Historio...
Tremetante kaj ecx frapante per la dentoj pro humida trapenetranta vento, mi ekiris hejmen. Evidente estis falonta negxo. Ja gxi jam falis kelkajn fojojn, kaj denove degelis. Koto, koto, koto...
Kaj hejme mi ne povis trovi varmon. Nur eble gxistrinki sxparitajn antauxhieraux cent kvindek gramojn da surogata spekulista vodko.
Malrapide pasxante tien-reen laux la cxambreto kaj rigardante al sxvelintaj, defalintaj en anguloj tapetoj, mi sucxetis gxin el glaso. La likvajxo estis dolcxeta kaj nauxza. Kaj tute ne varmigis.
Tro malplene estis hejme. La filo, unuajara soldato, en antauxa auxtuno pereis en Uglicxo, kiam partio «Carido Dimitro» deklaris cxefurbigon de la urbo kaj provis arangxi pucxon; eksa instrukciisto de Jaroslavla urba komitato de komunisma partio Roberto Necxiporenko, nun prezidento de Jaroslavla regiono, rilatanta treege negative al cxiuj elmontroj de naciismo kaj separatismo sur sia teritorio, decideme dronigis la pucxon en sango, per unua ondo sendinte al pereo junajn soldatojn. Kaj la edzino foriris jam antaux kvar jaroj. Kiam cxe sxi oni trovis trihxomonadojn, sxi deklaris, ke mi sxin infektis; dio scias, en tiu somero mi vere fikadis kleran senedzan somerlogxantinon, enuantan cxi tie duope kun filo, sxaka miraklinfano, iel tiel okazis, sed fakte, kiam mi vizitis kuraciston, kun granda peno ne vominte pro konversacioj de atendantaj sian vicon gejunuloj, oni nenion trovis cxe mi --- tamen mi obeeme glutadis trihxopolon, pro kiu mi ial terure deziregis dormi, kaj ankaux la edzino sxajne elkuracigxis, sed post tri monatoj cxio, krom la somerlogxantino, ripetigxis; tiam sxi, dirinte al mi cxion, kion oni diras en tiaj okazoj, kolektis miajn ajxojn, kaj elpelis el la logxejo...
Gxuste tiam malaperis cxiuj paperoj, rilataj al la lasta scienca laboro, kiun mi penis fari, --- hastante, mi ilin ne kunprenis, kaj poste, esperante, ke cxio iel normaligxos kaj donante al la edzino tempon resobrigxi, ne hastis veni por forpreni ilin. Al mi, tromemfida stultulo, sxajnis, ke dum tie konservigxas io mia, almenaux paperujo, almenaux raza sxmirilo, ne cxiuj fadenoj estas sxiritaj, kaj kiam mi decidis, ke atendis suficxe, evidentigxis, ke tie jam estas alia viro kaj cxiuj miaj restajxoj jam delonge estas forjxetitaj... Kvankam tio estas tro lauxte nomita: scienca laboro. Ne por scienco --- por mi mem mi penis respondi al la demando, dum jaroj turmentanta min: kial evoluo de Euxropo kaj Rusio, pli-malpli egalmezure iranta en direkto de gxenerala humanigxo, subite en la sepdekaj jaroj de la antauxa jarcento abrupte rompigxis, komencinte doni cxiam pli kaj pli kriplajn eksplodojn de krueleco, kiuj kronigxis poste per la milito, kaj pro gxi --- per la Oktobra Revolucio, kaj pro gxi --- per la Tria Imperio, kaj pro gxi --- per la termonuklea kontrauxstarado kaj tiel plu? Ecx militojn oni nun faras tute alie, ecx politikaj murdoj igxis aliaj --- ne por io konkreta, sed pro gxeneralaj, principaj ideoj, ne en vivan homon ni pafas, sed en simbolon de tio aux cxi tio... Kvazaux la diablo elcxenigxis.
Cxu gxuste tiam trovis unu la alian, kiel du nudaj elektrodratoj, elpensita, spekulacia perforto el teoriaj marksismaj libroj kaj praktika, volupta perforto de duonkrimuloj, duonfrenezuloj --- trovis kaj komencis dissxuti fajrerojn, bruligante cxion cxirkauxe? Cxu pro evoluo de demokratioj gxuste tiam unuafoje en historio igxis socie gravaj vastaj amasoj de malsupraj tavoloj, kresko de kies graveco evidente antauxis kreskon de ilia kultureco; sentinte sian novan pezon, ili, malsame de antauxaj tempoj, cxesis peni imiti la eliton kaj primokis gxiajn cxefajn valorojn kaj zorgeme elsarkis ilin el propra konscio, kaj inter tiuj valoroj estis tiaj dum jarcentoj kultivataj nocioj, kiel honoro kaj estimo al kontrauxulo... Mi ne scias. Da respondoj estis dekoj --- kaj neniu. Historio...
En la pordon oni memfide frapis. Ne fintrinkinte, mi metis la glason sur la tablon kaj ekiris por malfermi.
Tie staris du fortikaj viroj en jakoj de metalistoj kaj kun frizajxoj de pankoj.
Interne de mi cxio sxirigxis. Kaj, tre stulte, --- mi gxislarme domagxis nefintrinkitan vodkon.
Sed fintrinkos jam ili.
--- Sinjoro Trubnikov? --- seke kaj tre korekte demandis unu el la metankoj.
--- Jes, tio estas mi, --- senvive konfirmis mi. La dua metanko ekridis:
--- Estis Trubnikov, igxis Truikov!
La unua ne atentis lin. Desxovinte min, ili eniris. La unua komencis ion sercxi en siaj posxoj, la dua kiel mastro cxirkauxiris mian cxambreton. Ekvidis la glason; prenis, kirlis, flaris abomene, kaj per unu movo renversis en sian busxon. La unua ecx tion tute ne atentis. Li finfine trovis sian notlibreton kaj foliumis kelkajn pagxojn.
--- En la lecionoj vi kelkajn fojojn asertis, ke en plenumo de la oktobra renverso de la mil-nauxcent-deksepa jaro krom judoj, kartveloj kaj latvoj partoprenis ankaux kelkaj reprezentantoj de la rusa nacio?
--- Jes, --- diris mi. --- Tio estas historia fakto.
Li cxagrenigite balancis la kapon. Kracxis al la fingro kaj foliumis ankoraux unu pagxon. Ili foliumigxis ne flanken, sed supren.
--- Vi ankaux eldiris dubon pri ebleco konstrui justan socian ordon en unu aparta Virico?
Tiel damni bolsxevistojn kaj tiel ripeti la plej frenezajn iliajn idiotajxojn...
--- Eldiris, --- kiel Giordano Bruno, konfirmis mi.
Li ensxovis la notlibreton reen en la posxon kaj faris per la mano senesperan geston: se tiel, nenion eblas fari.
--- Vi atencas al cxefaj sanktajxoj de la popolo, --- diris li kun mola riprocxo. --- Vi subfosas gxian kredon je denaska bonkoreco de rusa nacia karaktero kaj gxia certeco pri morgauxo. Vi devos veturi kun ni.
Ni eliris el la domo. El fenestroj oni gapis, kelkaj ecx platigis nazojn je vitroj. Juna patrino, montrante al mi per la fingro, ion arde klarigis al sia knabeto, tuj forgesinta pri sia ludila lokomotivo: se vi malbone kondutos, al vi okazos samo. Ni aliris la sxargxauxton. Dimcxjo kun plezuro fumis, sidante sur sxtupeto; ekvidinte nin, li forturnigxis kaj, penante ne rigardi al mi, ekstaris, per fingroklako forjxetis cigaredstumpon kaj ekrampis en la kajuton.
--- En la karoserion, --- nelauxte ordonis la unua metanko.
En la karoserio mi lokigxis kun la dua --- tiu, kiu sxercis. La unua eksidis al Dimcxjo, en la kajuton.
Freneze mugxante pro strecxo, la sxargxauxto ekskuigxis laux vojsulko, sxprucante fontanojn de koto kaj preskaux renversigxante sur aparte krutaj terbuloj. Cxe vojturno ni malavare superversxis onklinon Avdotjan, kiu strecxege trenis laux bula kota vojrando plenan je mono gxardenan cxareton --- jugxante laux la direkto, sxi iris en la panvendejon, tute vane iris. Likva koto per sxmacaj bovaj platkukoj falis sur senorde faligitajn unu sur alian paketojn da monbiletoj.
--- Avdotja! --- kriis mi, duon-sontube almetinte unu manplaton al la busxo. --- Pano jam antaux horo kaj duono finigxis!
Sxi eksvingis la manojn, kaj, kvazaux subhakita, sidigxis sur teron.
Ni veturis preter sensxeligxinta, klinigxinta domo de milicio; sidigxinte sur sxtupeton antaux la enirejo, pri io vigle disputis sergxento en nova, sed jam cxifita kaj eluzita uniformo de Fortoj de Gardado de Socia Ordo de Rusio, malavare cxirkauxsxutita per dukapaj agloj, sxultrornamoj, trikoloraj flagetoj --- kaj maldika popeto el pregxejeto, antauxnelonge remalfermita post okdek jaroj da bolsxevista regximo. Sur tero apud la sergxentaj piedoj staris botelo --- sxajne, de viskio. Sendube, el novembraj donacoj. Iel tre simile ekrigardinte al la pretersaltanta sxargxauxto, kaj poste ankaux al mi en la karoserio, la konversaciantoj, tamen, reagis diverse: la sergxento ekridetacxis, lerte transjxetis glason el la dekstra mano en la maldekstran kaj minacis al mi per la fingro de la dekstra; la popeto, kompate kuntirinte la lipojn, balancis la kapon, kvazaux cxagrenigite, zorgeme metis glason sur la sxtupon kaj per largxa gesto faris al mi krucosignon.
Ni alveturis al korto malantaux granda porkobreda bieno, kaj mi komprenis, ke espero malestas.
Ni haltis. Mi aliris randon de la karoserio, kaptis la barilon, sed la sxerculo nelauxte vokis el malantauxe:
--- Hej!
Mi lasis la barilon kaj rektigxis, turnigxinte al li. Li, subridinte, batis mian vizagxon. Per piedoj supren mi elfalis trans la randon de la karoserio kaj por sekundo, versxajne, perdis konscion pro kontuzo de la nuko.
Mi rekonsciigxis. Ekmovigxis, penis turnigxi sur la ventron. Sukcesis. Kracxante sangon, mi komencis ekstari sur la manojn kaj la piedojn; la manoj glitis en glacimalvarma koto. Mi klare memoras, kiel koto elpremigxadis inter disigitaj fingroj. Cxio fluis kaj sxanceligxis. Tiam mi ricevis baton sub la ripojn. Per boto, versxajne. Lumo estingigxis, kaj aero en la mondo denove por ia momento finigxis. Kaj kiam mi denove povis spiri kaj vidi, ili jam estis ensxovantaj min en sakon. Ne dirinte ecx vorton, ecx ne plu batante, ili dronigis min en fekejo.
Kaj, jam sufokigxinte en malluma malvasto de la sako, superversxita de abomena likvajxo, ekfluinta internen, mi komprenis finfine, kial la mondo, kie mi pasigis preskaux duonjarcenton, dum cxiuj regximoj kaj virinoj estis por mi fremda. 2
Ankoraux unu senkapigita ansero ekflugis finfine en sian cxielon. 3
Tristo estis tia...
Tia...
Tia tristo.
Plauxd'-plauxd'-plauxd'. Sed kien plu? Aux --- jam?
En la busxo sxvelis neelteneble abomena miksita gusto de putra vodko kaj likva merdo.
Mi eksidis sur la lito, mallevis la piedojn sur tapisxon. El la spasme ektreminta stomako io elversxigxis en la busxon; mi apenaux retenis, glutis reen.
En la dormocxambro estis krepuske kaj senkolore. Malantaux largxa venecia fenestro, duonkasxita de kurtenoj, flagris grize decembra tago.
Mi revenis al «Otton» frumatene. Telegrafis necxifritan depesxon al MSxS: «La enketo estas finita. La antauxtimoj ne konfirmigxis. Cxio estas ecx pli komplika. Serioza problemo por tuta monda komunumo. Mi postulas senprokrastan kunvokon de la Sekureca Konsilio de UNo. Por plirapidigo de la proceduro mi petas klopodi antaux la caro pri kunhelpo. Trubeckoj. Hotelo "Otton", Munhxeno, Germana Imperio».
Poste mi sendis analogian mesagxon al la patriarko.
Poste mi levigxis al von Kreuwitz kaj, preninte de li vorton de honoro, ke li silentos, gxis mi ne faros raporton al SK, rakontis pri cxio.
Von Kreuwitz fajfetadis tra la dentoj, poste kun forta misprononco diris «Tio estas ter-rura» --- kaj, danke preminte mian manon, tuj foriris, por komunikigxi kun Berlino kaj proponi subteni la iniciativon de Rusio pri urgxa kunvoko de SK.
Atinginte finfine mian apartamenton, mi prenis dusxon --- unue tre varmegan, poste tre malvarman --- kaj kusxigxis dormi.
En Alvico mi preskaux ne dormis, mankis tempo.
Kaj, dum kelkaj momentoj vere estadinte por Trubnikov lumporta estajxo, mi vekigxis en malespero kaj tristo.
Homoj, homoj, kion do vi faras...
Oni frapis la pordon, kaj mi eksaltis. Por ia momento sxajnis, ke tio estas la metankoj.
Pro abrupta movo la stomako denove faris sovagxan kapriolon.
Mi surjxetis hxalaton kaj eliris el la dormocxambro en la gastocxambron. Diris:
--- Bonvolu!
La pordo takte malfermigxis duone, kaj oficisto de la hotelo, ridetante gxis la oreloj, diris, sxovinte en la fendon la kapon kaj pladeton:
--- Korespondajxo al via princa mosxto!
Cxiuj jam sciis. Mi largxe subskribis la depesxojn per vera familinomo, kaj dum tri horoj, kiam mi dormis, pro penoj de, versxajne, vestibla posxtistino, la tuta etato estis informita, ke en ilia hotelo logxas nekonate, en aspekto de korespondanto de «Pravda», rusa princo.
--- Dankon. Metu sur la tablon, --- diris mi, ekfumante. Sed la fumo min ecx pli nauxzis. Mi haste estingis la cigaredon. Ne sidigxante, komencis trarigardi la posxtajxon.
Jes, la hotelaj oficistoj havis kauxzojn ekscitigxi. La caro mem informis min, ke estas subskribita la ordono pri ordenado de mi per Andreo Unuevokita. Kaj aldonis kelkajn varmajn gratulajn frazojn. Kaj aldonis, ke, tute fidante mian senton de respondeco, li, ne atendante rakonton pri detaloj de la afero, jam interparolis kun la cxefministro kaj la prezidanto de Dumo, kaj ili triope, komunikigxinte kun la gxenerala sekretario de UNo, tiel konvinke konversaciis kun li, ke tiu promesis organizi kunsidon de SK jam postmorgaux.
«Mi gxojas pro vi, --- skribis la patriarko, --- kaj aligxas al cxiuj gratuloj, per kiuj oni vin jam versxajne supersxutis. Mi senpacience atendas vian elpasxon en UNo. Mi esperas, ke cxiuj viaj agoj, inklude estontajn, servos kiel ekzemplo de komunisma etiko. Mi esperas pri baldauxa persona renkontigxo».
Kaj poste estis vasta fakso de Liza; sxi preferis neglekti konvenciojn, kaj sendi la tekston malfermite, anstataux ol skribi leteron, kiu irus al Munhxeno dum ne malpli ol tagnokto kaj sendube jam ne trovus min cxi tie. Mi pensas, la fakso vokis specialan intereson de la hotelaj oficistoj. Sed ni jam nenion timis.
«Sacxjo, kara mia, saluton, kiel mi gxojas! Finfine venis de vi mesagxo, ja ni cxi tie tute elturmentigxis. Dankon al Ivano Volfovicx, li tuj al mi telefonis. Kaj ni cxi tie same havas okazajxojn. Stanislava naskis iomete tro frue, ja estas unua nasko, kaj ecx en tia agxo (nur ne komprenu kiel aludon, ke sxi por vi estas tro maljuna), --- kvazaux pro simpleco ensxovis sxi, --- do, antauxhieraux sxi naskis du gxemelojn, knabon kaj knabinon. Gxoju kaj fieru. Estis suficxe malfacile, sed cxio bonsukcesis. Kaj kiel mi pregxis por vi cxiuj! Hieraux mi kun Pauxlinjo ilin vizitis. Ili estas tiaj bonaj! Kaj, honestan vorton, tiom similas al vi, ke mi ecx envias. Sacxjo, cxu, eble, ankaux ni iun nasku? Mi estas preta. Oni konstruas domon sur kvar anguloj, do, estu kvar. Aux cxu vi jam la kvaran havas, nur mi kaj Stanislava ne scias? Mi sxercas. Vi ja cxion-cxion al mi rakontis, cxu? Pauxlinjo tiel serioze penis varti la etulojn, kaj ludi kun ili, kaj rigardis, kiel Stanislava mamnutras ilin. Sed ni, certe, dume ne diras al sxi, ke ili estas viaj. Cxi tie necesos ankoraux ion elpensi. Same kiel kun ilia familinomo. Kaj tiu strangulino, cxu vi scias, kion sxi elpensis? Sxi nomis ilin per mia kaj via nomoj. Mi deziras, sxi diris, ke vi ankaux en sekva generacio estu nedisigeblaj. Morgaux ili eliras hejmen. Kaj nun, pardonu, mi ne povas skribi plu --- mi kuru al sxi diri, ke vi retrovigxis, ja sxi same maltrankvilis, kaj eble ankaux sxi deziros skribi al vi du liniojn. Mi vin kisas, Sacxjo. Mi atendas vin. Mankas iu por konversacii, kaj mi vin cxiam vidas en songxoj, mi ecx vekigxas pro tio, ke komencas gxemi. Revenu plej baldaux. La edzino. P. S. Vin jam dum semajno atendas letero el Brazilo. Mi metis gxin meze de la tablo, kaj cxiun tagon forblovas polvon. Mi esperas, ke tio ne estas bombo?» Kaj tuj, en sekva linio, sed per alia skribmaniero --- iomete neegala, evidente la mano ankoraux estas malforta: «Sacxjo, amata, saluton. Mi cxiam sciis, ke al vi cxio estos bone kaj sukcese, tial foje al mi estis ecx abomene vidi, kiel vi cxiuj maltrankvilas kaj sekretas. Tamen, mi vin gratulas --- kaj vi gratulu min. Mi tiom dankas vin pro ili. Por tuta vivo. Tia felicxa mi neniam estis. Nu, eble nur kiam vi min unuafoje brakumis-kisis, sed ecx tiam malpli, pardonu. Ni vin atendas». Unue sxi skribis «Mi», poste forstrekis grase, per du strekoj, sed gxuste tiel, ke estu facile legebla tiu «Mi», kaj supre skribis «Ni». Mi subridis, sentante, ke mi preskaux ploras pro troa emocio. Tamen sxi estas iomete afektema.
Mi legis --- kaj la nauxzo trankviligxis, kaj morta Trubnikov poiomete revivigxis kaj igxis mi.
Kion vi faras, homoj. Amikoj... sinjoroj, kamaradoj... fratoj kaj fratinoj... Ho dio, ecx unu vorto en tiu kesto ne restis ne malhonorigita, ne sanganta!
Kun la letero en la manoj mi aliris la fenestron.
Randita de kajoj, envolvita de gxardenoj, fluis Izaro. Altis Alpoj malproksime. Kaj delikata lunarketo apenaux rimarkeble flagris en pala cxielo de vintra tago. Baldaux aperos steloj.
Bela, senlima, vokanta mondo --- kaj vi, ne auxdante la vokon, mortadas en tiu damnita kesto! Venu al ni! Ja vi ne estas kreajxoj de infero --- vi estas bonkoraj, zorgemaj, kuragxaj, ecx honestaj foje, mi vidis, nur vi cxiuj estas venenitaj, ho dio, de nordamerika prezidento gxis afgana dusxmano, cxio cxe vi estas desxovita, miscelita; kaj tial cxio funkcias vane, ecx malutile. Sed ja ne solaj maniuloj alflugas cxi tien --- jen Haushoffer, jen Trubnikov, jen sennombraj aliaj, pri kiuj ni ne scias gxuste tial, ke ili ne komencis murdi, sed komencis vivi kun ni, kiel ni. Do, en tio estas nenio neebla!
Mi denove komencis relegi la leteron, kaj pro sindonemaj vortoj, tiaj diversaj cxe diversaj homoj, en mi pli kaj pli firmigxis certeco, kiu sola donas fortojn vivi --- dieca certeco pri tio, ke cxiuj ni, cxiuj, estos kune longe-longe. Ni vivos longe-longe. Eble, kiel cxiam asertas Liza, --- eterne.
Morgaux ili eliras el la akusxejo. La kunsido de SK en la plej bona okazo estos postmorgaux. Mi sukcesos tragliti. Mi dezirus hodiaux, certe, konversacii cxe vinglaseto kun von Kreuwitz, li evidentigxis bonega viro. Sed, kiel oni diras, tie estas pli forta magneto.
La peza tapisxo obtuzigis pasxojn. Sensone, kiel dia angxelo, mi aliris al telefono kaj levis la parolilon.
--- Frauxli... pardonu, Fräulein! Kiam vi havas la plej proksiman flugon al Peterburgo?
Mi amas.
Tiama prezidento de Ukrainio.
Prezidento de Kartvelio.
Virico (Vyrica) --- vilagxo apud Peterburgo.
Portebla kontrauxavia raketa pafilo.
Malmultekosta vino, simila al portovino.
Ironia parafrazo de famaj versoj de granda rusa poeto Nikolao Alekseevicx Nekrasov (1821--1878):
Semu racian, bonkoran fervore,
Semu, vin dankos pro tio elkore
Rusa popol'!...
Tiel nomigxas palaco de eksa instituto Smolnyj, en kiu dum sovetia epoko lokigxis Peterburga/Leningrada komitato de komunisma partio.
Populara rusa kantisto de 1980--1990-aj jaroj; estas fama lia sxlagra romanco «Cxe via peronet'».
Tiel oni nomas en Rusio veteranojn de Afgania milito.
Gorbacxov.
Tiel ironie oni en Rusio nomas kauxcxukan polican bastonegon.
Unua kaj eble la plej malfacila jaro de la Granda Patruja Milito (1941--1945).
Sxtata agrokultura entrepreno en sovetiaj kaj postsovetiaj tempoj; mallongigo de «sovetskoe hxozjajstvo» --- «soveta mastrumajxo», distinge de «kolhxozo» («kollektivnoe hxozjajstvo», t.e. «kolektiva mastrumajxo») --- agrokultura kooperativo.
Aludo al fama frazo, dirita en 1941 al soldatoj, pereontaj dum defendado de Moskvo: «Granda estas Rusio, sed mankas loko por malofensivo: malantauxe estas Moskvo».
Temas pri eble unua grava interetna konflikto interne de disfalonta Sovetio: tiu inter Armenio kaj Azerbajgxano pri Karabahxo.
Jelcin.
Fifama frazo de Jelcin, kun kiu li alparolis al gvidantoj de federaciaj respublikoj.