L.Annaei Senecae. Phaedra ------------------------------------------------------------------------ Origin:http://www.gmu.edu/departments/fld/CLASSICS/sen.phaedra.html ¡ http://www.gmu.edu/departments/fld/CLASSICS/sen.phaedra.html ------------------------------------------------------------------------ *Hippolytvs* Ite, umbrosas cingite siluas summaque montis iuga Cecropii! celeri planta lustrate uagi quae saxoso loca Parnetho subiecta iacent, quae Thriasiis uallibus amnis 5 rapida currens uerberat unda; scandite colles semper canos niue Riphaea. Hac, hac alii qua nemus alta texitur alno, qua prata patent 10 quae rorifera mulcens aura Zephyrus uernas euocat herbas, ubi per graciles breuis Ilisos labitur agros piger et steriles amne maligno radit harenas. 15 Vos qua Marathon tramite laeuo saltus aperit, qua comitatae gregibus paruis nocturna petunt pabula fetae; uos qua tepidis subditus austris 20 frigora mollit durus Acharneus. Alius rupem dulcis Hymetti, ~paruas alius calcet Aphidnas; pars illa diu uacat immunis, qua curuati litora ponti 25 Sunion urget. si quem tangit gloria siluae, uocat hunc ~flius: hic uersatur, metus agricolis, uulnere multo iam notus aper. 30 At uos laxas canibus tacitis mittite habenas; teneant acres lora Molossos et pugnaces tendant Cretes fortia trito uincula collo. at Spartanos (genus est audax 35 auidumque ferae) nodo cautus propiore liga: ueniet tempus, cum latratu caua saxa sonent. nunc demissi nare sagaci captent auras lustraque presso 40 quaerant rostro, dum lux dubia est, dum signa pedum roscida tellus impressa tenet. Alius raras ceruice graui portare plagas, alius teretes properet laqueos. 45 picta rubenti linea pinna uano cludat terrore feras. Tibi libretur missile telum, tu graue dextra laeuaque simul robur lato derige ferro; 50 tu praecipites clamore feras subsessor ages; tu iam uictor curuo solues uiscera cultro. Ades en comiti, diua uirago, cuius regno pars terrarum 55 secreta uacat, cuius certis petitur telis fera quae gelidum potat Araxen et quae stanti ludit in Histro. tua Gaetulos dextra leones, 60 tua Cretaeas sequitur ceruas; nunc ueloces figis dammas leuiore manu. tibi dant uariae pectora tigres, tibi uillosi terga bisontes latisque feri cornibus uri. 65 quidquid solis pascitur aruis, siue illud Arabs diuite silua, siue illud inops nouit Garamans uacuisue uagus Sarmata campis, 71 siue ferocis iuga Pyrenes 69 siue Hyrcani celant saltus, arcus metuit, Diana, tuos. 72 Tua si gratus numina cultor tulit in saltus, retia uinctas tenuere feras, 75 nulli laqueum rupere pedes: fertur plaustro praeda gementi. tum rostra canes sanguine multo rubicunda gerunt, repetitque casas rustica longo turba triumpho. 80 En, diua, faue! signum arguti misere canes: uocor in siluas. hac, hac pergam qua uia longum compensat iter. *Phaedra* O magna uasti Creta dominatrix freti, 85 cuius per omne litus innumerae rates tenuere pontum, quidquid Assyria tenus tellure Nereus peruium rostris secat, cur me in penates obsidem inuisos datam hostique nuptam degere aetatem in malis 90 lacrimisque cogis? profugus en coniunx abest praestatque nuptae quam solet Theseus fidem. fortis per altas inuii retro lacus uadit tenebras miles audacis proci, solio ut reuulsam regis inferni abstrahat; 95 pergit furoris socius, haud illum timor pudorue tenuit: stupra et illicitos toros Acheronte in imo quaerit Hippolyti pater. Sed maior alius incubat maestae dolor. non me quies nocturna, non altus sopor 100 soluere curis: alitur et crescit malum et ardet intus qualis Aetnaeo uapor exundat antro. Palladis telae uacant et inter ipsas pensa labuntur manus; non colere donis templa uotiuis libet, 105 non inter aras, Atthidum mixtam choris, iactare tacitis conscias sacris faces, nec adire castis precibus aut ritu pio adiudicatae praesidem terrae deam: iuuat excitatas consequi cursu feras 110 et rigida molli gaesa iaculari manu. Quo tendis, anime? quid furens saltus amas? fatale miserae matris agnosco malum: peccare noster nouit in siluis amor. genetrix, tui me miseret? infando malo 115 correpta pecoris efferum saeui ducem audax amasti; toruus, impatiens iugi adulter ille, ductor indomiti gregis-- sed amabat aliquid. quis meas miserae deus aut quis iuuare Daedalus flammas queat? 120 non si ille remeet, arte Mopsopia potens, qui nostra caeca monstra conclusit domo, promittat ullam casibus nostris opem. stirpem perosa Solis inuisi Venus per nos catenas uindicat Martis sui 125 suasque, probris omne Phoebeum genus onerat nefandis: nulla Minois leui defuncta amore est, iungitur semper nefas. *Nvtrix* Thesea coniunx, clara progenies Iouis, nefanda casto pectore exturba ocius, 130 extingue flammas neue te dirae spei praebe obsequentem: quisquis in primo obstitit pepulitque amorem, tutus ac uictor fuit; qui blandiendo dulce nutriuit malum, sero recusat ferre quod subiit iugum. 135 nec me fugit, quam durus et ueri insolens ad recta flecti regius nolit tumor. quemcumque dederit exitum casus feram: fortem facit uicina libertas senem. Honesta primum est uelle nec labi uia, 140 pudor est secundus nosse peccandi modum. quo, misera, pergis? quid domum infamem aggrauas superasque matrem? maius est monstro nefas: nam monstra fato, moribus scelera imputes. Si, quod maritus supera non cernit loca, 145 tutum esse facinus credis et uacuum metu, erras; teneri crede Lethaeo abditum Thesea profundo et ferre perpetuam Styga: quid ille, lato maria qui regno premit populisque reddit iura centenis, pater? 150 latere tantum facinus occultum sinet? sagax parentum est cura. Credamus tamen astu doloque tegere nos tantum nefas: quid ille rebus lumen infundens suum, matris parens? quid ille, qui mundum quatit 155 uibrans corusca fulmen Aetnaeum manu, sator deorum? credis hoc posse effici, inter uidentes omnia ut lateas auos? Sed ut secundus numinum abscondat fauor coitus nefandos utque contingat stupro 160 negata magnis sceleribus semper fides: quid poena praesens, conscius mentis pauor animusque culpa plenus et semet timens? scelus aliqua tutum, nulla securum tulit. Compesce amoris impii flammas, precor, 165 nefasque quod non ulla tellus barbara commisit umquam, non uagi campis Getae nec inhospitalis Taurus aut sparsus Scythes; expelle facinus mente castifica horridum memorque matris metue concubitus nouos. 170 miscere thalamos patris et gnati apparas uteroque prolem capere confusam impio? perge et nefandis uerte naturam ignibus. cur monstra cessant? aula cur fratris uacat? prodigia totiens orbis insueta audiet, 175 natura totiens legibus cedet suis, quotiens amabit Cressa? *Ph.* Quae memoras scio uera esse, nutrix; sed furor cogit sequi peiora. uadit animus in praeceps sciens remeatque frustra sana consilia appetens. 180 sic, cum grauatam nauita aduersa ratem propellit unda, cedit in uanum labor et uicta prono puppis aufertur uado. quid ratio possit? uicit ac regnat furor, potensque tota mente dominatur deus. 185 hic uolucer omni pollet in terra impotens ipsumque flammis torret indomitis Iouem; Gradiuus istas belliger sensit faces, opifex trisulci fulminis sensit deus, et qui furentis semper Aetnaeis iugis 190 uersat caminos igne tam paruo calet; ipsumque Phoebum, tela qui neruo regit, figit sagitta certior missa puer uolitatque caelo pariter et terris grauis. *Nvt.* Deum esse amorem turpis et uitio fauens 195 finxit libido, quoque liberior foret titulum furori numinis falsi addidit. natum per omnis scilicet terras uagum Erycina mittit, ille per caelum uolans proterua tenera tela molitur manu 200 regnumque tantum minimus e superis habet: uana ista demens animus asciuit sibi Venerisque numen finxit atque arcus dei. Quisquis secundis rebus exultat nimis fluitque luxu, semper insolita appetit. 205 tunc illa magnae dira fortunae comes subit libido: non placent suetae dapes, non texta sani moris aut uilis scyphus. cur in penates rarius tenues subit haec delicatas eligens pestis domos? 210 cur sancta paruis habitat in tectis Venus mediumque sanos uulgus affectus tenet et se coercent modica, contra diuites regnoque fulti plura quam fas est petunt? quod non potest uult posse qui nimium potest. 215 quid deceat alto praeditam solio uide: metue ac uerere sceptra remeantis uiri. *Ph.* Amoris in me maximum regnum reor reditusque nullos metuo: non umquam amplius conuexa tetigit supera qui mersus semel 220 adiit silentem nocte perpetua domum. *Nvt.* Ne crede Diti. clauserit regnum licet, canisque diras Stygius obseruet fores: solus negatas inuenit Theseus uias. *Ph.* Veniam ille amori forsitan nostro dabit. 225 *Nvt.* Immitis etiam coniugi castae fuit: experta saeuam est barbara Antiope manum. sed posse flecti coniugem iratum puta: quis huius animum flectet intractabilem? exosus omne feminae nomen fugit, 230 immitis annos caelibi uitae dicat, conubia uitat: genus Amazonium scias. *Ph.* Hunc in niuosi collis haerentem iugis, et aspera agili saxa calcantem pede sequi per alta nemora, per montes placet. 235 *Nvt.* Resistet ille seque mulcendum dabit castosque ritus Venere non casta exuet? tibi ponet odium, cuius odio forsitan persequitur omnes? *Ph.* Precibus haud uinci potest? *Nvt.* Ferus est. *Ph.* Amore didicimus uinci feros. 240 *Nvt.* Fugiet. *Ph.* Per ipsa maria si fugiat, sequar. *Nvt.* Patris memento. *Ph.* Meminimus matris simul. *Nvt.* Genus omne profugit. *Ph.* Paelicis careo metu. *Nvt.* Aderit maritus. *Ph.* Nempe Pirithoi comes? *Nvt.* Aderitque genitor. *Ph.* Mitis Ariadnae pater. 245 *Nvt.* Per has senectae splendidas supplex comas fessumque curis pectus et cara ubera precor, furorem siste teque ipsa adiuua: pars sanitatis uelle sanari fuit. *Ph.* Non omnis animo cessit ingenuo pudor. 250 paremus, altrix. qui regi non uult amor, uincatur. haud te, fama, maculari sinam. haec sola ratio est, unicum effugium mali: uirum sequamur, morte praeuertam nefas. *Nvt.* Moderare, alumna, mentis effrenae impetus, 255 animos coerce. dignam ob hoc uita reor quod esse temet autumas dignam nece. *Ph.* Decreta mors est: quaeritur fati genus. laqueone uitam finiam an ferro incubem? an missa praeceps arce Palladia cadam? 260 *Nvt.* Sic te senectus nostra praecipiti sinat 262 perire leto? siste furibundum impetum. [haud quisquam ad uitam facile reuocari potest] *Ph.* Prohibere nulla ratio periturum potest, 265 ubi qui mori constituit et debet mori. proin castitatis uindicem armemus manum. 261 *Nvt.* Solamen annis unicum fessis, era, 267 si tam proteruus incubat menti furor, contemne famam: fama uix uero fauet, peius merenti melior et peior bono. 270 temptemus animum tristem et intractabilem. meus iste labor est aggredi iuuenem ferum mentemque saeuam flectere immitis uiri. *Chorvs* Diua non miti generata ponto, quam uocat matrem geminus Cupido: 275 impotens flammis simul et sagittis iste lasciuus puer et renidens tela quam certo moderatur arcu! [labitur totas furor in medullas igne furtiuo populante uenas.] 280 non habet latam data plaga frontem, sed uorat tectas penitus medullas. nulla pax isti puero: per orbem spargit effusas agilis sagittas; quaeque nascentem uidet ora solem, 285 quaeque ad Hesperias iacet ora metas, si qua feruenti subiecta cancro est, si qua Parrhasiae glacialis ursae semper errantes patitur colonos, nouit hos aestus: iuuenum feroces 290 concitat flammas senibusque fessis rursus extinctos reuocat calores, uirginum ignoto ferit igne pectus-- et iubet caelo superos relicto uultibus falsis habitare terras. 295 Thessali Phoebus pecoris magister egit armentum positoque plectro impari tauros calamo uocauit. Induit formas quotiens minores ipse qui caelum nebulasque ducit! 300 candidas ales modo mouit alas, dulcior uocem moriente cygno; fronte nunc torua petulans iuuencus uirginum strauit sua terga ludo, perque fraternos, noua regna, fluctus 305 ungula lentos imitante remos pectore aduerso domuit profundum, pro sua uector timidus rapina. Arsit obscuri dea clara mundi nocte deserta nitidosque fratri 310 tradidit currus aliter regendos: ille nocturnas agitare bigas discit et gyro breuiore flecti, nec suum tempus tenuere noctes et dies tardo remeauit ortu, 315 dum tremunt axes grauiore curru. Natus Alcmena posuit pharetras et minax uasti spolium leonis, passus aptari digitis smaragdos et dari legem rudibus capillis; 320 crura distincto religauit auro, luteo plantas cohibente socco; et manu, clauam modo qua gerebat, fila deduxit properante fuso. Vidit Persis ditique ferax 325 Lydia harena deiecta feri terga leonis umerisque, quibus sederat alti regia caeli, tenuem Tyrio stamine pallam. Sacer est ignis (credite laesis) 330 nimiumque potens: qua terra salo cingitur alto quaque per ipsum candida mundum sidera currunt, hac regna tenet puer immitis, spicula cuius sentit in imis 335 caerulus undis grex Nereidum flammamque nequit releuare mari. Ignes sentit genus aligerum; Venere instinctus suscipit audax grege pro toto bella iuuencus; 340 si coniugio timuere suo, poscunt timidi proelia cerui et mugitu dant concepti signa furoris; tunc uulnificos acuit dentes 346 aper et toto est spumeus ore: tunc silua gemit murmure saeuo. 350 Poeni quatiunt colla leones, 348 cum mouit amor; tunc uirgatas India tigres 345 decolor horret. amat insani belua ponti 351 Lucaeque boues: uindicat omnes natura sibi, nihil immune est, odiumque perit, cum iussit amor; ueteres cedunt ignibus irae. 355 quid plura canam? uincit saeuas cura nouercas. Altrix, profare quid feras; quonam in loco est regina? saeuis ecquis est flammis modus? *Nvtrix* Spes nulla tantum posse leniri malum, 360 finisque flammis nullus insanis erit. torretur aestu tacito et inclusus quoque, quamuis tegatur, proditur uultu furor; erumpit oculis ignis et lassae genae lucem recusant; nil idem dubiae placet, 365 artusque uarie iactat incertus dolor: nunc ut soluto labitur marcens gradu et uix labante sustinet collo caput, nunc se quieti reddit et, somni immemor, noctem querelis ducit; attolli iubet 370 iterumque poni corpus et solui comas rursusque fingi: semper impatiens sui mutatur habitus. nulla iam Cereris subit cura aut salutis; uadit incerto pede, iam uiribus defecta: non idem uigor, 375 non ora tinguens nitida purpureus rubor; [populatur artus cura, iam gressus tremunt, tenerque nitidi corporis cecidit decor.] et qui ferebant signa Phoebeae facis oculi nihil gentile nec patrium micant. 380 lacrimae cadunt per ora et assiduo genae rore irrigantur, qualiter Tauri iugis tepido madescunt imbre percussae niues. Sed en, patescunt regiae fastigia: reclinis ipsa sedis auratae toro 385 solitos amictus mente non sana abnuit. *Phaedra* Remouete, famulae, purpura atque auro inlitas uestes, procul sit muricis Tyrii rubor, quae fila ramis ultimi Seres legunt: breuis expeditos zona constringat sinus, 390 ceruix monili uacua, nec niueus lapis deducat auris, Indici donum maris; odore crinis sparsus Assyrio uacet. sic temere iactae colla perfundant comae umerosque summos, cursibus motae citis 395 uentos sequantur. laeua se pharetrae dabit, hastile uibret dextra Thessalicum manus: [talis seueri mater Hippolyti fuit.] qualis relictis frigidi Ponti plagis egit cateruas Atticum pulsans solum 400 Tanaitis aut Maeotis et nodo comas coegit emisitque, lunata latus protecta pelta, talis in siluas ferar. *Cho.* Sepone questus: non leuat miseros dolor; agreste placa uirginis numen deae. 405 *Nvt.* Regina nemorum, sola quae montes colis et una solis montibus coleris dea, conuerte tristes ominum in melius minas. o magna siluas inter et lucos dea, clarumque caeli sidus et noctis decus, 410 cuius relucet mundus alterna uice, Hecate triformis, en ades coeptis fauens. animum rigentem tristis Hippolyti doma: det facilis aures; mitiga pectus ferum: amare discat, mutuos ignes ferat. 415 innecte mentem: toruus auersus ferox in iura Veneris redeat. huc uires tuas intende: sic te lucidi uultus ferant et nube rupta cornibus puris eas, sic te regentem frena nocturni aetheris 420 detrahere numquam Thessali cantus queant nullusque de te gloriam pastor ferat. Ades inuocata, iam faue uotis, dea: ipsum intuor sollemne uenerantem sacrum nullo latus comitante--quid dubitas? dedit 425 tempus locumque casus: utendum artibus. trepidamus? haud est facile mandatum scelus audere, uerum iusta qui reges timet deponat, omne pellat ex animo decus: malus est minister regii imperii pudor. 430 *Hippolytvs* Quid huc seniles fessa moliris gradus, o fida nutrix, turbidam frontem gerens et maesta uultu? sospes est certe parens sospesque Phaedra stirpis et geminae iugum? *Nvt.* Metus remitte, prospero regnum in statu est 435 domusque florens sorte felici uiget. sed tu beatis mitior rebus ueni: namque anxiam me cura sollicitat tui, quod te ipse poenis grauibus infestus domas. quem fata cogunt, ille cum uenia est miser; 440 at si quis ultro se malis offert uolens seque ipse torquet, perdere est dignus bona quis nescit uti. potius annorum memor mentem relaxa: noctibus festis facem attolle, curas Bacchus exoneret graues; 445 aetate fruere: mobili cursu fugit. nunc facile pectus, grata nunc iuueni Venus: exultet animus. cur toro uiduo iaces? tristem iuuentam solue; nunc cursus rape, effunde habenas, optimos uitae dies 450 effluere prohibe. propria descripsit deus officia et aeuum per suos ducit gradus: laetitia iuuenem, frons decet tristis senem. Quid te coerces et necas rectam indolem? seges illa magnum fenus agricolae dabit 455 quaecumque laetis tenera luxuriat satis, arborque celso uertice euincet nemus quam non maligna caedit aut resecat manus: ingenia melius recta se in laudes ferunt, si nobilem animum uegeta libertas alit. 460 truculentus et siluester ac uitae inscius tristem iuuentam Venere deserta coles? hoc esse munus credis indictum uiris, ut dura tolerent, cursibus domitent equos et saeua bella Marte sanguineo gerant? 465 Prouidit ille maximus mundi parens, cum tam rapaces cerneret Fati manus, ut damna semper subole repararet noua. excedat agedum rebus humanis Venus, quae supplet ac restituit exhaustum genus: 470 orbis iacebit squalido turpis situ, uacuum sine ullis piscibus stabit mare, alesque caelo derit et siluis fera, solis et aer peruius uentis erit. quam uaria leti genera mortalem trahunt 475 carpuntque turbam, pontus et ferrum et doli! sed fata credas desse: sic atram Styga iam petimus ultro. caelibem uitam probet sterilis iuuentus: hoc erit, quidquid uides, unius aeui turba et in semet ruet. 480 proinde uitae sequere naturam ducem: urbem frequenta, ciuium coetus cole. *Hi.* Non alia magis est libera et uitio carens ritusque melius uita quae priscos colat, quam quae relictis moenibus siluas amat. 485 non illum auarae mentis inflammat furor qui se dicauit montium insontem iugis, non aura populi et uulgus infidum bonis, non pestilens inuidia, non fragilis fauor; non ille regno seruit aut regno imminens 490 uanos honores sequitur aut fluxas opes, spei metusque liber, haud illum niger edaxque liuor dente degeneri petit; nec scelera populos inter atque urbes sata nouit nec omnes conscius strepitus pauet 495 aut uerba fingit; mille non quaerit tegi diues columnis nec trabes multo insolens suffigit auro; non cruor largus pias inundat aras, fruge nec sparsi sacra centena niuei colla summittunt boues: 500 sed rure uacuo potitur et aperto aethere innocuus errat. callidas tantum feris struxisse fraudes nouit et fessus graui labore niueo corpus Iliso fouet; nunc ille ripam celeris Alphei legit, 505 nunc nemoris alti densa metatur loca, ubi Lerna puro gelida perlucet uado, solesque uitat. hinc aues querulae fremunt ramique uentis lene percussi tremunt * 509a ueteresque fagi. iuuat aut amnis uagi pressisse ripas, caespite aut nudo leues duxisse somnos, siue fons largus citas defundit undas, siue per flores nouos fugiente dulcis murmurat riuo sonus. excussa siluis poma compescunt famem 515 et fraga paruis uulsa dumetis cibos faciles ministrant. regios luxus procul est impetus fugisse: sollicito bibunt auro superbi; quam iuuat nuda manu captasse fontem! certior somnus premit 520 secura duro membra laxantem toro. non in recessu furta et obscuro improbus quaerit cubili seque multiplici timens domo recondit: aethera ac lucem petit et teste caelo uiuit. Hoc equidem reor 525 uixisse ritu prima quos mixtos deis profudit aetas. nullus his auri fuit caecus cupido, nullus in campo sacer diuisit agros arbiter populis lapis; nondum secabant credulae pontum rates: 530 sua quisque norat maria; non uasto aggere crebraque turre cinxerant urbes latus; non arma saeua miles aptabat manu nec torta clausas fregerat saxo graui ballista portas, iussa nec dominum pati 535 iuncto ferebat terra seruitium boue: sed arua per se feta poscentes nihil pauere gentes, silua natiuas opes et opaca dederant antra natiuas domos. Rupere foedus impius lucri furor 540 et ira praeceps quaeque succensas agit libido mentes; uenit imperii sitis cruenta, factus praeda maiori minor: pro iure uires esse. tum primum manu bellare nuda saxaque et ramos rudes 545 uertere in arma: non erat gracili leuis armata ferro cornus aut longo latus mucrone cingens ensis aut crista procul galeae micantes: tela faciebat dolor. inuenit artes bellicus Mauors nouas 550 et mille formas mortis. hinc terras cruor infecit omnis fusus et rubuit mare. tum scelera dempto fine per cunctas domos iere, nullum caruit exemplo nefas: a fratre frater, dextera gnati parens 555 cecidit, maritus coniugis ferro iacet perimuntque fetus impiae matres suos; taceo nouercas: mitius nil est feris. Sed dux malorum femina: haec scelerum artifex obsedit animos, huius incestae stupris 560 fumant tot urbes, bella tot gentes gerunt et uersa ab imo regna tot populos premunt. sileantur aliae: sola coniunx Aegei, Medea, reddet feminas dirum genus. *Nvt.* Cur omnium fit culpa paucarum scelus? 565 *Hi.* Detestor omnis, horreo fugio execror. sit ratio, sit natura, sit dirus furor: odisse placuit. ignibus iunges aquas et amica ratibus ante promittet uada incerta Syrtis, ante ab extremo sinu 570 Hesperia Tethys lucidum attollet diem et ora dammis blanda praebebunt lupi, quam uictus animum feminae mitem geram. *Nvt.* Saepe obstinatis induit frenos Amor et odia mutat. regna materna aspice: 575 illae feroces sentiunt Veneris iugum; testaris istud unicus gentis puer. *Hi.* Solamen unum matris amissae fero, odisse quod iam feminas omnis licet. *Nvt.* Vt dura cautes undique intractabilis 580 resistit undis et lacessentes aquas longe remittit, uerba sic spernit mea. Sed Phaedra praeceps graditur, impatiens morae. quo se dabit fortuna? quo uerget furor? terrae repente corpus exanimum accidit 585 et ora morti similis obduxit color. attolle uultus, dimoue uocis moras: tuus en, alumna, temet Hippolytus tenet. *Phaedra* Quis me dolori reddit atque aestus graues reponit animo? quam bene excideram mihi! 590 *Hi.* Cur dulce munus redditae lucis fugis? *Ph.* Aude, anime, tempta, perage mandatum tuum. intrepida constent uerba: qui timide rogat docet negare. magna pars sceleris mei olim peracta est; serus est nobis pudor: 595 admouimus nefanda. si coepta exequor, forsan iugali crimen abscondam face: honesta quaedam scelera successus facit. en, incipe, anime!--Commodes paulum, precor, secretus aures. si quis est abeat comes. 600 *Hi.* En locus ab omni liber arbitrio uacat. *Ph.* Sed ora coeptis transitum uerbis negant; uis magna uocem mittit et maior tenet. uos testor omnis, caelites, hoc quod uolo me nolle. 605 *Hi.* Animusne cupiens aliquid effari nequit? *Ph.* Curae leues locuntur, ingentes stupent. *Hi.* Committe curas auribus, mater, meis. *Ph.* Matris superbum est nomen et nimium potens: nostros humilius nomen affectus decet; 610 me uel sororem, Hippolyte, uel famulam uoca, famulamque potius: omne seruitium feram. non me per altas ire si iubeas niues pigeat gelatis ingredi Pindi iugis; non, si per ignes ire et infesta agmina, 615 cuncter paratis ensibus pectus dare. mandata recipe sceptra, me famulam accipe: [te imperia regere, me decet iussa exequi] muliebre non est regna tutari urbium. tu qui iuuentae flore primaeuo uiges, 620 ciues paterno fortis imperio rege; sinu receptam supplicem ac seruam tege: miserere uiduae. *Hi.* Summus hoc omen deus auertat. aderit sospes actutum parens. *Ph.* Regni tenacis dominus et tacitae Stygis 625 nullam relictos fecit ad superos uiam: thalami remittet ille raptorem sui? nisi forte amori placidus et Pluton sedet. *Hi.* Illum quidem aequi caelites reducem dabunt. sed dum tenebit uota in incerto deus, 630 pietate caros debita fratres colam, et te merebor esse ne uiduam putes ac tibi parentis ipse supplebo locum. *Ph.* O spes amantum credula, o fallax Amor! satisne dixi?--precibus admotis agam. 635 Miserere, pauidae mentis exaudi preces-- libet loqui pigetque. *Hi.* Quodnam istud malum est? *Ph.* Quod in nouercam cadere uix credas malum. *Hi.* Ambigua uoce uerba perplexa iacis: effare aperte. *Ph.* Pectus insanum uapor 640 amorque torret. intimis saeuit ferus [penitus medullas atque per uenas meat] uisceribus ignis mersus et uenas latens ut agilis altas flamma percurrit trabes. *Hi.* Amore nempe Thesei casto furis? 645 *Ph.* Hippolyte, sic est: Thesei uultus amo illos priores, quos tulit quondam puer, cum prima puras barba signaret genas monstrique caecam Gnosii uidit domum et longa curua fila collegit uia. 650 quis tum ille fulsit! presserant uittae comam et ora flauus tenera tinguebat pudor; inerant lacertis mollibus fortes tori, tuaeque Phoebes uultus aut Phoebi mei, tuusue potius--talis, en talis fuit 655 cum placuit hosti, sic tulit celsum caput. in te magis refulget incomptus decor: est genitor in te totus et toruae tamen pars aliqua matris miscet ex aequo decus: in ore Graio Scythicus apparet rigor. 660 si cum parente Creticum intrasses fretum, tibi fila potius nostra neuisset soror. Te te, soror, quacumque siderei poli in parte fulges, inuoco ad causam parem: domus sorores una corripuit duas, 665 te genitor, at me gnatus.--en supplex iacet adlapsa genibus regiae proles domus. respersa nulla labe et intacta, innocens tibi mutor uni. certa descendi ad preces: finem hic dolori faciet aut uitae dies. 670 miserere amantis.--*Hi.* Magne regnator deum, tam lentus audis scelera? tam lentus uides? et quando saeua fulmen emittes manu, si nunc serenum est? omnis impulsus ruat aether et atris nubibus condat diem, 675 ac uersa retro sidera obliquos agant retorta cursus. tuque, sidereum caput, radiate Titan, tu nefas stirpis tuae speculare? lucem merge et in tenebras fuge. cur dextra, diuum rector atque hominum, uacat 680 tua, nec trisulca mundus ardescit face? in me tona, me fige, me uelox cremet transactus ignis: sum nocens, merui mori: placui nouercae. dignus en stupris ego? scelerique tanto uisus ego solus tibi 685 materia facilis? hoc meus meruit rigor? o scelere uincens omne femineum genus, o maius ausa matre monstrifera malum genetrice peior! illa se tantum stupro contaminauit, et tamen tacitum diu 690 crimen biformi partus exhibuit nota, scelusque matris arguit uultu truci ambiguus infans--ille te uenter tulit. o ter quaterque prospero fato dati quos hausit et peremit et leto dedit 695 odium dolusque--genitor, inuideo tibi: Colchide nouerca maius hoc, maius malum est. *Ph.* Et ipsa nostrae fata cognosco domus: fugienda petimus; sed mei non sum potens. te uel per ignes, per mare insanum sequar 700 rupesque et amnes, unda quos torrens rapit; quacumque gressus tuleris hac amens agar-- iterum, superbe, genibus aduoluor tuis. *Hi.* Procul impudicos corpore a casto amoue tactus--quid hoc est? etiam in amplexus ruit? 705 stringatur ensis, merita supplicia exigat. en impudicum crine contorto caput laeua reflexi: iustior numquam focis datus tuis est sanguis, arquitenens dea. *Ph.* Hippolyte, nunc me compotem uoti facis; 710 sanas furentem. maius hoc uoto meo est, saluo ut pudore manibus immoriar tuis. *Hi.* Abscede, uiue, ne quid exores, et hic contactus ensis deserat castum latus. quis eluet me Tanais aut quae barbaris 715 Maeotis undis Pontico incumbens mari? non ipse toto magnus Oceano pater tantum expiarit sceleris. o siluae, o ferae! *Nvt.* Deprensa culpa est. anime, quid segnis stupes? regeramus ipsi crimen atque ultro impiam 720 Venerem arguamus: scelere uelandum est scelus; tutissimum est inferre, cum timeas, gradum. ausae priores simus an passae nefas, secreta cum sit culpa, quis testis sciet? Adeste, Athenae! fida famulorum manus, 725 fer opem! nefandi raptor Hippolytus stupri instat premitque, mortis intentat metum, ferro pudicam terret--en praeceps abit ensemque trepida liquit attonitus fuga. pignus tenemus sceleris. hanc maestam prius 730 recreate. crinis tractus et lacerae comae ut sunt remaneant, facinoris tanti notae. perferte in urbem!--Recipe iam sensus, era. quid te ipsa lacerans omnium aspectus fugis? mens impudicam facere, non casus, solet. 735 *Chorvs* Fugit insanae similis procellae, ocior nubes glomerante Coro, ocior cursum rapiente flamma, stella cum uentis agitata longos porrigit ignes. 740 Conferat tecum decus omne priscum fama miratrix senioris aeui: pulcrior tanto tua forma lucet, clarior quanto micat orbe pleno cum suos ignes coeunte cornu 745 iunxit et curru properante pernox exerit uultus rubicunda Phoebe nec tenent stellae faciem minores; talis est, primas referens tenebras, nuntius noctis, modo lotus undis 750 Hesperus, pulsis iterum tenebris Lucifer idem. Et tu, thyrsigera Liber ab India, intonsa iuuenis perpetuum coma, tigres pampinea cuspide temperans 755 ac mitra cohibens cornigerum caput, non uinces rigidas Hippolyti comas. ne uultus nimium suspicias tuos: omnis per populos fabula distulit, Phaedrae quem Bromio praetulerit soror. 760 Anceps forma bonum mortalibus, exigui donum breue temporis, ut uelox celeri pede laberis! non sic prata nouo uere decentia aestatis calidae despoliat uapor 765 (saeuit solstitio cum medius dies et noctes breuibus praecipitat rotis), languescunt folio lilia pallido et gratae capiti deficiunt rosae, ut fulgor teneris qui radiat genis 770 momento rapitur nullaque non dies formosi spolium corporis abstulit. res est forma fugax: quis sapiens bono confidat fragili? dum licet, utere. tempus te tacitum subruit, horaque 775 semper praeterita deterior subit. Quid deserta petis? tutior auiis non est forma locis: te nemore abdito, cum Titan medium constituit diem, cingent, turba licens, Naides improbae, 780 formosos solitae claudere fontibus, et somnis facient insidias tuis lasciuae nemorum deae montiuagiue Panes. Aut te stellifero despiciens polo 785 sidus post ueteres Arcadas editum currus non poterit flectere candidos. en nuper rubuit, nullaque lucidis nubes sordidior uultibus obstitit; at nos solliciti numine turbido, 790 tractam Thessalicis carminibus rati, tinnitus dedimus: tu fueras labor et tu causa morae, te dea noctium dum spectat celeres sustinuit uias. Vexent hanc faciem frigora parcius, 795 haec solem facies rarius appetat: lucebit Pario marmore clarius. quam grata est facies torua uiriliter et pondus ueteris triste supercili! Phoebo colla licet splendida compares: 800 illum caesaries nescia colligi perfundens umeros ornat et integit; te frons hirta decet, te breuior coma nulla lege iacens; tu licet asperos pugnacesque deos uiribus audeas 805 et uasti spatio uincere corporis: aequas Herculeos nam iuuenis toros, Martis belligeri pectore latior. si dorso libeat cornipedis uehi, frenis Castorea mobilior manu 810 Spartanum poteris flectere Cyllaron. Ammentum digitis tende prioribus et totis iaculum derige uiribus: tam longe, dociles spicula figere, non mittent gracilem Cretes harundinem. 815 aut si tela modo spargere Parthico in caelum placeat, nulla sine alite descendent, tepido uiscere condita praedam de mediis nubibus afferent. Raris forma uiris (saecula perspice) 820 impunita fuit. te melior deus tutum praetereat formaque nobilis deformis senii monstret imaginem. Quid sinat inausum feminae praeceps furor? nefanda iuueni crimina insonti apparat. 825 en scelera! quaerit crine lacerato fidem, decus omne turbat capitis, umectat genas: instruitur omni fraude feminea dolus. Sed iste quisnam est regium in uultu decus gerens et alto uertice attollens caput? 830 ut ora iuueni paria Pittheo gerit, ni languido pallore canderent genae staretque recta squalor incultus coma! en ipse Theseus redditus terris adest. *Thesevs* Tandem profugi noctis aeternae plagam 835 uastoque manes carcere umbrantem polum, et uix cupitum sufferunt oculi diem. iam quarta Eleusin dona Triptolemi secat paremque totiens libra composuit diem, ambiguus ut me sortis ignotae labor 840 detinuit inter mortis et uitae mala. pars una uitae mansit extincto mihi, sensus malorum; finis Alcides fuit, qui cum reuulsum Tartaro abstraheret canem, me quoque supernas pariter ad sedes tulit. 845 sed fessa uirtus robore antiquo caret trepidantque gressus. heu, labor quantus fuit Phlegethonte ab imo petere longinquum aethera pariterque mortem fugere et Alciden sequi. Quis fremitus aures flebilis pepulit meas? 850 expromat aliquis. luctus et lacrimae et dolor, in limine ipso maesta lamentatio? hospitia digna prorsus inferno hospite. *Nvtrix* Tenet obstinatum Phaedra consilium necis fletusque nostros spernit ac morti imminet. 855 *Th.* Quae causa leti? reduce cur moritur uiro? *Nvt.* Haec ipsa letum causa maturum attulit. *Th.* Perplexa magnum uerba nescioquid tegunt. effare aperte, quis grauet mentem dolor. *Nvt.* Haut pandit ulli; maesta secretum occulit 860 statuitque secum ferre quo moritur malum. iam perge, quaeso, perge: properato est opus. *Th.* Reserate clausos regii postes lari