Ocenite etot tekst:


 ------------------------------------------------------------------------
 Original etogo teksta raspolozhen v "Setevoj biblioteke ukrainskoj literatury"
 OCR: Evgenij Vasil'ev
 Dlya ukrainskih liter ispol'zovany oboznacheniya:
 ª, º - "e oborotnoe" bol'shoe i malen'koe (kody AAh,BAh)
 ¯, ¿ - "i s dvumya tochkami" bol'shoe i malen'koe (kody AFh,BFh)
 I,i (ukr) = I,i (lat)
 ------------------------------------------------------------------------



   Prisvyachuºt'sya vel'mishanovnij artistci
   Mari¿ Kostyantinivni Zan'kovec'kij


   Drama v 5-ti diyah i 6-ti obminah
   Iz pobitu malorus'kih aktoriv


   DIJOVI LYUDE:

   M a r i ya I v a n i v n a L u ch i c ' k a - moloda dramatichna  aktrisa;
govorit' po-ukra¿ns'komu chisto, a po-rus'kj de-ne-de pomilyaºt'sya.
   P a l a zh k a - stara babusya, ¿¿ nyanya; ubiraºt'sya po-mishchans'ki.
   A n t o n P a v l o v i ch K v i t k a  -  panich  z  bagato¿  famili¿  v
Malorosi¿.
   O l e n a M i k o l a ¿ v n a K v i t k a - jogo mati, stara uzhe pani.
   S t e p a n I v a n o v i ch B e z r o d n  i  j  -  serednih  lit  pan;
spochatku antreprener; a dali pomichnik rezhisera.
   YU r i j S a v i ch K o t e n k o - tezh serednih lit; dramatichnij  aktor;
spochatku rezhiser, a dali antreprener.
   M a r k o K a r p o v i ch ZH a l i v n i c ' k i j - serednih lit aktor.
   R o m a n M i h a j l o v i ch L e m i sh k a - starij sufler.
   M a r i n k a - dochka jogo, 17 lit, godovanka Luchic'ko¿.
   K a t e r i n a G r i g o r i v n a K v ya t k o v s  '  k  a  -  moloda
aktrisa, tezh na pershi roli, bil'she spivochi.
   K i r I v a n o v ich Gi r ya v i j - pomichnik rezhisera.
   G a n n a M i h a j l i v n a K u l i sh e v i ch  -  moloda  aktrisa  na
roli molodic' i zhvavih bab.
   R ya b k o v a \ molodi divchata,
   B o g d a n i h a / horistki.
   R o m a n ch u k - likar iz zems'kih, starij uzhe, z sivimi bachkami.
   A n d r i j V i t a l i j o v i ch A n t i p o v - redaktor gazeti.
   A v r a m S e m e n o v i ch YU r k o v i ch - reporter, molodij  hlopec'.
V rozmovi troshechki chuti ºvrejs'ke.
   G a sh a - klyuchnicya pri dvori v pani Kvitki. Pridzigl'ovana, moloda shche.

   Parikmaher, mashinist, robochij, lakej pri gostinici, horist 1-j  i  2-j,
student 1-j i 2-j, molod', horistka 1-a i 2-a i hor.

   Diºt'sya v nashi chasi* (*90-i roki  minulogo  stolittya.).  Mizh  drugoyu  i
tret'oyu diºyu prohodit' pivroku; mizh tret'oyu i chetvertoyu -  shist'  misyaciv,
mizh chetvertoyu i p'yatoyu - tri tizhni.

   DIYA PERSHA

   CHorna storona za konom. Z  livogo  boku  vid  aktora  jde  navkosi  ryad
ubornih; vidko til'ki  dveri,  a  persho¿  uborno¿  j  seredinu,  shcho  pishno
obstavlena: kilimi,  doroga  mebel',  svichado.  Z  pravogo  boku  -  kinci
lashtunkiv. Seredina - vil'nij dlya aktoriv i ¿h  vistupiv  prohid.  Vdalini
jdut' shodi vgoru. Usyudi nagramsano kupi pristavok,  dekoracij  i  inshogo.
Samij kin ide poza lashtunkami vpravo; tudi vistupayut'  aktori  i  tudoyu  zh
nadhodit' v antraktah i publika. Pri pidnyatti zavisi  temnuvato,  a  potim
yasno.

   V I H I D I

   Giryavij, mashinist, dvoº robochih, horistka persha i druga, horist pershij,
a potim Marinka. Metushnya na  konu.  Robochi  tyagnut'  pristavki.  Gazovshchiki
zasvichuyut' rampu, sofiti. Hor movchki pidnimaºt'sya po shodah. Druga  uborna
vidchinena. Parikmaher to vbiga, to vibiga. Do  tret'o¿  uborno¿  nadhodit'
Kvyatkovs'ka i zachinyaºt'sya.

   M a sh i n i s t (vgoru). Oddaj! SHCHe! Pravishe  trohi!  (Robochomu).  A  ti
kudi?
   R o b o ch i j. Za prigorkom.
   M a sh i n i s t. CHogo zh ti richku  pocupiv?  On  dubka  otogo  tyagni  ta
pidipri osokoyu.
   G i r ya v i j (mechet'sya  to  za  lashtunki,  to  v  uborni).  Provornish!
Lampovshchiki! Sofiti sviti! Ne povisipalisya, chi shcho? (Za lashtunki). K bisu te
nebo, selo spuskaj!
   H o r i s t p e r sh i j (krichit' zgori). Gar-de-robshchik! Go-go!!
   G i r ya v i j. CHi ti ne skazivsya? Publika vzhe jde!
   H o r i s t p e r sh i j. Taki  choboti  otoj  vsuchiv,  shcho  j  palec'  ne
vlazit'.
   G i r ya v i j. Gukni meni iroda! A!! (Pobig i znov stricha parikmahera).
A shcho, s'ogodni vnochi ustrugnemo stukalku?
   P a r i k m a h e r. Ta v mene i gude, i strilya...
   G i r  ya  v  i  j.  Puste!  A  ya  z  rekvizitu  prihvachu  ta,  mozhe,  j
upravlyayuchogo.
   P a r i k m a h e r. Oto b dilo! (Vhodit' u 2-u ubornu).
   K o t e n k o (golos z 2-¿ uborno¿). Gotovo?
   G i r ya v i j. Zaraz. (Robochim). Gej, gav ne lovit'! (Do  horistok,  shcho
jdut' pouz). Provornish!
   H o r i s t k a p e r sh a (pidhodit'). Odpustit' mene!
   G i r ya v i j (nazad ruku), Opravdatel'ni dokumenti?

   Horistka klade bumazhku.

   Gm! Na tri dni! (Golosno). SHvidshe! SHvidshe!  Dzvonyu!  (Bizhit'  i  deyakim
horistkam shchos' shepche).
   M a r i n k a (pidbiga do 1-¿ uborno¿). Ot, zamok!
   G i r ya v i j (do ne¿). A pani Luchic'ka skoro?
   M a r i n k a. Zaraz, til'ki os' prinesu... (Vvijshla  v  1-u  ubornu  i
pochala distavati rechi).

   V I H I D II

   Ti zh i Kotenko.

   K o t e n k o. SHCHo? Gotovo?
   G i r ya v i j. Tu zh mit'; dzvonyu! (Robochim na bigu). Duhom! (Dzvonit').
   K o t e n k o (stuka v 3-yu ubornu). Pustit'!
   K v ya t k o v s ' k a (golos). YA v l'oli...
   K o t e n k o. He-he-he! Rozchudesnijshe!
   K v ya t k o v s ' k a (golos). Odijdit'-bo! Get'te!
   K o t e n k o (pidglyada). Gm-gm!.. (Tre  ruki).  Tak  shvidshe  zh,  pora!
(Pidhodit' do konu). CHogo baryat'sya?
   G i r ya v i j. Gotovo! Daj tretij! (Dzvonit').

   Muzika pochinaº za lashtunkami tiho grati.

   K o t e n k o. A yak zbor?
   G i r ya v i j. Z pristavnimi...
   K o t e n k o. A... (CHuha potilicyu). Svoºyu shkuroyu  chuzhi  boki  lataºmo!
Skazano, bagatomu chort i ditej kolishe.
   G i r ya v i j. Vin maº vtrati...
   K o t e n k o. Brehnya!
   G i r ya v i j. Sam pidrahovuvav knigi, - virte!
   K o t e n k o. Pevno, toj odbira, tarankuvatij?
   G i r ya v i j. Hto jogo zna? Po knigah chisto, a vse  vtrati,  zbitki...
Strashenni rozhodi!
   K o t e n k o. Skazhit'!
   G i r ya v i j. Upravlyayuchij pretenduº, shcho pervij personazh bere po chotiri
svichki pri gazi i shcho kon'yak ta zakuski na rekvizit stavlyat'sya...
   K o t e n k o. Skazhi tomu chortu ryabomu, shchob vin do sceni  ne  plutavs',
bo ya jogo i z panom kovtnu!

   V I H I D III

   Ti zh i YUrkovich.

   YU r k o v i ch (zdorovkaºt'sya na hodu z Giryavim). Zdorov!  Nu?  SHCHo?  YAk?
Papiroski nema? YAka, bratiku, naklyunulas'!
   G i r ya v i j. Nu?
   YU r k  o  v  i  ch  (shepoche  na  vuho).  Najvishcha  shkola!  (Do  Kotenka).
Slavnijshomu j shanovnijshomu do samo¿ zemli!
   K o t e n k o (zhme ruku). Zdoroven'ki, zdoroven'ki!
   YU r k o v i ch. I slava, i chest' i hvala!  Kolo  kasi  bijka,  v  dveryah
davka, na  gal'orci  galas...  Horoshe??  Pomichaºte,  yak  mene  vashi  pani¿
nashrubuvali, - balakayu!
   K o t e n k o. I garazd.
   YU r k o v i ch (klanyaºt'sya komus' za lashtunki). Baron!.. Knyaz'... I jogo
prevoshoditel'stvo... ogo-go! Bravo! Bravo!
   K o t e n k o. Pora b; pershe grebali...
   YU r k o v i ch. I se chudo zrobila vasha chudova Marusya Luchic'ka!
   K o t e n k o. Hto? YAk? I ce vi kazhete shchiro?
   YU r k o v i ch. Same shchiro.
   K o t e n k o. Luchic'ka b to svit perevernula?
   YU r k o v i ch. Vona, svo¿m talantom nadzvichajnim...
   K o t e n k o. Koli otake provadit' yakij-nebud' durnogolovij plahitnik,
to jomu i bog prostit'; a koli nisenitnicyu torochit'  vse  zh  taki  cholovik
osvichenij, yakij oruduº i perom, - tak mene  zlist'  bere...  Luchic'ka!  SHCHo
vona odna vart? Obstavlyu ya ¿¿  shturpakami,  to  j  ne  piznaºte!  Komik  i
ansambl' - vs'omu golova, vs'omu sila!..
   YU r k o v i ch. A-a! Po-ni-mayu:  ansambl',  komik  -  virno!  Ansambleva
druzhnya gra...  chudo...  prelist'!  Zvichajno,  rozumiºt'sya...  Koli  krugom
talani... takogo bagato... Cilij kvitnik talaniv...
   K o t e n k o. Ta vi cholovik rozumnij... Zavvazhte shche j te:  hto  zrobiv
aktrisu z Luchic'ko¿? YA!! Adzhe yak pribilas' vona, to vsi krichali: de ce  vi
taku dohlyatinu viskipali?.. A ya  probachiv,  shcho  v  tim  dranti  º  vognik.
Skil'ki sercya porvav, skil'ki dushi potrativ, a taki rozvorushiv zhar i viduv
vogon'! Teper-to vsi tishat'sya, a nikomu i v golovu ne  spade,  komu  treba
klanyatis'? Nasho¿ praci svitovi ne vidko, mi, yak kroti, pid zemleyu  riºmos'
ta dobuvaºmo kamin' bliskuchij... I spasibi nihto ne skazhe...
   YU r k o v i  ch.  SHCHo-o?  Ne  mozhe  buti!  SHCHob  tako¿  krivdi...  Mi  vsi
divuºmos'... mi, malorosi...
   K o t e n k o. Eh! SHCHo mir, shcho  gromada?  ¯j  novih  bozhkiv  podavaj,  a
starih - pid lavu! Ta shche nadto koli novij bozhok u spidnici! Tut  bi  presa
povinna pokazati duzhim, nep'yanim slovom, de  spravzhnij  talan,  de  vs'omu
dilu osnova, - a vona i sobi za yurboyu: "Luchic'ka diva, nashe sonce!"  Tphu!
Azh dosadno!
   YU r k o  v  i  ch.  Tak,  tak!  Zovsim  spravedlivo...  Vi  meni  prosto
rozplyushchili  ochi...  Ce  zovsim   virnij   i   original'nij   poglyad...   YA
provoditimu... Til'ki treba za afishi pogoditis'.
   K o t e n k o. Drukovatimu v vas! Ta  vi  pridivit'sya  til'ki  holodnim
okom, to  i  talanu  u  Luchic'ko¿  yak  kit  naplakav;  ot  u  Kvyatkovs'ko¿
prirodnogo zhivcya bil'she...
   YU r k o v i ch. A znaºte, ya i sam pomichav...
   K o t e n k o. Tozh-to bo j º! A yak oti  hval'bi  nishchat'  talan,  psuyut'
lyudinu! Prosto - pogibel' odna! Prochita  vona,  shcho  ¿¿  pohvalili,  shcho  ¿j
kadyat', - i vzhe u ne¿ v golovi zamakitrilos', uzhe do  ne¿  j  na  kozi  ne
pid'¿desh: talan! Diva!! Kudi zh ¿j sluhati  navchitelya,  -  vona  samorodok,
vona sama navchit' kozhnogo... i pishla,  i  pishla...  Ta  zamist'  togo  shchob
vgoru, ta vniz! A tut ishche oti bezperi... A! gnav bi prosto usih!  Treba  zh
rozriznyati  rozvite  derevo,  yake  ne  bo¿t'sya  ni  doshchu,  ni  soncya,   od
pup'yanka...
   YU r k o v i ch. Znaºte, vashi dumki - ¿h prosto nizati na  zolotu  glicyu:
mi tezh slipi, nam provodarya treba...
   K o t e n k o. Konechne. Hodim do moº¿ uborno¿... Kon'yachku propustimo...
   YU r k o v i ch. Z agromnoyu ohotoyu.

   V I H I D IV

   Ti zh i Kvyatkovs'ka.

   K v ya t k o v s ' k a (vibiga, zhartlivo). Os' i ya, goova!
   K o t e n k o. CHudesno. Anu, yaka?
   K v ya t k o v s ' k a. Rozdivlyajtes', pane otamane!
   K o t e n k o (do YUrkovicha). A shcho, slavna v mene donechka Katrusya?
   YU r k o v i ch. Ochi slipit'.
   K v ya t k o v s ' k a. To vi cherez Luchic'ku oslipli,  ta  drugih  i  ne
dobachaºte...
   YU r k o v i ch. Koli ta slipit', tak panna get'  vijma  ochi...  i  pidesh
starcem naviki...
   K v ya t k o v s ' k a. CHuºte, pane otamane, yak mene hvalyat'; pravda,  ya
slavna?
   YU r k o v i ch. Antik!
   K v ya t k o v s ' k a. A pan otaman vse  laºt'sya,  vse  dopika,  shcho  ne
hutko vbirayus', shcho ne garazd, ne do ladu... i shcho meni nichogo ne  lichit'...
shcho ya taka nezgrabna, taka negarna! (Kopilit' gubki).
   YU r k o v i ch. I vi taki nespravedlivi? Aj-aj-aj! Ne virte  jomu  -  vi
samij smak!
   K v ya t k o v s ' k a. Aga, on yaka ya! Cyacya! CHuºsh,  otamane?  A  ti  vse
laºshsya! (Krutit' jogo).
   K o t e n k o (gladit' po golivci). Lyublyu, yak dushu, a tryasu, yak grushu.
   K v ya t k o v s ' k a. Tryasti -  fe!  A  lyubiti  -  cyacyano!  U,  yaka  ya
shchasliva, yak meni veselo! (B'º  v  ladoshi,  krutit'sya  i  prigortaºt'sya  do
Kotenka). Otamane puzaten'kij! YAka ya tonesen'ka pered nim, mov hmelinochka!
Azh niyakovo!
   YU r k o v i ch. Nu, yaka pishna dit'o, yaka chudova  kvitochka,  azh  strashno!
(Prohodit' i pereshiptuºt'sya z Giryavim).
   K o t  e  n  k  o  (pidhodit'  do  Kvyatkovs'ko¿).  A  vi  taki  spravdi
garnesen'ki, slavnesen'ki (gladit' ¿j ruku) i meni duzhe do vpodobi.
   K v ya t k o v s ' k a (zazira v ochi). Dyadya shche j zakohaºt'sya?
   K o t e n k o. Oj-oj! SHCHe j yak! Vi mene znaºte... A koli zakohayus'  -  i
dushu svoyu za vas polozhu... I Katrusya ottak pide vgoru...
   K v ya t k o v s ' k a. Azh sukni bude tra nadtachati?
   K o t e n k o. He-he-he! I na te bude rada...
   K v ya t k o v s ' k a. Kazala baba, yak lizla na graba, a grabok rep - i
baba gep!
   K o t e n ko. Ne bijtes' - grabok nadezhnij; drugi shvidshe gepnut', a  mi
stoyatimem!

   Vvihodyat' v 3-yu ubornu.

   G i r ya v i j (YUrkovichu). Sluhaj, spravdi: ti tam nashrejbuj i pro mene,
shcho mov i syakij i takij...
   YU r k o v i ch. Napishu, napishu.
   G i r ya v i j. A teper upo¿tel'no? Gajda!

   Vihodyat'.

   V I H I D V

   Kulishevich i Kvitka.

   K v i t k a. Nema, nema ¿¿; ya vzhe zabigav syudi...
   K u l i sh e v i ch. To, pevno, shche doma: prijde.
   K v i t k a. A yak slaba?
   K u l i sh e v i ch. To lezhatime, poki ne vstane...
   K v i t k a. Boroni bozhe! I yak vi tak spokijno?
   K u l i sh e v i ch. A shcho zh meni - na mur dratis' chi zemlyu ¿sti?
   K v i t k a. Ta za ne¿ i pid kolesa vagona...
   K u l i sh e v i ch. Lyagajte, koli º ohota, a ya  ne  lyazhu,  yak  ne  lyublyu
Marusyu, a ne lyazhu... ce vzhe vibachajte!
   K v i t k a. Ta hoch bi providali, shcho i yak?
   K u l i sh e v i ch. Skazhit' na milist'! U jogo bolyachka, a ya sobi  pechenu
cibulyu lozhi!

   K v i t k a. U mene dushi nema...
   K u l i sh e v i ch. Ta shcho z neyu stanet'sya? Prijde - nadivites'... A koli
pid p'yati peche, to bizhit' ta j providajte...
   K v i t k a (zitha). YA do ne¿ nevhozhij...
   K u l i sh e v i ch. CHomu? Ne puska?
   K v i t k a. Ta... slive... te...
   K u l i sh e v j ch. A, on shcho! Pevno, proshpetivsya?
   K v i t k a. Ne znayu... mi pershe... dobre znajomi buli... ale ot  teper
uhilyaºt'sya j rozmovlyati, mov chuzha...
   K u l i sh e v i ch. Gm-gm! Ne bez prichini... A ya dumala... Hiba toj?
   K v i t k a. Hto? SHCHo?
   K u l i sh e v i ch. Nichogo! Vse budete znat' - rano postariºtes'.
   Kv i t k a. Skazhit'-bo, golubochko!
   K u l i sh e v i ch. CHi ba, yakij solodkij!
   K v  i  t  k  a.  Ridnesen'ka!  Odkrijte  meni  ochi...  YA  slipij...  ya
bozhevil'nij!..
   K u l i sh e v i ch. Ta nichogo!.. Ot namigsya!  A  radi  b  buli,  koli  b
zglyanulas'?
   K v i t k a. Skazivsya b!
   K u l i sh e v i ch. Tyu na vas! SHCHe j mene pokusaºte!
   K v i t k a. Ne do zhartiv, ne do zhartiv meni.
   K u l i sh e v i ch. Bidnen'kij! (Pokazuº na Marinku, shcho  bizhit').  On  u
kogo rozpitajte, koli kortit'.
   K v i t k a. Aga, aga! (Bizhit' dognati).
   K u l i sh e v i ch (vslid jomu).  Smali,  smali  halyavki,  vskochish  i  v
labeti!

   V I H I D VI

   Ti zh i Kotenko ta Kvyatkovs'ka.

   K o t e n k o (vihodit' z Kvyatkovs'koyu). A vam bi, Ganno Mihajlivno,  i
pribiratis' pora.
   K u l i sh e v i ch. Ne bijtes', ya j tak garna.
   K o t e n k o. A yak pokrishku pereminimo, pid drugu pidete?
   K u l i sh e v i ch. Divlyachis' pid yaku: insha  tak  nakriº,  shcho  j  dihati
nikudi! (Vhodit' v 4-tu ubornu).
   K o t e n k o (pidhodit' do 1-¿ u borno¿). SHCHo se, Luchic'ko¿ dosi nema?
   K v ya t k o v s ' k a. Taka j vona, shchob zagodya! To dlya nas,  bidnih,  i
kontrakti, i shtrafi, a dlya ne¿ - nema!
   K o t e n k o. Dlya mene vsi rivni.
   K v ya t k o v s ' k a. Hto b govoriv, a hto b sluhav:  to  do  mene  vi
pidsipaºtes' z zhartu, a ya j mizincya dlya vas suproti Marusi ne vart - tij i
roli najkrashchi, i uborna perva, i vse... padam do nog! Bo bo¿tes'.
   K o t e n k o. YA? Boyus'? Ta vona v mene os'  de!  Pobachite,  yaku  ya  ¿j
vstrugnu shtuku.
   K v ya t k o v s ' k a. Anu-nu, serce! Dokazhi, shcho ya mila!
   K o t e n k o. Giryavij! Giryavij! Gej!

   V I H I D VII

   Ti zh i Giryavij.

   G i r ya v i j (viskakuº veselo). YA tutechki!
   K o t e n k o. Opovistit' - pershoyu jde drama.
   G i r ya v i j. A ya na vodevil'...
   K o t e n k o. Tridcyat' raz vam kazav: pri drami vodevil' na kinci.

   Giryavij kinuvsya. Kvyatkovs'ka firknula i vtekla.

   V I H I D VIII

   Kotenko i ZHalivnic'kij.

   ZH a l i v n i c ' k i j (na porozi 2-¿ u borno¿). Sluhajte, Savichu,  shche
Mari¿ Ivanivni nema?
   K o t e n k o. Meni nema  dila:  musit'  buti  po  kontraktu  o  s'omij
godini; inache - shtrafi
   ZH a l i v n i c ' k i j. Ta chudni  vi  yaki!  Hto  z  nas  po  kontraktu
prihodit'? Vsyak - po afishi.
   K o t e n k o. Afisha breshe: vodevil' zavzhdi po drami.
   ZH a l i v n i c ' k i j. Po rus'kih trupah, a v nas - zrodu.
   K o t e n k o. A ya tak hochu, i meni ti ne ukaz! (Pidnimaº ton).
   ZH a l i v n i c ' k i j. Tak opovistit' pershe, to j  znatimem,  a  koli
afisha brehliva, to vasha vina.
   K o t e n k o. Ne vchit' mene! SHCHe moloko na gubah ne obsohlo!
   ZH a l i v n i c ' k i j (pidhodit'). SHCHo-o? Krichat' zdumali?
   K o t e n k o (upavshim tonom). YA tak...  od  prirodi...  U  mene  takij
golos... SHCHo zh, mene postavleno rezhiserom.
   ZH a l i v n i c ' k i j. Tak koli vi rezhiser, tak  ne  robit'  beshketu!
(Zahodit' v ubornu, gryuknuvshi dverima).

   V I H I D IX

   Kotenko ta Lemishka.

   K ot e n k o. Gotovo? Zavisu! Vsi na miscya!
   L e m i sh k a (bizhit' zlyakano). Oh, gospodi!
   K ot e n k o. Kudi, starij?
   L e m i sh k a. Nadobnost'... knizhki...
   K ot e n k o. V budku!
   L e m i sh k a. Tol'ko...  listika...  do  knizhki  listika...  Vodevilem
pidveli... vodevilem... YA prihvatkom...

   K ot e n k o. Do budki meni! Tut zavisu dali, a vin...
   L e m i sh k a. Da... vozmutitel'no... Ale ya zavzhdi i dusheyu, i sercem...
po grob zhivota...

   K ot e n k o. Godi bazikati! Gajda! (Povertaº za shivorot).
   L e m i sh k  a.  Ne  utruzhdajtes'...  lechu,  lechu!  YA  napam'yat'...  od
palyaturki do palyaturki! (Bizhit').

   V I H I D X

   Luchic'ka ta Marinka, potim ZHalivnic'kij.
   Kotenko zabachiv - i za lashtunki.

   L u ch i c ' k a (zadihavshis', vbigaº v 1-u ubornu). Oh, yak bigla! Serce
malo ne viskochit'!.. SHCHo? Opiznilas'?
   ZH a l i v n i c ' k i j (z uborno¿). Ni,  til'ki  shcho  pochali.  (Ide  do
ne¿).
   L u ch i c ' k a. O? To ya vspiyu, - shche bagato chasu... mij vihid ostannij.
Dobre, shcho ya mayu zvichku doma odyagati kostyum. (Nachinaº grimuvatisya). Hu,  yak
duh zabiva: tak nalyakali! I shcho se stalosya!
   ZH a l i v n i c ' k i j (ubranij parubkom). YAkijs' gedz' ukusiv. Dajmo,
shcho ya znayu, yakij otoj gedz'...
   L u ch i c ' k a. YAkij zhe?
   ZH a l i v n i c ' k i j. Kvyatkovs'ka.
   L u ch i c ' k a. Ne mozhe buti: vona taka dobra;  zo  mnoyu  laskava,  yak
sestra...
   ZH a l i v n i c ' k i j.  Virte!  Ta  vona  gotova  vas  v  lozhci  vodi
utopiti.
   L u ch i c ' k a. Za vishcho b? Hiba za te, shcho ya ¿¿ lyublyu?
   ZH a l i v n i c ' k i j. Za te, shcho talanom zabivaºte. Vi gotovi za vsih
golovoyu nalozhiti, a dlya vas to nihto j pal'cya ne  vrizhe:  pro  svoyu  shkuru
vsyak dba, a v vichi, zvichajno, skalit' zubi...
   L u ch i c ' k a. YAk vi hmuro divites' na lyudej: pri takij viri tyazhko  j
zhiti! A ya pevna, shcho zovsim poganih lyudej  i  nema,  shcho  obernit'sya  teplim
slovom navit' do lihodiya, to i v jogo bog ozovet'sya...
   ZH a l i v n i c ' k i j. Oh-oh! Koli b to  tak!  A  krashche  ne  dijmajte
viri, to ne znevirites'.
   L u ch i c ' k a.  I  vam,  znachit',  ne  dijmati?  (Podaº  ruku).  YA  j
privitatis' zabula!
   ZH a l i v n i c ' k i j. I meni navit'.
   L u ch i c ' k a. Gaj-gaj! YAkij zhe vi, druzhe, nepevnij. Ni, na vas ya  yak
na goru: vi v mene najshchirsha, najridnisha lyudina... ta shche moya nyanya,  babusya.
Koli b ne vi, ya ne znayu, shcho b zi mnoyu stalosya. YA ne zabudu do smerti  tiº¿
persho¿ zustrichi, koli ya, bozhevil'na, z odchayu malo na sebe ruk ne znyala. Vi
posteregli moyu  strashnu  dumku,  vi  odigrili  poradoyu  teployu  moº  serce
zaduble, vi vizvali blagodijni sl'ozi; vi pokazali  meni  novu  put',  yaka
mozhe zago¿ti vrazi... i ya pripala z zahvatom do nig novogo boga...  YAk  zhe
meni vas ne lyubiti? (Prostyagaº jomu ruku).
   Vin ciluº.
   ZH a l i v n i c ' k i j. Vi osvitili sej hram i stali v  jomu  bogineyu.
Ale probachte meni  slovo,  -  spokusi-tel'  znov  tut,  pantruº  za  vami,
korshunom nad golovoyu kruzhit'.
   L u ch i c ' k a  (spalahnuvshi).  Jogo  zal'oti  teper  ne  strashni.  YA,
priznatis', i spiznilas' togo, shcho boyalas' strinutis' z Antonom Pavlovichem.
   ZH a l i v n i c ' k i j. Vi meni til'ki pozvol'te, to vin i  nosa  syudi
ne pokazhe.
   L u ch i c ' k a. SHCHo vi? Hiba vin meni shcho? YA ne za jogo...
   ZH a l i v n i c ' k i j. A za sebe boyalis'? A-a! (Kudlit' volossya).
   L u ch i c ' k a. Vi j nazvis'ka jogo ne mozhete chuti spokijno!
   ZH a l i v n i c ' k  i  j.  Darujte,  ne  mozhu!  Vin,  na  mij  poglyad,
rozbeshchenij panich, zanuzhenij svoºyu nikchemnistyu.
   L u ch i c ' k a. Sorom, sorom, mij druzhe! Se yakes' lihe pochuttya,  a  ne
vashe serce... Anton Pavlovich ne nikchema,  a  cholovik  vel'mi  osvichenij  i
talanovitij, z chesnimi, gumannimi zasadami... a shcho ne pri dili,  -  tak  u
nashij okruzhnij temryavi peredovij lyudini pritulku nema...
   ZH a l i v n i c ' k i j. Bachite, z yakim  palom  za  jogo  zastupaºtes':
vidno, dobre vam zadurmaniv i rozum, i serce. A jomu, lasunu, odna  til'ki
primha, odni hvastoshchi...
   L u ch i c ' k a. Ne lajte zh meni jogo v vichi: nevzhe vam ne  zhalko  mene
vraziti, meni bolich zrobiti?
   ZH a l i v n i c ' k i j. Zgiblo vse! Vi zakohani znov u Kvitku!
   L u ch i c ' k a. Oj! SHCHo vi? Zvidkil' taka dumka?
   ZH a l i v n i c ' k i j. Zakohani, zakohani... pravda?
   L u ch i c ' k a. Ni, ni!.. Ne znayu... i ne dumala! YA zadavila davnº...
   ZH a l i v n i c ' k i j. Zakohani - i movi nema.
   L u ch i c ' k a.  SHCHo  vi?  Ani  slova  pro  te!  YAk  vi  umiºte  lyudinu
zbentezhiti... zharinu kinuti v serce.
   ZH a l i v n i c ' k i j.  Ne  rviya  v  mene  krichit':  ya  vashim  shchastyam
shchaslivij... til'ki ne jomu vam jogo dati, a hiba polamati zhittya!  I  svyate
iskustvo pide do did'ka, i pogine chudovij talan, zamre, vtihi radi, visoka
dusha, a Ukra¿na znov sirotoyu zostanet'sya!
   L u ch i c ' k a. Boroni bozhe!  (Pauza.  Dali  zhvavo).  Ne  bijtes',  ne
zradzhu, z svogo dorogogo shlyahu ne zijdu!
   G i r ya v i j (u dveri). Marko Karpovich! Vihid!
   ZH a l i v n i c ' k i j (skakuº). Bizhu! (Vihodit' za lashtunki).
   L u ch i c ' k a (hapayuchis' za serce). YAkos' zdavilo serce...  CHi  strah
naletiv... chi prosto holod, moroz?.. Marinko,  nakin'  na  mene  hustku...
(Pauza). Puste!.. Znevaga odna... Tam gan'ba... a!.. Dali, dali!! (Pauza).
Ni ni! Ne stanet'sya... nikoli... zadavlyu! A daj shche meni, Marinko,  vina...
shchos' holodno.

   Marinka podaº; Luchic'ka p'º nervovo.

   YAk dumaºsh, ya na merzotu nezdatna?
   M a r i n k a.SHCHo vi?
   L u ch i c ' k a. To-to zh! Tak i dumaj, moya ditino!
   M a r i n k a. Avzhezh... Oj, pora meni! (Vibigaº).

   Luchic'ka spiraºt'sya na ruki na stil
   i zdavlyuº nimi svoyu golovu.

   V I H I D XI

   Ti zh i Kotenko ta Bezrodnij.

   Bezrodnij ide v 1-u ubornu, zdorovkaºt'sya. Luchic'ka  zdrignulas'.  Oboº
movchki sidyat'.

   K o t e n k o (do Marinki, shcho vijshla z  uborno¿).  Anu,  blizhche  stan'!
(Rozdivlyaºt'sya, laskaº). Garna divchinka... nastoyashcha ukra¿nka... i  ochenyata
yak teren... Hochesh, budu roli davati, aktrisu zroblyu?
   M a r i n k a. YA b i ne znayu, shcho...
   K o t e n k o. Tak zahod', ya nachituvatimu...
   G i r ya v i j (pidbigaº). Vash vihid.
   K o t e n k o. Tyu! (Pishov za lashtunki).

   Vihodit' z uborno¿ Kulishevich i jde tezh, proglezhuyuchi rolyu, na kin.

   B e z r o d n i  j.  Znaºte,  Marusyu,  yakbi  ne  vi,  davno  b  u  mene
opustilisya krila.
   L u ch i c ' k a. YA? SHCHo ya?.. Sama bezsila...
   B e z r o d n i j. Bezsila? Ta od vas ya til'ki j nabirayusya ti¿ dushevno¿
sili i viri, a to davno b uzhe vitrativsya. I ce same dilo,  yake  meni  bulo
velikim,  teper  chasami  zdaºt'sya  gno¿shchem,  u   yakomu   vigodovuyut'sya   i
rozplodzhuyut'sya chervi...
   L u ch i c ' k a. Vas znovu, pevno, obrazili chim?
   B e z r o d n i j. Ne mene, a moyu viru v lyudej. Te, shcho ya  nesu  zbitki,
mene malo obhodit', a te, shcho ya zhodnimi vtratami ne mozhu kupit'  shchirosti  u
lyudini, - te mene rve!
   L u ch i c ' k a. Vas vse zanadto smutit':  vi  nadzvichajnogo  hochete...
Lyudi yak lyudi...
   B e z r o d n i j. Lyudinu-to ya chuyu... Ot  vi  meni  dorogi  ne  talanom
svo¿m, ne tim, shcho na jogo zbiraºt'sya lyud, a svoºyu yasnoyu viroyu u lyudej i  v
svyatu spravu, svoºyu chistoyu yak krishtal' dusheyu...
   L u ch i c ' k a. Ne hvalit'... ne stoyu...
   B e z r o d n i j. V vas pro sebe i dumki nikoli nema...
   L u ch i c ' k a. Ne hvalit', ne hvalit'... Ne ta ya...
   B e z r o d n j j. Vi ni pered yakoyu zhertvoyu ne zupinites'...
   L u ch i c ' k a. Ne ta ya... ne ta ya, kazhu...
   B e z r o d n i j. Ta, ta! Vi ne odstupites' od ridnogo dila...
   L u ch i c ' k a. Golubchiku, ridnesen'kij! Ne znayu... Boyus', shchob vi j  u
meni ne znevirilis'...
   B e z r o d n i j. Zrodu-viku! YA til'ki tut i spochivayu dusheyu...
   L u ch i c ' k a. Spasibi!.. Daj bozhe! Ot vi shche novij lancyug, yakij  mene
v'yazhe do  dila...  (Usmihaºt'sya).  Glyadit'  zhe,  shchob  liha  sila  jogo  ne
porvala... (Hutko vstaº). Ne virve, ne virve, druzhe!.. Pora, mij  vihid...
(Vihodit').

   Za neyu Bezrodnij.

   (Giryavomu). Meni, zdaºt'sya, z togo boku?
   G i r ya v i j. Tak, z tret'ogo planu.

   Luchic'ka ide za lashtunki, Bezrodnij za neyu.

   V I H I D HII

   Kvyatkovs'ka ta Bezrodnij.

   K v ya t k o v s ' k a (primitivshi Bezrodnogo, mov nenarokom nabigaº  na
n'ogo z uborno¿). Tatochko? Ah, darujte, prostit'!..
   B e z r o d n i j. Vibachte: ya vinuvatij, na dorozi stoyu...
   K v ya t k o v s ' k a.  Oh,  yak  ya  perelyakalasya!  (Bere.  jogo  ruku).
Glyan'te, yak serce stukotit'...
   B e z r o d n i j (ne daº ruki). Hiba ya takij strashnij?
   K v ya t k o v s ' k a. Tatko strashnij? Tatochko nash lyubij, cyacyanij...  a
ne strashnij... Oj! Ne divit'sya na mene tak,  a  to  mene  to  morozom,  to
priskom obsipa...
   B e z r o d n i j. CHogo zh to? Propasnicya?
   K v ya t k o v s ' k a. Mozhe. (Prigortaºt'sya). YAka  ya  manesen'ka  pered
tatusen'kom: mene yak tato shuboyu vkriº, to  j  ne  vidko...  (Hovaºt'sya  za
polu).
   B e z r o d n i j.  Ne  zhartujte  tak,  rozigriºtes',  ta  na  holodnij
protyag, to shche vava bude... Do pobachennya! (Vijshov).
   K v ya t k o v s ' k a (vslid). Do Luchic'ko¿  vzhe?  A  mi  nevgodni!  U,
proklyata! (Pozira na kin, a dali jde do svoº¿ uborno¿).

   V I H I D HIII

   Kotenko, Giryavij, potim Kulishevich.

   K o t  e  n  k  o  (vihodit'  z  pershogo  planu,  prisluhaºt'sya,  -  ne
aplodiruyut'). SHCHo se voni? Splyat' chi  pochumili?  (Pauza).  YAkes'  drantya  v
teatri! (Giryavomu, shcho pidbig). De Luchic'ka? CHogo ¿¿ ne vidko?
   G i r ya v i j. Pishla tudoyu na vihid... On!

   Rozlyagayut'sya opleski; kriki: "Luchic'ka!! Bra-vo!!"

   K o t e n k o (zlo). Zdurili, chisto zdurili! YAkis' navizheni  chi  p'yani!
(Giryavomu). De vi meni stil postavili? A taburetka yaka? Trohi  ne  vpav!..
Groshi brat' znaºte, a pil'nuvati dila - nema! CHogo sufleru ne skazali,  shcho
od "Skusitelyu mij" do "Palajte, mri¿" hrest?
   G i r ya v i j. Govoriv...
   K o t e n k o. CHogo zh vin meni podaº ta j podaº... Hor de? CHomu  ne  na
misci? Nehaj til'ki nakladut', to zahurchat' i voni, i vi!
   G i r ya v i j (vihodit'). Nu, kolis' i ya... hoch ograblyu, a svoyu zavedu!

   Kulishevich vihodit' z konu z opleskami i krikami: "Bravo, Kulishevich!"

   K o t e n k o.  Ga?  Nova  bolyachka!  (Do  ne¿).  Ne  nadsadzhujtes'  dlya
gal'orki, ne peredavajte kuti medu!
   K u l i sh e v i ch. CHi vi ne prospalis', chi hmil' shche ne vijshov?
   K o t e n k o (vihodyachi za lashtunki). Ne krutit'!
   K u l i sh e v i ch. Tyu-tyu! Ta ishche fit'-fit'! (Kvyatkovs'kij). CHi ti jogo,
buva, chim ne rozserdila?
   K v ya t k o v s ' k a. Kogo? Tata?
   K u l i sh e v j ch. Ta ni, otogo kabana!
   K v ya t k o v s ' k a. A shcho?
   K u l i sh e v i ch. Skazivsya chisto, azh pinit'! (Pishla do uborno¿, a dali
z ne¿ vihodit').

   V I H I D XIV

   Ti zh i hor.

   G i r ya v i j (rozstavlyaº hor za lashtunkami). Panove,  bud'te  laskavi,
ani pisnit'! Uvagi najbil'she: vi zh pochinaºte za kulisami... tak shchob razom,
po odnomu mahu... Ta, boga radi, ani pari z ust... Kotenko  lyutij  -  vsih
rozpudit'. Divit'sya vsi na mene - i vment! (Obhodit'  i  prisluhaºt'sya  do
suflera).
   R ya b k o v a (vperedi). A shcho, znajshla kvatiryu?
   B o g d a n i h a. Znajshla, ta taka...
   R ya b k o v a.A shcho v misyac'?
   B o g d a n i h a. Visim za paskudstvo...
   R ya b k o v a. A nam i borshch chudesnij daº z baraninoyu, z salom.
   P e r sh i j h o r i s t. Nu j golova, azh krutity
   D r u g i j h o r i s t. Dovgo kruzhlyali?

   P e r sh i j h o r i s t. Do svitu... Ni, azh do obid!
   D r u g i j h o r i s t. A ryabij vsyu poluchku procvindriv!..

   Spochatku blizhni, a dali j usi rozsmiyalisya. Same  todi  Giryavij  mahnuv:
odni  vstupili,  drugi  spiznilis',  treti  pochali  inshu   pisnyu.   Vijshla
kacen-muzik.

   G i r ya v i j (shopivshis' za volossya). Aj! Zarizali!!

   Hor tak i pishov, a na konu vzhe popravivsya.

   V I H I D XV

   Ti zh i Kotenko.

   K o t e n  k  o  (pislya  dobrih  opleskiv  i  krikiv  "bravo"  vihodit'
usmihayuchis'). Aga!  Prochumalis'-taki!  (Znovu  vihodit').  Ni,  publika  v
teatri inteligentna! (Giryavomu). Ot s'ogodni hor dobre  vstupiv.  Spasibi!
(Do horu, shcho vvijshov). Molodci, hlopci! (Kvyatkovs'kij). Nu, moya  kvitochko,
zatknim liho za  poyasa  ta  na  zlist'  vorogam...  Nu,  bozhe  blagoslovi!
(Vozlagaº ruku).

   Kvyatkovs'ka vibigaº z legen'kim opleskom.

   O? I ºst'!
   K u l i sh e v i ch. CHogo vi na mene vizvirilis'?
   K o t e n k o. He-he-he! Na vas i vizvirishsya, yak vishchirite zubki...
   K u l i sh e v i ch. Atozh: ne kladit' pal'cya v rot...
   K o t e n k o (gladit' ¿¿ po plechu). Kusanij uzhe, moya lyuba!
   K u l i sh e v i ch (vihodyachi na kin). Otak krashche:  laskave  telyatko  dvi
matki sse...
   K o t e n k o (vslid). Meni, bidnomu, hoch bi odna, ta dobra!

   V I H I D XVI

   Kotenko, Luchic'ka, Kulishevich, Kvyatkovs'ka, Giryavij ta ho r.

   K o t e n k o (zachuvshi grimovij oplesk). A! Ce znov otij primadonni? Ot
katorzhna, gadyuka chortova! (Znovu grim). Rozchaviv bi, shchob i mizh  nogami  ne
plazuvala! (Znovu opleski). Tphu! Propadit' vi propadom! (Ide  serdito  do
uborno¿, zriva parik). YAki se ti meni pariki daºsh? Prosto roshchitat',  ta  j
uzhe!

   Luchic'ka vihodit' z buketom. Krik za lashtunkami: "Luchic'ku,  Luchic'ku!"
Z-za lashtunkiv vihodit' Kulishevich, Kvyatkovs'kai hor.

   (Z uborno¿). Kvyatkovs'ka, na vihid!
   G i r ya v i j. Luchic'ku krichat'.
   K o t e n k o. I Kvyatkovs'ku - ya chuyu. Vipustit' dvoh.
   G i r ya v i j. Luchic'ka i Kvyatkovs'ka, na vihid! Dayu!

   Vihodyat'. Kriki: "Bravo! Luchic'ka, Luchic'ka!" Dehto: "Kotenko!"

   Luchic'ka i Kotenko!

   Vihodyat'. Kriki: "Bravo, bravo!! Luchic'ka Solo!"

   K o t e n k o (hmuro). Vipustit' ¿¿, ta j godi! Bil'she ni razu! Gotujte
kartinu! Dzvinok!

   G i r ya v i j. Luchic'ka! Dayu!

   Strashnij oplesk i kriki.

   L u ch i c ' k a (z buketom i vinkom ide  do  uborno¿).  Hu,  utomilasya!
Golova gorit'... serce niº... mov perezhila strashnu  godinu...  A  prote  i
vtiha tremtit'... {Marinci, shcho za neyu  uvijshla).  Vodi  meni,  golubko,  i
odekolonu.

   Na kin vihodit' i publika rozma¿ta.

   V I H I D XVII

   Ti zh ta Antipov, YUrkovich ta molod'.

   A n t i p o v (probirayuchis' vazhno do uborno¿ 1-¿). Prekrasno!  CHudesno!
Ansambl' prevoshodnyq!.. Vse na svoih mostah... Odobryayu,  odobryayu.  (Podaº
na hodu Kotenku i Kulishevich ruku).
   YU r k o v i ch (vijshov z dal'n'o¿ uborno¿,  hitayuchis').  Nepodrazhaemo!..
Antik! My malorossy! Rrachtvoll!.. Sharmant Delicieux!*  (*CHudovo!  (Nim.)
Prekrasno! CHudovo! (Franc.)) I vse ne ona, a moj drug Kotenko... potomu  -
krot... i Giryavyj, ura!!
   G i r ya v i j (sipa). SHCHo ti? Antipiv on!
   YU r k o v i ch. O? Gromoverzhec!.. Isparyayus'! (Hovaºt'sya).
   A n t i p o v (u dverej N 1). Mozhno?
   L u ch i c ' k a. Vojdite.
   A n t i p o v (vhodit'). Velikolepno! Ocharovatel'no! Vy celaya prelest'!
Ruchku, ruchku pozvol'te!
   L u ch i c ' k a. Vy dovol'ny? Ochen'  rada.  A  ya  boyalas',  chto  budete
branit'... ya segodnya kak-to rasstroena...
   A n t i p o v. Vy segodnya voshititel'ny, moya diva! Za odno tol'ko  zhuryu
i budu zhurit': greh, bol'shoj greh!  Dlya  takogo  talanta  ramki  maly;  on
rvetsya iz nih, a oni davyat... Melko, melko dlya vas! Pojmite zto!  Pora  na
shirokoe, moguchee more!
   L u ch i c ' k a. More pustynno j  nelyudimo,  na  nem  i  zateryat'sya,  i
utonut'  legko;  rodnaya  zh  rechka  s  zelenymi  verbami  i  bezopasnee,  i
simpatichnee.
   A n t i p o v. Polnote rebyachit'sya; vam i morya malo...  okean  vas  zhdet
bezbrezhnyj... Net, ya teper' ot vas ne otstanu...
   L u ch i c ' k a. YA hoch j robka, no uporna...
   M o l o d  '  (vhodyachi).  Neporivnyanna!  Pishna!  Bogine  nasha!  Bravo!!
(Aploduyut').
   L u ch i  c  '  k  a  (rozchuleno).  Dyakuyu,  dyakuyu,  mo¿  lyubi!  Spasibi,
golub'yata, za shchirist'! Nate vam na spogad! (Rozdaº z buketa kviti).

   Vsi ciluyut' ¿j ruki.

   V s i. Spasibi! Slava! Slava!!
   A n t i p o v. Nu, teper'  i  menya  pridavyat...  |h,yunost'  goryachaya,  -
zavidno!.. Propustite hot' veterana! (Probiraºt'sya).
   K o t e n k o (v dveri). Gospoda, policiya zapreshchaet... Proshu  vas!  Zto
besporyadok... Sejchas nachalo! (Giryavomu). Davajte zanavis. (Serdito svo¿m).
Zavela chisto sodomu!
   K v ya t k o v s ' k a. SHCHe j ne te zavede!
   K o t e n k o. Gospoda, proshu ochistit' scenu!

   Metushnya. Dzvinok. Vsi vihodyat'. Kotenko i Kvyatkovs'ka - za lashtunki.

   V I H I D XVIII

   Luchic'ka ta Kvitka.

   L u ch i c ' k a (tre sobi odekolonom viski). YAk drizhit' u  mene  vse...
YAka radist', yaka vtiha visoka!.. YAkogo zh shche  rayu?  Odvagi,  Marusyu,  bil'sh
odvagi i stalosti! I dolya nas ne zlama! (Vihodit' na peredkin).
   K v i t k a (pidbiga z buketom). Carice moya! Providna zore! Vi  okuvali
moyu dushu, sp'yanili...
   L u ch i c ' k a  (zbentezheno).  Tiho,  boga  radi...  Ni  slova,  Anton
Pavlovich, ni zguka! Minule zostalos' za nami: vono nas ne dozhene, ta j  mi
do jogo ne vernemos'...
   K v i t k a. CHomu ne vernutis', chomu?
   L u ch i c ' k a. SHlyahi nashi rozijshlis'.
   G i r ya v i j (pidbiga). Vash zaraz vihid.
   L u ch i c ' k a. CHuºte? On shcho zove i tyagne mene! On chiya teper ya rabinya!
(Pokazuº rukoyu na kin).

   Kvitka shopivsya za golovu.

   Zavisa

   DIYA DRUGA

   Seredina rozkishnogo pokoyu v goteli. Dveri prosto - vhidni, napravo - do
kimnati. Po stinah vinki; na stolah i usyudi bagato koshtovnih rechej.

   V I H I D I

   Palazhka, Marina, potim lakej.

   M a r i n k a (za chaºm). S'ogodni Marusya krashche spala, a to ti dvi  nochi
ani na krihitku: to ruki lama,  to  ustavit'sya  i  duma  shchos',  duma,  ani
ozovet'sya.
   P a l a zh k a (p'º z misochki). I shcho ¿j stalosya? CHi ne  zobidiv  hto?  A
mozhe, navrochiv? Tak ni: vsi zabigayut', naviduyut', i veliki j mali,  -  vsi
zazhurilisya...
   M a r i n k a. Oh, ne vsi, ne vsi: Kvyatkovs'ka  azh  skache,  ta  j  YUrij
Savich radij, pomichayu.
   P a l a zh k a. Oh, oti kiyatri, propadi voni propadem! Til'ki z  chortami
ºdnannya. Vsyak tobi z nimi naklada. Primazhet'sya, priberet'sya i pochne  pered
mirom lamatis': i regochet'sya, i spiva, i tancyuº, i plache, i  repetuº...  A
ti radiyut', gukayut', lyaskayut'...  odin  grih  i  spokusa!  (Do  lakeya,  shcho
stuknuv dverima). A ti ne gryukaj dverima!
   L a k e j. Nevozmozhno osnovatel'no nogoyu: ruki zanyaty-s.
   P a l a zh k a. Prinesi masla j smetanki.
   L a k e j. Smetany netuti.
   M a r i n k a. Ne smetany, a slivok.
   L a k e j. Slivok? Ponimaem; sejchas. (Vihodyachi). A to smetany!  Smetana
odno polozhenie, a slivki drugoe.
   P a l a zh k a. A slivki v nas na derevi rostut'! Ot shche vovna!  Ti  jomu
po-hristiyans'ki, a vono tobi zubi skalit'!
   M a r i n k a. Sitnici nema, a Marusya  lyubit'  z  maslom...  Zbigayu  ta
kuplyu. (Odyagaºt'sya j ide).

   V I H I D II

   Palazhka i lakej.

   L a k e j (prinosit' slivki). Izvol'te-s; material pervogo sorta.
   P a l a zh k a. SHCHe hvastaºt'sya. (Rozglyada). Oce pervij  sort?  Ohota  po
cih gorodah ¿zditi ta klopit na golovu brati!
   L a k e j (vihodit'). Izvestnoe delo: derevenshchina -  repa,  a  gorod  -
fantaziya!
   P a l a zh k a. Tphu na tvoº pir'ya!

   Stuk u dveri.

   Hto tam? Tihshe? CHogo vi, pane? Vona prosila, shchob ¿j pokij dali.

   V I H I D III

   Palazhka i Kvitka.

   K v i t k a (v dveryah). A yak ¿j, nyanyu, golubochko?
   P a l a zh k a. Mov krashche b to, a to tak nalyakala!
   K v i t k a (perehodit' v kimnatu, pobliz dverej). Nyanyu,  virte,  ya  ci
tri dni trohi ruk na sebe ne znyav: syudi pribizhu - ne puskayut',  pitayus'  u
togo, drugogo - nihto nichogo pevnogo ne zna, v teatr kinus' -  tam  til'ki
shiplyat', irodi, ta brehni tochut', ta zubi skalyat'...
   P a l a zh k a. Tam tak-taki! A vam zhe, pane, shcho? Zapalilis', i teper  z
rozumu zvodit'? Tak i ne pushchu tebe do ne¿, ne dopushchu.
   K v i t k a. Nyanyu, ridnesen'ka, teper ne te, teper ya ginu.  Porad'te  zh
mene, chim meni v Mari¿ Ivanivni laski dobuti? YA po shchirosti... zhonoyu, pered
bogom zhonoyu hochu uzyati...
   P a l a zh k a. Koli z bogom, po shchirosti, to druge...  Til'ki  yak  matir
vasha - chi zgodit'sya?  Pani  velika!  (Perehodyachi  v  suprotivnij  bik  vid
kimnati Luchic'ko¿, na peredkin).
   K v i t k a. Mama mene lyubit'... ya  odin...  ne  odmovit'...  Zvichajno,
til'ki teatru ne dozvolit'.
   P a l a zh k a. Ta za ce shche podyakuvati; a ya boyus',  shchob  ne  zbalamutili
ditini, bo ya za moyu yagidku sama ocimi starimi rukami zadavlyu vsyakogo...
   K v i t k a. Ta ya rosi na ne¿ vpasti ne dam!
   P a l a zh k a. A glyan' meni u vichi, kazhi pravdu, yak na spovidi.
   K v i t k a. Kohayu, nyanyu, ne tyamlyus' navit'... Til'ki vona mene...  oh,
goren'ko tyazhke! Skazhit' meni, sivesen'ka, mozhe, vona  kogo  koha...  Otogo
Marka... ne pomitili?..
   P a l a zh k a.  Gospod'  ¿¿  zna...  tak  ni,  ni!  Marko,  spravdi,  i
perervavsya b za ne¿... a vona, kil'ko raz  chula,  kazhe  jomu,  shcho  maº  za
brata, za druga, ta j godi... Tak,tak!
   K v i t k a. Nyanechko, lelechko! Vi odzhivili mene... YA b i ptichogo moloka
dlya ne¿ distav.
   P a l a zh k a. Ptichogo? SHCHo to yak  molodij  hlopec'  zapalit'sya,  ta  shche
panich: cilij svit kida pid nogi, a potim i shmatka hliba zhaluº...
   K v i t k a. Nehaj na mene vsi napasti i liha, koli ya yaku krivdu vchinyu!
Pomozhit' meni til'ki, babusyu, pomozhit',  golubochko:  vi  yak  mati  ¿j,  vi
mozhete poraditi... Nehaj hoch  pustit'  mene,  hoch  dozvolit'  perekinutis'
slovom...
   P a l a zh k a. Skazhu, skazhu. Vona dobra ditina: ne  bijsya,  sokole,  ta
bogu molis', to vse vijde na dobre.
   K v i t k a (ciluº ¿¿ v golovu).  Babusen'ko!  Ozolochu...  vik  za  vas
molitimus'...
   L u ch i c ' k a (iz spal'ni). Hto tam?
   P a l a zh k a. Ta to ya... Idi z bogom! Tiho!
   K v i t k a. Peredajte ¿j do ruk. (Daº lista).

   V I H I D IV

   Palazhka, ZHalivnic'kij i Marinka.  ZHalivnic'kij  v  dveryah  spitkavsya  z
Kvitkoyu i skam'yaniv.

   ZH a l i v n i c ' k i j (nyani). CHogo vi, babusyu, panicha otogo puskaºte?
Adzhe zakazano?
   P a l a zh k a. A ti meni shcho za hazya¿n?
   ZH a l i v n i c ' k i j. Tazh Marusya slaba... ¿¿ turbovati ne slid.
   P a l a zh k a. Ne vchi, ne vchi! Bach, "chogo puskaºte, sturbuyut'..." A sam
chogo ripaºshsya? Koli nikogo, to j sam ne hodi...
   M a r i n k a (spalahnuvshi). YAk? SHCHob Mark Karpovich ne prihodili? SHCHo vi,
nyanyu? Marusi voni ta i vsim...
   P a l a zh k a. A nadto tobi - nema j ridnishogo.
   M a r i n k a. Nyanyu... yak taki...
   P a l a zh k a. A tak: shila v mishku ne vta¿sh, a til'ki ne  v  svoº  dilo
vtruchaºt'sya... CHogo puskayu? Dilo ºst', to j puskayu: meni Marusya ne chuzha...
   ZH a l i v n i c ' k i j. Nyanyu, probachte; ya ne  hotiv  vas  obraziti;  ya
znayu, shcho vi Marusi za matir...
   P a l a zh k a. To-to zh! A to: chogo puskaºte? Dilo ºst', to j puskayu...
   ZH a l i v n i c ' k i j. Ta ne virte otim rozbeshchenim panam...
   P a l a zh k a. CHom  ne  viriti?  CHolovik  poshtivij,  statechnij...  CHogo
puskaºte? Togo, shcho hochu...
   L u ch i c ' k a (z kimnati). Nyanyu, shcho tam?
   P a l a zh k a. Zaraz, zaraz idu! (Bere  suknyu  i  jde).  I  ti  cholovik
dobrij, nema shcho... A to "chogo puskaºte"?
   ZH a l i v n i c ' k i j. Burchit'-taki; zobidilas'...
   M a r i n k a. Nyanya yak rozserdit'sya chim, to neshvidko vtihomirit'sya... i
vzhe todi ne spinish - shcho slid i shcho ne slid skazhe: hoch bi j pro mene...
   ZH a l i v n i c ' k i j. Hiba vona vidumuº pro vas?
   M a r i n  k  a  (zasoromilas').  Ni,  ne  te...  ale  dlya  chogo?  Komu
interesno? Malo shcho v kogo ne bolit'!
   ZH a l i v n i c ' k i j. Horoshe u vas serce... (Hoche vijti).
   M a r i n k a. Kudi zh vi? Marusya zaraz vijde...
   ZH a l i v n i c ' k  i  j  (glyanuvshi  na  dzigari).  Repeticiya  shvidko:
spiznyus'.
   M a r i n k a. I meni b treba: Marusi lipshe...
   ZH a l i v n i c ' k i j. Slava bogu. To j hodim.
   M a r i n k a. Tak ya zaraz! (Pobigla do kimnati).

   V I H I D V

   Ti zh i YUrkovich.

   YU r k o v i ch (vlita). SHCHo? YAk? Nichogo? Ga? Nema... Otru¿las'?
   ZH a l i v n i c ' k i j. CHi vi ne skazilis'? Z chogo b zhe  vona,  boroni
bozhe...
   YU r k o v i ch. A znaºte, vsyakogo buva... prigoda...  cholovik  chasom  ne
spodivaºt'sya, i raptom - puf!
   ZH a l i v n i c ' k i j. Ostatn'ogo zavzhdi steregtis' treba  i  derzhat'
yazik za zubami...
   YU r k o v i ch. SHCHo zubi - puste! Ale v chim  neporozuminnya?  Kakoj  motiv
atogo tainstvennogo ischeznoveniya: zakulisnyj ili lichnyj? CHi priveredi,  chi
slabist', chi...
   ZH a l i v n i c ' k i j. Vi najkrashche zrobite, yak daste  Mari¿  Ivanivni
spokij, najkrashche - i dlya ne¿, i dlya sebe...
   YU r k o v i ch. Vibachajte, ya hutko, ne  zabaryu  chasu...  ya  nishkom...  V
gorode, znaete, razneslis'  sluhi,  strannye,  nepriyatnye....  dazhe,  esli
hotite, dvusmyslennogo chego-nibud'. Komu zhe ih proverit' i ispravit',  kak
ne nam? (Zahlebyvayas'). My - strazhi obshchestvennoj sovesti, my  zaveduem  ee
mneniem, my napravlyaºm simpatii; na  nas  lezhit  zloba  dnya...  My  dolzhny
profil'trirovat' vsyakogo novosti i podnosit' publike  ozdorovlennuyu  pishchu.
Nakonec, v interesah Mar'i Ivanovny... zadlya  vigodi  ¿¿  treba  proviyati,
prosiyati plitki...
   ZH a l i v n i c ' k i j. Abo naploditi ¿h ishche bil'she?
   YU r k o v i ch. Sohrani bog, boroni bozhe! SHCHo vi? Mi malorosi? Mi  til'ki
za pravdu!
   ZH a l i v n i c ' k i j. Tak, tak! Pobil'she  brehen'  nadryapati  ta  po
troyaku za strichku zcarapnuti...
   YU r k o v i ch. No-no! YAkij grubij materializm! Hto kazhe: vsyakomu  pracya
koshtuº, vsyak za gesheft musit' mati... Ale sut' i vishchi potrebi...  i  ya  do
Mani Luchic'ko¿ duzhe prihil'nij... i meni bolyache... da,  mne  bol'no,  esli
Kotenko zhelaet unizit' ee, stremitsya vydvinut' kakuyu-to  posredstvennost',
etu Kvyatkovskuyu, koli rozpuskayut'  chutku,  shcho  nibi  Luchic'ka  teº-to,  yak
jogo...
   ZH a l i v n i c ' k i j. SHCHo-o? SHCHo kazhut'?
   YU r k o v i ch. Tak... ya ne od sebe... a prosto ne varto...
   ZH a l i v n i c ' k i j. Ni, vi meni skazhete! (Nastupa).
   YU r k o v i ch (zlyakano). Ne vart! Malo shcho z yazika ne spade...
   ZH a l i v n i c ' k i j. Ni, vi meni skazhete, inache  matimete  dilo  zi
mnoyu! Koli pochali, to skazhete!
   YU r k o v i ch (odstupa). Ta puste... rishitel'no...
   ZH a l i v n i c ' k i j (grizno). Nu? YA ne zhartuyu. (Uderzhuº jogo).
   YU r k o v i ch. Til'ki ce ne ya... ne ya... a chuv...
   ZH a l i v n i c ' k i j. Nu! Nu zh! (Bere za pleche).
   YU r k o v i ch. Kazhut'... til'ki ne ya... nibi Luchic'ka... virte, ne ya...
pershe z vami, a teper htos' drugij... nu i svarka... nu z togo j ne gra...
   ZH a l i v n i c ' k i j. Luchic'ka! A? (Tryase jogo). Dyakuj boga,  shcho  ti
tut!
   YU r k o v i ch. Pozvol'te... sdelajte milost'... ostav'te... ne ya!
   ZH a l i v n i c ' k i j. YA znajdu, hto ce viblyuvav... i znaj,  shcho  tomu
chi tobi - ne zhivotiti...
   YU r k o v i ch. Ferfal!.. Pozhalusta... Oj! Zaspokojtes'!
   ZH a l i v n i c ' k i j (tryase jogo). Ne zhi-vo-ti-ti! (Vijshov).
   YU r k o v i ch  (pislya  pauzi).  Uf!  Horoshogo  polozhekie  nashego  brata
reportera? Patron gvaltom trebuet novostej i  novostej:  podnosi  emu  vsyu
podnogotnuyu, vkradyvajsya v dushu lyudskuyu, v'pytyvaj, na poslednij  konec  -
lozhis', rozhaj emu j podavaj! I chto za zto? Tri kopejki ot  strochki!  I  za
tri kopejki vsyakij na tebe lezet korrektirovat', - horosho? I riskuj  svoim
blagoobraziem, - otlichno?  Malo  etogo:  vyberetsya  vot  etakij  sobaka  j
poprobuet v grob vognat'... j vgonit. CHto emu? Vgonit!  Tam  kulak...  haj
jogo  mamu  morduº!..  A?  Antik?  Ni,  cum  tejfel'!  Budu  prosit'sya   v
fel'etonisti, - vse-taki men'she risku!..

   V I H I D VI

   Ti zh i lakej, potim Palazhka.

   L a k e j (v dveryah). Eshche ne otpili...
   YU r k o v i ch (potaj). A chto, bratec, ne zametil, ne  ssorilis'  zdes'?
Vot s akterom, chto vyshel?
   L a k e j. Ne mogim znat'. (Pishov).
   P a l a zh k a (vihodyachi). A ti, brehunec', chogo  vliz?  Idi,  idi  sobi
get'! (Viprovadzhuº za dveri).
   YU r k o v i ch (na hodu). Muzhva!

   V I H I D VII

   Luchic'ka, Palazhka j Marinka.

   L u ch i c ' k a (sida j naliva kavu). Kogo se vi tak, nyanyu, ceremonno?
   P a l a zh k a. A togo, shcho nishporit' ta til'ki  plitki  plete...  Ot  shcho
cucikom za tovstim panom biga.
   L u ch i c ' k a. YUrkovicha? CHogo zh vi na jogo tak?
   M a r i n k a. Ne lyublyu otogo pidbrehacha!
   L u ch i c ' k a. Bidnij! (ZHmet'sya). YAk tut holodno... Koli b  rozpaliti
kominok... Nyanyu, podzvonit'!
   P a l a zh k a. CHogo tam dzvonit':  hiba  v  samo¿  ruk  nema?  (Zapalyuº
drova).
   L u ch i c ' k a (Marinci, shcho nakida na ne¿ shal'). Hto buv tut shche?
   M a r i n k a (nadiva pered dzerkalom shlyapku). Mark  Karpovich  zabigali
pro vashe zdorov'ya providati.
   L u ch i c ' k a. A! Togo ti j rozchervonilas'... A shche, krim Marka?
   M a r i n k a. Ne znayu; ya bigala za hlibom...
   L u ch i c ' k a. I cherez Marka nikogo ne bachila... Kudi ce ti?
   M a r i n k a. Na repeticiyu; boyus' spiznitis'.
   L u ch i c ' k a. Vse odno - Marka ne dozhenesh.
   M a r i n k a. Ta hiba ya... (Pripada i ciluº Luchic'ku).
   L u ch i c ' k a. Znayu,  znayu,  shcho  i  serce  b  svoº  nadvoº  dlya  jogo
rozirvala! CHogo zh ti zasoromilas'? Plachesh? CHogo zh to, cipon'ko!  (Obnima).
YA tobi, serce, rayu: podali bud' od togo lisa Kotenka, a  vihod'  zamizh  za
Marka, todi nihto ne zachepit'.
   M a r i n k a. Gospodi! Meni? Za pana Marka?
   L u ch i c ' k a. A shcho zh? Ne bula b, mozhe, rada?
   M a r i n k a. Ta chi ya zh smiyu j mariti pro takij raj? Ta  ya  ¿hn'ogo  j
mizincya ne stoyu!
   L u ch i c ' k a. Ne prinizhuj sebe: tvij talan ishche v pup'yanku, a serce v
tebe zolote.
   M a r i n k a. Marusen'ko! Nenechko moya! Ta vin zhe j ne zglyane na  mene:
ya dlya jogo abishcho... jogo serce cilkom u vas...

   Palazhka, roztopivshi kominok, vzyala panchohu, nadila okulyari  j  pishla  v
spal'nyu.

   L u ch i c ' k a. Ni, golubko: i vin,  i  ya...  yak  brat  i  sestra,  yak
druzi... Pro kohannya ne mozhe buti j rechi...
   M a r i n k a. CHogo zh to? Hiba pan  ZHalivnic'kij...  ne  krasen'?..  Ta
lipshogo zh i na sviti nema, a dobrij yakij, artista yakij - a! Sonechko  pered
nim temne!
   L u ch i c ' k a. Bachish, bachish... (Laskavo grozit')., Mozhe, vs'omu  tomu
j pravda... ale mi pobratalis', i pro inshe - rich mertva...  Ta  shche  j  te:
sim'ya - ce zakutok skritij, a iskustvo vede nas do vsesvitn'ogo  hramu;  u
shkaralushchi simejnij mi sluzhim  til'ki  sobi  chi  svo¿m  dityam,  a  u  praci
hudozhnij mi povinni lyudyam sluzhiti, cilkom sebe oddavati miru, gromadi. Dlya
togo-to sim'ya i ne mozhe miritis' zi scenoyu, bo odna  odnij  bude  shkoditi:
abo zradish ditej, abo zradish gromads'ku odpravu...

   Marinka rozvodit' rukami i vihodit' ne rozumiyuchi.

   V I H I D VIII

   Luchic'ka i Kvyatkovs'ka.

   K v ya t k o v s ' k a (v dveryah Marinci). Lezhit'? Vstala?  (Pobachivshi).
Bozhe mij! Vona vzhe tut, moya Musya! (Obnima). YAk ya  rada,  yak  ya  rada!  Moya
cyacyana! (Znovu ciluº). CHi virish, ne mala chasu zabigti, - zamuchili,  prosto
zamuchili: i tam graj, i tam graj...
   L u ch i c ' k a. Tobi zh krashche - obigraºshsya.
   K v ya t k o v s ' k a. Nu jogo! Meni abi menshe... meni krashche "lyuli"...
   L u ch i c ' k a. Katrusyu! I tobi ne sorom z takoyu nedbalistyu  do  sceni
kasatis'?
   K v ya t k o v s ' k a. Ta mene naganya i otoj protivnij...
   L u ch i c ' k a (usmihayuchis'). Nevzhe?
   K v  ya  t  k  o  v  s  '  k  a.  Ti  shcho-nebud'  chula?  Brehnya,  brehnya!
(Zamishavshis'). Moya Marusen'ko, moya cipon'ko! (Ciluº), ¿j-bogu,  brehnya!  YA
tobi pislya shepitnu, hto meni do vpodobi... (Bucim  zbentezheno).  Tak  otoj
smiv meni nav'yazuvat' tvo¿ roli... a ya j rukami, j nogami...
   L u ch i c ' k a (shchiro). CHogo zh?  Sprobuj,  golubko!  V  tebe  º  talan,
til'ki dbaj.  Ne  vse  zh  tobi  regotuh  ta  cokotuh  grati,  treba  j  do
povazhnishogo bratis'...
   K v ya t k o v s ' k a. Pislya tebe? Pislya Luchic'ko¿? Ta shvidshe vmru!
   L u ch i c ' k a. SHCHo zh? Hiba mo¿ roli zakazani?
   K v ya t k o v s ' k a. Boroni bozhe! Na  yaku-nebud'  hvilyu  i  stati  na
glum, na publiku! Jomu to darma, a meni yake katuvannya! Ti - yak boginya,  yak
ne znayu shcho, moya bril'yantova! YAk ya tebe lyublyu! (Ciluº).
   L u ch i c ' k a. CHogo zh takoyu polohlivoyu buti? YA zh ne vichno na rolyah, -
ya mozhu j vijti...
   K v ya t k o v s ' k a (radisno). YAk? To pravda? U nas chutka jde...
   L u ch i c ' k a. YA ne kazhu napevne, a vse mozhe statis'...
   K v ya t k o v s ' k a (z zahvatom). Nevzhe? (Pohopivshis'). I ne dumaj  i
ne gadaj: mi bez tebe zaginemo... YA do tebe, moya cyacyana, tak priv'yazalasya,
tak priv'yazalasya... Tak tomu pravda, shcho toj hapa?
   L u ch i c ' k a. Hto? Hto mene mozhe vhopiti?
   K v ya t k o v s ' k a. A Antos'! (Pidmorgnula).
   L u ch i c ' k a. Shamenis', shcho tobi v golovu vpalo?
   K v ya t k o v s ' k a (pidmorguyuchi). Bach, mene dorikaºsh, a sama podruzi
ne hochesh priznatis'.
   L u ch i c ' k a (zbentezheno).  Godi,  ne  pustuj!  To  chi¿s'  zharti  chi
plitki: nihto mene ne vhopit' i z mogo shlyahu ne ziphne! CHi tut, chi inde, a
ya mogo svitocha z ruk ne vpushchu!
   K v ya t k o v s ' k a (lukavo). A svitoch hiba pomisha? Bajduzhisin'ko!
   L u ch i c ' k a. Tobi zharti, a meni bolyache...
   K v ya t k o v s ' k a. Nu-nu-nu! Ne budu bil'she!  (Ciluº).  Tak  ti  na
masnicyah grati ne budesh?
   L u ch i c ' k a. Ne znayu.
   K v ya t k o v s ' k  a.  Nu,  to  proshchavaj,  moya  yaskulechko:  treba  na
repeticiyu bigti... A mi vsi tak za toboyu, tak za toboyu... mov u  zhalobi...
Nu, bud' zhe zdoroven'ka ta veselen'ka ta nas shvidshe potish!

   Obnyavshi,  vihodit',  ale  zustrichaºt'sya  v  dveryah  z  Kulishevichkoyu   j
zupinyaºt'sya.

   V I H I D IX

   Ti zh i Kulishevich.

   K u l i sh e v i ch. Kudi rozignalas', dzigo? Postrivaj! (Luchic'kij). Uzhe
tut?  Nu,  hvaliti  boga,  a  to  vsih  nalyakala...  (Obnima).   Zmarnila,
zmarnila... Nu i chogo b oto, Maruse?
   L u ch i c ' k a. Tak chogos'... prostudilas', pevno.
   K u l  i  sh  e  v  i  ch.  CHogo  dobrogo!  A  u  nas  breshut',  shcho  nibi
posvarilas'...
   L u ch i c ' k a. Z kim?
   K u l i sh e v i ch.  Ta,  ne  tobi  kazhuchi,  chi  z  ZHalivnic'kim,  chi  z
Kvitkoyu...
   K v ya t k o v s ' k a. Z Kvitkoyu, z Kvitkoyu.
   L u ch i c ' k a. Z yako¿ rechi? Ce mene prosto irituº: nema chogo, tak hoch
brehati z nud'gi i drugogo  vplutuvati...  (Skida  shal'  i  viyalom  pochina
mahat' u lice).
   K u l i sh e v i ch. Ta ti plyun'! Bachish, vin, neshchasnij,  nika  usyudi,  yak
tin' snoviga... nu, tak voni i posteregli...
   K v ya t k o v s ' k a. Ta j ZHalivnic'kij volossya sobi rve...
   L u ch i c ' k a (niyakovo). I ne neshchasnij, i ne snoviga...  a  til'ki  u
kozhnogo ochi veliki: vsyakomu do mene dilo, vsyak hoche pokopirsat'  u  chuzhomu
serci...
   K u l i sh e v i ch. Ta cur jomu, godi! Ne vart i gnivatis'! (Obnima). Ot
prihod' na scenu, tak vsim i roti zacipish!
   L u ch i c ' k a. SHCHe ne znayu... sili nema.
   K v ya t k o v s ' k a. Krashche poberegtis'.
   K u l i sh e v i ch. CHogo tam? Udar lihom ob zemlyu, ta skokom, ta  bokom!
(Sipa ¿¿). Oh, nikoli, treba bigti... (Ciluº). Trivaj, i zabula!  SHCHe  meni
otoj gladkij nav'yazav do tebe lista... CHi ne zgubila?..
   K v ya t k o v s ' k a (posterigshi, mimikoyu). Nu,  meni  pora!  Buvajte!
(Hutko vihodit').
   K u l i sh e v i ch (poshukavshi). Os' vin, os'!
   L u ch i c ' k a (chita). SHCHo-o? SHCHo? "Bez  vas  zovsim  svobodno  obijtis'
mozhna. Z Kvyatkovs'koyu pide uves' repertuar... shchob til'ki vi zayavili..."  YA
kruchu ta deru nosa?
   K u l i sh e v i ch. SHCHo vin, beleni ob'¿vsya, chi shcho?
   L u ch i c ' k a (chita). "Vi za chuzhoyu spinoyu til'ki j turbuºtes'  svo¿mi
serdechnimi spravami" (Rve lista). Ta yak vin smiº take  pisati?  YAke  pravo
maº mene obrazhati? YA shche malo trudzhus', ya shche  malo  dbayu?  SHkuru  z  m'yasom
zder! (Nervovo plache).
   K u l i sh e v i ch. Golubon'ko! Zaspokojsya, plyun' na  jogo!  Hiba  ti  u
jogo sluzhish, hiba jomu chim povinna? Ot proklyatij!  SHCHe  meni  takogo  lista
nav'yazav! Koli b znala, kinula b jomu v vichi! Ce jogo Katrya pidstro¿la.
   L u ch i c ' k a. Ne mozhe buti... Vona tut zhalovalas'...
   K u l i sh e v i ch. Vir otij projdi!
   L u ch i c ' k a. A, vse ¿dno! Skazhi jomu, - ya ne mozhu pisati,  -  shcho  ya
kidayu scenu: haj rozdaº roli komu hoche... a haj do  mene  svo¿mi  brudnimi
rukami ne kasaºt'sya...
   K u l i sh e  v  i  ch.  Marusyu,  boga  radi,  shcho  ti?  Ti  zh  obezdolshih
Bezrodnogo, beznevinnogo cholovika.
   L u ch i c ' k a. ª vs'omu mira: ne mozhu zh ya takih obraz znositi.
   K u l i sh e v i ch. C'ogo ne bude, shvidshe poletit' Kotenko...
   L u ch i c ' k a. Bozhe mij! ZHittya svoº oddaºsh, krov tochish po krapli -  i
taka vdyaka!
   K u l i sh e v i ch (obnima). Golubon'ko, ridnesen'ka! Ta ya sama jomu  za
tebe ochi videru... os' pobachish! YA zaraz do Bezrodnogo. (Vihodit').
   L u ch i c ' k  a  (po  vihodi).  Nyanyu!  Dajte  meni  krapli...  tam  na
stoliku...

   V I H I D H

   Luchic'ka i Palazhka.

   P a l a zh k a (podaº). Znov ne garazd?
   L u ch i c ' k a. Tut dadut' i opravitis'?
   P a l a zh k a. Ta plyun' ti na nih, davno kazhu... Os', ya j zabula, tobi,
kvitochko, list... (SHukaº dovgo).
   L u ch i c ' k a. Od kogo shche? (Odstavlya krapli,  ne  pivshi).  Od  Antona
Pavlovicha? Oj, shcho vin? (Rozriva tryasushchimi rukami). Od  jogo!  (CHita).  YAki
palki slova... vognem pisani... zajmayut' serce... znevazhene, rozsharpane...
yake vsyak obrazhati mozhe!.. Nyanyu, yaka ya beztalanna! (Prinada do ne¿, rida).
   P a l a zh k a (trivozhno). SHCHo  z  toboyu,  zozulechko?  CHogo  plachesh?  Oh,
gospodi! Obraziv, chi shcho?
   L u ch i c ' k a (nervovo, rida). Ni, ne obraziv... a serce porvav, dushu
zbentezhiv!.. U moº tihe zhittya, u mij yasnij rozcvit talanu vkinuv zarazu...
   P a l a zh k a (zlyakano). Zarazu?! SHCHo  ti,  donechko!  Ta  vin  tebe  bez
pam'yati koha, vin tebe svata teper.
   L u ch i c ' k a. Hiba zh to ne zaraza?! YA chuyu, shcho stayu yakoyus'  mizeriºyu,
shcho moya volya rvet'sya na klochchya... YA ne mozhu peremogti sebe...
   P a l a zh k a.Ta v chim peremagati? SHCHo ti torochish, ditino? Ne rozberu...
Vihod' zamizh, kvitochko, - v tim i porada!
   L u ch i c ' k a. Ni, nyanyu: v tim ne porada, a zrada!
   P a l a zh k a. Svyat, svyat! SHCHo ti?
   L u ch n c ' k a. Zrada, zrada!
   P a l a zh k a. YAka? Komu?
   L u ch i c ' k a. Bogovi! Vin mene  nadiliv  talanom,  a  nechistij  mene
spokusha solodkoyu vtihoyu... i ya hitayus', hitayus' uzhe...
   P a l a zh k a (hrestit' ¿¿). SHCHo ti? Hristos  z  toboyu!  YAkij  nechistij?
SHlyub - to svitova rich; svyate vinchannya - od boga... To zh oti tvo¿ kiyatri  -
od diyavola, to tak! Glyan' na sebe, shcho z toboyu cherez  nih  stalosya?  De  ta
krasa, de te zdorov'ya podilosya? Vse u cim pekli zgorilo!
   L u ch i c ' k a. Nyanyu! Se dilo velike i chiste: vono nastavlya  na  rozum
lyudej, provodit' visoki dumki...
   P a l a zh k a. I ne kazhi! I ne vtoropayu, i sluhat' ne hochu! Dvoryans'ka,
pans'ka ditina - i take... chisto bezsoromnij sorom i  grih!  I  shchastya  tut
tobi ne bude nikoli! SHCHo tobi z togo, shcho zalyaskayut', -  utiha  velika?  Nu,
gostinci shche, yak dorogi,  to  nichogo  sobi,  nehaj;  a  to  bil'she  vinichchya
kidayut'... Tphu na ¿h, ta j godi! (Pidhodit', laskaº,  ciluº).  Posluhajsya
mene, zirochko, - ya zh tebe tak lyublyu, - zalishi ote vse i  vihod'  zamizh  za
cholovika poshtivogo, zakohanogo; i jogo zh  tobi  bogom  poslano...  i  tvoya
matinka na tim sviti poraduºt'sya. Zazhivete sobi ladkom; bude u vas,  yak  u
vinochku, v gospodi; rozkvitnesh ti znovu v  rozkoshah  ta  v  bozhij  lyubovi;
ditochkami-yangolyatkami vtishatimeshsya; ya ¿h doglyadatimu... Ta yakogo zh shche tobi
rayu?
   L u ch i c ' k a (lama ruki). Nyanyu, ne spokushajte mene...
   P a l a zh k a. Ta shcho tam na tvo¿ primhi vvazhati!  Privedu  jogo...  vin
tut... zmagajsya sama z nim.
   L u ch i c ' k a (vslid). Nyanyu! Stijte! Pislya... YA  teper  znervovana...
(Pidbiga do dverej). Ne chuº... azh pobigla! (Vertaºt'sya i pada v znemozi na
krislo). SHCHo zh meni robiti? Dusha posharpana... rozum v borot'bi slabne...  a
tut... (na serce) richit' shchos': "SHCHastya, shchastya!" (P'º krapli). Ta de zh vono?
De vono spravdi? CHi v shirokij slavi, chi v shovanci  vlasnij?  Odne  til'ki
yasno, shcho dvom bogam sluzhiti ne  mozhna!  Cit'  zhe,  serce!..  Nabik  vtihi!
(Pidvodit'sya).

   V I H I D XI

   Luchic'ka i Kvitka.

   L u ch i c ' k a (derzhachis' za krislo, hitaºt'sya). Vi? Vi tut?
   K v i t k a. YA.
   L u ch i c ' k a (vazhko dishe). A yak ya prosila, blagala...
   K v i t k a. Nad silu...
   L u ch i c ' k a. A meni b to za zhart??
   K v i t k a. Za shcho zh? Nashcho zh?
   L u ch i c ' k a. SHCHob ne piti za vitrom... (Silkuºt'sya peremogti  sebe).
Nema u nas movi... vse mertve...
   K v i t k a. Stijte, ne zhenit' mene...
   L u ch i c ' k a (opuskaºt'sya v krislo). Sidajte, Anton Pavlovich!
   K v i t k a (po pauzi). YAki vi stali supokijni, samovladni...
   L u ch i c ' k a. Pora; bagato perezhilosya, bagato  peremuchilos',  bagato
peretlilo na popil...
   K v i t k a (zlozhiv obidvi ruki). ªdinaya, ºdinaya!
   L u ch i c ' k a. Vi znovu...
   K v i t k a.  YA...  ya...  zaraz...  (Zakriva  rukami  ochi).  Darujte...
nesila... (P'º vodu i z sl'ozami v golosi). Teper til'ki... ya zrozumiv, shcho
vi dlya mene i svitlo, i radist', i shchastya! Bez vas - temryava... YA ne zdolayu
bil'she... U mene gorit' vse... Majte zhalist'! Oh, dlya chogo dolya zvela mene
z vami?
   L u ch i c ' k a (narochito drazhlivo). Dlya chogo vi odiphnuli tu  dolyu?  YA
todi bula ditinoyu, jmovirnoyu, shchiroyu, i, svite, yak ya vas lyubila, kohala! Vi
dlya mene bogom buli, yakomu ya molilas', pered yakim padala  nic'...  Skazhit'
vi meni todi odne teple slovo, i ya b za vami na kraj svitu pobigla,  raboyu
b vashoyu stala. A teper ya ne ta: ya vtratila  yasnist'  i  viru,  ya  napilasya
otrujnih sliz... YA,  nareshti,  piznala  nove  zhittya,  povne  i  obov'yazkiv
visokih, i shiroko¿ vtihi...
   K v i t k a. Darujte, prostit', zabud'te! CHi ya rozumiv todi shcho? Nu, buv
oburenij gordoshchami, slipij buv, bozhevil'nij, bezgluzdij; dumkami za  hmari
litav, shukav yakogos' durmanu, ganyavs'  za  primarami...  i  posteregti  ne
zmig, shcho v pol'ovij kvitochci - vsi pahoshchi zhittya, vsya krasa miru, vsya  bozha
pravda!
   L u ch i c ' k a. Ne te... a ne posteregli vi sercya, yake b za  vas  i  v
vogon', i v vodu pishlo... A!  SHCHo  tam  zgaduvati?  Bolyache  til'ki,  shcho  vi
odsahnulis' vid mene tak zgorda!.. A! YAk bolyache!
   K v i t k a.  Abo  prostit',  abo  ubijte  odrazu!  Ne  karajte  til'ki
ganeboyu.
   L u ch i c ' k a. YA ne karayu vas, ya ne serdzhus'... ya navit' vam  vdyachna,
serdechno vdyachna: vam todi legko bulo mene i zgubiti... YA sebe  ne  tyamila,
ditinoyu bula.
   K v i t k a. Mariº Ivanivno! Maruse! Zore moya! Ne  katujte  mene  svo¿m
holodom! Ne topchit' nogami!..
   L u ch i c ' k a (lamaº ruki). Bozhe mij! Idit', idit'! YA molyu  vas...  U
meni shchos' nadlomilos'...
   K v i t k a. Ne zhenit' mene! YA gotovij zaraz porvati svoº zajve  zhittya!
Skazhit' meni: "Umri!" - i umru, bez vagannya umru! CHi virite -  ni  spokoyu,
ni snu... I den' i nich - vse pro  vas...  pro  tebe:  ochi  zaplyushchu  -  ti,
rozplyushchu - ti... Odna dumka, odna gadka... Ribon'ko moya! (Padaº na kolina,
ciluº ¿j ruki, kolina). Radist' moya, shchastya moº!
   L u ch i c ' k a (boronyachis', vstaº). Boga radi!  Ne  to  ya  pidu...  Ce
znevaga!
   K v i t k a (rve sobi volossya). A! Zgiblo vse... Zginulo! Tudi doroga j
meni!
   L u ch i c ' k a (za nim). Antone Pavlovichu, na boga...
   K v i t k a (bere za ruku i shepotom). Tikajmo zvidsil'... YA gotovij  na
vse... yaku hochesh pokutu... Tikajmo z c'ogo charivnogo, ale j chadnogo kutka,
de na vidu  grimovani  uhmilki  ta  pidvedeni  ochi,  de  usyudi  i  pochuttya
fal'shive, i mova oblesliva ta zradliva...
   L u ch i c ' k a. Ni, ya viryu v scenu! YA viryu v ¿¿ visoku vagu: vona mene
laskoyu vidigrila, i ya mushu ¿j posluzhiti!
   K v i t k a. Maruse! Tikajmo zvidsil'! YA tobi  dam  drugij  raj:  zhonoyu
moºyu, druzhinoyu virnoyu zi mnoyu tikaj. YA tebe otochu rozkoshami, ya tebe obiv'yu
kohannyam, ya tebe sp'yanyu laskami...
   L u ch i c ' k a. Ne znadzhujte, ne spokushajte! Ah, yake plohe i bezdol'ne
v nas serce: i obrazi daruº, i vse nudit'sya za minulim... Oj,  shcho  meni  z
cim katom (na serce) chiniti?!
   K v i t k a. Maruse! (Prityagayuchi ¿¿ stan).
   L u ch i c ' k a. Boga radi! (Slabko boronit'sya). Ta  koli  b  meni  hto
pomig vas z pam'yati vikinuti, ya b shchasliva bula!
   K v i t k a (obijma ¿¿), Maruse! Kvitochko!

   V I H I D HII

   Ti zh i Antipov.

   A n t i p o v (za dverima). Mozhno vojti?
   L u ch i c ' k a (virivaºt'sya, zradivshi). Mozhno, mozhno.
   K v i t k a. Maruse! SHCHo zh se! Znushchaºshsya?
   L u ch i c ' k a. Tiho!.. Daj duh perevesti, obmislitis' daj...
   K v i t k a. A, tak kinec'!

   Luchic'ka skriknula, a vin zupinivsya yak vkopanij.

   A n t i p o v  (veselo).  A,  my  uzhe  vstali?  Ruchku,  ruchku  za  eto,
bozhestvennaya, serdcekrushitel'naya diva! (Celuet). Net, ne shutya, chto s  vami
bylo? Vse v traure... ya golovu poteryal. (Ne zametil Kvitki, sadyas'  spinoyu
k nemu).
   L u ch i c '  k  a  (z  zusillyam,  namagayuchis'  pogamuvati  hvilyuvannya).
Prosto... nemozhetsya... prostudilas'... u nas skvoznyaki...
   A n t i p o v. Da, da, i eto  vozmozhno.  YA  uzhe  gromlyu  nashu  dumu  za
teatr... Da! No nichego osobennogo?
   L u ch i c ' k a. A vy uzhe gotovy byli  predpolagat'...  nechto  uzhasnoe?
(Poglyadaº z trivogoyu na Kvitku).
   A n t i p o v. Net, honni solt, qui mal  y  pense!  No  ved'  na  scene
vozmozhna vsyakaya nespravedlivost', osobenno na provincial'noj. YA potomu vas
i proshu: bros'te ztu  scenu,  perehodite  na  stolichnuyu;  tam  vash  talant
razvernetsya i zasverkaet chudnym ognem, a zdes', v provincii,  da  eshche  pri
odnoobrazii rolej, on zaglohnet... Ver'te moej iskrennosti, dorogaya  Mar'ya
Ivanovna, - ya vas gluboko uvazhayu i lyublyu, i mne bylo by zhal'  uvidet'  vash
rannij zakat... A on neizbezhen, - zto sila veshchej.

   Kvitka porivaºt'sya  vijti;  ale  pid  chas  repliki  pishov  nepomitno  v
spal'nyu.

   L u ch i c ' k a. Mozhet b'gt', ne znayu... No zdes' menya lyubyat, a  vsyakaya
lyubov' est' egoizm... da eshche kakoj! (Pobachila, shcho Kvitki  nema).  Gde  eto
Kvitka delsya, vy ne zametili?.. Hotela vas poznakomit'... Stranno... Kakaya
ya, pravo,  rasseyannaya  hozyajka,  i  ne  prostilas'...  Da,  tak  lyubov'  -
egoizm...
   A n t i p o v. Vy pravy, no ot etogo vam ne legche...
   L u ch i c ' k a (vse bil'sh hvilyuyuchis').  Kakoe  legche?  |tot  egoizm  -
neotrazimaya  sila:  on  pytka,  uzhas!..  (Vbik).  Kudi  b   vin   divsya?..
(Antipovu). On lomaet vsego cheloveka, razbivaet v odin moment vse idealy i
delaet ego zabavoyu chuzhoj voli...
   A n t i p o v. Vy ochen' zkzal'tirovanny... U vas, veroyatno, zhar...  Da,
da! Znaºte chto? Otpravlyajtes' pryamo v Moskvu i debyutirujte v  Malom:  ya  i
protekciyu, i pis'ma, i, nakonec, sam s vami poedu...
   L u ch i c ' k a (tisne jomu ruku). Spasibi! SHCHire nashe spasibi  za  vashe
uchastie... (Prisluhaºt'sya). No ya tuda ne gozhus'...  (Vbik).  Ni,  se  shchos'
tak...  (Antipovu).  Vse  to,  chem  vy  zdes'  voshishchaetes'  i   nazivaete
hudozhestvennym vosproizvedeniem zhizni, budet tam chuzhdym, fal'shivym!

   CHuti stuk.

   Aj! BozheE!
   A n t i p o v. CHto s vami?
   L u ch i c ' k a. Vystrel?
   A n t i p o v. CHto vy? To hlopnula dver'.
   L u ch i c ' k a. Pravda?
   A n t i p o v. Ver'te!
   L  u  ch  i  c  '  k  a.  Vidite  li,  kak  u  menya  rasstroeny   nervy!
(Vgamuvavshis'). Da, dlya toj sceny nuzhno budet  vse  moº  rodnoe  zabyt'  i
pererodit'sya... Zdes' ya - original, a tam budu kopiej, i plohoj: tam nuzhna
shkola...
   A n t i p o v. Net, net i net! Vy ne prostoj, zauryadnyj talant, kotoryj
na pomochah vodyat, vy genij. |to ya govoryu vam bez lesti! A dlya geniya  shkola
ne nuzhna...
   L u ch i c ' k a (z hvilyuvannyam i navit' sl'ozami  v  golosi),  Polnote,
kakoj ya genij? Genij ºst' sila, moguchaya, vlastnaya, genij verit v sebya i  v
sebe udovletvorenie zhizni nahodit; dlya nego vse  prochie  terzaniya  strasti
nichtozhny, on vyshe ih vseh! A ya... Andrej Vital'evich, ya, dolzhno byt', i  ne
talant dazhe...
   A n t i p o v. CHto vy? CHto vy? Otkuda takaya mrach-nost'  i  nedoverie  k
sebe?
   L u ch i c ' k a. Ne znayu... A ya tol'ko ne dorozhu svoim prizvaniem...  I
broshu, kazhetsya, scenu...
   A n t i p o v. Vy s uma soshli? |to bylo by prestupleniem,  uzhasayushchim...
U vas inflyuenca, reshitel'no inflyuenca.

   V I H I D HIII

   Ti zh i Palazhka.

   L u ch i c ' k a (nyani, shcho vvijshla). Ne bachili Antona Pavlovicha?
   P a l a zh k a. Ni, ne vihodiv.
   L u ch i c ' k a. A poglyadit'.

   Palazhka vihodit'.

   A n t i p o v. Vy vstrevozheny?
   L u ch i c ' k a. Net, prosto interesno... Sl'shite, kakaya begotnya?
   A n t i p o v. Poezd prishel... Passazhiry...
   L u ch i c ' k a. Vidite li, kuda ya gozhus'? (Vstaº). Nuzhno lech'...
   A n t i p o v.  Otdohnite,  otdohnite...  Vy  rasstroeny,  potryaseny...
Opravlyajtes'; bez vas torichellieva pustota...
   L u ch i c ' k a. Vy preuvelichivaete... A Kvyatkovskaya?
   A n t i p o v. CHto vy? Smeetes'? Ona v sravnenii s vami  nichtozhestvo...
prosto zhalka...
   L u ch i c ' k a. YA iskrenne ee schitayu talantom... Da i vy  zh  sami  chto
pisali o nej... Dazhe vo vcherashnem nomere?
   A n t i p o v. Malo li chto  my  ne  pishem?  Nashim  perom  vodyat  vsyakne
oslozhneniya... Nas mezhdu strok chitajte...
   L u ch i c ' k a (prisluhaºt'sya). Net, shum...
   A n t i p o v. U vas, dorogaya, gallyucinaciya sluha...  (Ciluº  ruku).  YA
prishlyu doktora. (Vihodit').
   L u ch i c ' k a. Uh, nasilu!.. Malo ne zomlila. (Pa-daº v  krislo).  YAk
tyazhko peremagati sebe... YA mov oterpla... (Tre sobi loba). Treba...  naglo
chogos'... (Shoplyuºt'sya). YAk bozhevil'nij viskochiv... a  ya  sidzhu!  Pobigti,
rozpitat', rozshukat'...  (Bere  shlyapu,  platok,  ale  vse  padaº  z  ruk).
Nesila... vpadu... (Hapaºt'sya za krislo i povernulas'). Aj! (Pobachivshi,  v
dveryah Kvitku). Vi?! ZHivi?! YAk ya vimuchilas'! (Nervovo ridaº).
   K v i t k a (bere ¿¿ za ruku). Maruse! Sl'ozi? Tobi zhal' mene?
   L u ch i c ' k a. Ah, yak zhal'!..
   K v i t k a (obnimaº). Moya! Moya! YA zahlinus' vid shchastya!

   Zavisa

   DIYA TRETYA

   Kinec' pans'kogo  parku.  Napravo  garnen'ki  oficini  z  verandoyu,  shcho
zarosla vinogradom. Blizhche do peredkonu sprava zh sadova mebil'. Poseredini
kvitnik. Nalivo dali idut' dvi dorizhki. Prosto vglibini barkan z hvirtkoyu;
z-za ne¿ vidno selo. Nadvechir. Z polovini di¿ nasuvaºt'sya hmara.

   V I H I D I

   Luchic'ka, Palazhka i Gasha.

   L u ch i c ' k a (vibiraº kvitki po klumbah dlya  buketa),  Nema  chogo  j
vibrati. SHCHo to za znak?" Posohli chi  propali?..  YAka  dosada:  Antos'  tak
lyubit' na stoli kvitki... Troyandi zh  buli,  gvozdichki...  i  nema!  YA  tak
zhaluvala ¿h! Hto to?
   G a sh a (pidglyada zdaleku).  Gvozdichki  pozhovkli,  a  rozu  vsyu  staraya
barinya prikazala zirvat' i posushit'.
   L u ch i c ' k a. Hoch bi bulo troshechki meni zostaviti.
   P a l a zh k a (na runduci v'yazhe  panchohu  v  okulyarah).  Taka  j  vona!
Zostavit'?! Na zlist' vse poviriva.
   G a sh a. CHogo zh to tak?
   P a l a zh k a. A na pakist'! Skazano: "Ne tak pani, yak pidpanki!"
   G a sh a. Obizvalisya tezh pani! Til'ki zzadu latki, azh sorom!
   P a l a zh k a. YA  -  sorom?  Ah  ti  pans'ka  pokid'ka!  Tut  til'ki  j
stremit', abi b shcho perenositi...
   G a sh a. To vi krashche na bashtani najmit'sya postremiti! (Pishla).
   P a l a zh k a (vslid ¿j). Os' do chogo dozhila  ya,  shcho  yaka-nebud'  poviya
nehtuº... (vtira sl'ozu) banituº!..
   L u ch i c ' k a (pidbiga i ciluº ¿¿). Golubochko sivesen'ka!  Hiba  zh  ya
tomu vinna? Ta ya zh vas yak mamu ridnu... Ce meni obraza. (Girko). Eh, nyanyu,
nyanyu! U mene i v samo¿ shchemit', ta shche yak shchemit'! Ale ya Antosyu  ne  pokazuyu:
ce jogo sturbuº... Vin mene koha, to reshta puste!
   P a l a zh k a. Puste? Azh glyanuti strashno: i ochi  pozapadali,  i  blida,
mov pamorozzyu pripala...
   L u ch i c ' k a. Vi zh proklinali vse scenu ta tyagli mene syudi.
   P a l a zh k a (mahnula rukoyu). Et!
   L u ch i c ' k a. Nu, godi, godi! CHogo nam lihimi gadkami tru¿ti sebe, -
shche chas pogozhij: sonechko on v hmaru sida ta takim rozhevim  promenem  ogorta
vse, mov mati na proshchannya ditinu,  azh  park  cej  temryavij  usmihaºt'sya...
Til'ki shkoda, shcho na verandi vinograd i krucheni panichi pozhovkli...
   P a l a zh k a. Ne divo, bo vzhe osin': godi ¿m i  krutitisya;  on  yak  shche
morozom prib'º, to til'ki badillya tirchatime.
   L u ch i c ' k  a.  A  mi,  poki  nas  ne  pribilo  morozom,  ne  budemo
hmuritis'!.. Moya doroga, moya lyuba! (Obnimaº).  Pomozhit'  meni  trohi;  os'
poderzhte ci (daº kvitki), a ya shche narvu. (Zrivaº georgini). O,  ocih  -  to
nihto ne prib'º, ci ne boyat'sya  morozu;  ale  zate  j  bezdushni,  duhu  ne
mayut'... A ot zapashni rezeda ta levko¿, dak ti zaraz zdalisya...  Tak-to  i
mi, nyanyu! A os' u zatishku molodesen'ki  stokrotki  j  nagidki,  til'ki  shcho
rozcvili: cih rvati shkoda; nehaj hoch i pizno,  a  polishayut'  sobi.  Dajte,
golubochko, on tam, na runduci, lijka, ya pollyu ¿h...

   Nyanya pishla.

   Mo¿ milesen'ki! Odni vi  til'ki  j  tishite  ochi,  a  to  vse  pozhovklo,
pov'yalo. A yak tut bulo garno vesnoyu - vse yaskrilo,  pishalo,  vsmihalosya...
YAkij ce raj buv! Zdavalos', shcho jomu kincya  j  krayu  nema,  a  ot  i  krasa
odijshla, i lihovisnimi plyamami prostupa vzhe smert'!.. Oh, tak i moº zhittya,
a to j shchastya! (Zadumalas'). CHogo ce jogo dosi  nema?..  SHCHodnya  chastishe  ta
chastishe... Vse na polyuvannya... Oh, nud'ga yaka!
   P a l a zh k a (podayuchi lijku). I ne chuº, i ne bachit'! Na mene narika, a
sama, gorlichka, odno zhurit'sya...
   L u ch i c ' k a. Oj nyanyu! To ya tak... (ZHvavo), Nu, davajte  syudi  vodu;
os' mi pidzhivimo i cih, i on tih. Nam tezh  krapel'ku  laski,  to  j  zhittya
zagra.

   V I H I D II

   Ti zh i Kvitka.

   L u ch i c ' k  a  (pobachivshi,  kinula  lijku  -  i  do  jogo  na  shiyu).
Golubchiku!! (Ciluº).
   K v i t k a (obnimaº). Zozul'ko moya! Nu yak?
   L u ch i c ' k a. Skuchila, tak skuchila!..
   K v i t k a. Hiba zh ya daleko hodzhu, hiba nadovgo? Vse doma ta doma,  azh
zasnyadiv.
   L u ch i c ' k a. To pershe bulo, a teper use na polyuvanni...
   K v i t k a. Bo pershe pori ne bulo, a teper nastala.
   L u ch i c ' k a. Mozhe, mozhe!.. Ta ya taka revniva, shcho  do  zajciv  i  do
kurip'yat tebe revnuyu... (Smiºt'sya, ciluº), YA, mozhe, j obridayu tobi  svo¿mi
laskami? A? Obridayu?
   K v i t k a. Ni!.. A papiros zrobila, shcho ya prosiv? U mene vsi vijshli.
   L u ch i c ' k a. Zrobila, zrobila... Daj papirosnicyu  -  zaraz  nalozhu.
(Pobigla do poko¿v).
   P a l a zh k a. Vi b, pane,  doglyadali  bil'she  svoyu  zhinochku,  hiba  ne
bachite, yaka...
   K v i t k a. Bozhe mij! Slaba vona, chi shcho?
   P a l a zh k a. YAk shcho? Ta chi vona tut gospodinya, chi najmichka?  Nihto  ne
shanuº, nihto i za zhinku vashu ne vvazha... I mati vasha ne priznaº...
   K v i t k a. No-no! Vi meni tihshe! CHim pani nedobra?  Pereserdilas'  za
nerivnyu - i prostila, i prilaskala, yak mati.
   P a l a zh k a. Dobre prilaskala, shcho i v dvir ne puska, nasila shpigiv...
On klyushnicyu... Vse zabiva baki, shcho mov panich ¿j buv ne chuzhij...
   K v i t k a (zmishavs'). Ne mozhe buti!.. Ce vzhe ti, stara...
   P a l a zh k a. A grim mene vbij, koli breshu...
   K v i t k a. Vi z neyu tam posvarilis', polayalis', tak uzhe j verzete  ne
znat' shcho... A ya togo ne lyublyu i ne poviryu, shchob Gasha  nasmililas'  shcho  mo¿j
zhinci... Vam slid bi dlya spokoyu Marusi, koli lyubite ¿¿, vse kriti od  ne¿,
a vi vse na ochi, vse na ochi. ta shche vchetvero. Ce mozhe  i  meni  nabridnuti,
ostochortiti, chuºte, osto-chor-ti-ti!
   P a l a zh k a. Ta chuyu i bachu, shcho ti vzhe pidbiv mo¿j gorlichci krila i  z
shulyakami ¿¿ zaklyuºsh! (Pishla)..

   V I H I D III

   Luchic'ka i Kvitka.

   L u ch i c ' k a (pribiga veselo). Os', os' i papirosi, i  zapalki!  Ach,
yak rivnesen'ko polozhila.
   K v i t k a. Sluhaj, tvoya  nyanya  prosto  vsyaku  miru  perestupa  svo¿mi
priveredami ta pretenziyami. Hoch ti ¿j skazhi, shcho terplyat',  terplyat'  ta  j
perestanut'...
   L u ch i c ' k a. Vibach ¿j, golube: vona stara, zvikla burchati, a tut shche
dratuyut' ¿¿, obrazhayut'...
   K v i t k a. Vona z usima svarit'sya i brehni tochit'...
   L u ch i c ' k a (lagidno). Brehen'  vona  ne  lyubit',  a...  ¿j  bolyache
stane... ¯j mozhna probachiti... Nu, nu!.. ya j sama  skazhu,  til'ki  ne  sup
brivok; ne budemo temriti yasnogo vechora. Nehaj buri i negodi tam  dali,  a
mi vid nih uhilimos' v nashim zahistku... (Lashchit'sya).
   K v i t k a (ciluº). Ti vse yakas' ekzal'tovana, trivozhna... nudishsya...
   L u ch i c ' k a. YA ne za sebe trivozhus', ni!  Meni  til'ki  j  potribne
tvoº kohannya ta vira, shcho ya tobi  shchastya  dayu,  a  reshta...  Kolishnº...  vse
mertve! Tut, kolo tvo¿h nig, lezhit' moya dolya, vse moº shchastya!
   K v i t k a. Spasibi, golubko, til'ki ti brehen' ne sluhaj...
   L u ch i c ' k a. Ni, ni! YA tobi viryu, odnomu tobi!..  YA  pevna,  shcho  ti
maºsh i dokaz...
   K v i t k a (spalahnuv). A!  Ti  za  shlyub...  Ti  meni  ochi  kolesh  ceyu
pevnistyu?
   L u ch i c ' k a. SHCHo ti? Ani v dumci... YA sama ne zahotila...
   K v i t k a. To-to zh! Pri chim zhe ya? Tobi zahotilos' ci¿  komedi¿...  ne
znayu dlya chogo?
   L u ch i c ' k a. Lyubij mij, nevzhe ne znaºsh? Ta tim  zhe,  shcho  meni  tvoya
volya, tvoº shchastya blizhche do sercya, nizh moº; ya  zaklyalas',  shcho  todi  zv'yazhu
tebe, koli vpevnyus', rozumiºsh, upevnyus', shcho ne budu tobi kamenem...
   K v i t k a. Taka zhertva dlya mene tyazhka, a nadto dokori. YA dumayu, shcho ti
v meni pevna, a pro matir... ¿¿  ne  pererobish...  Ta,  nareshti,  pizno  i
pitannya staviti: ya mushu... i mi perevinchaºmos' hoch zavtra.
   L u ch i c ' k a. Ni, ni! Ce b znyalo neslavu... Boga radi, pro ce bil'she
ni slova. YA boyus', shchob i nyanya ne pidsluhala, ne dovidalas', shcho mi oshukali,
ce b ¿¿ vrazilo smertel'no. Shoronim poki nashu ta¿nu, a prijde  chas...  mi
popravimo.
   K v i t k a. YAk znaºsh, tvoya volya... A til'ki meni ne natyakaj: se obraza
mo¿j chesti. (Glyanuvshi, na dzagari). Oj-oj, odnache pizno... (Vstaº).
   L u ch i c ' k a. Kudi zh ti znovu? Cilij den' ne buv...
   K v i t k a. Hochu zbigati z sobakoyu v odne misce... Kurip'yata...
   L u ch i c ' k a (girko). Bachish, yak tobi zi mnoyu skuchno!..  Stij,  stij,
ce ne dorikannya... a til'ki, shcho ti sobi dila ne maºsh,  a  bez  dila  nudno
zhiti na sviti...
   K v i t k a. Et, ne v tim rich: ti  v  meni  zachepila  bolyuchu  strunu...
Pravda, nema bil'sho¿ muki, yak pochuvati v svo¿h persah cile more i sili,  i
zhadobi mirovi posluzhiti i znati, shcho ti¿ sili nema  kudi  kinuti,  nema  do
chogo priladiti; upevnyatis' shchodnya, shcho vsi shlyahi tobi  pereorani  i  shcho  sam
deyaki pereorav...
   L u ch i c ' k a (polohlivo). Nevzhe ne zmig bi sluzhiti? I  od  materi  b
tak ne zalezhav...
   K v i t k a. De? De? Ne dratuj hoch mene! Na kazennu sluzhbu ya ne pidu  -
nezdaten.
   L u ch i c ' k a (trivozhno, z sl'ozami). Ta j ya na dorozi...
   K v i t k a. Ta perestan', z toboyu  i  balakati  druzhn'o  ne  mozhna:  u
vs'omu til'ki sebe bachish, til'ki sebe grizesh i drugogo dratuºsh... SHCHo zh tut
takogo? (Pauza). U mene shche º nadiya... YA podavs' do  zemstva  i  ot-ot  zhdu
odpovidi.
   L u ch i c ' k a. Tak ti budesh po zemstvu sluzhiti? YAk ya rada,  yak  rada!
Sluhaj, ti od mene hovavsya z cim... Rozkazhi zh, yak,  shcho  i  do  chogo?  Meni
hochet'sya znati vsi tvo¿ dumki, vsi tvo¿ bazhannya i mri¿,  shchob  razom  zhiti,
odnim podihom dihati...
   K v i t k a (bere rushnicyu i vstaº).  Pislya,  pislya...  Teper  nikoli...
pobizhu.
   L u ch i c ' k a. Taki jdesh?
   K v i t k a. Taki jdu. (Pishov).
   L u ch i c ' k a (dovgo sto¿t'  neruhomo,  zalomivshi  ruki).  Obridla!..
Jomu nudno zi mnoyu... YA jomu chuzhoyu stayu,  a  mozhe,  j  pomihoyu...  Oh,  yak
shvidko skinchivsya mij raj! Odcvili kvitki, i listya opalo...  (Zdrignuvshis',
provela rukoyu po  cholu).  Nevzhe  kinec'  vs'omu?!  U!  YAkim  morozom  mene
obsipalo! (Tremtit'). Spravdi, chi ne slaba ya, - i togo meni vbachaºt'sya vse
hmurim! Vin zhe chesna, horosha, pravdiva natura... E! Poki golovi ne  styali,
budemo dumat' pro druge... (Projshlas' kolo klumb, zirvala stokrotku i sila
na shodah runduka). Nyanyu! Vi tam, u poko¿?
   P a l a zh k a. Tut, moya ditino!
   L u ch i c ' k a. Prinesit' meni, bud' laska, moyu shkatulku.
   P a l a zh k a. Zaraz.

   Palazhka vinosit' shkatulku.

   V I H I D IV

   Luchic'ka i Palazhka.

   L u ch i c ' k a (odimknula, rozglyada  rechi).  Os'  braslet  z  dorogimi
samocvitami: ce meni, nyanyu,  pershij  podarunok  pidnesli...  Skil'ki  bulo
shchastya, zemli pid soboyu ne chula!.. (Zitha). A ci serezhki  bril'yantovi  meni
pidnesli v stolici. YAk ya boyalas' tam vistupati! Vse ¿dno yak  na  katuvannya
jshla: yak glyanula ya na obshiru tu zalu, a tam azh chorno od  goliv,  -  tak  u
mene ruki i nogi podubli... golos tremtit'. YAk ya  pochala  -  ne  tyamlyu,  a
potim rozijshlas'... I-i, gospodi! YAkij  zhe  gvalt  znyavsya,  a  v  mene  od
zahvatu tak serce zdavilo, malo  ne  vpala...  I  cej  vinok  tam  zhe  vid
molodi... (Zitha). A os' dukach i ci perli od jogo, od mogo sokola...  YAkij
vin todi buv zahvachenij, sp'yanilij, azh bozhevoliv!  (Pritiska  do  sercya  j
ciluº).
   P a l a zh k a (burchit'). Vsi voni, psi, - poki ozhenyat'sya.
   L u ch i c ' k a. To-to!  A!  (Provela  po  volossi  rukoyu  i  stryahnula
golovkoyu,  mov  bazhayuchi  vikinut'  dumki).  A  os'  ishche...  shche...  bagato,
bagato... Malo chi ne z kozhnogo goroda pam'yatka...
   P a l a zh k a. A tam ishche v tij skrini skil'ki vsyako¿ sribno¿ posudini i
vinkiv.
   L u ch i c ' k a. Bachite, moya ridnesen'ka, mi ne zlidni, i u nas º svoº,
nadbane chesno, - tak vi otij prichependi i odkazhit', shcho ya ne z nuzhdi na  ¿h
girkij hlib perejshla.
   P a l a zh k a. Oh, yakbi bulo znattya, shcho tak stanet'sya, krashche b bulo  na
svo¿m hlibi.
   L u ch i c ' k a. A vi zh, babusyu, kazali, shcho grih.
   P a l a zh k a. Otozh til'ki j gore! (Vidijshla).
   L u ch i c ' k a (ulozhivshi rechi, vijnyala zasusheni  listki  iz  tetradi).
Oh, ocya kvitochka! Skil'ki bulo shchastya... a teper zav'yala...  A  cej  listik
zelenij... Pershu rol' z nim uchila!..  Ah,  minulo,  minulo!..  A  vi,  mo¿
ridnesen'ki, pocherkani, popisani... (Rozbira arkushiki, ciluº). Os'  Katrya!
YAk ya todi nad ¿¿ doleyu plakala, yak za neyu bolila dusheyu... I ne spodivalas'
todi, shcho j sama stanu Katreyu, sama budu perezhivati  ¿¿  nesterpni  muki...
Oh! (Zamislyuºt'sya i tiho nespogadano sp¿va, nemov z roli).

   Tyazhko-vazhko, a hto kogo lyubit',
   A shche tyazhche, hto z kim rozstaºt'sya...

   V I H I D V

   Luchic'ka i Olena Mikola¿vna.

   O l e n a M i k o l a ¿ v n  a  (zupinyaºt'sya,  sluhayuchi  spiv,  i  tiho
pidhodit'). U tebya, nevestushka, prekrasnij golos... Tol'ko  vse  grustish',
vse toskuesh', slovno neschastliva!
   L u ch i c ' k a (zametushivshis' i zakrivayuchi  listki).  Ah,  mamen'ka...
Zto vy? YA i ne zametala... Sadites'! (Pidkochuº ¿j krislo).
   O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Stoj, milaya! CHto zto, starye  ili  novye
pis'ma perechityvaesh'? Lyubopytno.
   L u ch i c ' k a (zmishavshis'). Net, mamen'ka; zto ya tak sebe, ot  nechego
delat'... tetradki starye peresmatrivala...
   O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Kakie takie tetradki?
   L u ch i c ' k a. Pustyaki... roli prezhnie... (Podaº).
   O l e n a M i k o l a ¿ v n a (poglyanuvshi). A! He-he-he!  Vot  ono  chto
udostoilos' lobzanij! (Prezirlivo viddaº). A nu, ne pravdu li ya  govorila:
tyanet prezhnee-to, tyanet! Uzh ne mashi golovkoj, ne poveryu: tyanet, tyanet!
   L u ch i c ' k a. Net, eto  hot'  i  blizko  serdcu,  a  zabrosheno  mnoyu
naveki!
   O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Ne poveryu, ne poveryu!  (Motaº  golovoyu).
Ty sama sebya, bednaya, obmanyvaesh': toskuesh' nedarom...
   L u ch i c ' k a. Da s chego zhe mne, mamen'ka, toskovat'? Vsego  vdovol',
muzh menya lyubit, vy zhaleete...
   O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Vidno, malo ztogo, vidno,  est'  za  chem
toskovat'...
   L u ch i c ' k a. CHto vy, mamen'ka?
   Olena M i k o l a ¿ v n a. Ne trevozh'sya,  milaya,  ya  lyubya  govoryu...  YA
ponimayu, kakuyu ty zhertvu prinesla: i slavu, i kar'eru  brosila  dlya  moego
syna, a tol'ko  vprok  li?  (Gladit'  ¿¿  po  golivci).  Taesh'  ty  zdes',
goremychnaya, i za svoim-to prezhnim razveselym zhit'em, i za vsem.
   L u ch i c ' k a (gliboko  zithnuvshi,  boyazlivo  zdrignulasya).  Mne  vse
nichego, lish' by Antos'...
   O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Antuan.
   L u ch i c ' k a. Lish' by Antuan... Lyublyu ya ego, mamen'ka, bol'she  vsego
na svete, vot hot' sejchas v mogilu lech'...
   O l e n a M i k o l a ¿ v n a (pomorshchivshis'). Veryu... A vse  zhe  i  muzh
toskuet, odichal sovsem...
   L u ch i c ' k a. CHem zhe on odichal? Neuzheli ya zver' dikij?
   O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Odichal, biryukom stal, nigde ne byvaet...
Da i trudno: ot nas vse otshatnulis'... Hozyajstvo tozhe ego ne zanimaet, vse
norovit kak by iz domu sbezhat'...
   L u ch i c ' k a (lamayuchi ruki). Mamen'ka! Mne... strashno!
   O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Moj-to, mozhet, i polyubil tebya za talant,
chto vot-de vse pered  nej  nichkom  padayut,  a  ya  podhvachu!  I  takaya  eto
zapal'chivost' ego vzyala, chto i na mat' plyunul... Nu, a kak prishlos'-to bez
sceny s  molodoj  zhenoj  vremya  korotat',  tak  i  vyshlo,  chto  s  zajcami
veselee...
   L u ch i c ' k a. Bozhe moj! Da koli eto tak - umeret' legche. (Plache).
   O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Perestan', moya sirotka! (Ciluº). Nu, kak
zhe mne tebya ne lyubit'? Nesmotrya na to, chto  ty  slomala  emu  i  zhizn',  i
kar'eru, a serdce ponevole k tebe.
   L u ch i c ' k a (skriknula). Tak ya Antosyu slamala zhizn'?
   O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Uspokojsya, moya neschastnaya! Ne  ty...  No
vseh lyudej ne peredelaesh'... S nami ved' znalis' vse lyudi imenitye, nu,  a
teper' i oskorbilis' na Antuana, chto unizil sebya  pered  nimi;  u  vsyakogo
ved' sem'ya est' - u kogo zhena, u kogo sestra, u kogo  doch'...  nu,  a  tut
takoe! Eshche i po zemskim prokatyat...
   L u ch i c ' k a. Tak zto cherez menya on vse terpit? Gospodi! Kakaya  zh  ya
neschastnaya! YAka ya beztalanna! (Vibigaº ridayuchi).
   O l e n a M i k o l a ¿ v n a (vslid). Donyala... Ty eshche u menya podozhdi,
aktriska poganaya!

   V I H I D VI

   Olena Mikola¿vna,Palazhka, potim Kvitka.

   O l e n a M i k o l a ¿ v n a  (do  Palazhki,  shcho  prohodit').  Snesi-ka
svoej baryne vody.
   P a l a zh k a. SHCHo take? (Bizhit'). Matinko! Ditino moya!
   O l e n a M i k o l a ¿ v n a (pobachivshi sina). Antuan! Kuda zto?
   K v i t k a. V porub'... A vy k nam?
   O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Byla uzhe. Polyubilas' mne  tvoya  zhenushka.
Vot kak snachala byla protiv nee, a teper' polyubila, - slavnaya ona...
   K v i t k a (ciluyuchi ¿j ruku). Blagodaryu, maman! Ona  -  angel,  eto  -
bezzavetnaya lyubov' i predannost'...
   O l e n a M i k o l a ¿  v  n  a.  Bezzavetnaya?  Vot  zto  mne  nemnogo
somnitel'no... Ona vse u tebya  pechal'naya:  ona  o  chem-to  goryuet,  -  ee,
vidimo, glozhet toska...
   K v i t k a. O chem  zhe  ej  toskovat'?  Ona  tak  schastliva,  tak  menya
lyubit...
   O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Ah, que tu est simple*!  (*Oj,  yakij  ti
prostodushnij! (Franc.)) Vsemu verish'! Vot dityatko! V glaza-to ona smeetsya,
prikidyvaetsya, a za glaza plachet.
   K v i t k a. Da o chem zhe, maman?
   O l e n a M i k o l a ¿ v n a. A mozhet, i o kom...
   K v i t k a. Maman!!
   O l e n a M i k o l a ¿ v  n  a.  Pochem  ya  znayu!  CHto  po  teatru,  po
cyganskoj zhizni toskuet, tak i neudivitel'no: uzh kto raz poproboval  etogo
yadu, tot beznadezhen; s omutom szhilsya, nu, omut j tyanet...
   K v i t k a. Ona i zabyla pro vse eto; ona sejchas mne govorila...
   O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Ha-ha-ha!! Da ty prosto smeshon! CHto ona,
dura takaya, chto li? Stanet ona muzhen'ku vyskazyvat', chto ej s nim  skuchno,
chto ee tyanet  v  bogemu?  Da  ved'  ona  aktrisa,  da  eshche,  ty  govorit',
poryadochnaya...
   K v i t k a. Obvorozhitel'naya!
   O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Nu tak chto zh? Ne sumeet ona pered  toboj
sygrat' roli? CHuzhimi rolyami  zastavlyala,  nebos',  plakat',  tak  svoeyu-to
sobstvennoyu uzh i kak provedet! Razve  mne  by  hotelos',  chtoby  ona  tebya
obmanyvala? Ona i slavnaya, i umnica, da vot beda, - dumayu... dazhe uverena,
chto ne iz lyubvi ona tebya okolpachila, a iz rascheta, da-s!
   K v i t k a. Maman, chto vy? |to nevozmozhno: vy vzglyanite  ej  v  glaza,
ved' sama pravda svetitsya v nih!
   O l e n a M i k o l a ¿ v  n  a.  Net,  rardon,  ty  prosto  imbeccile*
(*Nedoumkuvatij (franc,).) Da kakoj zhe byla by ona aktrisoj,  esli  by  ne
umela glazami vladet'? YA skazhu bol'she, ona iznyvaet po staroj zaznobe.
   K v i t k a. CHto-o! |tomu ne poveryu!
   O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Da mne nyanya sama govorila, chto u nee  do
tebya byl kakoj-to akterishka, s kotorym ty chut' ne podralsya...
   K v i t k a. |to drug ee.
   O l e n a M i k o l a ¿ v n a. A!  Am  de  la  maison!...  (*Drug  domu
(franc,).) U nih, kazhetsya, vse eti... nazyvayutsya druz'yami?..
   K v i t k a (spahnuvshi). Maman! Zto beschelovechno... v nevinnuyu  brosat'
gryaz'yu! U vas, krome kakih-to podozrenij, nichego net...
   O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Stoj, ne goryachis': ty vsyu zhizn' postupal
na osnovanij minutnyh razdrazhenij. Mne  ved'  samoj  hochetsya  uverit'sya  v
chistote ee dushevnyh stremlenij, potomu chto, povtoryayu, ona mne  polyubilas';
no ya ne osleplena, kak ty, a ottogo i sposobna dlya nablyudenij... YA  boyus',
chtoby ona ne sbezhala naprosto...
   K v i t k a. CHto-o?!
   O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Ved' ona perepisyvaetsya s kem-to.
   K v i t k a (vrazhenij). Ona ne perepisyvaetsya ni s kem!
   O l e n a M  i  k  o  l  a  ¿  v  n  a.  Ha-ha!  Ty  uveren?  |to  dazhe
trogatel'no...
   K v i t k a (kidaºt'sya do fligelya). YA sejchas u nee sproshu...
   O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Stoj! Ty tol'ko naportish'! YA tebe pokazhu
otryvok... ostal'noe vysledim... Tol'ko nemnogo nuzhno hitrosti i  un  tour
petit de prudence*. (*Zovsim troshki rozsudlivosti (franc.))
   K v i t k a (rozgublenij).  U  menya  golova  kruzhitsya..,  CHtoby  etakaya
gnusnost'? Net! Zto bylo by chudovishchno. YA by ej i sebe pustil pulyu  v  lob!
Ved' ya lyublyu ee, pojmite!
   O l e n a M i k o l a ¿ v n a (zdvignuvshi plechima). Sumasshedshij!

   V I H I D VII

   Ti zh i lakej.

   L a k e j (vhodyachi z ale¿). Gospodin Orlov izvolili priehat'!
   O l e n a M i k o l a ¿ v n a. A! Vot uznaºm, kak tvoya uchast' reshilas'!
Jdi zhe, bud' blagorazumen.

   Uhodyat.

   V I H I D VIII

   Lemishka, Gasha, Palazhk a, a potim Luchic'ka.

   G a sh a. Syudi, syudi, von u tom hligeli.
   L e m i sh k a. Aga, aga! YA j hodit' tut boyus'... tak pishno...
   G a sh a. A hto tam? Do vas priºhav chi prijshol htos'! (Sama  vihodit'  i
za dverima hovaºt'sya).
   P a l a zh k a (vihodit' na runduk). Hto, hto? (Za-krivaº ochi rukoyu).  I
nedobachayu... Stij! Bat'ko Marinchin?
   L e m i sh k a. Vin samij.
   P a l a zh k a (shodit'). Ot nespodivano! Golube mij! (Obnima). YAk zhe  ya
rada... yak ridnomu!.. Mov pomolodshav?
   L e m i sh k a. A pomolodshav: dochku vidayu zamizh.
   P a l a zh k a (v kimnati). Marusyu! Marusyu! Idi syudi, kin'  lihom  ¿j  v
vichi: to vse vona breshe... A os' glyan', hto pri¿hav!
   L u ch i c ' k a (na runduci). Hto? Hto b  mig?  (Shodit',  utira  ochi).
Roman Mihajlovich?! Tatko? (Kidaºt'sya, obnima).
   L e m i sh k a (vse lovit' i ciluº ¿j ruki). Blagodijko!  YAngole  bozhij!
Sonechko nashe! YAk zhe mi tam za vami nudimos', yak tuzhimo!..
   L u ch i c ' k a. Ne zabuli shche?
   L e m i sh k a  (plache).  Ne  zabuli,  povik  ne  zabudemo...  I  vorogi
shamenulis'...  A  manen'ki  azh  plachut'.  Bidnij  hazya¿n  nash   Bezrodnij
progoriv, pomichnikom u Kotenka sluzhit', a toj nibi "sos'ºte",  til'ki  sam
usim krutit'.
   L u ch i c ' k a. Bezrodnij pomichnikom? Sebto scenariusom?  Gospodi,  za
vishcho zh jomu taka pokuta? Cya novina krigoyu obsipa  serce...  Takij  bagatij
buv, panovitij... i vse svoº dobro na himeru spustiv.
   L e m i sh k a. Tak, tak!.. Os' lista vam  peresila  Marko  Karpovich,  -
bere moyu dochku...
   L u ch i c ' k a. Marinku? Moyu  lyubu,  moyu  gorlichku?  Ce  zh  meni  taka
radist'... a ya j ne spitala! Davajte, davajte lista!.. (Bere, rozriva). YAk
zhe vona? SHCHo? Ot spasibi Marku!
   L e m i sh k a. Zdorova... za vami vse plache... Vam do nizhok klanyaºt'sya,
blagosloveniya prosit'...

   Luchic'ka zhadno chita, a Lemishka kiva golovoyu nyani.

   Oj zmarnila nasha matusen'ka!
   P a l a zh k a. Hoch u trunu lozhi! Ta yak zhe j ne zmarniti,  koli  v  take
peklo popala? YAk pri¿hali syudi, tak spochatku Marusyu ne pustila j  na  ochi;
sin hotiv buv tikati...  tak  vona  nibi  pomirilas'  z  nevistkoyu,  stala
klikat' do sebe... Nu, moya zirochka j proyasnila - i ya rada... Ta nenadovgo:
stala ya pomichati, shcho j Marusya pochala nishkom plakat', i vin,  Antos'  otoj,
bil'she ta bil'she hmuritis'...
   L u ch i c ' k a (ciluº lista j hova za lif). Druzhe mij! ªdinij mij!  Ot
uzhe hto ne zradit', tak ne zradit', a dushu za druga polozhit'!..  Tak  rada
moya Marinka?
   L e m i sh k a. Tam uzhe taka shchasliva, tak kohayut'sya... Koli b til'ki  ¿j
shche vi - to j rayu ne treba... Ta i publika  krichit'  prit'mom  za  vami,  i
Kotenko...
   L u ch i c ' k a. Ne znayu, ne  znayu...  Eh,  ya  uzhe  mertva!  Nema  meni
svitu... (Pereminya ton). Ta to  ya  zhartuyu...  a  meni  taka  radist',  tak
veselo, tak veselo, yak davno ne bulo! Mov teplim vitrom na mene poviyalo  z
ridnogo krayu. A yak zhe vi syudi popali?
   L e m i sh k a. Meni v susidnim gorodi distalas' po spadku hatka, dak  ya
odprosivsya prodati ¿¿ ta spraviti posag Marinci.
   L u ch i c ' k a. A, ot i chudesno; i od mene tezh peredaste...
   L e m i sh k  a.  YA  shche  na  povoroti  za¿du,  a  teper  hapayus':  boyus'
spiznitis' na potyag... hmara  nasuva...  Nu,  hrani  vas  gospod'!  (Ciluº
ruki). A nazad...
   L u ch i c ' k a. Konechne zavernit'! YA taka rada, mij staren'kij...
   P a l a zh k a.  Nu,  proshchavajte  ta  jdit'  mershchij...  a  to  onde  vzhe
zbigayut'sya! YA provedu vas. (Vede v hvirtku, garyache zhestikuliruyuchi).
   L u ch i c ' k a. Ah, yak bolyache! Ot  teper-to  pochulos',  shcho  zgaryacha  ya
porvala! Zradila dilo velike radi svogo vlasnogo sercya, i meni  moya  zrada
zradoyu zh i b'º!

   V I H I D IX

   Luchic'ka i Kvitka.

   Grim. Z c'ogo chasu bliskavka bliska. K kincyu di¿ burya i doshch.

   L u ch i c ' k a. Aj (Zakrila ochi).
   K v i t k a (pidhodit'). Maruse!
   L u ch i c ' k a. Aj! Ti? Ah, yak mene grim nalyakav!
   K v i t k a. CHistim dusham gromu ne strashno... Ob'yasni meni, boga  radi,
shchiro. (Golos drizhit'). Od kogo cej list? Tut napisano: "Prosti, ya rozlyubiv
tebe, a  pokohav  drugu...  ti  sobi  znajdesh..."  I  tak  dali...  grubo,
cinichno...
   L u ch i c ' k a. SHCHo-o? YA ne rozumiyu nichogo... A daj!
   K v i t k a (pokazuº urivok). CHitaj - ya ne pribaviv.
   L u ch i c ' k a (pridivlyaºt'sya i smiºt'sya). Ce zh ne do mene list!
   K v i t k a. U tebe znajshli... Tut nema smihu... Tut zhah!
   L u ch i c ' k a. Ni, golube mij, - odin til'ki smih. Znaºsh, shcho se take?
Ce moya rol' iz "Glitaya": se toj list, shcho Glitaj pidrobiv i prinis Oleni.
   K v i t k a. Rol'? Nevzhe?
   L u ch i c ' k a. Rol', rol'... hiba ne pam'yataºsh? Ta ya tobi j pokazhu...
   K v i t k a. Mozhe... Odnako vse-taki... stranno... YA horoshe ne pomnyu...
Kakoe uzhasnoe nedorazumenie... YA ne mogu pridti v sebya...
   L u ch i c ' k a. Ti meni ne jmesh viri? Nevzhe ti zmig pro mene tak chorno
pomisliti? Antosyu, shcho zh se?
   K v i t k a. Prosti! U menya rasshatany nervi... kakaya-to  tupaya  bol'...
Da, vse odno k odnomu... krugom razocharovaniya, neudachi, nepriyatnosti.
   L u ch i c ' k a. Ti mene lyakaºsh... SHCHo zh sko¿los'?
   K v i t k a. V zemstvo nema chogo j dumati: ostatnya stezhka zakopana!
   L u ch i c ' k a. CHogo zh to? Z yako¿ prichini?
   K v i t k a. Odna prichina, odna!
   L u ch i c ' k a. Vse ya?
   K v i t k a. SHCHo zh ti  z  nimi  vdiºsh!  I  klanyat'sya  perestali...  Nema
prosvitku: ruki skladaj ta j lezhi nikchemnoyu kolodoyu, poki zgniºsh.
   L u ch i c ' k a. YA? YA tobi svit zastupila?
   K v i t k a. Ne ti, a pans'ki priveredi... A! (Jorza volossya).

   V I H I D H

   Ti zh i Gasha.

   G a sh a (vibiga). Barinya na minutku zovut' vas... syuda...
   K v i t k a. Sejchas! (Ide za neyu).

   Pri sviti bliskavki vidko v gushchavini barinyu i Kvitku.

   L u ch i c ' k a. A koli ya pomiha, koli ya vsim tut kamenem na shi¿ -  tak
yasno shcho: zajvu lichinu tra nabik!
   K v i t k a (hutko, skazheno). A! Nakonec-to  komedii  razoblachu!  (Bere
Luchic'ku za ruku).  S  kem  eto  vy  izvolite  lyubovnye  perepiski  vesti?
(Luchic'ka drizhit'. Pauza). Ot kogo - ne roli, a lyubovnye pis'ma poluchaete?
   L u ch i c ' k a (zmertvilim golosom). Antos'! Ne oskorblyaj menya!
   K v i t k a (napryazhennee). S kem obnimat'sya izvolili?
   L u ch i c ' k a. Ne oskorblyaj! CHto zto? Gvalt?!
   K v i t k a (nesamovito). S kem ob-ni-ma-las'?
   L u ch i c ' k a. Z Lemishkoyu... otcom Marinki,.. Sprosi nyanyu...
   K v i t k a. Odna shajka! Gde by on vzyalsya zdes'?!
   L u ch i c ' k a. Proezdom... Klyanus' bogom... Opomnis'!
   K v i t k a. Gde pis'mo? Otdajte mne ego!
   L u ch i c ' k a. Vot ono. (Distaº).
   K v i t k a (virvav). Ot kakogo-nibud' poganogo akterishki - i u  serdca
hranite... A! znayu, ot kakogo merzavca zto pis'mo!
   L u ch i c ' k a (poshatnulas' i uhopilas' za spinku stula; kosi vid ruhu
vpali). Ne ot merzavca, Anton Pavlovich, a ot chestnejshego  i  predannejshego
mne cheloveka...
   K v i t k a (skazheno). Ot predannejshego? Tak u vas tam,  mezhdu  ztoj...
ztoj... predannejshie lyudi?
   L u ch i c ' k a (nibi odgonyachi  obrazu  rukoyu,  a  drugoyu  za  golovu).
Ostanovites'!.. Ne oskorblyajte!.. Poshchadite!
   K v i t k  a  (lovit'  slova  u  listi).  A-a!  Vot  ono:  "bogorivna",
"nespogadana", "vernit' mirovi dar bozhij"! Tak vot v chem delo? Tak zto vse
byla  zhalkaya  komediya...  vodevil'  s  pereodeaaniem?..   Vy   razygryvali
ugnetennuyu nevinnost', ya poluchil rol' prostaka, durachka-buffa, a nastoyashchij
geroj byl za kulisami...
   L u ch i c ' k a (zadihayuchis'). Ostanovites'!..
   K v i t k a. Tuda vas tyanet, tuda manit  cyganskaya  zhizn',  a  zdes'  -
toska, razojtis' negde... Obmanulis' v raschetah...  CHto  zh?  Vy  zdes'  ne
plennica... nasilovat' voli ne budem! (Vihodit', krichit' vbik). Konya mne!
   L u ch i c ' k a. Aj!!  Beschelovechno!  Bezbozhno!  Za  chto  zhe?  Za  chto?
(Rida).

   V I H I D XI

   Luchic'ka i Palazhka.

   P a l a zh k a (pidbiga). SHCHo znov? SHCHo?
   L u ch i c ' k a (kidaºt'sya do ne¿ z ridannyam). Vignav!.. Dochekalas'!  I
za shcho? Obridla... svit zastupila... v tim i vina! (Lama ruki). A! Dajte  zh
meni chogo... shchob ya... naviki zabulas'... Til'ki dali od c'ogo miscya, dali!
   P a l a zh k a. Zaspokojsya, ridnesen'ka! Bud' voni proklyati, irodi!
   L u ch i c ' k a (zbentezheno). Tikati, tikati zvidsil'! Nyanyu!  Berit'...
til'ki moyu shkatulku... a ¿hn'ogo - ni rubcya... Pidvodu najmit'...
   P a l a zh k a. Ta haj ¿m vse  zavalit'sya!  YA  zaraz...  Til'ki  nadvori
gorobina nich.
   L u ch i c ' k a. Pishki pidu! Tucha, nyanyu, ne  taka  zhorstoka,  yak  lyude:
burya porve vse, ta hoch sercya ne zajme. Grim odrazu ub'º,  ta  katuvati  ne
bude... A tut katuyut' i ne dokatovuyut'... Hodim!

   Nyanya ¿¿ pidderzhuº.

   (Vona slive pada). Bozhe! (Spovza z ruk  nyani  na  kolina).  Skinchi  mo¿
muki!.. Nad silu kara, nad silu!

   Grim, doshch, burya.

   Zavisa

   DIYA CHETVERTA

   Kartina 1

   Velika na pershim plani kimnata, zovsim prosta. Dveri odni poseredini, a
drugi, malen'ki, zliva. SHkapi z  knigami,  notami  i  dorogimi  kostyumami.
Zliva - pisars'kij stil; na n'omu afishi, tetradi; obik jogo krislo i stul.
Sprava navproti - stolik i dzerkalo z  prichandalami  dlya  grimirovki;  pri
n'omu stul, lampi i svichi.


V I H I D
I

   Kotenko, parikmaher i potim Bezrodnij.

   K o t e n k o. SHCHo se? Novij parik? Novi vtrati?
   P a r i k m a h e r. U nas zhe ne bulo na Bogdana.
   K o t e n k o. A na sotnika, na Karasya?
   P a r i k m a h e r. Stepan Ivanovich kazali, shcho ne pidhodyat'.
   K o t e n k o. SHCHo ti meni z svo¿m Stepanom Ivanovichem? SHCHob, yak  i  vin,
procvindritis'! Minulo panuvannya : ya tut hazya¿n, a vin u mene sluga...
   P a r i k m a h e r. Ta ya, yak prikazhete...
   B e z r o d n i j (vhodit'). CHi ne podivishsya, YUrij Savich,  na  kin?  CHi
tak obstaviv?
   K o t e n k o. Prijdu! A ti oglyadi meni dobre horistok ta j drugih, shchob
ne vibigali z pidkruchenimi cholkami abo v tuflyah... Ot tam maj  oko,  a  za
moºyu frizuroyu uzhe ya budu sam doglyadat'.
   B e z r o d n i j. SHCHo take? Do chogo se - ne rozumiyu...
   K o t e n k o. Tak, nazdogad buryakiv, shchob dali kapusti. Bud' laska, shchob
meni zmini v kartinah  hutko;  zabizhi  shche  v  suflers'ku,  -  pershu  scenu
vikidayu, ta ne progav i kapel'mejsteru pro  ce  skazati...  Ta  povertajsya
motornishe: tra zabuvati kolishnº, a koli robiti, dak robiti...
   B e z r o d n i j. Hiba ya chim shibiv? Hiba nehtuyu obov'yazkami?
   K o t e n k o. Ta ni, ni! YA tak... Tut  nema  chasu  na  besidu:  hutshe,
hutshe!

   Bezrodnij, znizavshi plechima, vihodit'.

   Nu, godi! Do pani Luchic'ko¿!

   Parikmaher vihodit'.

   V I H I D II

   Kotenko i Kvyatkovs'ka.

   K v ya t k o v s ' k a (vlita shaleno).  CHogo  se  vi  i  s'ogodnishnyu,  i
zavtrishnyu moyu rol', moyu vlasnu rol', peredali Luchic'kij? YAke  mali  pravo?
Nehtuvati, toptati mene hochete, ga?
   K o t e n k o. Uzhe znov? YAka ti chudna  ta  nerozsudliva!  SHCHo  zh  ya  mayu
chiniti, koli publika krichit': "Podavaj Luchic'ku!" Meni ¿¿  vlasnoyu  shkuroyu
ne uchiti: vona nam groshiki daº, vona nas goduº,  znachit',  povinni  mi  ¿¿
sluhatis'...
   K v ya t k o v s ' k a (veredlivo).  Vi  pershe  ne  te  krichali:  vi  ne
vvazhali na ne¿, ne vvazhali na zbori, a meni davali roli, ne  spinyali  mogo
rozvitku.
   K o t e n k o. Durna zh ti: hiba todi  meni  shcho  bolilo?  CHuzhimi  bokami
mozhna borotis', a svo¿mi doshkulya...
   K v ya t k o v s ' k a. Poki chuzhi boki buli, tak i dihati bulo vil'no, a
yak pribrav do ruk, tak til'ki pro odnogo sebe j dbaºsh, zazhera nenatlij!
   K o t e n k o. Ta ne krichi, - ot nakazaniº!  Ti  b  to  uzhe  groshej  ne
lyubish? CHim bil'she v kasi, tim krashche j tobi.
   K v ya t k o v s ' k a. Ne hochu ya groshej; ya tobi nimi v vichi zhburnu.
   K o t e n k o. A ya pidberu j zahovayu.
   K v ya t k o v s ' k a. U, ogidlivij hapuga! Za shcho ya zagubila  svij  vik
molodij? (Plache). Nashcho viddala skarb svij divochij?
   K o t e n k o. Nederzhanij trohi...
   K v ya t k o v s ' k a. SHCHo-o? SHCHo? Ta ya tobi ochi videru!
   K o t e n k.o (odstupa). No-no! Stij-bo! To ya pro sebe...
   K v ya t k o v s ' k a. Pro sebe? Nu-nu, pozhdi! Ti  shchos'  pochinaºsh  znov
podlyuvati? Poki ote koshenya ne pribilosya, poti j zhittya bulo!
   K o t e n k o. Vprogolod'...
   K v ya t k o v s ' k a. Ne tobi til'ki, kabanyuci! A horistki? Ne poravsya
hiba z nih talani robit'? Ga?
   K o t e n k o. Nu,  vzhe  zavela!  Pishla  zgaduvat'...  Ot  napast'!  Ot
vlopavsya!
   K v ya t k o v s ' k a. Ne bijs', tak od mene ne odchepishsya!  Mozhe,  ya  j
sama tobi plyunu mezhi ochi, a doti ne podaruyu svogo! Znayu, znayu, pevno,  uzhe
zakortilo pani¿, yaku za patli vignali z dvoru? Zamanulosya suhotn'o¿ povi¿?
Zakohavsya u dohlu Luchic'ku?
   K o t e n k o. Ta shamenis'!.. (Odstupa).
   K v ya t k o v s ' k a (naporom). Movchi! Bachu, bachu! Od  togo  ti  ¿j  i
poturaºsh! Pershe, yak gnav ¿¿, - to j nezugarna, i netalanovita, i prindya, a
teper uzhe j talan rozshukav bogorivnij?
   K o t e n k o. Ot zligavsya!.. Ta shcho ti sobi...
   K v ya t k o v s ' k a. Movchi! Nachituºsh?  Nachituºsh,  yak  meni,  poki  ne
stala polyubovniceyu tvoºyu?
   K o t e n k o. Ta odsahnis'! (Tika).
   K v ya t k o v s ' k a. Movchi! Nachituºsh? U, yak pijmayu, - nachitayu i ya!
   K o t e n k o. Ta... shcho ti... (Tika dali).
   K v ya t k o v s ' k a. Movchi! Nachitayu!
   K o t e n k o (u dveryah). Tphu! Satano! Tikati, chisto tikati!

   V I H I D III

   Kvyatkovs'ka i YUrkovich.

   YU r k o v i ch (vbiga z galasom). Kvitochko pishna! (Ciluº ruki). Uf,  yaka
prelist'! YAk rozcvili, yak  rozvernulis'!  Krasunya,  boginya!  A  ochi,  ochi!
Najkrashchi zirki z neba ukrali... I vas bog ne kara?
   K v ya t k o v s ' k a (vazhko dishe, hoche  zata¿t'  gniv).  Kara,  imenno
kara, i kara zhorstoka.
   YU r k o v i ch. YA pomolyusya za vas... mozhe, umiloserdyu nebo...
   K v ya t k o v s ' k a. SHCHe bil'sh  rozgnivaºte:  otakij  grishnik  i  bude
molitis'? Grishnika viz'mi za advokata, to j  sama  vskochish  u  grih,  a  ya
ditinka manesen'ka...
   YU r k o v i ch.  Manesen'ka  ta  garnesen'ka!  SHCHe  ruchku,  shche  j  drugu!
(Ciluº). Antik! YA strashenno vam rad, strashenno... I vsya publika... YA teper
uzhe recenzentom stav...
   K v ya t k o v s ' k a. O?! Cyacya! (Opanuvavshi sebe).
   YU r k o v i ch. I Luchic'ka z vami?
   K v ya t k o v s ' k a. Ta z nami zh... A vam uzhe t'ohnulo serce?
   YU r k o v i ch. Bajduzhe! Vona aktrisa - pravda; ale  ya  spodivayus'  vami
teper tishitis'... Gomin dijshov i do nas.
   K v ya t k o v s ' k a. Ne znayu, chi j  pobachite  navit'  mene:  ya  teper
bil'she gulyayu... Ot i s'ogodni vil'na.
   YU r k o v i ch. YAkim robom? Perli ne hovayut', a pokazuyut'...
   K v ya t k o v s ' k a. U nas teper moda na Luchic'ku, i moda najbil'she u
rezhisera.
   YU r k o v i ch. SHCHo-o? Ne rozumiyu... Hiba ºst' chogo takogo?
   K v ya t k o v s ' k a. Libon'... Bachite, ya pomarnila, stala nezgrabnoyu,
hudesen'koyu, manesen'koyu... On yaki ruki stali tonyuni!
   YU r k o v i ch (ciluº vishche liktya). Uf, ruchenyata u  vas  -  azh  peche,  yak
torkneshsya, yak samij krashchij ºdvab! A sami... Ta haj jogo mamu morduº,  otut
zaraz umru - i vas zaareshtuyut' za dushogubstvo.
   K v ya t k o v s ' k a. Bidnen'kij Abramochka! A  zastupatisya  za  manyunyu
budete?
   YU r k o v i ch. Dajte nozha... Ni, krashche - serce, a ya j sam viz'mu nozha i
pidu vsih rizati!
   K v ya t k o v s ' k a (koketuº). A vse-taki Luchic'ka...
   YU r k o v i ch. Ale! YAkim pobitom vona znov  u  vas  opinilas'?  Vona  zh
todi, po sezoni, zaraz povinchalas' i po¿hala, kinula trupu; mi i v  gazeti
opovistili, i troshki sliz zronili... YA navit' za ti sl'ozi  vzyav  dvadcyat'
tri karbovanci...
   K v ya t k o v s ' k a. Nu, tak oto... pobralis' i zginuli z oka, a mi j
zabuli: graºmo sobi... YA shiroko stupila... dramatichni roli vzyala i  zhodno¿
ne vpustila... Publika mene prijma - strah, presa ozivalas' z  zahvatom...
A shcho to vi zaspivaºte?
   YU r k o v i ch (naspivuº). Kohayu, kohayu i budu kohati...
   K v ya t k o v s ' k  a  (zagraº).  Pobachimo!..  Tak  oto  mi  j  graºmo
spokijno; koli - gep! - na golovu vignana pani!  Tut  znajshlis'  priyateli,
pidnyali na ruki i ponesli, yak duren' torbu. Nu j pishla znov u modu...
   YU r k o v i ch. Cikavi novini! Tak vignav...  Od  chogo?  A  ya  s'ogodni,
zaraz, bachiv samogo Kvitku...
   K v ya t k o v s ' k a (shopilas'). Nevzhe? Vi ne zhartuºte?
   YU r k o v i ch. Bachiv, bachiv! Spochatku navit'  ne  piznav  jogo:  hudij,
blidij stav, niz'ko postrizhenij... ochi  yakis'  gostri,  nehoroshi...  Kazhe,
garyachku vinis...
   K v ya t k o v s ' k a. Bidnij, neshchasnij!.. Vin pisav meni...  Vin  mene
vvazha za najshchirshogo druga...  Mi  z  nim  v  ostanni  chasi  listuvalisya...
Sluhajte, privedit' meni jogo syudi zaraz, hoch na hvilinu...  cherez  bokovi
dveri...
   YU r k o v i ch. Privedu, privedu. Til'ki troshki...
   K v ya t k o v s ' k a (tupa nogoyu). Zaraz, kazhu; v tu zh mit'!  Vi  mene
ne hochete sluhatis'?
   YU r k o v i ch. Bizhu! Lechu! Slova moº¿ divi - zakon! (Vihodit' v  bokovi
dveri  i  znovu  vertaºt'sya).  Ufi  YAka  cyacyana!  Uf,  yaka  zhizha!   (Zdalya
pocilunok). Skazyus'!

   Kvyatkovs'ka tupaº nogoyu; vin znika.

   K v ya t k o v s ' k a (zakriva dveri). A! Pri¿hav! Ne viterpiv?  CHi  ¿¿
til'ki pobachiti, chi mene? V listah i do mene promovlyav laskavo i  teplo...
Pobachimo! Eh, yakbi!..  Lasij  shmatochok!  (Sida  pered  dzerkalom).  Treba,
odnache, prichepuritis'... Blida, zdaºt'sya? Prote nichogo: vid  nud'gi...  SHCHe
pidpudritis'! (Pudrit'sya). Ot pid ochima legesen'ko  pidsiniti!  (SHuka).  V
c'ogo idola i farbiv nema, til'ki ruda  ta  surik.  (Pidvodit'  karandashem
ochi).
   G o l o s i (v seredni dveri). Mozhna?
   K v ya t k o v s ' k a (opravivshis'). Hto tam?
   G o l o s i. Rabi vashi.
   K v ya t k o v s ' k a. YAki? Virni chi nevirni?
   G o l o s i. Virni, nezradlivi!
   K v ya t k o v s ' k a. Tak uvijdit'!
   V I H I D IV

   Kvyatkovs'ka i molod'.

   "Somnitel'na" molod' - yunaki pershij, drugij, tretij  ta  inshi  vhodyat'.
Deyaki ubrani bidno, a inshi v pensne i v monoklyah.

   M o l o d '. Vitaºmo nashe nove sonechko!
   SH i k a r n i j yu n a k. Privet tebe, priyut zhelannyj!
   K v ya t k o v s  '  k  a.  Zdrastujte,  zdrastujte!  Ah,  yaki  molodci!
Povirostali; vusiki poznachilisya; ochi zajnyalisya... Z vami teper  strashno  j
shutkovati...
   P e r sh i j yu n a k. To na vas strashno j glyanuti - tak pogarnishali!
   D r u g i j yu n a k. YAkoyu kvitkoyu pishnoyu stali!
   SH i k a r n i j yu n a k. Zamanchivoj grezoyu!
   V s i. Vitaºmo!
   K v ya t k o v s ' k a. Spasibi, druzi! Vi  mene  zasoromili.  Hvala  od
takih shchirih yunac'kih dush...  zburyuº  krov...  Spasibi!  Til'ki  navryad  chi
prijdet'sya pokoristuvatis' pidderzhkoyu tako¿ slavno¿, shchiro¿ molodi: mene chi
j vipustyat'? Luchic'ka vse gra...
   V s i. A mi budemo golosno praviti pani Kvyatkovs'ku!
   P e r sh i j yu n a k (tiho Kvyatkovs'kij). Abi kontramarki!
   K v ya t k o v s ' k a (jomu tiho). Budut'! (Vsim). Vas  ne  posluhayut':
Luchic'ka nad rezhiserom panuº, - vona tut sila... A nas, bidnih, zaterli...
   V s i. Mi za vas zastupimos'...
   K v ya t k o v s ' k a. Pobachimo... I za slovo  spasibi!  A  Luchic'ka...
bog z neyu! (Zitha). I mene za¿da ta j drugih...
   D r u g i j yu n a k. Mi i Luchic'ku osadimo.
   SH i k a r n i j yu n a k. My i segodnya ej podcherknem!
   V si. SHCHe j yak!
   K v ya t k o v s ' k a. Pobachimo, yaki vi virni rabi! (Uchuvshi legkij stuk
v bokovi dveri, zdrignula i vstala). A teper gajda! Ani pari z vust!
   V s i. SHCHaslivo! Golovami nalozhimo! (Vijshli).

   V I H I D V

   Kvyatkovs'ka i Kvitka, zgodom Marinka.

   K v i t k a (vhodit' i klade na stil binokl' i rukavichku).  Zdrastujte!
Vona tut?
   K v ya t k o v s ' k  a.  Tut,  tut...  YAk  ya  rada  vas  bachiti!  Dajte
nadivitis' na vas: tak zanudilas', tak zanudilas'!

   Kvitka movchki tisne ¿j ruku.

   Ta hiba druzi tak vitayut'sya? Gaj-gaj! Os' yak! (Obnima i ciluº).
   K v i t k a. Oj, vi ne vkusite?
   K v ya t k o v s ' k a. SHCHo vi?
   K v i t  k  a.  Teper  strashno...  strashno...  strashno!  Teper  gorlici
perevertayut'sya v gadyuk, teper pravda - mavpa, namazana  mavpa  z  chervonoyu
pokrasoyu... Ha-ha-ha! Bridota! Gidota! Mi  ¿¿  zaraz  pobachimo!  Ha-ha-ha!
Veselo! (Tre ruki). Til'ki treba, znaºte... (Pereminyaº ton). Tut stelya  ne
vpade? Ni?
   K v ya t k o v s ' k a (zbentezheno). Ni, z yako¿ b rechi? On yaki muri!
   K v i t k a. I muram ne virte!.. Slavna u vas  cya  suknya...  A  shcho,  yak
porvet'sya i spade? Ot  budemo  smiyatis',  a  vi  plakati...  Pravda,  i  ya
smishnij, pravda?
   K v ya t k o v s ' k a. O ni, vi slavnesen'kij, a ne smishnij, - cyacyanij!
   K v i t k a. Na afishi nema odmini? YA strashenno zlyakavsya...
   K v ya t k o v s ' k a. CHogo? SHCHo stalosya?
   K v i t k a. Mogli spiznitis'... Oh, boroni bozhe! Ne spiznilis'?
   K v ya t k o v s ' k a. Ni, ni... YAk til'ki vi,  druzhe  mij,  zminilis'!
Golubchiku, yak ya vam rada, yak rada! Slabi buli?
   K v i t k a. Kazhut'... golova bolila... ya j postrigsya... I znaºte,  dlya
chogo? (Na vuho). SHCHob ne brehali, shcho u mene rizhki. Brehnya, brehnya!  U  mene
tut chisto, a  tam  (na  serce)  porozhn'o!  (Oglyadaºt'sya).  Vam  mozhna  hoch
trishechki viriti?
   K v ya t k o v s ' k a. Mozhna, mozhna! YA vas tak... Z  vashimi  listami  i
spala, ¿h do sercya prigortala, kolisala, yak ditinu, -  zamist'  vas,  mogo
goluba...
   K v i t k  a.  Ne  goluba,  ni!  YAstruba,  kondora,  grifa!  YA  golubiv
nenavidzhu: durna pticya, naviki durna! Golubka po chuzhih kublah lita, a  vin
til'ki krutit'sya ta gude... Tphu, protivnij!
   K v ya t k o v s ' k a. Ne vsi golubki pohozhi na vashu:  ºst'  taki,  mij
sokole, shcho za milogo sami  sebe  vbivayut'...  Til'ki  na  takih  ne  vvazha
sokil... Oh, ya b moº serce pokrayala dlya pana!
   K v i t k a. Dlya mene? Dlya mene til'ki samogo? Ne viryu!
   K v ya t k o v s ' k a. Prisyagayus', mij ridnesen'kij!
   K v i t k a. Ne viryu, ne viryu! Znov oshukannya, znov zrada! A  pershi  de?
¿h bagato, bagato?
   K v ya t k o v s ' k a. Nikogo ne bulo; ya shche... manesen'ka...
   K v i t k a. Odna til'ki virna bula... na cilim sviti... ta j ta...  Mi
¿¿ pobachimo?
   K v ya t k o v s ' k a. Pobachimo... Ta cur ¿¿ j zgaduvati:  take  zolote
serce zanehayala! YA b iz pam'yati ¿¿ vikinula, koli vtekla i prominyala na ne
znat' kogo...
   K v i t k a (hapa ¿¿ za ruku). Prominyala? Taki  prominyala,  to  pravda?
Uh, yak veselo, yak veselo! Sluhajte, yak serce b'ºt'sya. A znaºte chogo?
   K v ya t k o v s ' k a. Ne znayu, mij druzhe!
   K v i t k a. Pomsti zhde; radiº pomsti! O, nema nichogo solodshogo v sviti
za pomstu... Tako¿ vtihi nihto j vorogu ne pridumaº...
   K v ya t k o v s ' k a. A ya b zalishila... pogrebala b i pomstoyu!.. CHi vi
¿¿, mozhe, shche kohaºte?
   K v i t k a (spalahnuv). Nenavidzhu, nenavidzhu! Ot bi yak  ¿¿  poshmatuvav
na kavalki! (Rve rukavichku). Til'ki v mene od  togo  golova  shche  bolit'  i
serce... Serce - vono tezh durne: vse bolit' i niº po tij.  A,  koli  b  ¿¿
pobachiti! (Diko). Z nim pobachiti! (B'º kulakom ob stil).
   K v ya t k o v s ' k a (zlyakano). SHCHo vi? Zaspokojtes'! Pochuyut'!..  Hodim
krashche u lozhu zi mnoyu; hodim, budemo divitis'...
   K v i t k a. Hodim, hodim! A, moya ºdina! Druzhe mij,  yakij  ya  neshchasnij!
(Sto¿t' neruhomo, bolisno).
   K v ya t k o v s ' k a. Hodim, hodim, serce! Vi j shlyapu zabuli... (Podaº
jomu). Hodim, tam hoch trohi rozvazhites'! (Uvodit').

   V I H I D VI

   Marinka i ZHalivnic'kij.

   M a r i n  k  a  (vede  za  ruku  ZHalivnic'kogo).  Serden'ko,  ya  zaraz
pidsluhala, shcho klakeri zmovlyalis' shikat' Marusi.
   ZH a l i v n i c ' k i j. Nevzhe? Taka  pidlist'?  I  ce  Kvyatkovs'ka!  I
znajshlis' taki gaspidi, shchob ¿j pidsluzhitis'!
   M a r i n k a. SHCHo tut robit'? Boroni bozhe, yak Marusya pochuº: ce  zh  ub'º
¿¿, - vona j bez togo slaba!
   ZH a l i v n i c ' k i j. Ub'º, ub'º!.. Skazat' zaraz Bezrodnomu: u jogo
º bagato prihil'nikiv z chesno¿  molodi,  voni  spinyat'...  Poslat'  deyakih
nashih... YA bizhu!.. (Pobig).
   M a r i n k a. U mene dushi nema... Odvedi, mati bozha!

   V I H I D VII

   Marinka i Luchic'ka.

   L u ch i c ' k a (vhodit'). Tut Kotenka nema?
   M a r i n k a. Ni, til'ki ya! Sidajte tut, odpochin'te: vi s'ogodni nadto
blidi...
   L u ch i c '  k  a  (sidaº  tyazhko  kolo  stolu).  Nemozhet'sya  shchos',  moya
kvitochko; sili shchodnya niknut' ta niknut'... CHuyu, shcho berega vzhe pustilas'...
   M a r i n k a. Ridnesen'ka! Golubon'ka! Polichit'sya, odpochin'te! Vi zh ne
shanuºte zdorov'ya svogo: tak  grati,  yak  vi,  rvuchi  serce,  tochachi  krov,
nadrivayuchi zhili, i bez vidpochinku... Dlya chogo zh to? Tak zhe  vas  nenadovgo
stane!
   L u ch i c ' k a. Prosyat', molyat'.  Tak  luchshe  zh  ostanni  sili  oddati
drugim na korist', nizh ne znat' nashcho ¿h beregti. Meni zh samij, chim  shvidshe
¿h vitrachu, tim bil'she utihi.
   M a r i n k a. A dlya nas bidnih, shcho gotovi zhittya svoº za vas  polozhiti,
nevzhe i dlya nas ne zahochete poberegti svo¿ sili?
   L u ch i c ' k a. Vi - mo¿ druzi. A hiba  drug  zahoche  nav'yazat'  drugu
zhittya, koli vono daº jomu odni muki? A ya, Marinko,  nesu  taki  katuvannya,
taki... ah! I nema ¿m prosvitku, nema zabuttya od nih na hvilinu... I  taka
nud'ga, taka tuga, nadto s'ogodni, shcho  valit'  mene  z  nig  i  hita,  mov
bilinu...
   M a r i n k a. CHim zhe vi tuzhite, moya ziron'ko? Po chim? CHi po kim?
   L u ch i c ' k a (prigortaºt'sya).  Oh,  ditino  moya,  kohana  moya,  tobi
til'ki pravdu skazhu: po n'omu, vse po n'omu! Lyublyu ya jogo, kohayu...  I  te
kohannya otrutoyu vvijshlo v moyu krov, i palit' serce,  i  tochit'  silu...  I
nema sposobu zbutis' tiº¿ otruti! I znaºsh, ya  j  ne  hotila  b  navit'  ¿¿
zbutis': taka muka i bolich - ºdina meni na sviti  vtiha  j  rozvaga...  Ne
znayu, chi ya vzhe takoyu raboyu vrodilas', chi ya, yak sobaka ta, zvikla do bijki,
a j za batogom meni skuchno... I chim bil'she otut nabolit', tim bil'she daruyu
i gotova sama u jogo oproshchennya prositi! Ah, yaka ya sama sobi niz'ka i yaka ya
neshchasna!
   M a r i n k a. Gospodi! Ta yak zhe zhaliti, kohati togo, hto  vignav,  hto
taku publiku zrobiv?
   L u ch i c ' k a.  Bachish,  shcho  mozhna:  sili  nema  rozlyubiti!  Vin  mene
strashenno obraziv, prirevnuvav, ale hto revnuº, toj kohaº... YA  nichogo  ne
vidayu, shcho z nim stalosya, de vin? Muchus', katuyus' i chuyu, shcho j v mo¿m  serci
roste ta sama rviya, za yaku ya jogo osudila... Ce vkinec' mene  sushit'...  YA
navit' hotila s'ogodni odprositis': u mene peredchuttya yakes'... Cilij  den'
otut bolit'... (Pokazuº na grudi).
   M a r i n k a. Tak ne nadrivajte sebe, - haj Kvyatkovs'ka gra. YA poklichu
YUriya Savicha chi Stepana Ivanovicha...
   L u ch i c ' k a. Ni, ni ne mozhna: pershij spektakl'. (Naliva stakan vodi
i bachit' na stoli binokl'. Bere, rozglyada).  CHij  ce?  Stij!  Ce  znajomij
binokl'!
   M a r i n k a. Mozhe, Kvyatkovs'ko¿: vona tut bula...
   L u ch i c ' k a. Vona? A shche hto buv?
   M a r i n k a. Ne bachila; ¿¿ bachila, ta j godi!
   L u ch i c ' k a. Ce ne ¿¿  binokl',  ce  muzhes'kij...  Stij,  stij!  Ce
binokl' mogo Antosya... jogo, jogo! Os' i yamochka... YA  raz  upustila...  A!
(Hapaºt'sya za golovu).  YAkim  robom?!  Se  shchos'  strashne!..  Oh,  yak  mene
kol'nulo! (Hapaºt'sya za grudi).
   M a r i n k a. Zaspokojtes', ridnesen'ka! Bozhe mij! SHCHo z vami?  Vipijte
vodi! (Podaº), Boga radi! Ne trivozhtes'... YAk zblidli!
   L u ch i c ' k a. Vin tut, tut! Oj!.. (Lamaº ruki). Marinko, ryatuj mene!
Vin ¿¿ koha! (Isterichno rida).
   M a r i n k a. Marusyu! Gospodi! SHCHo zh meni robiti? Hto tam?
   L u ch i c ' k a. Ne treba!.. Ne klich!.. Nashcho ¿m?  Vse  ¿dno...  Hoch  bi
razom... Vin tut!

   V I H I D VIII

   Ti zh i Bezrodnij.

   B e z r o d n i j (vbiga). SHCHo z Mariºyu Ivanivnoyu? Isterika?  (Marinci).
Skazali? Dovidalas'?
   M a r i n k a. Ni, tut druge: vona zovsim slaba...
   B e z r o d n i j. Tak doktora zaraz... YA Kotenku skazhu... Vam grat' ne
mozhna. (V dveryah). Gospodi, zglyan'sya!
   M a r i n k a. Nema, nema jogo! To zdalosya, pribachilos'...
   L u ch i c ' k a. Ah, yaka muka! (Vitira ochi). Koli b kinec'...

   V I H I D IX

   Ti zh i Bezrodnij, doktor, Kotenko.

   D o k t o r (z puzirkom). SHCHo take? SHCHo z vami, moya panijko? Nervi,  znov
rozhodilisya nervi? (Do Marinki). Potrivozhiv hto? Zbentezhiv?
   M a r i n k a. Potrivozhilis'. (Metushit'sya, roztira, golovu mochit' i  t.
d.).
   D o k t o r. Aj, neshchastya! (Daº krapli). Vipijte! YA zh prosiv, ya zh blagav
nichogo ne prijmati do sercya:  spokij  i  son,  son  i  spokij  vam  til'ki
potribni... A tut malo ti¿ sceni, yaka vam v teperishnim stani - kat,  a  vi
shche dodaºte j svogo! Eh, panove, ne berezhete vi ¿¿!
   K o t e n k o (do Bezrodnogo). SHCHo take? SHCHo sko¿los'? Marusyu,  nevzhe  ne
budete grati? Poginuv zhe ya, poginuv! Pershij  spektakl'...  vse  shkerebert'
pide... Marusyu, ryatujte!
   L u ch i c ' k a. YA sama rozumiyu... Ne vil'na til'ki v sobi, Savichu... YA
ne zhalila nikoli dlya vas sil, vi znaºte...
   K o t e n k o. Znayu, znayu, vi dobra... u vas take serce... Pozhalijte...
pershij spektakl'... Vse vid jogo... Povnij zbir... i odminit'!
   B e z r o d n i j. Mozhe, Kvyatkovs'ka?
   K o t e n k o (serdito). SHCHo Kvyatkovs'ka? SHCHe  mishaºt'sya,  torochit'!  SHCHob
skandal buv! Publika prijshla sluhat' Luchic'ku... Oh, gospodi!  SHCHo  zh  meni
chiniti? Rozor, rozor! Nichim bude neshchasnim horistam platiti... A diti  mo¿,
neshchasni diti! (Utira ochi).
   L u ch i c ' k a. Zaspokojtes'! Mozhe shche... ya zberu... ostanni sili...
   D o k t o r. Po-moºmu, ni! Smertel'na rizika... (Daº shche krapli).
   M a r i n k a. Boga radi!
   B e z r o d n i j (lama ruki). Dob'yut', dob'yut'!
   K o t e n k o. Mozhe b, hoch  tak:  u  dvoh  diyah  z  Bogdana,  a  tam  -
Kvyatkovs'ka... SHCHob hoch pobachila publika...  YA  b  vodevil'  pershij  dav...
Odpochili b... Ga? Marusyu? Doktore! Ryatujte mene, ryatujte!
   L u ch i c ' k a. Ta meni trohi vzhe luchche... (Usmihnulas').
   D o k t o r. Slabe shche serce! (Derzhit' za pul's).
   K o t e n k o. Sluhajte, - dayu tretinu zboru na hor.
   L u ch i c ' k a. A! Vi znaºte, chim mene zakupiti! Voni spravdi strah yak
nuzhdayut'sya... Nadto pri pere¿zdi... Ce ¿m  velika  pidpomoga!  (Vstaº).  YA
grayu. Meni legshe... Til'ki ne davajte vodevilya, a zrazu: zrazu lipshe.
   K o t e n k o (ciluº ¿j ruki). Blagodijko moya! Zaraz  lechu!  Bezrodnij,
dzvinki! (Krichit' u dveri). Na scenu vsi! Pochinaºmo!

   Dzvinok.

   L u ch i c ' k a (vstaº, hitaºt'sya, spiraºt'sya na doktora i na  Marinku;
doktor pozhima plechima).  Tut  (na  serce)  cile  peklo,  a  ya  smiyatis'  i
zhartuvati jdu!.. (Ledve rusha).

   Zavisa hutko spada

   Kartina 2

   Seredina bagatogo nametu. V  ubranstvi  sila  dorogo¿  zbro¿.  Pryamo  -
vhidna pripola.

   Kotenko (v roli Bogdana). Dzhura - na konu; Kvitka  i  Kvyatkovs'ka  -  v
literi,  [lozhi]  bel'etazha,  YUrkovich  -  v  4-mu  ryadi  krisel.  Golosi  v
amfiteatri i galere¿.

   K o t e n k o (sidit')

   Shililis' vsi, meni pid nogi vpali...
   Stoyu teper na verhovini ya,
   Zakon dlya vsih - moº vladichne slovo,
   I ot vono verta do mene znov
   Moyu zoryu, ukradenu druzhinu...
   Vina meni j banduru, dzhuro!

   D zhura

   YAsnovel'mozhnij get'mane i pane!
   Vmit',


   K o t e n k o (vipiv vino, prigraº na banduri j spiva).

   Oj shirya orel, orel sizokrilij
   Ta popid nebesami;
   Oj lita kozak, kozak zaporozhs'kij
   Stepami, yarami.
   Gej, roztochilis' vsyudi kozachen'ki,
   Polyagaº otava:
   Gej, propadajte, lihi vorizhen'ki, -
   Nasha sila i slava!

   K v i t k a (ne duzhe, ale vgolos). Ce ne ZHalivnic'kij?
   K v ya t k o v s ' k a. Ni, ni! Tihshe, a to chuti.

   Na konu z'yavlyaºt'sya ZHalivnic'kij v roli Timka.

   ZH a l i v n i c ' k i j

   Znov zradnicya vertaºt'sya syudi?

   K v i t k a. Ce ZHalivnic'kij!
   K v ya t k o v s ' k a. Cs-s!!
   K v i t k a (duzhche). A! Vin padlyuka!
   K o t e n k o (na konu)

   Tak, pravlyu ya ukradene, moº!

   ZH a l i v n i c ' k i j

   Vona sama vtekla, po svo¿j voli...

   K v i t k a. Aga! Sama, sama vtekla!
   K v ya t k o v s ' k a (zupinya j odtyaga v glibin' lozhi). Movchit'.
   G o l o s i z a m f i t e a t r u. Tam p'yani!

   G a l ' o r k a. Tiho, tiho!
   YU r k o v i ch. Skandalisti!

   Na konu zbentezheni.

   K o t e n k o (duzhche, shchob zam'yati)

   Ne mozhe but'!

   ZH a l i v n i c ' k i j

   YA znayu, bat'ku, ce:
   Umovilas' z CHaplins'kim...

   K o t e n k o

   A! Gadyuka!!
   Meni c'ogo ti pershe ne kazav!..

   ZH a l i v n i c ' k i j

   Ne htiv vrazit'... Vona mene umisne...
   Ni v chim ne slid dijmati viri ¿j...
   Durmanit' vse...

   K o t e n k o

   Ale pochim ti znaºsh?

   ZH a l i v n i c ' k i j

   Upevnivsya cim sercem... Oh, ne vir
   Ni pestoshcham, ani sl'ozam - odurit':
   Prigornet'sya, a nizh v ruci hova
   I sonnogo zradlivo nim udarit'...
   Dusha u ne¿ chorna...

   K v i t k a (virvavshis' vpered).
   YAk ta nich!

   Kvyatkovs'ka bere jogo za ruku i uvodit' vglibinu.

   K o t e n k o (skazheno)

   Ti shchos' ta¿sh?

   ZH a l i v n i c ' k i j (pobachivshi, shcho lozha porozhnya, pevnishe).

   Ne vir, ne vir ¿j, bat'ku!
   Za pazuhu gadyuki ne beri...
   O, ya b takih spik na vogni i popil
   Rozviyav bi na vitri po stepu,
   SHCHob ne bulo j zarazi...

   K o t e n k o (hapa jogo za ruku)
   A-a! Tvaryuko!
   Nevzhe, nevzhe?
   ZH a l i v n i c ' k i j
   Odviv mene gospod'...

   K o t e n k o

   Ub'yu, yak psa!

   ZH a l i v n i c ' k i j

   YA ne boyusya smerti -
   Griha ne mav...

   K o t e n k o

   Ale na bat'ka jshov!

   ZH a l i v n i c ' k i j

   Ne vidav ya...

   K o t e n k o

   I gadina ne znala?

   ZH a l i v n i c ' k i j

   Vona, libon', shchob ochi odvesti.

   K o t e n k o

   O, katorzhni!

   ZH a l i v n i c ' k i j

   YA ne vinoven, bat'ku!

   K o t e n k o

   Klyanis' meni!

   ZH a l i v n i c ' k i j

   Usim, shcho º svyate,
   I materi mogiloyu siroyu!

   K o t e n k o

   Gotujs' v pohid!

   ZH a l i v n i c ' k i j

   Volya tvoya.


   K o t e n k o

   Idi!

   ZHalivnic'kij vihodit'.

   Timko poklyavs'... Jogo yazik shche zrodu
   Ne znav brehni... Ale vona, vona!
   Z otcem zhila, iz sinom zalicyalas',
   A vorogu zaprodalas' cilkom...
   Nu, dopadus' do vas oboh i ya!
   Oh, provodi u peklo buchni spravlyu!
   Na vugillyah pektimu den' u den',
   Motatimu na motovilah zhili,
   Sobakami...

   D zh u r a

   ZHde pani j poslanci!

   K o t e n k o

   Vpusti ¿¿, a poslanciv potomu...

   Dzhura vihodit'.

   CHerez hvilinu... cherez mit' odnu...
   Pobachu znov... zirvatu v mene kvitku...
   O, yak otut, v cih grudyah, zapeklo!
   Ale zdavis' i zderzhsya v gnivi, serce,
   Pometis' garazd, ne pohopis' sudom!

   Na konu z'yavlyaºt'sya Luchic'ka v roli ªleni;  na  nij  francuz'ka  suknya,
nakrita flerom. V lozhi Kvitka i Kvyatkovs'ka.

   L u ch i c ' k a (vhodit' hitayuchis', skida fler i govorit' utomno).

   Mij tatochku, spodivanij, kohanij!

   G o l o s i z gal'orki, amfiteatru, krisel.
   Bravo, bravo, Luchic'ka!
   G a l ' o r k a. SH-sh!! Tiho!
   A m f i t e a t r. Tiho! SH-sh!! SH-shI!
   K r i s l a. Bravo! Bravo!
   K v i t k a (vibiga na galas v lozhu). Vona, vona! YAk shudla!
   K v ya t k o v s ' k a (blaga perelyakano). Druzhe, aj, ne  gomonit'...  ya
vijdu!
   K v i t k a (ne pri sobi). Ni, ne budu!
   K o t e n k o

   Podali, get'! Vid pani lyahom thne
   I shchoki shche palayut' od cilunkiv.

   L u ch i c ' k a

   YA ne vinovna...

   K o t e n k o

   Siloyu b to vzyav?

   L u ch i c ' k a

   O, gvaltom... YA... borolas' do zaginu...
   K v i t k a. Nepravda!
   K v ya t k o v s ' k a. Cs-s! (Uderzhuº jogo).
   K o t e n k o

   I obnyala lyaha
   Zradlivoyu, prodazhnoyu rukoyu?

   L u ch i c ' k a

   O bozhe! Ni! YAka stradnicya ya!

   (Bil'she zapalyuyuchis').

   Mene vzyali yak branku do svitlici,
   Storozheyu obstavili mene,
   SHCHob ne mogla na sebe znyati ruki...
   O, skil'ki sliz ya nishkom prolila
   I skil'ki muk perezhila, mij orle!

   K o t e n k o

   Podumaºsh, yak nastrazhdalas', - strah!

   Na lasoshchah...

   K v i t k a (golosno).  Ha-ha-ha-ha!  To  mavpa  z  chervonoyu  pokrasoyu!
Ha-ha!
   2-e k r i s l o. Tihshe!
   YU r k o v i ch. Skandal!
   G a l ' o r k a j a m f i t e a t r. Otyshchite p'yanyh! SHa!

   V  lozhu  vhodyat'  kapel'diner  i  policejs'kij  chinovnik.   Kvyatkovs'ka
odvodit' i shchos' shepche jomu.

   L u ch i c ' k a  (oglyadaºt'sya).  Smiºt'sya  htos'...  znajomij  golos...
Bozhe!

   S u f l e r (vgolos).

   Azh desyat' dniv, azh desyat'...

   L u ch i c ' k a (strashenno zbentezhena, ale bazha shche poboroti sebe)
   Dniv... nevzhe?!
   Azh desyat' dniv i riski v rot ne brala...

   K o t e n k o

   Ne vidko shchos' po pani¿ posta!

   L u ch i c ' k a

   Mene, slabu, bez pam'yati zvinchali...

   K o t e n k o

   Nu j rozgovilis', znachit', zaraz...

   L u ch i c ' k a

   Oh!..
   Hoch poshanuj mene, vel'mozhnij pane!
   Nihto meni tam ne podav ruki...
   YA den' i nich Bogdana viglyadala,
   SHCHob vizvoliv neshchasnu iz tyurmi...

   K v i t k a (virivaºt'sya, krichit'). Brehnya, brehnya!
   K v ya t k o v s ' k a. Na boga!
   A m f i t e a t r i k r i s l a. Tiho, tiho!

   L u ch i c ' k a. De? de? Vin tut! (Oziraºt'sya trivozhno).
   K o t e n k o (v kulisi). Spinit' skandal.
   G a l ' o r k a. SHa, sha!
   S u f l e r (golosno).

   YA dumkami tebe shukala!..

   L u ch i c ' k a. Bozhe! To vin...  shukala...  nim  zhila...  (V  lozhu,  z
sl'ozami).

   YA dumkami tebe shukala vsyudi,
   YA serden'kom z toboyu lish zhila!

   K o t e n k o

   Mozhe, z Timkom?

   K v i t k a (skazheno, ne zvertayuchi na Kvyatkovs'ku uvagi). Ni, ni!  A  z
ZHalivnic'kim!.. Ne vir zmi¿!
   L u ch i c ' k a. Aj, shcho se?
   K v ya t k o v s ' k a (pokazavshis' Luchic'kij). Ha-ha-ha! (Vibiga).
   L u ch i c ' k  a  (nepritomno).  Vona,  vona  tam!  Z  nim!  Nadi  mnoyu
smiyut'sya, gluzuyut'... Aj, ryatujte!!

   Razom

   K o t e n k o (v kulisu). Zavisu! (Potim tika).
   G o l o s i (za kulisi). Robochi! De voni?!
   G a l ' o r k a. Luchic'ka! SH-sh, sh-sh!!

   A m f i t e a t r. Luchic'ka, bravo, bravo!!
   K r i s l a. Tishe! Prodolzhajte!
   K v i t k a. Vona mene durila, durila!!

   V lozhi pokazuºt'sya policejs'kij, nachina tiho umovlyat' Kvitku.

   L u ch i c ' k a (nervovo, isterichno, a potim nesamovito). Z neyu!  Ukupi
z neyu?! Malo naznushchalis', tak ishche tut  privselyudno  znyati  na  posmih,  na
publiku postavit'? Ce pans'kij vchinok!.. YA dovirila vam  svoyu  dushu,  svoyu
chest'... A vi vse potoptali nogami i vignali mene z hati,  yak  negid',  yak
pokid'ku... Ce pans'kij vchinok! SHCHe z polyubovniceyu mene banituvat' prijshli!
Aj, pane, ta chi º zh shcho nizhche, shcho pidlishe na  sviti?!  (Rve  navizheno  sobi
volossya, hapaºt'sya rukoyu za gorlo, za serce).

   V lozhu znovu prihodyat' dva sluzhiteli  i  razom  z  policejs'kim  berut'
Kvitku.

   K v i t k a (boryuchis',  krichit').  Syudi!  Berit'  ¿¿!  Vona  vtekla  do
polyubovnika! Zradila, gadina! Vona visushila mij mozok!

   Jogo vivodyat'.

   ZHalivnic'kij vibiga na scenu i  pidderzhuº  Luchic'ku;  vona  b'ºt'sya  na
rukah.

   K r i s l a. Zanaves, zanaves!
   G o l o s i. SH-sh, sh-sh, von Luchic'ku!
   A m f i t e a t r. Bravo, bravo!.. Von lozhu!
   ZH a l i v n i c ' k i j (z konu). Doktora!
   G o l o s i. SH-sh, sh-sh! Von Luchic'ku! Prodolzhat'! Kvyatkovs'ku!
   L u ch i c  '  k  a  (virvavshis'  z  ruk  ZHalivnic'kogo,  na  perednij).
ZHenit'!.. Sl'ozi lila... Krov tochila...  dlya  vasho¿  vtihi!..  A  teper...
plyujte na mene - dlya vtihi! Bijte - dlya smihu!.. Topchit' na regit!... Hiba
v aktrisi º serce, º chest'?? Nema,  nema!!  Vona  bezdushna  zabavka,  vona
zaprodanka vasha! (Pada na ruki ZHalivnic'kogo).

   Zavisa

   DIYA P'YATA

   Uboga, ale chista kimnata. Pryamo - dveri; napravo -dva vikna,  nalivo  -
krovat', zastavlena vid dverej shirmami. Na viknah spushcheni firanki.  Zzadu,
pri obrazah, lampadka. Napravo, za viknami, shche malen'ki dveri.

   V I H I D I

   Palazhka, Marinka, Luchic'ka (spit').

   P a l a zh k a (divit'sya na Luchic'ku,  shcho  spit').  Oh-oh-oh!  Nema  vzhe
nasho¿ Marusi, til'ki tin' odna: tane vona, yak visk!
   M a r i n k a. Tane, babusyu, tane. YAk strivozhili ¿¿ todi na  spektakli,
yak upala i zalilasya kriv'yu, - ledve syudi donesli.
   P a l a zh k a. Gospodi, bozhe mij! SHCHo vona ¿m  uchinila,  kogo  zobidila,
moya  ditinochka,  moya  upadnicya,  shcho  tak  zhorstoko...  (Plache).  Zarizali,
zarizali!
   M a r i n k a. Bog pokarav i zlobiteliv. Kvyatkovs'ku obikrali,  Kotenko
gorit', a Kvitka v zhovtij budinok uluchiv: togo zh taki vechora zbozhevoliv...
   P a l a zh k a. Prosti jomu bozhe, a na dushi u jogo velikij grih, a nadto
u ti¿ pani, jogo materi...
   M a r i n k a. Od ne¿ oce lista odibrala Marusya.
   P a l a zh k a. SHCHo zh ota pani ¿j pishe?
   M a r i n k a. O proshchennya prosit' i za sebe, i za sina, kaºt'sya...
   P a l a zh ka. I-i, vzhe pizno! A Marusya ne zabuva jogo, yak pomichaºsh?
   M a r i n k a. De tam! I na tim sviti ne zabude!
   P a l a zh k a. Oh, goren'ko, goren'ko! Ocyu ladanochku vid ugodnika nehaj
nadine zaraz na sebe: ya polozhu ¿¿ na podushci! (Vstala).
   M a r i n k a. A vi zh, nyanyu, kudi znov?
   P a l a zh k a. Pidu  shche  do  cerkvi,  na  chastochku  podam  i  proskurku
prinesu: s'ogodni zh ¿¿ svyatogo yangola.
   M a r i n k a. Aga! A ya j zabula! A ne zabarites'?
   P a l a zh k a. Ni, uzhe j bez togo pizno, koli b  i  zastala.  (Hrestit'
Marusyu). Spit' sobi yangolyatko tiho, tak tiho, a dusha vzhe, bachu, pid  samim
gorlechkom b'ºt'sya... Spi, moya ziron'ko, spi, moya  stoptana  kvitko!  Nehaj
tebe, beztalannu, svyati yangoli horonyat' od  liha!  (Vihodit',  pociluvavshi
Marusyu).
   M a r i n k a  (zachinya  dveri,  pidhodit'  do  vikon).  Treba,  odnache,
firanki spustiti, shchob svit ne rozburkav Marusi...

   Stuk u dveri.

   Hto tam?

   V I H I D II

   Marinka i ZHalivnic'kij.

   M a r i n k a, Ti? Lyubij mij! (Ciluº ZHalibnic'kogo, shcho vijshov z bokovih
dverej).
   ZH a l i v n i c ' k i j. Sluhaj, golubko, vijmi meni  z  skrin'ki  svij
braslet i serezhki, a ya dolozhu lancyuzhok z dzigaryami, to, mozhe, pid  zastavu
zdobudu karbovanciv z sotnyu; nashi vsi skladayut'sya, navit' i Kotenko...  ¯j
teper treba groshej...
   M a r i n k a (vijma). Na, na! Ce garazd ti pridumav...
   ZH a l i v n i c ' k i j. Nu, tak proshchavaj na chas... (Vihodit').
   M a r i n k a (provodzha). Ne zabud' zhe - s'ogodni ¿¿ imenini.
   ZH a l i v n i c ' k i j. Pam'yatayu, pam'yatayu!
   L u ch i c ' k a (prosipaºt'sya). Hto tam?
   M a r i n k a. To cholovik prihodiv...
   L u ch i c ' k a. A, Marochka? SHCHo zh, ciluvala?
   M a r i n k a. Ciluvala, ciluvala... Nu, yak zhe vam?
   L u ch i c ' k a. Luchche, luchche. Pevno, pizno? YA duzhe zaspala.
   M a r i n k a. SHCHe rano, shche spit'; likar kazav - chim  bil'she  spatimete,
tim shvidshe vstanete...
   L u ch i c ' k a. A vin nadiºt'sya... YA viduzhayu, pravda?
   M a r i n k a. Viduzhaºm, viduzhaºm i budemo shchaslivimi... To vi  todi  na
klyatim spektakli yakus' zhilu porvali, a  zazhive,  to  i  po  vs'omu...  Os'
miksturki vipijte...
   L u ch i c ' k a (p'º). Meni hochet'sya tak shche pozhiti!..  YA  zh  viplakala,
vimuchila sobi ote pravo!
   M a r i n k a. I pozhivemo shche, poradiºmo...  Ot  til'ki  krashche  spati...
Zasnit' shche! (Ukriva ¿¿).
   L u ch i c ' k a. Dobre. YA budu vse, vse robiti, abi shvidshe oduzhati!

   Marinka zakriva ¿¿ shirmami, a sama zlyaga na kanapu.

   V I H I D III

   Ti zh i Lemishka, a za nim dvi horistki.

   M a r i n k a (na stuk shoplyuºt'sya. Obnima bat'ka i horistok). Tatochko!
Lyubij mij! Marusya shche spit', a vi, sestrichki, pogulyajte poki v sadochku!

   Horistki kivayut' golovami.

   L e m i sh k a (daº groshi). Na, ditino moya: ce  ya  i  golota  dlya  nasho¿
blagodiºchki... dlya nashogo yangola;  mi  spromoglis'...  Vona  vse  dlya  nas
trudilas'... oddavala poslidni... a teper lezhit'  bezpomichna...  na  bozhih
rukah... (Plache).
   M a r i n k a. Tatu mij! Zolotij! YAki vi! (Utira ochi).

   L e m i sh k a. Til'ki ne kazhi ¿j, - ne prijme: ya znayu ¿¿! Kazhi,  shcho  ce
vid Kotenka...
   L u ch j c' k a. Marinko, hto tam?
   L e m i sh k a. Tiho! YA tikayu! (Vihodit' navshpinyachki).
   M a r i n k a. Ta to ya sama...
   L u ch i c ' k a. A meni pochulos' bulo...
   M a r i n k a. To u sni, pevno. Zaspokojtes', spit' shche...
   L u ch i c ' k a. A meni j spravdi shchos' snilos', chi snig,  chi  svichki...
(Govorit' haplivo, zhvavo, til'ki z zadishkoyu, i chim dali, tim bil'she).
   M a r i n k a. To dobrij son, moya lelechko, vin  vam  vishchuº  nespodivanu
radist' yakus'...
   L u ch i c ' k a (obnima Marinku). Mozhe, shvidko Antos' pribude?
   M a r i n k a. A mozhe. Likar kazav, shcho jomu zovsim  garazd,  shcho  shvidko
vijde, shcho vasha hvoroba jomu na korist' pishla...
   L u ch i c ' k a (obnima ¿¿). Gospodi, yake shchastya!..  A  ya  muchilas',  shcho
cherez mene... (Sida). YAka ya shchasliva!
   M a r i n k a. Til'ki ne iritujtes': vam i radist' i gore - odna vada!
   L u ch i c ' k a (sklada ruki). Bozhe!  Miloserdyu  i  lyubovi  tvo¿j  krayu
nema!
   M a r i n k a. Znov bentezhites'? Nu i ne pushchu jogo...
   L u ch i c ' k a. Ni, ni! YA budu vse robiti...
   M a r i n k a. Tak ot i zasnit'.
   L u ch i c ' k a. Ne  hochet'sya,  ribon'ko...  YA  pislya,  pislya  zasnu...
Sluhaj, ya ocej chas, yak zlyagla, vse dumala pro sebe j pro jogo. I znaºsh, na
chim upevnilas'? SHCHo vinuvata ya, a ne vin.
   M a r i n k a. Ce yakraz po-vashomu.
   L u ch i c ' k a. Dalebi! YA zanadto kohala, stala zaraz  raboyu,  sobakoyu
virnoyu... Vdarilo liho, a  ya,  zamist'  togo  shchob  pidnyati  krila  i  jogo
pidnesti, sama ¿h opustila... i vpala...
   M a r i n k a. Godi, boga radi, godi! Uzhe znov on  kolotit'sya  serce!..
Nu, nehaj vin zovsim pravij, nehaj!
   L u ch i c ' k a (usmihaºt'sya). Tak! Perevirivshis'  u  meni,  vin  pochav
svitom nuditi... A tut shche prirevnuvav... Lihi lyude pidstro¿li... Ale  rviya
- kohannya!
   M a r i n k a. Tak, viryu, viryu... Til'ki movchit':  bachite,  i  duhu  ne
vberete.
   L u ch i c ' k a (obnima). Ne budu bil'she, ne budu!
   M a r i n k a. Ot nadin'te ladanochku - babusya prinesla.
   L u ch i c ' k a. De, de? (Ciluº j nadiva). Tak  babusya  moya  sivesen'ka
vernulas'? De zh moya nenechka?
   M a r i n k a. V  cerkvi;  zaraz  prijde:  s'ogodni  zh  vashogo  yangola!
(Obnima). Vs'ogo, vs'ogo, a najbil'she zdorov'ya!
   L u ch i c ' k a. Pravda, a ya j zabula. Odsun', serce, firanki i  odchini
vikonce... a to tak temno...
   M a r i n k a. Dobre. (Pidnima).
   L u ch i c ' k a. Ah, yak garno! YAke  sonechko  yasne  ta  vesele!  Pidvedi
mene, posadi kolo vikna: meni tak hochet'sya na bozhij mir glyanuti!
   M a r i n k a. A vi ne vtomites'?
   L u ch i c ' k a. Ni, ni! Meni s'ogodni duzhe legko... i serce  perestalo
boliti... Perevedi til'ki mene do vikna...
   M a r i n k a. Stijte zh, ya krislo postavlyu (stavit' do vikna) ta nakriyu
shche vas teployu hustkoyu, otak! A teper berit'sya meni za shiyu...
   L u ch i c ' k a (vstala, hitaºt'sya). Oj, hata krutit'sya...
   M a r i n k a. Bachite!
   L u ch i c ' k a. Ni, teper legshe... To zrazu yakos' v golovi zagulo.
   M a r i n k a. Nu, derzhit'sya zh micno! (Vede).
   L u ch i c ' k a. Bachish, sama idu... O, ya shvidko viduzhayu! (Ciluº).
   M a r i n k a. Nu, sidajte zh  tihen'ko;  ya  shche  podushechku  pidlozhu  pid
spinu. (Klade). Dobre siditi?
   L u ch i c ' k a. Dobre, dobre! Marinko, golubon'ko, odchini shche j vikno!
   M a r i n k a. Boyus', shchob, buva, vitrec' ne projnyav!
   L u ch i c ' k a. Ni, nadvori tiho. On buzok uves'  rozvivs',  a  listom
ani kolihne... Mozhna!
   M a r i n k a. Ta vono nadvori  azh  dushno,  a  vi  vse-taki  nakrijtes'
hustkoyu! (Odchinya vikno).
   L u ch i c ' k a (diha korotko j  chasto).  Ah,  ah!  YAke  pahuche,  teple
povitrya... Azh dihati legshe... Azh loskoche... (Rozglyada). On  na  gryadkah  i
cherevichki zacvili, i zirochki mriyut'... a sobacha rozha yak vignalas'  visoko,
- pishaºt'sya! Sadochku mij lyubesen'kij! Tak bi j polinula... A to hto tam?
   M a r i n k a. Nashi horistki. (Krichit'). Agov! Syudi!
   L u ch i c ' k a. Nehaj kvitok...
   M a r i n k a. Stijte! Narvit' kvitok...
   L u ch i c ' k a (viglyada). On troyanda, a dali  gen  lyubistok,  kanupir,
zirochki... (Golosno). Ta nalamajte buzku! (Zakashlyalas').
   M a r i n k a. SHCHo vi? Boga  radi!  Krichat'  proti  vitru...  SHCHob  znovu
zhila... (Zachinya vikno).
   L u ch i c ' k a. Ne budu, bil'she ne budu!
   M a r i n k a. Koli hoch raz kriknete, to zaraz polozhu...

   V I H I D IV

   Ti zh, i Ryabkova, j Bogdaniha.

   R ya b k o v a j B o g d a n i h a (vbigayut' z buketami, z kvitami  j  z
nachatim vinkom). Vinshuºmo, vinshuºmo nashu nenechku! (Dayut' buketi).
   B o g d a n i h  a.  Uzhe  sidite?  Slava  bogu!  Daj  bozhe  zdorov'ya  j
zdorov'ya!
   R ya b k o v a. I zdorov'ya, i shchastya, i vsyakogo dobra! (Ciluº u Luchic'ko¿
ruki).
   L u ch i c ' k a (obnima ¿h). Spasibi, mo¿ ditochki lyubi, za pam'yat',  za
lasku, za shchire bazhannya! Uzhe meni daleko krashche... uzhe  sidzhu,  a  shvidko  j
hoditimu... (Lyubuº kvitami, nyuha).
   M a r i n k a. Dav bi gospod'! Anu visipajte kviti... A buzok ya v  vodu
postavlyu...
   L u ch i c ' k a. Ah, yaki  kvitochki,  yaki  mili.  YAk  pahnut',  a  nadto
troyanda...
   M a r i n k a. Dajte ya vam ot syudi prikolyu ¿¿.
   L u ch i c ' k a. Z lyubistkom, z lyubistkom: ya hochu, shchob  mene  lyubili...
Otak! I buzku meni daj, shchob ne zabuvali... YA tak buzok lyublyu!
   M a r i n k a. Nate, nate!
   L u ch i c ' k a. A cej vinochok mi dokinchimo; pomozhit' meni!  (Pochina  z
Bogdanihoyu radisno plesti).
   R ya b k o v a (v storoni, Marinci). A shcho, yak ¿j?
   M a r i n k a. Likar kazhe, yakbi spokij ¿j povnij ta tepli kra¿... to shche
b bula nadiya, a to nema radi. (Utira ochi).
   R ya b k o v a. ZHalibnicya nasha! Zastupnicya nasha!
   L u ch i c ' k a (znevirno). Pro shcho vi tam shepochetes'? Pro mene?
   M a r i n k a. Ni, to vona meni novini rozkazuº,  ta  azh  nasmishila  do
sliz. (SHtovha liktem Ryabkovu).
   L u ch i c ' k a. Rozkazhi j meni!
   R ya b k o v a.  Ta  to  vchora  Kvyatkovs'ka  hotila  pohvastatis'  vashoyu
pisen'koyu - "Prudiusom"; tovkla ¿¿, tovkla, ta vse ni v tin ni v vorota  -
sudarinya krivorota! A taki navazhilas' spivati... Nu j utyala zh do gaplikiv!
Muzika - odne, vona - druge... ni tpru ni nu! A vse shche dmet'sya... azh  poki
z gal'orki ne kriknuli: "Godi!"
   L u ch i c ' k a.  Nevzhe  ¿j  trudno?  Takij  prostij  motiv...  (Pochina
naspivuvati)

   YAk po¿hav mij milen'kij do mlina, do mlina,
   A ya sobi Prudiusa najnyala, najnyala i t. d.

   Spochatku spiva boyazno, tiho, z pauzami, a potim z  zapalom...  poki  ne
shopilas' za serce, z zadishkoyu, azh zakashlyalas'.
   M a r i n  k  a  (hotila  ranish  spiniti,  ta  Luchic'ka  ochima  prosila
dozvolit' ¿j). Bozhe mij! Kashel'!  Zadishka!  SHCHo  vi  narobili?  Vodi,  vodi
napijtes'!
   L u ch i c ' k a (ledve vimovlya). Miksturu...
   M a r i n k a (daº). Lishen'ko  tyazhke!  A  kazali,  shcho  sluhatimetes'...
Tak-to vi hochete striti svogo lyubogo?
   L u ch i c ' k a. Ne budu, ne budu! Tak zahotilos'... zgadati  minule...
i pohlinulasya... Movchatimu!
   B o g d a n i h a. Vi movchit' ta  divit'sya!  Os'  i  vinok  bude  zaraz
gotovij...

   Luchic'ka movchit', vazhko dishe i mimikoyu pokazuº, shchob ¿j nadili  dukach  i
namisto, ¿¿ naryadzhayut'. Vzagali v mimichnij gri  spochatku  vidno,  shcho  vona
strazhda, hapaºt'sya za serce, za grudi, a potim ¿j muki stihli, i vona  uzhe
mimichno gra z dityachim usmihom.

   Os' i vinochok gotovij! Bachite, yakij slavnij? Ot i  nadinemo!  (Nadiva).
YAk vam v jomu lyubesen'ko!

   V I H I D V

   Ti zh i Palazhka.

   P a l a zh k a. Sidit' uzhe ditinochka moya, pribiraºt'sya? Mati bozha, uchula
ti molitvu moyu!
   L u ch i c ' k a. Aj! (Obnima nyanyu).
   P a l a zh k a. Ridnesen'ka moya,  os'  prosvirka  tobi  z  chastochkoyu  za
zdraviº! Molilas' za tebe i v monastiri, i tut...

   Luchic'ka ciluº ¿¿, pokazuº, shcho  musit'  movchati,  bo  Marinka  govorit'
zaboronila; pokazuº, yak vona lyubit' nyanyu, i na nogi pokazuº, shcho  nyanya  dlya
ne¿ natrudila.

   SHCHo tam nogi, shcho mo¿ kosti? Abi ti, moº  yangolyatko,  bula  zdorova...  I
budesh - ya znayu, shcho gospod' zglyanet'sya na nashi sl'ozi!

   Luchic'ka pokazuº zhestami, shcho virit' v  boga,  ciluº  proskuru,  prosit'
nyanyu prisisti vidpochit', a potim vona mov i  pogovorit'  z  neyu.  Proskuru
peredaº, shchob kolo ikoni postavit'. Palazhka klade, ide pouz, i, glyanuvshi na
Luchic'ku, mahnula v rozpachi rukoyu, i z ridannyam pishla v bokovi dveri.

   V I H I D VI

   Ti zh i Bezrodnij.

   B e z r o d n i j (vhodit'  z  vinkom).  Z  novim  zdorov'yam,  z  novim
shchastyam, z novoyu slavoyu! Na vtihu nam i na krasu mirovi!  (Klade  vinok  do
nig Luchic'ko¿ i ciluº ¿j ruki).
   L u ch i c ' k a (obnima Bezrodnogo). Druzhe mij! ªdinij mij! (Na  mimiku
Marinci). YA trishechki... trishechki...
   B e z r o d n i j. Mi vstali uzhe? Pribiraºmos'! Tozh-to s'ogodni i  den'
takij, - ne naraduºt'sya mir bozhij!
   L u ch i c ' k a. Vstala... Meni luchche...  YA  taka  shchasliva...  Tak  vam
rada! (Znovu obnima). ªdinij mij!
   B e z r o d n i j. Bozhe mij! YAk ya  vas....  (Utiraº  ochi  i  vidhodit';
peredaº Marinci groshi).

   Mimichna scena.

   L u ch i c ' k a (rozchuleno). Znayu, znayu... (Pauza). Anu, pidvedit'... Z
vami projdus', meni legshe... Meni tak radisno, mov p'yana...
   M a r i n k a (zlyakano). Ne treba, ne treba!
   L u ch i c ' k a. Ni, ni... projdus'...
   B e z r o d n i j. Postijte zh.
   M a r i n k a. Berit' ¿¿ pid ruki.
   L u ch i c  '  k  a  (vstaº,  hitaºt'sya).  Oh,  slaba  shche,  vtomilas'...
(Zadishka).
   M a r i n k a. Lyagli b krashche... A to vse trivozhites' ta nadrivaºtes'...
   L u ch i c ' k a. Ni, peremogla vzhe... O, bachite? Idu...  idu...  idu!..
SHvidko... sama!
   B e z r o d n i j. Vi til'ki shudli... Ale to puste...
   L u ch i c ' k a (hapaºt'sya  za  serce).  Aj!!  Ne  mozhu!!  Smert'  tut,
smert'!! (Kinulas' i povisla na rukah u Bezrodnogo).
   B e z r o d n i j. Zaspokojtes'... golubon'ko!.. To vse nazhivete...  Ne
mozhna zh zrazu. (Pokazuº ochima, shchob pidkotili krislo).

   Jogo teper stavlyat' nasered konu.

   Mozhe, lyazhete?
   L u ch i c ' k a (maha golovoyu, shcho ne hoche).

   ¯¿ sadyat' v krislo.

   Smert'!.. Sila  znikla...  Nema  chim  zhiti...  (Zvishuº  ruki  i  golovu
bezsilo).
   B e z r o d n i j. Nadbaºte... bude  chim...  zhiti...  (Utira  krad'koma
ochi).
   L u ch i c ' k a (usmihayuchis' zhurno). Vi sami tomu ne virite... druzhe...
   B e z r o d n i j. Tako¿ krivdi tam (na nebo) buti ne mozhe!
   L u ch i c ' k a (vse tyazhche dishe). Ne nam rozumiti  svyatu  volyu...  Meni
til'ki  tim...  shche  zhurno  vmirati...  shcho  zhittya...  marno  projshlo...  Ne
spravdilis' ni mri¿... ni nadi¿!.. Navit' ridna scena, yakij  ya,  bozhe,  yak
virila... tezh hitaºt'sya, - mij talan  ne  dav  ¿j...  spomogi...  I  serce
kohanomu ne dalo vtihi... i vi, mij krashchij drug, z svo¿mi shirokimi dumkami
oddali sebe cilkom... i opinilis' marno kraj yami...
   B e z r o d n i j. SHCHo ya? Mozhe, j  slid  bulo,  shchob  tak  stalosya:  liho
ponovlya dushu i gartuº dumki... A vi do sebe nespravedlivi: nemarno projshlo
molode vashe zhittya, nedarma talan prosiyav, ne na porozhn'o j  serce  lyubilo!
Haj mi j ne tishimo teper sluhacha novinkoyu ta divovinkoyu, ale nashe  narodne
zhittya z jogo radoshchami i gorem velikim, nasha ridna  mova  z'ºdnali  jogo  z
menshim bratom, prihilili serce do jogo... I pomig s'omu j vash  talan:  vin
okrasiv scenu, osvitiv ¿¿ syajvom yaskravim i privabiv do sebe ves' lyud.  SHCHo
v sim'¿ nashij, yaka rozroslas' i rozvilas', ne bez lihih lyudej,  to  de  ¿h
nema? De lyude - tam i grih! Ale skil'ki  pid  vashim  krilom  vihovalos'  i
chesnih, i dobrih, i milostivih! A serce vashe vsih  grilo,  vsim  davalo  i
svitlo, i teplo, i navit' kohanij druzhini hova takij raj, yakogo j na  nebi
nema...
   L u ch i c ' k  a  (rozchulena,  usmihaºt'sya,  sl'ozi  techut'  po  vidu).
Horoshij mij!.. Dorogij!.. (Tisne ruku Bezrodnogo).
   B e z r o d n i j. Vi lyubili bagato i vse oddali tij lyubovi; a lyubov  -
najbil'sha na zemli sila, najvishcha sila j na  nebi:  vona  nikoli  marno  ne
gine; vona - i dzherelo, i ves' rozum zhittya!
   L u ch i c ' k a (usmihaºt'sya shchaslivo). Tak, tak... Vi primirili mene...
rozvazhili...
   B e z r o d n j j. Ta shche j zhiti budemo... On i ya,  yakij  dohlij,  a  shche
spodivayus' potruditis'... Virte, virte!
   L u ch i c ' k a. Oh, koli b! YAk meni hochet'sya  zhiti,  sercem  raditi...
Gospodi, ne vkoroti mogo viku! (Stanovit'sya na  kolina).  Poshli  meni  hoch
hvilinku shchastya... YA ne zaznala jogo... YA nikomu zla ne vchinila!..
   B e z r o d n i j i M a r i n k a (pidnimayut' ¿¿). Na  boga  nadijtes'!
(Vsi plachut').

   V I H I D VII

   Ti zh ta ZHalivnic'kij, Lemishka j horisti.

   ZH a l i v n i c ' k i j (klade vinok do nig Luchic'ko¿). Na dovgij  vik!
Na nashe vsih shchastya! (Ciluº ruku).
   L u ch i c ' k a. Druzhe mij! Virnij mij! (Obnima).
   ZH a l i v n i c ' k i j. Os' i Kotenko... (Daº groshi).
   L u ch i c ' k a. Spasibi jomu... I v  jogo  dobre  serce...  Odsluzhu...
(Marinci). Shovaj! (Peredaº groshi).
   L e m i sh k a (tezh  z  vinkom).  Blagodijci  nashij!..  Nen'ci  nashij!..
Sonechku nashomu!..
   L u ch i c ' k a  (obnima  jogo,  ne  dopuska  do  ruki).  Tatochku  mij,
ridnesen'kij! Meni u vas... ciluvati ruki... Spasibi,  spasibi...  Stil'ki
meni  radosti!  (CHim  dali  vse  bil'she  irituºt'sya,  shvidshe  diha,  duzhche
zahoplyuºt'sya radistyu).
   H o r i s t k i j h o r i s t i (z tortami  i  rushnikami).  Od  horu  z
povinshuvannyam i pozhadannyam vs'ogo krashchogo, a najpache zdorov'ya!  (Peredayut'
Marinci).
   L u ch i c ' k a. Spasibi, spasibi!.. I ditki ne  zabuli...  Vsih,  vsih
obnimayu... (Ciluº ¿h).

   V I H I D VIII

   Ti zh i YUrkovich.

   YU r k o v i ch (vbigaº  veselo).  Neporivnyannij,  divi  nashij  do  samo¿
zemli! (Ciluº ruku). Hvorobu  -  nabik,  vorogiv  -  pid  nogi,  a  slavoyu
pokotit' po vs'omu sviti.
   L u ch i c '  k  a.  Spasibi!  I  cej  zgadav...  Til'ki  vorogiv...  ne
toptati... a dobrom vitati... to ¿h i ne bude...
   YU r k o v i ch. Nu, ne kazhit': os' ya svogo hazya¿na  yak  ne  vitayu  -  ne
pribavlya kopijki na strochku ta j ne pribavlya!
   L u ch i c ' k a. Uzhe z svo¿mi... strochkami... i mene rozsmishiv...
   YU r k o v i ch. SHCHe j ne tak rozsmiºmos'... SHCHe gopaka z vami vshkvarimo...
YAk mamu kohayu... A mozhe, j ya svogo kinu... ta do vas? (Zaprimitivshi  mini,
obrivaºt'sya).

   Marinka daº znovu likarstvo.

   (Odhodit' vbik, vijma gramatku i  pochina  shchos'  tam  pisati).  Material
horoshij: dva fel'etona i tri vospominaniya.

   V I H I D IX

   Ti zh i studenti.

   P e r sh i j s t u d e n t (klade  do  nig  Luchic'ko¿  vinok).  Od  usih
ukra¿nciv - tovarishiv vitayu nashe sonce, shcho zijshlo i osvitilo slavoyu ridnij
kraj! Haj zhe  vono  syaº  shche  dovgo  i  ogrivaº  teplom  vsih  obijdenih  i
zadub-lih! (Ciluº shanovno ¿j ruku).
   L u ch i c ' k a. Dyakuyu... vsih obnima... ne  mozhu  vimoviti...  radist'
zabivaº duh...  (Usmihaºt'sya  shchaslivo,  plache,  chashche  hapaºt'sya  rukoyu  za
serce).
   D r u g i j s t u d e n t (klade do  nig  vinok).  Ot  imeni  tovarshcej
velikorossov prinoshu dorogomu i rodnomu vsem nam talantu iskrennij  privet
i nailuchshie pozhelaniya. Rabotaya na blago vozlyublennoj rodiny, vyi tem samym
ukrashaete i venok otechestvennoj slavy. ZHivite zhe i plenyajte  nas  i  nashih
yuzhnyh brat'ev vashej divnoj igroj, vashim simpatichnym prizvaniem!
   L u ch i c ' k a (zadihaºt'sya). Nadmiru...  nad  silu...  s'ogodni  meni
shchastya... Blagodaryu... vseh, vseh... Vidite, kak ya tronuta... (Hapa za ruku
Bezrodnogo). Tak... vi pravi... os' vona,  lyubov...  Os'  vono...  najvishche
shchastya!..

   V I H I D H

   Ti zh i Kulishevich ta Palazhka.

   K u l i sh e v  i  ch  (z  galasom).  Zozulechko  moya!  Sidish?  (Obnimaº).
Pozdravlyayu, pozdravlyayu z meninami! Bud' zdorova, yak  voda,  a  bagata,  yak
zemlya, a shchasliva,  yak...  znaºsh  hto?  (Pidmorguº).  Os'  tobi  vid  mene!
(Nadivaº na shiyu hrest),
   L u ch i c ' k a. Sestrice!.. Ridnesen'ka!.. (Obnimaº). Ne zabula... YAka
ya s'ogodni shchasliva... Tak legko tut... Nichogo ne chuyu...  YA  shche  z  vami...
pozhivu!
   K u l i sh e v i ch. A os' ishche krashchij podarunok. (Podaº lista). Glyan'!
   L u ch i c ' k a (azh zdrignulas'). List? Aj!  Od  jogo!  (Ciluº).  YA  ne
perezhivu takogo shchastya... Nad silu... (CHita).

   Bezrodnij i ZHalivnic'kij z dokorom do Kulishevich, shcho taka neobachna.

   Grupiruyut'sya krug Luchic'ko¿.  Vona  polulezhit'  v  krisli,  vsya  ukrita
vinkami; tyazhko dishe, strashno zbentezhena. Sprava i zliva na kolinah pripali
do ne¿ Marinka j Palazhka; reshta - pivkolom zzadu; Bezrodnij -  poseredini.
Recenzent upustiv gramatku i ostovpiv.

   (Z ostannim  zusillyam,  stayuchi  nepritomnoyu).  Ah,  yakij  raj!..  Pishe:
"Zdorov... Lechu do tebe... Teper nihto ne rozra¿t'...  Vse  zhittya  tobi  i
tvoºmu talanu... Vse moº dobro tvo¿j ridnij sceni!" (Ciluº lista). Teper ya
z nim... (Na  Bezrodnogo).  Zazhivemo...  Vsih  vas  pidnimemo...  Ah,  yake
shchastya!! CHogo zh vi plachete?? Teper budemo shchaslivi... Gospod' zglyanuvsya...
   B e z r o d n i j (cherez silu). Budemo... budemo...
   L u ch i c ' k a (blazhenno prostyaga vpered ruki). Bozhe! YAka  radist'!  U
grudyah dzvenit'... YAke shchastya ogorta... On i kohanij... Letim!.. YAk yasno...
yak sonyachno tam... Ah! (Zrazu ronya ruki  i,  zvisivshi  golovu,  posuvaºt'sya
vniz, pid vinki).
   ZH a l i v n i c ' k i j. SHCHo z neyu?
   M a r i n k a (pripadaº). Ne b'ºt'sya serce...
   P a l a zh k a. Umerla! Ditino moya! (Ridaº).
   B e z r o d n i j. Zajshlo nashe sonce!!

   Vsi opuskayut'sya na kolina.

   Zavisa tiho spada

   [1893 p.]

Last-modified: Tue, 23 Jul 2002 11:48:57 GMT
Ocenite etot tekst: