Ocenite etot tekst:




     ---------------------------------------------------------------------
     U.SHyc³k. "U chas ne vyarnul³sya", "Mastackaya l³taratura", M³nsk, 1975
     OCR & SpellCheck: Zmiy (zmiy@inbox.ru), 20 l³penya 2003 goda
     ---------------------------------------------------------------------

     Projdze chas,  z  zyamnyh kasmadroma¢ voz'muc' start vyal³znyya zorkal¸ty ³
nak³ruyucca da dal¸k³h galaktyk.
     Magchyma,  geta adbudzecca ¢zho ¢  nastupnym stagoddz³,  magchyma,  znachna
paznej.  Ale  nasha  mara ne  hocha chakac',  my  ¢zho  cyaper hocham vedac',  shto
napatkae byasstrashnyh astral¸tchyka¢ u  byaskoncaj prastory.  Ab  ³h  prygodah,
l¸se ³ znahodkah raskazvaecca ¢ getym zborn³ku fantastychnyh apavyadannya¢.


     Na  chyrvanavatuyu pustynyu mora  chasu  klal³sya do¢g³ya  cen³  bl³zk³h gor.
Zalac³sty kalmaty klubok Sonca ¢zho  v³se¢ nad samym garyzontam.  ²  bez tago
gusta-f³yaletavae neba pacyamnela zus³m.  YAshche nekal'k³ hv³l³n,  ³ mars³yanskaya
noch, amal' takaya zh rapto¢naya, yak zyamnaya ¢ trop³kah, agorne ¢s¸ navokal.
     - Dze mog dzecca Barys?  - ugolas paduma¢ YAnka, nezdavolena paz³rayuchy ¢
akno.
     YAnka by¢ adz³n, ³ yamu n³hto ne adkaza¢. Tady ¸n zapal³¢ agn³ mayaka, yak³
¢zvysha¢sya na  dobruyu sotnyu  metra¢ nad  daham ³h  vyprabaval'naj stancy³.  ²
adrazu, byccam u adkaz, zleva zam³gcel³ fary ¢syudyhoda.
     YAnka prygledze¢sya. Barys marzyankaj pyta¢sya: "Ty na baze?"
     Usm³hnu¢shysya,   YAnka  getak  zha,  pam³gvayuchy  svyatlom  mayaka,  ³ran³chna
adkaza¢:
     - Racyya sapsavalasya?
     U dynam³ku rady¸suvyaz³ pachu¢sya ¢zdyh, sapenne, potym prahrypela:
     - Zus³m zaby¢sya.
     Pachu¢shy golas Barysa, YAnka zanepako³¢sya:
     - Ty chago?
     - Glupstva. Pryedu - raskazhu.
     YAnka  ¢sm³hnu¢sya,  burknu¢:  "Tayamn³cy mars³yanskaga dvara" ³  pajsho¢ da
kanapy kryhu rascharavany.  N³choga ne zdarylasya,  dy ne mozha zdarycca ¢ getym
pryvychnym,  yak na Zyaml³,  stanov³shchy.  Zruchnaya meblya,  utul'ny pakoj.  Navat
rady¸ ³ toe, yak zvychajna ¢ gety chas tam, doma, peradae aposhn³ya pavedamlenn³.
Us¸ zvychajna, us¸ ³dze sva³m paradkam, byccam ty ³ ne pak³da¢ Zyaml³.
     Ale vos' golas dyktara sta¢ bol'sh zvonk³, ushvalyavany. ¨n zagavary¢ pra
padryhto¢ku galaktychnaj ekspedycy³,  ³ YAnka raptam uspomn³¢: "Nastupnyya my".
² ¢zho ³nshym³ vachyma, z halodnaj c³ka¢nascyu paglyadze¢ navokal syabe. A ¢ serca
papa¢zla nezdavolenasc'.
     YAny  z  Barysam  byl³  asno¢nym³  kandydatam³ ¢  nastupnuyu  galaktychnuyu
ekspedycyyu.  Gety  ³h  pal¸t na  Mars  by¢  aposhnyaj tren³ro¢kaj.  ²m  daval³
magchymasc' pazhyc' u  nezyamnyh umovah ³  tym samym pe¢nym chynam padryhtavacca
da tago nechakanaga,  shto mozha sustrecca na dal¸k³h ³ chuzhyh planetah.  Zaduma
byla  prav³l'naya,  suprac' yae  YAnka  ne  pyarechy¢.  Ale  vyn³k³...  ¨n  chaka¢
bol'shaga.  H³ba geta padryhto¢ka, kal³ yany tut akruzhany pryvychnym³ recham³ ³,
navat vyhodzyachy za parog stancy³,  bol'sh adchuvayuc' syabe dze-nebudz' u  Gob³,
chym na Marse?  Adz³nae,  shto napam³nae pra kosmas, - kascyum, adnak ³ ¸n tak³
l¸gk³, shto yago amal' ne za¢vazhaesh...
     Znadvorku pachulasya  gudzenne,  zatrymcel³ sceny.  Vyarta¢sya Barys.  YAnka
pajsho¢ sustrakac' tavarysha.
     - Naslann¸ nejkae, - skaza¢ Barys, vylazyachy z kab³ny.
     - SHto takoe?
     - Mne  zdalosya,  -  Barys  kryhu sume¢sya,  ale  dakonchy¢,  -  byccam ty
napa¢zasypany pyaskom. Tol'k³ shlem tyrchyc'.
     YAnka  zdz³v³¢sya,   ma¢lya¢,  chago  tol'k³  ne  prydumae  chalavek,  potym
nahmury¢sya:
     - Treba bylo paglyadzec'.
     - Dyk ty azva¢sya, a tym chasam ³ scyamnela.
     - Tady za¢tra, - vyrashy¢ YAnka.
     Na tym ³ pagadz³l³sya,  a ran³caj, kal³ prachnul³sya, nad pustynyaj bushava¢
uragan.  CHyrvanavatyya smerchy,  zv³vayuchysya na  tonk³h nagah,  byccam kryvavyya
zdan³, pyatlyal³ vakol stancy³.
     - At,  uchora mne zdalosya, n³choga ne bylo, - mahnu¢ rukoj Barys. - Pajdu
lepsh padramantuyu ¢syudyhod.
     Pa zakrytym prahodze ¸n pajsho¢ u  garazh.  Paby¢shy tam nejk³ chas,  Barys
prybeg da YAnk³ ¢shvalyavany. Adchyn³¢shy dzvery, kryknu¢:
     - Prapa¢ Gan³med!
     - Pra¢da?
     - Us¸ abshuka¢, - ¸n apusc³¢sya na padlogu, ashalomleny prapazhaj.
     - Znachyc', uchora by¢ Gan³med. Sapsava¢sya ³ ¢pa¢.
     - Vos' yak byvae. A kudy ty yago pasyla¢? - uznya¢ galavu Barys.
     - Uchora - n³kudy. ¨n pav³nen byc' na mescy, - adkaza¢ YAnka.
     - Znachyc', uc¸k.
     - Nu, vedaesh! - abury¢sya YAnka. - Geta ne vo¢k.
     - Ale ty yago ne pasyla¢, ne? ² ya taksama. Dyk shto tady?
     - Gm... - YAnka adk³nu¢ germashlem ³ pachuha¢ patyl³cu.
     U  po¢dzen'  pyaschany  buran  sc³h.  Kasmana¢ty  apranul³sya ³  vyjshl³  z
pamyashkannya.  Na  pa¢dn¸vy ¢shod ad stancy³,  yak hapala voka,  grebnyam³ hval'
zastylaga mora cyagnul³sya barhany.  Bylo c³ha-c³ha,  ³ ad getaga para¢nanne z
moram rab³lasya bol'sh perakana¢chym.  Sonca svyac³la na  ¢syu  svayu  mars³yanskuyu
s³lu.
     - Dze tabe zdalosya? - spyta¢ YAnka.
     YAny ne ¢zyal³ ¢syudyhod,  bo daroga byla bl³zkaya.  A  hadz³c' pehatoj tut
bylo navat bol'sh pryemna,  chym na rodnaj planece,  - chalavek na Marse vazhyc'
amal'  u  dva  z  palovaj razy  mensh.  Peraskakvayuchy z  grebenya na  greben',
sl³zgayuchysya na sypuchym pyasku, kasmana¢ty ¢reshce dajshl³ da peradgor'ya.
     - Nedze tut,  -  skaza¢ Barys.  Zrab³¢shy yashche nekal'k³ kroka¢, upe¢nena
pa¢tary¢: - Tut, - ³ dlya pe¢nasc³ acharc³¢ rukoj u pavetry krug.
     Ale c³  ¸n pamyl³¢sya,  c³ ¢s¸ zasypa¢ nyada¢n³ shal¸ny vecer,  bo znajsc³
n³choga ne ¢dalosya.
     YAnka kryknu¢ u shlemafon:
     - Gan³med! Gan³med!
     ¨n zrab³¢ geta hutchej dlya achystk³ sumlennya ³ navat pavyarnu¢sya, kab ³sc³
nazad. ² raptam u navushn³kah neshta zap³shchala ³ praz tresk razrada¢ danesl³sya
do¢gachakanyya slovy:
     - R-10,   nazvany  Gan³medam,   vyartaecca  na   bazu.   R-10,   nazvany
Gan³medam...
     Pachu¢shy robata,  lyudz³ zasmyayal³sya. Nepakoj adrazu zn³k, ustup³¢shy mesca
vesyalosc³,  dlya yakoj,  darechy, byl³ padstavy. Nehta z kanstruktara¢, zhadayuchy
padkresl³c' dasc³pnasc' svajgo tvarennya,  uv¸¢ u yago pragramu getae "nazvany
Gan³medam",  ³ robat tol'k³ tak za¢s¸dy zaya¢lya¢ ab sabe. ² YAnka ³ Barys chul³
geta neadnojchy, ale n³kol³ yashche ne adchuval³ takoga zadaval'nennya.
     Hutka pakaza¢sya ³  sam Gan³med.  ¨n ³sho¢ pavazhny,  padobny na chalaveka,
perakananaga ¢  sva¸j  vysokaj  godnasc³,  zadz³rayuchy mehan³chnyya nog³,  yak³ya
gruzl³ ¢ pyasku ³ pak³dal³ na ³m glybok³ya slyady.
     U ³nfarmacy³, yakuyu pryn¸s robat, ne bylo n³choga ³stotnaga. "Bachy¢ garu,
zahodz³¢ u grot,  adchu¢ elektrarazrady".  Ne zmog ¸n rastlumachyc' ³ tago, pa
chy¸j kamandze vyjsha¢ z bazy.
     - V³dac',  nyada¢na  vybra¢sya z  pyasku.  Pakul'  lyazha¢,  neshta  ¢  sheme
razladz³lasya, - vyrashy¢ Barys.
     Geta bylo padobna na pra¢du, ³ YAnka z ³m zgadz³¢sya.
     Nadyshla  noch.   C³haya,   maroznaya.   Pakrytaya  ³neem   pustynya  halodna
pabl³skvala pad  zmennym svyatlom Fobasa ³  Dejmasa,  yak³ya  n³by  naperagonk³
spyashal³sya pa yarkazornym nebe.
     Zavarozhanyya nezvychajnym harastvom,  kasmana¢ty ne magl³ adysc³ ad akna,
hacya  strelk³  gadz³nn³ka  ¢zho  da¢no  pram³nul³  l³chbu  dvanaccac'.  Raptam
Gan³med,  yak³ znahodz³¢sya ¢ garazhy razam z ³nshym³ robatam³,  vymav³¢: "R-10,
nazvany Gan³medam, bachy¢ u pustyn³ skafandr chalaveka".
     Frazu prynyala s³stema ¢nutranaj suvyaz³ ³  peradala ¢  dynam³k,  shto by¢
ustano¢leny ¢ salone.
     - Ty shto-nebudz' zrazume¢? - pavyarnu¢sya YAnka da tavarysha.
     - N-ne,  -  razgublena adkaza¢ toj.  -  Mus³c', robat zus³m sapsava¢sya.
Gej, Gan³med, zajdz³ da nas.
     Praz hv³l³nu robat uvajsho¢ u salon.
     - Dze ty bachy¢ skafandr?  -  zada¢ yamu Barys pytanne ³ napruzhana sachy¢,
yak u shklyanyh vachah-l³nzah uspyhvayuc' roznakalyarovyya ³skark³.
     Gan³med  patupa¢,  yak  chyms'c³  zbyantezhany chalavek,  ³  slova  ¢  slova
pa¢tary¢ toe, shto gavary¢ ranej.
     - Treba praveryc' yago. - Barys nak³rava¢sya da robata.
     - Pachakaj,  -  spyn³¢ yago YAnka.  -  Gan³med,  dze ty bachy¢ skafandr?  -
zrab³¢ ¸n nac³sk na slove "dze".
     Gan³med pabl³ska¢ vachyma-l³nzam³ ³ skaza¢ kaardynaty:
     - Pa¢dn¸vy ¢shod, tryccac' sekund ad kantrol'naga merydyyana.
     - Tam, - shapnu¢ Barys, adstupayuchy nazad ³ peravodzyachy razgubleny poz³rk
to na YAnku, to na robata.
     - Ne glyadz³ na myane tak,  ya  ³ sam n³choga ne razumeyu,  -  razv¸¢ rukam³
YAnka.
     - R-10 ne razumee taksama, - pragrama robata, zdol'naya da anal³zu tago,
shto adbyvaecca navokal,  spracavala.  Mehan³chny golas pragucha¢ pryglushana ³,
yak zdalosya, bol'sh ra¢nadushna, chym za¢s¸dy, n³by robat neshta veda¢ ³ ne hace¢
skazac'.
     YAnka padysho¢ da Gan³meda, adklyuchy¢ yago ad zneshnyaga asyaroddzya ³ vykl³ka¢
robata¢-ramontn³ka¢. YAny praveryl³ ¢syu shemu, ale n³yak³h adh³lennya¢ ad normy
ne znajshl³.
     - Vy  abodva bachyl³ neshta adno ³  toe,  shto pal³chyl³ za  skafandr.  Ale
geta,   nape¢na,   bylo  neshta  ³nshae,  -  skaza¢  YAnka,  vysluha¢shy  daklad
ramanc¸ra¢. - Treba pashukac'.
     - Adz³n dzen' uzho strac³l³.
     - Vykra³m yashche nekal'k³ gadz³n.
     - Dyk noch, - ne zdava¢sya Barys.
     - Gan³med aryentuecca ¢ cemry, - rashucha skaza¢ YAnka ³ pacha¢ zb³racca.
     Apranu¢shysya cyaplej, kasmana¢ty vyjshl³ sa stancy³. Maroz n³by pabol'sha¢,
vysmakta¢shy aposhnyuyu v³l'gac' z  ³  bez tago suhoga ³  pustoga pavetra.  ²nej
lyazha¢ vakol, yak sneg, nog³ ko¢zal³sya. ² tol'k³ Gan³med ³sho¢ byccam pa ro¢nym
³ cv¸rdym asfal'ce. Lyudz³ ledz' paspyaval³ za ³m.
     Nareshce  robat   spyn³¢sya,   pastaya¢  kryhu,   da¢shy   nagruzku  svajmu
elektronnamu mozgu, ³ ¢ shlemafonah kasmana¢ta¢ praguchala: "Tut".
     Dzve  malen'k³ya  rydl¸¢k³,  yak³ya  lyudz³  specyyal'na zahap³l³  z  saboj,
ugryzl³sya ¢  sypuchy pyasok.  Pad  metrovym plastom lyazha¢...  shlem.  Prazrysty
naperadze,  metal³chny z  patyl³cy ³ cemen³.  YAkraz tak³,  yak³ya byl³ zaraz na
galovah kasmana¢ta¢.  YAny navat z³rnul³ adz³n na  adnago,  paduma¢shy,  c³ ne
zaby¢sya syabar apranuc' svoj shlem. Ale ¢s¸ bylo ¢ paradku. YAnka ¢zya¢ znahodku
¢ ruk³,  pakruc³¢, aglyadayuchy z us³h bako¢. Pa ¢s³m v³dac', geta byla ³h rech,
yakuyu, adnak, yany n³kol³ ne gublyal³.
     Na bazu vyarnul³sya mo¢chk³, dumayuchy kozhny pra znahodku.
     Nareshce Barys prapanava¢:
     - Pavedam³m na Zyamlyu.
     - Pra shto?
     - Pra shlem.
     - Ty zh  ne vedaesh,  chyj ¸n.  A  shto,  kal³ ³  tam ne vedayuc'?  Na Marse
ekspedycy³ byvayuc' redka, asabl³va ¢ getym ra¸ne. Turysty taksama. Na¢rad c³
nam shto pe¢nae adkazhuc'. Davaj budzem shukac' gaspadara shlema.
     U  toj  zha  dzen'  Barys  na  ¢syudyhodze adprav³¢sya na  dvoe  sutak  da
Pa¢dn¸vaga polyusa.  Adkla¢shy byaguchyya spravy,  yak³h nazb³ralasya nyamala,  YAnka
zase¢ u  b³bl³yatecy.  YAna byla ne  takaya bagataya,  yak  na  dal'n³h kasm³chnyh
karablyah,  ale  ¢s¸-tak³ ¢  ¸j  mozhna bylo znajsc³ davol³ po¢nyya zvestk³ pra
planety  Sonechnaj s³stemy ³  ekspedycy³ da  ³h.  SHlem  by¢  novaj,  magchyma,
aposhnyaj  madel³.   Tamu  ¢  glyb³nyu  gado¢  YAnka  vyrashy¢  ne  zab³racca,  a
abmezhava¢sya aposhnyaj palav³naj veku.
     N³choga,  shto  hoc'  yak³m-nebudz' chynam namyakala b  na  pahodzhanne ³hnyaj
znahodk³, ¸n, adnak, ne znajsho¢. U aposhn³ya gady Mars navedva¢sya vel'm³ mala,
³  pra zgublenyya tut rechy ne maglo byc' ³  gutark³.  Da tago zh za gety chas u
ra¸ne,  dze  znahodz³l³sya kasmana¢ty,  ne  stupala  naga  n³vodnaga  drugoga
chalaveka.
     Ale shlem ³snava¢.  ² kal³ yago ne zgub³l³ lyudz³,  to... YAnka ¢sm³hnu¢sya.
Tak  mozhna dadumacca chort vedae da  chago.  Kab kryhu razveyacca,  ¸n  vyrashy¢
pragulyacca ³ zahap³¢ z saboj Gan³meda.  Hoc' ³ robat, a ¢s¸ zh spadarozhn³k, z
yak³m mozhna, zanudz³¢shysya, perak³nucca slovam.
     Myascovasc' pastupova pavyshalasya.  ² kal³ YAnka,  adpachyvayuchy, az³rnu¢sya,
budynak stancy³ by¢ dal¸ka ¢n³ze. Bely, abneseny l¸gkaj metal³chnaj agarozhaj,
¸n  vyglyada¢ yak  kazachny.  YAk  uspam³n ab  nyazby¢naj mary  dzyac³nstva.  YAnku
zrab³lasya navat sumna.
     Gan³med,  yakomu  byl³  nedastupnyya emocy³ chalaveka,  zavarushy¢sya pershy.
YAnka  z  c³kavascyu  z³rnu¢  na  svajgo  mehan³chnaga pamochn³ka.  YAgo  za¢s¸dy
c³kav³la  reakcyya  dakladnaga  matematychnaga mozgu  na  toe,  shto  zahaplyala
chalaveka. Robat ne ¢bachy¢ harastva. ¨n zrab³¢ krok ³ spakojna skaza¢:
     - Bachu slyady.
     YAnka ¢zdrygnu¢,  padn¸s da vachej b³nokl'.  Sprava ad stancy³, prykladna
na  pa¢daroze da  pershyh adroga¢,  v³¢sya  lancuzhok chornyh kropak.  YAny  ³shl³
adnekul' z-za  barhana,  ap³sval³ pyatlyu  ³  haval³sya ¢  skalah.  Slyady  byl³
svezhyya,  bo ¢ragan bushava¢ yashche za¢chora.  Robaty ³h pak³nuc' ne magl³. Paslya
vypadku z Gan³medam garazh zamykal³. Adnak YAnka zapyta¢ u Barysa pa rady¸, c³
ne bluka¢ toj sam vakol bazy.
     - YA ne vylaz³¢ z mashyny,  - pavedam³¢ Barys ³ ¢ svayu chargu pac³kav³¢sya:
- A shto?
     - Bachu slyady nechyh nog, - rastlumachy¢ YAnka.
     - Mne vyartacca?
     - Aga,  -  skaza¢ YAnka ³ dakranu¢sya da Gan³meda,  yak da zhyvoj ³stoty: -
Hadzem.
     Lya yamak,  yak³ya akazal³sya slyadam³ robata takoga zh klasa,  shto ³ Gan³med,
spyn³l³sya.
     - R-10 treba vyarnuc', - zrab³¢ vyvad Gan³med, necyarpl³va perastupayuchy z
nag³ na nagu.
     - Adnu  hv³l³nku,  -  yak  chalaveku,  skaza¢  YAnka  ³  vykl³ka¢ stancyyu.
A¢tamatychnae rele  ¢klyuchyla telesuvyaz'.  Na  malen'k³m pahodnym ekrane ¢zn³k
vyglyad garazha znutry. Use robaty byl³ na mescy. Dlya pe¢nasc³ ¸n peral³chy¢ ³h
dva razy. Pamylk³ ne bylo. YAnka nahmury¢sya ³ skaza¢: - Budzem shukac'.
     CHalavek ³ robat pajshl³ pa sledze.
     YAnka ma¢cha¢,  ashalomleny novaj zagadkaj. Pra¢du kazhuchy, ¸n ne pryma¢ yae
¢sur'¸z.  Zdavalasya,  shto ¢  nastupnae ³mgnenne getae naslann¸ zn³kne ³  ¢s¸
akazhacca m³razhom,  galyucynacyyaj.  Ale m³nal³ hv³l³ny,  ³  razam z  ³m³ cyakl³
yamk³-slyady,  pak³nutyya adnym z robata¢,  yakoga,  adnak, n³hto ne vypuska¢ na
volyu.
     Gan³med,  naadvarot, vyglyada¢ nadzvychaj dzejnym, navat zaklapochanym. ¨n
chasta nah³lya¢sya dolu, maca¢ glebu ³ kamenn³, cherpayuchy dlya syabe ³nfarmacyyu, ³
yago marmytanne ¢ves' chas chulasya ¢ YAnkavym shlemafone.
     - SHto tam u cyabe, stary? - nareshce spyta¢ YAnka.
     - R-10  prajsho¢  tut  try  gadz³ny nazad.  Hutkasc' chatyry  k³lametry ¢
gadz³nu.
     YAnka ¢zho da¢no perasta¢ zdz³¢lyacca sa  zdol'nascej Gan³meda za¢vazhac' ³
anal³zavac' fakty. Ale zaraz skeptychna, navat z nejk³m zlaradstvam, paduma¢:
"Hoc' raz ty pamyl³¢sya, mehan³chnaya dusha!"
     Gan³med  ne  pamyl³¢sya.  Kal³  Sonca  pachalo  ¢zho  havacca za  dal'n³m³
vyarshynyam³ gornaga hrybta,  na adnoj z  teras na barvovym fone vyachernyaga neba
YAnka za¢vazhy¢ c¸mnuyu postac'.  Geta mog byc' tol'k³...  robat. YAnka pamorga¢
vachyma. Pryv³d ne prapa¢. ¨n ³snava¢ nayave, dakladnaya kop³ya Gan³meda.
     - Barys,  Barys!  -  as³plym  golasam  zagavary¢ YAnka.  -  YA,  zdaecca,
var'yaceyu.
     - K nachy budu, chakaj myane. Magchyma, geta nebyaspechna.
     - Nebyaspek³ ne bachu,  -  umyasha¢sya ¢ razmovu lyudzej Gan³med,  -  CHuesh? -
nervova zasmyaya¢sya YAnka.  -  Vyartajsya. A cyaper byvaj, hachu paglyadzec', pakul'
ne scyamnela.
     Zbl³zku robat by¢ padobny na Gan³meda yashche bol'sh.  YAnka azh razzlava¢sya.
¨n  vyrashy¢,  shto  geta  ³m  nehta  na¢myslya naryhtava¢ roznyh zagadak,  kab
praveryc',  c³ zdol'ny yany aryentavacca ³ raskryvac' tayamn³cy. ¨n padysho¢ da
robata ³ zagada¢:
     - ²dz³ za mnoj!
     Robat uzdrygva¢,  u  yago televachah uspyhval³ agen'chyk³.  ¨n by¢ dzejny,
YAnka geta bachy¢,  ale zasta¢sya gluh³ da s³gnalu chalaveka.  Adno z dvuh:  abo
shto-nebudz' sapsavalasya ¢ ³m, abo ¸n ne razume¢.
     - Praver, Gan³med! - YAnka adysho¢ ubok.
     Gan³med zrab³¢  krok  da  svajgo sabrata.  CHuzhynec,  byccam baronyachysya,
vystav³¢ uperad ruk³. Gan³med, natknu¢shysya na perashkodu, spyn³¢sya.
     Tym chasam us¸ navokal zal³la noch,  c¸mnaya ³ gustaya,  nepaduladnaya navat
yark³m zorkam.  Za try krok³ ne bylo n³choga v³dac'. A chuzhy robat pa-ranejshamu
ne dazvalya¢ padysc³ da syabe. YAnka ne veda¢, shto rab³c'.
     - Ne  p³l'navac' zha  yago da sv³tannya,  -  skaza¢ Barys,  daveda¢shysya ab
getym. - Pasta¢ce veshku z pelengataram ³ ³dz³ce dadomu.
     - Razygryvayuc' nas,  - usm³hnu¢sya Barys, kal³ yany sustrel³sya z YAnkam na
stancy³.
     - Vel'm³ zh uzho nedarechna, - zaduml³va za¢vazhy¢ YAnka.
     Pakry¢dzhanyya kasmana¢ty paslal³ na Zyamlyu telegramu.  Adkaz atrymal³ pad
ran³cu. Zyamlya ³h ne razumela ³ pytalasya, c³ zdarovyya yany.
     - SHto skazhash? - uzrushany YAnka spyn³¢sya perad Barysam.
     - Mozha,  paslac'  getaga  nahabnaga robata  da  yago  tvorca¢ ³  zanyacca
spravam³? Nam ne tak mnoga zastalosya byc' tut.
     - Badaj,  prav³l'na,  -  zgadz³¢sya YAnka,  -  c³kava  tol'k³,  adkul' ¸n
uzya¢sya?
     - Pryvyadz³ syudy, tady davedaeshsya, - perasmyknu¢ plyachyma Barys.
     S³gnaly  pelengatara  raz-poraz   adb³val³  takty  ¢   dynam³ku.   YAnka
apranu¢sya,   pakl³ka¢  Gan³meda  ³,   uzho  vyhodzyachy,   z³rnu¢  na   strelk³
kaardynatara. YAny pakazval³, shto veshka znahodz³cca ¢zho ¢ drug³m mescy.
     - Z nagam³ yana, c³ shto? - zdz³v³¢sya YAnka.
     Na terase ne bylo n³ robata, n³ veshk³.
     - Dze yany? - YAnka bezdapamozhna agledze¢sya.
     - Slyady vyaduc' u gory, - padkaza¢ Gan³med, pa nejk³h adnamu yamu vyadomyh
znakah vyznachy¢shy napramak, u yak³m zn³k chuzhy robat.
     - Pajshl³ na¢zdagon, - skaza¢ YAnka.
     - YA z taboj, - pavedam³¢ yamu pa racy³ Barys.
     M³nal³ gadz³ny,  Gan³med us¸  v¸¢ ³  v¸¢ lyudzej.  Nareshce yany trap³l³ ¢
skal³sty gushchar,  padobny na  m³f³chny lab³rynt,  z  yakoga chalaveku n³kol³ ne
vybracca.  Kal³ lyudz³ stam³l³sya,  Gan³med,  n³by zdagada¢shysya pra ³h pakuty,
nyrnu¢ pad  kamennuyu arku ³  vyjsha¢ u  vuzkuyu dal³nu.  Sprava yana  cyagnulasya
nekudy ¢dalyachyn', pramaya, yak vektar. A zleva vyhad z yae zakryvala nevysokaya,
vastraverhaya  gara.   Gan³med  pavyarnu¢  uleva,  zrab³¢  nekal'k³  kroka¢  ³
spyn³¢sya, zadra¢shy krugluyu plastykavuyu galavu. Lyudz³ taksama zadral³ galovy.
     Vyarshynya  gary  nagadvala  speluyu  sasnovuyu  shyshku,   z  yakoj  vos'-vos'
pasyplecca yantarnae nasenne...
     - Barys! - YAnka hap³¢ tavarysha za plyacho.
     Kamennyya pyal¸stk³ shyshk³ varuhnul³sya, ³ z-pad ³h na samym verse bl³snula
shklo.
     - Akulyar fotaaparata?! - YAnka macnej sc³snu¢ plyacho Barysa.
     Akulyar z hv³l³nu paglyadze¢ na ³h ³ zno¢ shava¢sya.
     - Nas  za¢vazhyl³,   -  golas  Barysa  dryzha¢  ad  hvalyavannya,  -  chuesh,
za¢vazhyl³!
     - Hto?
     - ² ty yashche pytaeshsya? Tut, nape¢na, havayucca pryshel'cy z chuzhoga svetu.
     - Navoshta ³m havacca? - ne zgadzha¢sya YAnka z tavarysham.
     - Geta zh vel'm³ prosta. YAny ne vedayuc' nashyh namera¢.
     - ²menna prosta.  Geta mne  ³  ne  padabaecca.  -  YAnka paduma¢ kryhu ³
pakrochy¢ pa vuzk³m prahodze, yak³ v³¢sya pam³zh bazal'tavyh nagruvashchvannya¢.
     Ale ne  paspe¢ ¸n prajsc³ ³  dzesyac³ metra¢,  yak pachu¢sya gul adnekul' z
glyb³n³ planety.  YAnka  na  ³mgnenne zam¸r,  prysluho¢vayuchysya,  potym uparta
matnu¢ galavoj ³ pakrochy¢ dalej.  Gul uzmacn³¢sya. Ad yago dryzhal³ navakol'nyya
gory.
     - Vyarn³sya! - kryknu¢ Barys.
     YAnka ne paspe¢ adkazac', yak Gan³med peragaradz³¢ yamu darogu.
     - CHalaveku nel'ga, - bez emocyj pramov³¢ ¸n.
     Ad nechakanasc³ YAnka adstup³¢. Gul pamensha¢.
     - Gan³med, - zagada¢ Barys, - ³dz³ zrab³ zdymk³.
     Aho¢nyya ¢stano¢k³,  yak³ya  pagrozl³va reagazal³ na  z'ya¢lenne ¢  pol³ ³h
dzejnasc³ chalaveka, robata prapusc³l³ besperashkodna.
     Gan³med vyarnu¢sya praz  gadz³nu.  Kasmana¢ty tut  zha  prayav³l³ pl¸nku  ³
syarod skal, u zacenenym kutku, pachal³ praglyadac' yae.
     Gan³med  papracava¢  dobrasumlenna,   ale  geta  byla  dobrasumlennasc'
mashyny,  a ne chalaveka.  ¨n fatagrafava¢ us¸,  shto bachy¢,  ³ tamu vyluchyc' z
vazhnaga  ne³stotnae bylo  cyazhka.  Kamenny  haos  raptam  zmyan³¢sya prastornaj
zalaj. Ne paspel³ lyudz³ yae razgledzec', yak na ekrane z'yav³l³sya dzvery. Potym
ekran pasvyatle¢, ³ abrysy ¢zho zna¸maj zaly adlyustraval³sya na ¢syu yago shyrynyu.
Na  gety  raz  Gan³med saryentava¢sya dobra.  Adlyustravanne pachalo  rasc³,  ³
kasmana¢ty ¢bachyl³, shto perad ³m³ pul't.
     - A mozha, u yago ³nshae pryznachenne? - zasumnyava¢sya YAnka.
     - SHkala,  cyferblaty,  ³ndykatary. YAny pabl³skvayuc' agen'chykam³. YAsna -
geta pul't. Mozha, tut sabrany ¢se kanaly, pa yak³h nehta k³rue dzejnascyu?..
     - CHy¸j? - spyta¢ nasmeshl³va YAnka.
     - Hacya b tyh,  hto cyabe spyn³¢,  -  adparyrava¢ Barys.  -  Adnak kep³k³
¢bok. My yashche ne pragledzel³ ¢s¸.
     Praektar byccam by  tol'k³ ³  chaka¢  getyh  slo¢.  U  nastupnuyu hv³l³nu
kasmana¢ty ¢bachyl³ ¢zho zna¸maga robata, a pobach - zus³m takoga zh, tol'k³ bez
galavy. Vakol yago zav³halasya mnostva chlen³styh mehan³chnyh ruk.
     - Majsternya, - ne hava¢ zahaplennya Barys, - vos' ¸n, chuzhy rozum!
     YAnka ne adkaza¢.  ¨n staya¢ zaduml³vy,  zasyarodzhany,  byccam hace¢ neshta
zrab³c'.
     - YA pajdu,  -  nareshce c³ha skaza¢ ¸n.  Persh chym Barys paspe¢ adkazac',
yago ³ sled prasty¢.
     Raptam magutny gul,  us¸ narastayuchy,  vyrva¢sya z netra¢, skalanu¢ gory.
²mgnennyya shturshk³, yak shtormavyya hval³, nakochval³sya adz³n na drug³. Spalohany
Barys pakl³ka¢:
     - YAnka! YAnka!
     Prajshla hv³l³na,  yakaya zdalasya Barysu vechnascyu.  ²  kal³ pachal³ rushycca
gory,  z-za skaly,  neshta trymayuchy ¢ ruce,  vybeg YAnka.  Shap³¢shy syabra,  ¸n
pamcha¢sya prech  ad  getaga strashnaga mesca.  YAnka pasgte¢ yashche za¢vazhyc',  yak
usled ³m zno¢ pryadkrylasya aptychnae voka.  A  potym u pavetra ¢znyalasya sheraya
scyana kranutyh z gn¸zda¢ kamennya¢. YAnka ³ Barys upal³. Hv³l³ny praz dzve ¢s¸
bylo skonchana. Tam, dze tol'k³ shto stayala vezha, lyazhala kucha ablomka¢.
     - |h, ty! - tol'k³ ³ skaza¢ Barys YAnku, kal³ yany vyarnul³sya dadomu.
     - SHto ya?
     - Z chuzhoj cyv³l³zacyyaj sustrel³sya, a ty... Cyaper us¸ zag³nula.
     - Toe-s¸e zahavalasya.
     - Karysc³ ad yago.  -  Barys ne mog supako³cca. - Razumeesh, yakaya c³kavaya
cyv³l³zacyya. YAny pryslal³ syudy sva³h robata¢, mashyny. ² tyya vyvuchal³ Mars.
     - A chym ty rastlumachysh, shto ³h robaty byl³ padobnyya na Gan³meda?
     - Pomn³sh,  Gan³med zn³ka¢?  YAny yago shap³l³,  vyvuchyl³ budovu ³ zrab³l³
nekal'k³ tak³h samyh robata¢.
     - CHamu zh Gan³med n³choga ne pavedam³¢ ab getym?
     - O,  yany  ascyarozhnyya.  Vedayuchy  yago  budovu,  razradz³l³ pe¢ny  sektar
elektronnaj pamyac³.  - Barys kryhu supako³¢sya, padbadz¸rany ¢lasnaj ³deyaj. -
SHto, skazhash neveragodna?
     - Veragodna, ³ navat vel'm³.
     - Tady radyruj na Zyamlyu.  - Ubachy¢shy, shto YAnka ne varushycca, uskryknu¢:
- Ne marudz', a to ya sam.
     - Barys,  pachakaj hv³l³nu,  -  papras³¢ YAnka ³ pakl³ka¢:  -  Gan³med! -
Cyazhka tupayuchy,  n³by stomleny ad nyada¢n³h padzej, Gan³med uvajsho¢ u pakoj. -
Daj mne tuyu rech, shto ya zahap³¢ z saboj.
     - Kal³  laska,  -  Gan³med pracyagnu¢ ruku,  na  dalon³ yakoj lyazha¢ chorny
cyl³ndryk.
     YAnka ¢zya¢ yago, pakruc³¢ perad vachyma ³, zdz³¢leny, n³by ¢pershynyu bachy¢,
zapyta¢:
     - Geta toe?
     - Toe, - u ton adkaza¢ robat.
     - Z³rn³, Barys.
     Barys  glyanu¢ na  cyl³ndryk,  potym  shap³¢ nozh  ³  rasparo¢ metal³chnuyu
abgortku. Na padlogu pasypal³sya kryshtal³k³.
     - Try¸dy... - skaza¢ ¸n.
     - Tak,  try¸dy,  yak³m³ karystal³sya lyudz³ gado¢ sto nazad,  - pacverdz³¢
YAnka. - N³choga ne razumeyu.
     - Mozha, us¸-tak³ zapros³m kasm³chny centr? - napomn³¢ Barys.
     - Davaj spachatku razbyaromsya sam³, - prapanava¢ YAnka. - Gan³med, prynyas³
danyya strukturnaga anal³zu plastyka znojdzenaga shlema.
     - Ty pra neshta zdagadvaeshsya? - azhyv³¢sya Barys.
     YAnka ne adkaza¢.  ¨n uvazhl³va ¢glyada¢sya ¢ l³chby,  yak³ya byl³ nap³sany na
papercy, prynesenaj robatam.
     - N³choga ne razumeyu,  -  pa¢tary¢ YAnka svae nyada¢n³ya slovy, - struktura
nedaskanalaya.  My cyaper rob³m lepshy plastyk. Ne, tut neshta ne toe. Al'bo nas
vodzyac' za nos, al'bo... Geta, nape¢na, zyamnoga pahodzhannya. Radyruj, Barys!
     Adkaz pryjsho¢ na gety raz na dz³va hutka ³  getk³ zh na dz³va nevyrazny:
Zyamlya zapatrabavala padrabyaznasc³.
     YAnka zakadz³rava¢ tekst ³  ¢stav³¢ pavedamlenne ¢ peradatchyk.  Nekal'k³
hv³l³n u  pako³ bylo chuvac' pap³skvanne racy³.  Kal³ yano  skonchylasya,  Barys
skaza¢:
     - Pajshl³ spac'. Cyaper yany ne tak hutka razbyarucca.
     Zasnuc' yany ne paspel³.  Hv³l³n praz tryccac' pry¸mn³k prynya¢ s³gnal, ³
na  stol  papa¢zla papyarovaya stuzhka.  YAnka  ledz'  dachaka¢sya kanca peradachy.
Shap³¢shy stuzhku, pabeg da Barysa.
     - SHto? - ushap³¢sya toj.
     - Ty ne pamyl³¢sya, - smyaya¢sya YAnka.
     - Cyv³l³zacyya?
     - Tak,  - YAnka kryhu pamarudz³¢, lyubuyuchysya zbyantezhanym tvaram tavarysha,
³  nareshce zl³tava¢sya:  -  Zyamnaya.  Sens ty ¢gada¢.  Sto tryccac' gado¢ tamu
nazad,  kal³ lyudz³ yashche tol'k³ maryl³ pra svae padarozhzhy da zorak,  da Al'fy
Centa¢ra byla adpra¢lena a¢tamatychnaya stancyya. YAna byla abstalyavana tak, shto
magla ¢stup³c' u  kantakt z  magchymaj cyv³l³zacyyaj na  adnoj z  planet getaj
zork³,  sabrac'  neabhodnyya zvestk³  ³  vyarnucca na  Zyamlyu.  Ale  suvyaz'  sa
stancyyaj abarvalasya ne¢zabave paslya yae startu.  Prychyna byla nevyadomaya azh da
getaga chasu.  Pakul' my z  taboj vypadkova ne nabryl³ na yae.  V³dac',  neshta
pashkodz³la stancyyu, ³ yana zamest Centa¢ra trap³la na Mars.
     - C'fu ty... - Barys adchuva¢ syabe pakry¢dzhanym.
     - Ne byaduj,  druzha,  -  zasmyaya¢sya YAnka,  - nedze nas z taboj yashche chakae
nezna¸maya cyv³l³zacyya...

Last-modified: Sun, 26 Oct 2003 09:53:16 GMT
Ocenite etot tekst: