drug.
- I pobeditel' stanovitsya vozhdem imperii, vseh plemen! - vykriknul
Til.
- Vseh plemen! - podhvatili drugie, i chto-to volch'e mel'knulo v ih
oskalah.
Oni pouzhinali vchetverom: dva vozhdya, Sola i malyshka.
- Pozabotish'sya o moej docheri, - skazal Sol. Teper' eto bylo
edinstvennym ego usloviem. Sos molcha kivnul.
Sola tozhe byla nemnogoslovna:
- Hochesh' menya etoj noch'yu?
Neuzheli eto byla ta samaya zhenshchina, iz-za kotoroj on tak dolgo
stradal? Sos smotrel na nee, otmechaya vse tu zhe pyshnost' figury i
po-prezhnemu krasivye cherty. Ona ego ne uznala, on byl v etom uveren. Ona
nichut' ne izmenilas', no teper' on videl v nej kakuyu-to skuchnuyu,
razdrazhayushchuyu obyknovennost'.
- Kogda-to ona lyubila drugogo, - skazal Sol. - A teper', krome
vlasti, ee nichto ne volnuet. No eto ne ee vina.
- YA do sih por lyublyu ego, - otozvalas' ona. - Ego net na zemle, no on
zhiv v moej pamyati. A kto budet vladet' moim telom, mne bezrazlichno.
Sos smotrel na nee, a videl ochertaniya malyshki Sosy, devushki iz
podzemel'ya, nosivshej ego braslet. Devushki, kotoruyu Bob grozilsya poslat'
vmesto nego, otkazhis' on ot etogo zadaniya. I ej prishlos' by probrat'sya v
lager' Sola pod vidom ch'ej-libo zheny i - ukolot' ego i sebya otravlennoj
igloj, ostaviv vozhdya imperii mertvym i obescheshchennym. I sejchas ee mogut
poslat', esli on poterpit porazhenie.
Vnachale on byl obespokoen sud'boyu Sola. Znal by ob etom Bob! Lish'
soglasivshis' na zadanie, on mog otvesti ot nego smertel'nuyu opasnost'. No
so vremenem, s kazhdoj novoj trenirovkoj, ugroza, navisshaya nad Sosoj,
perezhivalas' eshche muchitel'nej.
Sol i Sosa: dva cheloveka, nikogda ne videvshih drug druga, derzhat
sud'bu ego v svoih rukah. I on dolzhen uberech' oboih, ne smeya ni s kem
ob®yasnit'sya.
- Vo imya druzhby, voz'mi ee! - voskliknul Sol. - Mne nechego bol'she
predlozhit'.
- Vo imya druzhby, - prohripel Sos, znaya, chto chelovek, kotorogo v
myslyah svoih obnimet Sola, budet tot, kotoryj nekogda ushel na Goru. I
pravdy ona, byt' mozhet, tak i ne uznaet. A zhenshchinoj, kotoruyu obnimet on,
budet Sosa. I ona tozhe nikogda ne uznaet pravdy. Do razluki on i ne
podozreval, chto tak lyubit ee.
Shvatka dolzhna byla nachat'sya v polden'. Tret'ya ih shvatka. Pobeda
Sola budet oznachat' ego smert' - takov byl prigovor podzemel'ya. Dvazhdy on
stremilsya k pobede - i proigryval. Sejchas, iskrenne zhelaya sebe porazheniya,
obyazan byl pobedit'. Unizhenie odnogo luchshe, chem smert' dvoih.
Sol vybral kinzhaly. On stoyal, losnyas' v solnechnom bleske, krasavec,
silach. Sos s grust'yu podumal, vo chto prevratitsya eto telo v zhutkih
ob®yatiyah chudovishcha.
Zriteli uzhe tolpilis' vokrug i shumeli, predchuvstvuya redkij poedinok.
Oni odnovremenno vstupili v krug i na sekundu zamerli, otdavaya
dolzhnoe legendarnym sposobnostyam sopernika. Kak naivny byli oni, polagaya,
chto shvatki udastsya izbezhat'! V ih vlasti nahodilis' tysyachi lyudej, i - kak
ni smeshno - vlast' sejchas oni ustupili im.
Sos sdelal pervyj ryvok. On prygnul, okazavshis' okolo Sola, celyas'
zheleznym kulakom v zhivot. S neveroyatnoj bystrotoj Sol shagnul v storonu - i
neglubokij porez rassek ruku napadavshego vniz ot loktya. Kulak promahnulsya,
klinok ne prichinil ser'eznogo vreda. Prikidka sil byla okonchena.
Sos vyzhidal moment dlya vtorogo udara - ataki sopernika. No Sol ne
speshil puskat' v hod kinzhaly, znaya, chto kazhushchayasya bezzashchitnost' ruk
bezymyannogo - opasnaya lovushka, chto bol'shinstvo prostyh priemov -
bespolezny ili samoubijstvenny; trebovalsya tonkij, osmotritel'nyj podhod.
Oni kruzhili, nablyudaya bol'she za polozheniem stupnej i naklonom
tulovishch, chem za licom ili rukami. Vyrazhenie lica mozhet obmanut', reakciya
zhe tela - nikogda; i rukoj, ne narushaya ravnovesiya, proshche sdelat' obmannyj
priem. Ne proschitav vseh vozmozhnyh reakcij, oni ne mogli pojti na bolee
reshitel'nye dejstviya. I Sol derzhal kinzhaly, slovno vovse zabyv o nih, a
Sos edva kasalsya ih svoim vnimaniem.
Sol brosilsya, zamahnuvshis' klinkami sverhu snizu. Sos byl nagotove i
totchas, kak tol'ko ostriya uperlis' v podkozhnye shchity plecha i zhivota, ego
pal'cy somknulis' na oboih zapyast'yah. Sol popalsya. Sos medlenno usilival
zazhim, podozrevaya, chto do konca eshche daleko.
Sol byl silach, no kuda emu bylo tyagat'sya s moshch'yu bezymyannogo!
Postepenno, poddavayas' boleznennomu davleniyu, ego kisti stali opuskat'sya.
Eshche nemnogo - i kinzhaly vypadut iz bezvol'nyh pal'cev. I vdrug Sol bystro
povernul obe ruki, i... oni zavertelis' vnutri zahvata! Kozha ego blestela
potomu, chto on natersya maslom!
Kinzhaly - budto sami soboj - rezali tyl'nuyu storonu ladoni. Ostrye,
kak igly, lezviya vonzalis' v kozhu, namerevayas' porazit' v suhozhiliya.
Bronya kozhi mogla vynesti lish' rubyashchie udary, ona ne mogla sderzhat'
natisk kolyushchih orudij. Sos osvobodil odno zapyast'e; vtoroe, rasschityvaya
slomat', rezko dernul na sebya, vybrosiv nogu k vnutrennej storone bedra
protivnika. No svobodnyj klinok Sola ne medlil i bezoshibochno vonzilsya v
predplech'e Sosa, stupnya kotorogo ko vsemu popala ne v myshcy bedra, a v
prochnuyu tazovuyu kost'. Razojtis' s nim okazalos' dazhe slozhnee, chem vzyat' v
zahvat.
I vtoraya popytka zakonchilas'. Odin vyshel s belymi metkami ot
sokrushitel'nyh tiskov, vtoroj - s tochkami ukolov, s krov'yu, struivshejsya iz
ruki. Opytnye zriteli obmenivalis' vzglyadami, kivali. Dazhe esli bezymyannyj
smozhet shvatit' kinzhal'shchika, to ne sumeet ego uderzhat'. Odin sil'nej,
drugoj - povorotlivee, i poka preimushchestvo bylo na storone starogo vozhdya.
Telo Sola pokrylos' krovopodtekami, na Sose polyhali beschislennye
porezy, poedinok prevratilsya v sostyazanie na vynoslivost'. Tak moglo
prodolzhat'sya dolgo, a etogo nikto ne hotel. Stavka byla slishkom ser'eznoj,
chtob zatyagivat' razvyazku. V kruge dolzhen byl ostat'sya lish' odin vozhd'. I
po oboyudnomu molchalivomu soglasiyu oni prekratili ostorozhnyj obmen udarami.
Sol brosilsya na zemlyu, kak nekogda Sos v pervom ih poedinke. On celil
ne v tors, pochti neuyazvimyj, a v poverhnostnye muskuly i suhozhiliya nog. V
odno mgnoven'e on mog prevratit' sopernika v kaleku. Sos otskochil v
storonu, no dva klinka ustremilis' za nim, perebroshennye - izvernuvshimsya
zmeej - Solom. On lezhal uzhe na spine s podnyatymi nogami, gotovymi
otshvyrnut' protivnika. Sos bol'she ne somnevalsya, stol' umeloe sochetanie
ataki s zashchitoj govorilo samo za sebya etot voin hotya by otchasti byl znakom
s priemami bor'by bez oruzhiya. Ne otsyuda li ego legendarnaya nepobedimost'?
Edinstvennym preimushchestvom Sosa byla grubaya sila. I on ispol'zoval
ego. Ssutuliv plechi, on navalilsya na Sola, prizhav k zemle vesom vsego tela
i scepiv pal'cy obeih ruk na ego gorle. Oslablennye, no svobodnye klinki
vzmetnulis' i v dvuh storon vonzilis' v rogovoj pancir' na shee. Sila
kazhdogo udara byla nevelika, no ih bylo mnogo. Snova i snova klinki
protykali sheyu, uzhe pokazalis' na nej ziyayushchie rany... Stol' dolgoj ataki ne
mogla vyderzhat' dazhe eta, naibolee zashchishchennaya chast' ego tela.
Sos pripodnyalsya i, ne razmykaya zhestokogo kol'ca, stal shvyryat' Sola iz
storony v storonu. No kogda kinzhal popal v nerv, kogda golova ego zashlas'
ognem, - ponyal, chto proigryvaet: klinki svalyat ran'she, chem Sol lishitsya
chuvstv ot udush'ya. SHCHadyashchego zaversheniya shvatki uzhe byt' ne moglo.
Shvativ Sola za volosy, on rvanul ego golovu nazad i vsadil
sokrushitel'nyj kulak v dyhatel'noe gorlo.
Ot adskoj boli, ot nevozmozhnosti dyshat' Sol zabilsya v konvul'siyah.
Gorlo bylo razmozzheno. I vse zhe smertel'nye ostriya prodolzhali kolot' lico
Sosa, dobivayas' esli ne pobedy, to oboyudnogo porazheniya.
Odin klinok on pojmal rukoj, znaya, chto lezvie, uvyaznuv v zhestkih
myshcah ladoni, ne smozhet legko iz nih vyskol'znut'. Vtoroj rukoj on opyat'
shvatilsya za volosy i vstal, potyanuv Sola za soboj. Mgnovenie - i sopernik
lezhal za chertoyu.
No Sos ne stal naslazhdat'sya pobedoj. On rinulsya k upavshemu drugu. Tot
s vypuchennymi glazami rasplastalsya na zemle, shvativshis' za gorlo
ocepenevshimi pal'cami Sos razzhal ih i prinyalsya sil'nymi dvizheniyami
massirovat' sheyu. Ego sobstvennaya krov' kapala na poverzhennogo vozhdya.
- Hvatit! - razdalsya chej-to vopl'. - Ty uzhe pobedil ego! Ostanovis'!
Sos ne ostanovilsya. On podobral s zemli odin iz kinzhalov i vonzil v
bezzashchitnoe gorlo - tak lovko, slovno zanimalsya etim vsyu zhizn'.
Kto-to navalilsya szadi... i byl otbroshen dvizheniem gigantskoj ruki.
On prodolzhal povorachivat' lezvie, poka v gorle ne poyavilos' malen'koe
otverstie, k kotoromu on pril'nul svoim rtom.
Teper' navalilis' uzhe neskol'ko chelovek, staskivaya za ruki, za nogi,
no on derzhalsya krepko. On sdelal moshchnyj vydoh, potok vozduha hlynul v
legkie Sola, i tot snova nachal dyshat'.
- Sev! |to ya, Sev! - razdalsya rev nad ego golovoj. - Krasnaya reka!
Otpusti! YA zamenyu!
Tol'ko teper' Sos otorval svoi okrovavlennye guby - i poteryal
soznanie.
On ochnulsya ot boli, - ona pul'sirovala v shee, - rukami nashchupal
povyazku. Sola zabotlivo sklonyalas' nad nim, otiraya myagkoj gubkoj pot,
kotoryj gradom katilsya so lba.
- YA znayu tebya, - prosheptala ona, uvidev, chto on otkryl glaza. - I ya
nikogda ne broshu tebya... bezymyannyj.
Sos popytalsya otvetit', no ne smog vydavit' iz sebya dazhe hripa.
- Ty spas ego. Snova. On bol'she ne mozhet govorit', no ego sostoyanie
luchshe, chem u tebya. Hotya ty i pobedil. - Ona sklonilas' eshche blizhe i
legon'ko pocelovala ego.
Sos podnyalsya. Ognennaya bol' pronzila sheyu, golovu nevozmozhno bylo
povernut'. On derzhalsya i terpel. Otdel'noe pomeshchenie v glavnoj palatke,
gde oni nahodilis', prinadlezhalo, po-vidimomu, Sole. Perebiraya nogami, on
oglyadelsya. Krome nih zdes' nikogo ne bylo.
Sola nezhno vzyala ego za ruku.
- YA razbuzhu tebya pered ego uhodom. Obeshchayu. A teper' lozhis' i spi, ne
to ty ub'esh' sebya - snova.
Budto vse povtoryalos'. Vot tak zhe kogda-to ona otirala ego lob, i on
polyubil ee, eshche ne ponimaya etogo.
- Pora, - Sola razbudila ego poceluem. Ona naryadilos' v luchshee plat'e
i snova porazila ego svoej krasotoj. Rano on popytalsya otrech'sya ot pervoj
lyubvi.
Sol s docher'yu stoyal u palatki - s povyazkoj na gorle, blednyj. No v
ostal'nom on byl sobran i zdorov. On ulybnulsya, uvidev Sosa, podoshel
pozhat' emu ruku. Slova byli izlishni. Zatem on vlozhil v ego ruku malen'kuyu
ladoshku Soli i povernulsya, chtoby idti.
V molchanii voiny provozhali vzglyadami Sola. On otpravilsya v put'
bezoruzhnym, vzyav lish' pohodnoe snaryazhenie.
- Papa! - zakrichala Soli. Ona vyrvalas' iz ruk Sosa i brosilas' za
nim.
Odnim pryzhkom Sev nastig ee.
- On idet na Goru, - laskovo ob®yasnil on. - Ty dolzhna ostat'sya s
mamoj i novym papoj.
Soli vyrvalas' opyat' i dognala Sola:
- Papa!
Sol obernulsya, prisel i, pocelovav ee, povernul k sebe spinoj. Potom
bystro vstal i zashagal dal'she. Sos vspomnil, kak sam on pytalsya prognat'
Glupysha vniz, k zhizni.
- Papa! - ona krichala, otkazyvayas' rasstavat'sya. - YA s toboj! - I,
chtoby pokazat', chto vse ponimaet. - YA umru s toboj!
Sol snova obernulsya i okinul tolpu voinov umolyayushchim vzglyadom.
Nikto ne shelohnulsya.
Nakonec, on vzyal Soli na ruki i reshitel'no napravilsya za predely
lagerya.
Sola utknulas' v plecho novogo muzha, bezzvuchno zarydala.
- |to ego doch', - nakonec promolvila ona. - Bol'she, chem nasha.
Provozhaya vzglyadom figury, Sos uzhe videl, kak s dochkoj na rukah Sol
vzojdet na Goru. Ugroza ledyanoj smerti ne zastavit ego povernut' nazad, on
budet idti, poka moroz i v'yuga ne voz'mut svoe, i togda on upadet golovoj
k vershine, prikryvaya doch' okochenevshim telom. On videl, kto otkroet svoi
ob®yatiya dlya sil'nogo muzhchiny i chudnogo rebenka. V trenirovochnoj komnate
snova budet pogonya i, vozmozhno, special'nye uprazhneniya dlya Soli. |to
budet, ved' Sol uhodil ne odin, a Sosa... razve ustoit ona pered
vozmozhnost'yu imet', nakonec, rebenka?
"Voz'mi ee! - podumal on. - Voz'mi ee - vo imya lyubvi".
I on, Sos, ostanetsya, chtoby ispodvol' razrushat' imperiyu, ne buduchi do
konca uverennym, chto postupaet pravil'no. On sozdal ee dlya drugogo, i
teper' unichtozhit, ispolnyaya volyu zhestokih i truslivyh lyudej, teh, chto
boyatsya rozhdeniya novoj civilizacii, novoj sily...
Otchego vse glavnye povoroty v ego sud'be proishodili ne ego voleyu?
Kak i v lyubvi - zhenshchiny polnost'yu brali nad nim vlast'... Sol dal emu
pervoe imya i pervoe zadanie, doktor Dzhouns dal novoe oruzhie, Sol poslal na
Goru, a Bob vernul nazad. Voenachal'niki Sola zastavili ego vstat' vo glave
imperii, ne znaya, chto on i est' ee glavnyj vrag.
Nastanet kogda-libo vremya sobstvennyj reshenij? Opasnost', kotoroj
ran'she podvergalsya Sol, obernulas' i protiv nego: esli on ne razrushit
imperiyu, kto-nibud' pridet ubit' ego. Kto-to neznakomyj. A tam, v
podzemel'e, pogibnut troe zalozhnikov, odin iz kotoryh - rebenok...
On vzglyanul na Solu, prelestnuyu v pechali, dumaya, chto zhenshchina, kotoruyu
on lyubil neizmerimo bol'she, budet prinadlezhat' ee byvshemu muzhu. Nichego ne
izmenilos'. Sosa, malyshka, lyubimaya...
On povernulsya licom k voinam svoej imperii. Ona, kazalos',
raskinulas' do samogo gorizonta. Oni schitali ego svoim vozhdem. No kem zhe
on byl? Hozyainom - ili rabom?
+========================================================================+
I |tot tekst sdelan Harry Fantasyst SF&F OCR Laboratory I
I v ramkah nekommercheskogo proekta "Sam-sebe Gutenberg-2" I
G------------------------------------------------------------------------¶
I Esli vy obnaruzhite oshibku v tekste, prishlite ego fragment I
I (ukazav nomer stroki) netmail'om: Fido 2:463/2.5 Igor Zagumennov I
+========================================================================+
Last-modified: Mon, 25 Jun 2001 19:55:29 GMT